Θεατρο - Οπερα

«Ιστορία της βίας» σε σκηνοθεσία του Τόμας Οστερμάγερ

Ένα έργο για την έμφυλη βία, για την ομοφοβία, για όσα μας διαμορφώνουν και όσα δεν θέλουμε να αγγίξουμε

Εντυπώσεις από την παράσταση «Ιστορία της βίας» σε σκηνοθεσία Τόμας Οστερμάγερ, στην Πειραιώς 260.

Αφού αναστάτωσε για τα καλά τον θεατρικό βιολογικό μου ρυθμό, που έχει συνδέσει τις καθόδους στην Πειραιώς 260 με άλλες συνθήκες και άλλες θερμοκρασίες, το θεατρικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών 2021 ολοκληρώθηκε την Τετάρτη το βράδυ με τη δεύτερη παράσταση, για φέτος, του Τόμας Οστερμάγερ και της Σαουμπίνε που είχε τίτλο «Ιστορία της βίας» και βασίστηκε στο ομώνυμο αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του Εντουάρ Λουί.

Ένα έργο για την έμφυλη βία, για την ομοφοβία, για όσα μας διαμορφώνουν και όσα δεν θέλουμε να αγγίξουμε.

Είναι μια ιστορία για μια παρ’ ολίγον ανθρωποκτονία και έναν βιασμό. Μια ιστορία που έχει πολλή βία, αναίτια βία. Μια ιστορία που ξεκινάει από την έρευνα στο σπίτι που έγινε ο βιασμός, στο σπίτι του Εντουάρ, με τη σήμανση και τους άντρες με τις λευκές στολές να αναζητούν αποτυπώματα και στοιχεία, και κάνει διαρκή φλας μπακ: στα παιδικά του χρόνια, στις σχέσεις με τη μητέρα του και την αδελφή του, στην αναζήτηση της δικής του ταυτότητας και διαδρομής με όποιο κόστος και στη μοιραία συνάντηση με τον αλγερινής καταγωγής Ρεντά που συναντά ένα βράδυ Χριστουγέννων στο δρόμο.

Ένα σκληρό έργο, που δεν κρύβει τίποτα. Και κάπως έτσι θέλησε να το παρουσιάσει και ο Τόμας Οστερμάγερ, έχοντας ελάχιστα σκηνικά αντικείμενα στο Χώρο Δ της Πειραιώς 260 και μια τεράστια οθόνη όπου προβάλλονταν είτε λεπτομέρειες που συνέβαιναν επί σκηνής και κινηματογραφούνταν εκείνη τη στιγμή, είτε παλαιότερα βίντεο, που συνθέτουν τις μνήμες του Εντουάρ. Ο οποίος βρίσκεται μετά τον βιασμό υπό την επήρεια του τρόμου -«είχα γίνει αγρίμι, έτρεχα πίσω από τη μυρωδιά»- και καταφεύγει στη «θλιβερή εξοχή του γαλλικού βορρά» και στο σπίτι της αδελφής του όπου συναντά τα πολλά υπόλοιπα που συνοδεύουν τη σχέση τους. Βλέπουμε ένα πλάσμα που δεν μπορεί να χαρεί με τίποτα, σχεδόν το αποφεύγει: «Μισούσα όλους τους άλλους. Ήξερα ότι δεν θα μπορούσα ν’ αντέξω το παραμικρό στίγμα ευτυχίας», λέει σε κάποια στιγμή.

Με ρεαλιστικό αλλά και σουρεαλιστικό τρόπο το προσεγγίζει ο Οστερμάγερ το κείμενο του Εντουάρ Λουί (ο οποίος συνέβαλε στη διασκευή για τη σκηνική του παρουσίαση): με διάφορα εμβόλιμα χορευτικά (!) των τεσσάρων πρωταγωνιστών, με τη μητέρα του Εντουάρ να παρουσιάζεται ως γκροτέσκο φιγούρα, με επιφανειακή επικέντρωση στο στόρι και στα πρόσωπα. Μόνο που η συνταγή ήταν επαναλαμβανόμενη και πολύ γρήγορα νιώθουμε το ρυθμό της παράστασης να στομώνει. Αυτή τη φορά ο Τόμας Οστερμάγερ είχε στα χέρια του ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο που το μεταχειρίστηκε με τον τρόπο που συνήθως βλέπουμε στις παραστάσεις του. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί από τους θεατές δήλωναν αμηχανία στο τέλος της παράστασης και υπογράμμιζαν τον αργόσυρτο και επαναλαμβανόμενο ρυθμό της. Παρά τους σπουδαίους ηθοποιούς της Σαουμπίνε, παρά το εξαιρετικά ενδιαφέρον κείμενο του Εντουάρ Λουί, που αγγίζει πολύ σημαντικά ζητήματα: ψυχολογικά, ομοφοβικά, ρατσιστικά, ιδεολογικά. Δεν είναι τυχαία η φράση του Εντουάρ προς το τέλος της παράστασης όταν του ζητούν υποβάλει μήνυση στον βιαστή του και παρ’ ολίγον δολοφόνου του: «Δεν θα υποβάλλω μήνυση για πολιτικούς λόγους. Είμαι ενάντια της καταστολής»!

Όλα αυτά τα πολλά, σημαντικά και ενδιαφέροντα θέματα που θίγει ο Εντουάρ Λουί στο αυτοβιογραφικό του κείμενο, ο Τόμας Οστερμάγερ τα αντιμετώπισε με τον σκηνικό εντυπωσιασμό που γνωρίζουμε από πολλές παραστάσεις που είδαμε αυτά τα χρόνια στο Φεστιβάλ Αθηνών. Επιδερμικά, χωρίς να εμβαθύνει το κείμενο και όσα πραγματεύεται, αλλά μόνο το στόρι. Έχοντας εμπιστοσύνη μόνο στους ηθοποιούς του και στην τεχνολογία. Παρότι που κι αυτή τη φορά η παράσταση αποθεώθηκε στο χειροκρότημα από το κοινό που γέμισε κατά 85% (ως covid free αίθουσα) τον Χώρο Δ της Πειραιώς 260, για πολλούς δεν κατάφερε, με καμία από τις δύο φετινές παραστάσεις του, να εγγράψει στη θεατρική μας μνήμη κάτι αξέχαστο.

Η ταυτότητα της παράστασης

Σκηνοθεσία: Thomas Ostermeier
Διασκευή: Thomas Ostermeier, Florian Bochmeyer, Édouard Louis
Βοηθός σκηνοθέτη: David Stöhr
Σκηνικά – Κοστούμια: Nina Wetzel
Μουσική: Nils Ostendorf
Βίντεο: Sébastien Dupouey
Δραματουργία: Florian Borchmeyer
Σχεδιασμός φωτισμών: Michael Wetzel
Συνεργαζόμενη χορογράφος: Johanna Lemke