Κριτική για την παράσταση «Οθέλλος» του Σαίξπηρ που σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί ο Αιμίλιος Χειλάκης μαζί με τους Γ. Μπέζο, Μ. Αλικάκη, Κ. Κορωναίο, Κ. Γαβαλά.
Είναι τόση η επιθυμία των θεατών να βρεθούν σε εκδηλώσεις που αρκετοί φτάνουν αρκετά νωρίτερα σε χώρους παραστάσεων ή συναυλιών. Όπως την περασμένη Πέμπτη, που η ουρά έξω από την είσοδο του Θεάτρου Βράχων στο Βύρωνα είχε σχηματιστεί πολύ νωρίτερα από την έναρξη (πρεμιέρα) της παράστασης «Οθέλλος» του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, που αυτό το καλοκαίρι παρουσιάζεται από τον Αιμίλιο Χειλάκη (Ιάγος και σκηνοθέτης της παράστασης), με τον Γιάννη Μπέζο στον ρόλο του Οθέλλου, σε μετάφραση Διονύση Καψάλη.
Καλύφθηκε πλήρως το 75% της χωρητικότητας του Θεάτρου Βράχων και μέχρι να ξεκινήσει η παράσταση (που καθυστέρησε λίγο παραπάνω ίσως λόγω πρεμιέρας), είχαμε την ευκαιρία να παρατηρήσουμε τον σκηνικό χώρο, στον οποίο κυριαρχούσαν μεγάλα γράμματα της αλφαβήτου ατάκτως ερριμμένα, μ' ένα τεράστιο Ο να δεσπόζει και να ορίζει την πύλη προς έναν εσωτερικό χώρο και το επίκεντρο των όσων θα επακολουθούσαν.
Η ανατριχιαστική φωνή του Ιάγου ακούγεται να εξιστορεί τα κίνητρά του, μια φωνή που περιέχει φθόνο, αλαζονία, ματαιοδοξία, εκδικητικότητα. Βρισκόμαστε στη Βενετία και το μακιγιάζ παραπέμπει ευθέως στις βενετσιάνικες μάσκες. Και μετά ξεκινάει εκείνος ο Μαυριτανός γίγαντας με τη χρυσή καρδιά που είναι όμως εύπιστη στις κακοήθειες, ο Οθέλλος να αφηγείται στον πατέρα της Δυσδαιμόνα, στιβαρά και τρυφερά, την ιστορία του έρωτά του: «Μ' αγάπησε για της ζωής μου τα δεινά και την αγάπησα γιατί λυπήθηκε». Ένας έρωτας έξω από κοινωνικές νόρμες, που είχε όλα τα χαρακτηριστικά του «αντικανονικού». Και ο Γιάννης Μπέζος στο σημείο αυτό καταθέτει την πολύχρονη σκηνική του εμπειρία και άνεση και το υποκριτικό του εύρος, και συγκινεί το ίδιο αβίαστα, ακριβώς όπως τόσα χρόνια μας κάνει να γελάμε.
Και όσο η ιστορία του Οθέλλου, του Ιάγου και της Δυσδαιμόνας εξελίσσεται, στη σκηνή σχηματίζονται, από εκείνα τα μεγάλα γράμματα, λέξεις που υπογραμμίζουν το σημείο της αφήγησης: «Βενετία», «Ξένος», «Άλλος»... Κι ένα τεράστιο «Γιατί» στο τέλος, όταν όλα πια έχουν κριθεί, όταν όλα πια έχουν καταστραφεί, με βία και αίμα.
Ο Αιμίλιος Χειλάκης και ο Μάνώλης Δούνιας που συνυπογράφουν τη σκηνοθεσία πρόσθεσαν ένα νέο στοιχείο στην παράσταση, θέλοντας να αναδείξουν το τραγικό στοιχείο της ιστορίας του Σαίξπηρ και θέλοντας να συνδέσουν αυτή την τραγωδία με την αρχαία ελληνική τραγωδία: έστησαν όλη την παράσταση σαν να παίζεται μπροστά στον δήμο, στον χορό. Αφαίρεσαν δηλαδή το στοιχείο των κλειστών θυρών, της ιδιωτικότητας που κυριαρχεί στη Δύση, βάζοντας διαρκώς όλο το θίασο επί σκηνής, σα να παρακολουθεί διαρκώς τους εφιάλτες του Οθέλλου και τις ίντριγκες του Ιάγου, έξω από την πύλη του τεράστιου Ο που υπήρχε στη σκηνή. Ενα στοιχείο που θα ήθελε περισσότερη δουλειά, γιατί δεν λειτούργησε όλες τις στιγμές, κι αυτό ίσως ήταν από τα πιο αδύναμα στοιχεία της παράστασης, μαζί με τις ερμηνείες κάποιων δεύτερων ρόλων. Στα υπόλοιπα σημεία η παράσταση αφηγήθηκε καθαρά την ιστορία του Σαίξπηρ, πρόσεξε όλα τα στοιχεία που συγκροτούν μια παράσταση, με κυριότερη τη μουσική του Δημήτρη Καμαρωτού, αλλά και το μακιγιάζ και τα κοστούμια και τους φωτισμούς. Και είχε μερικές ερμηνείες θαυμαστές με πρώτη εκείνη του Αιμίλιου Χειλάκη, που απέδωσε με ψιλοβελονιά κάθε ποταπό στοιχείο μιας προσωπικότητας ανασφαλούς, φθονερής, εκδικητικής, πρόστυχης, χωρίς ηθικό φραγμό, με μόνο γνώμονα τη δική του επικράτηση, έτσι όπως την είχε στο άρρωστο μυαλό του. Ήταν από τις πιο πλήρεις σκηνικές στιγμές του Αιμίλιου Χειλάκη όσα χρόνια παρακολουθώ παραστάσεις του. Φυσικά είχε την παρουσία του Γιάννη Μπέζου, τη στερεότητα της Μυρτώς Αλικάκη, την ευαισθησία του Αλέξανδρου Βάρθη (Κάσσιος), την αφέλεια που απέδωσε ο Κωνσταντίνος Γαβαλάς ως Ροδρίγος. Για όλους αυτούς τους λόγους ο «Οθέλλος» είναι μια παράσταση που σέβεται το έργο, σέβεται το κοινό, σέβεται το θέατρο.
Και ίσως ήταν η πρώτη φορά από το 1604 που πρωτοπαρουσιάστηκε σε κοινό ο Οθέλλος, που συνδέθηκε τόσο ανατριχιαστικά με την επικαιρότητα. Γιατί ήταν σαν κρύο νερό στην σπονδυλική στήλη η υποβολή του Ιάγου προς τον Οθέλλο: «Πνιξ' την στο κρεβάτι που πλαγιάζετε».
Το έργο της Μαρίας Ζαβάκου για τον ψηφιακό εκφοβισμό και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η νέα γενιά ανεβαίνει στη σκηνή σε σκηνοθεσία Γιολάντας Μαρκοπούλου
11°
