Το θέατρο στο ραδιόφωνο: «Μια άλλη αφηγηματική λειτουργία»

Στην Πλατεία Θεάτρου, εκεί ανάμεσα Μενάνδρου και Σωκράτους στο κέντρο της Αθήνας, δεν πηγαίνουμε πολύ συχνά η αλήθεια είναι, αφού συγκαταλέγεται στις «δύσκολες» περιοχές της πόλης. Ο «Αθήνα 9,84» όμως, μας καλεί να πάμε... ραδιοφωνικώς. Αφού από τη Δευτέρα 19 Απριλίου στις 9 το βράδυ και κάθε Δευτέρα για δύο μήνες, στην εκπομπή που θα έχει τίτλο «Πλατεία Θεάτρου» θα ακούμε ένα σύγχρονο νεοελληνικό θεατρικό έργο. Δέκα έργα, δέκα σκηνοθέτες και σαράντα ηθοποιοί θα περάσουν από το ειδικά διαμορφωμένο στούντιο του «Αθήνα 9,84» για να παρουσιάσουν, θεατρικά και ραδιοφωνικά, κείμενα, παλαιότερα, νεότερα ή εντελώς καινούργια, που θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά. Μια πρωτοβουλία που δεν έρχεται να καλύψει μόνο την αδυναμία μας να βρεθούμε αυτόν τον καιρό σε μια αληθινή πλατεία θεάτρου, αλλά να επαναφέρει, ίσως, μια διαδικασία που έχει δοκιμαστεί στο παρελθόν, έχει πετύχει κι έχει διαμορφώσει πολλές γενιές θεατρόφιλων.

Από τους ραδιοθαλάμους του «Αθήνα 9.84» θα περάσουν, για να φτάσουν στους δέκτες μας, οι σκηνοθέτες Τάσος Ιορδανίδης («Σωτηρία με λένε» της Σοφίας Αδαμίδου, 19 Απριλίου με τις Αλεξάνδρα Παντελάη και Σοφία Πανάγου), Λευτέρης Γιοβανίδης («Το τάβλι» του Δημήτρη Κεχαϊδη, 26 Απριλίου με τους Ιεροκλή Μιχαηλίδη και Γεράσιμο Σκιαδαρέση), Γιάννης Καλαβριανός («Αβελάρδος και Ελοϊζα», 3 Μαΐου, με τους Γιώργο Γλάστρα, Ελένη Κοκκίδου, Χριστίνα Μαξούρη), Γιώργος Νανούρης («Το αμάρτημα της μητρός μου» του Γεωργίου Βιζυηνού, 10 Μαΐου, με τους Αργύρη Πανταζάρα, Νεκταρία Γιαννουδάκη), Γιώργος Παπαγεωργίου («Φωνάζει ο κλέφτης» του Δημήτρη Ψαθά, 17 Μαΐου, με τους Φιλαρέτη Κομνηνού, Γιώργο Μιχαλάκη, Γιάννη Λεάκο, Ιωάννη Αθανασόπουλο, Κατερίνα Παπανδρέου), Γιώργος Παλούμπης («Χαρτοπόλεμος» του Βαγγέλη Ρωμνιού, 24 Μαΐου, με τους Βάλια Παπακωνσταντίνου, Θάνο Αλεξίου, Παύλο Πιέρρο, Φοίβο Ριμένα), Τάκης Τζαμαργιάς («California Dreaming» του Βασίλη Κατσικονούρη, 31 Μαϊου, με τους Κων. Γαβαλά, Κώστα Μπούντα, Ευγενία Δημητροπούλου, Καλλιόπη Παναγιωτίδου), Πέτρος Ζούλιας («Δεν μ' αγαπάς, μ' αγαπάς» βασισμένο σε κείμενο της Φωτεινής Τσαλίκογλου, 7 Ιουνίου, με τις Ρένη Πιττακή, Πέγκυ Τρικαλιώτη), Θωμάς Μοσχόπουλος («Δελφίνοι ή Καζιμίρ και Φιλιντόρ», νέο έργο που έγραψε ο σκηνοθέτης και θα ακουστεί για πρώτη φορά στις 14 Ιουνίου, με τους Γιώργο Χρυσοστόμου, Θάνο Λέκκα, Θανάση Δήμου) και Κώστας Γάκης («Καληνύχτα Μαργαρίτα» του Γεράσιμου Σταύρου, 21 Ιουνίου, με τους Στέφανο Ληναίο, Ελλη Φωτίου, Τάσο Ιορδανίδη, Σαράντο Γεωγλερής Δημήτρη Κατσώνη, Αγνή Χιώτη, Μαρία Παπαφωτίου, Αντωνίνα Παπαθανάσογλου, Νατάσα Φαίη Κοσμίδου, Χρήστο Κελαντώνη). Τα podcast της κάθε παράστασης θα παραμένουν για μια εβδομάδα στο site του σταθμού, δίνοντας τη δυνατότητα στους ακροατές να ακούσουν τις ραδιοφωνικές παραστάσεις όποια ώρα εκείνοι επιθυμούν.

Θωμάς Μοσχόπουλος: «Μια άλλη αφηγηματική λειτουργία»

Ο σκηνοθέτης Θωμάς Μοσχόπουλος καταπιάστηκε με το έργο του «Δελφίνοι ή Καζιμίρ και Φιλιντόρ» στη διάρκεια της πρώτης, περσινής, καραντίνας. Και είναι το μόνο εντελώς νέο έργο που θα ακουστεί από τον «Αθήνα 9, 84» στην «Πλατεία Θεάτρου» και αυτός ήταν ο ένας λόγος που επέλεξα να συνομιλήσω με τον Θωμά Μοσχόπουλο. Ο άλλος είναι ότι έτυχε να έχω διαβάσει το κείμενο, να το έχω απολαύσει ως αναγνώστρια, να έχω γελάσει πολύ, να έχω χαμογελάσει πικρά, να έχω γοητευτεί από το πινγκ πονγκ των διαλόγων, να έχω διακρίνει την εμφανή συνομιλία του έργου με το «Περιμένοντας τον Γκοντό» του Σάμιουελ Μπέκετ. Δεν είναι το πρώτο έργο που γράφει ο Θ.Μ., έχει γράψει αρκετά θεατρικά για παιδιά με την Ξένια Καλογεροπούλου, έχει γράψει λιμπρέτα για έργα στη Λυρική, και πάντα μεταφράζει ο ίδιος και διασκευάζει όλα τα έργα με τα οποία καταπιάνεται. Έτσι, αυτή η διαδικασία δεν του είναι καινοφανής.

Υπήρχε όμως κάποια αφορμή γι' αυτό το έργο; «Καμία αφορμή. Ήταν μια ιδέα που μου είχε καρφωθεί και ήταν περισσότερο η ανάγκη να εκτονώσω λίγο όλη την πίεση που όλοι δεχόμασταν εκείνες τις μέρες. Δεν ξεκίνησα με οργανωμένο πλάνο για να γράψω κάτι. Ξεκίνησα με μια λευκή σελίδα στον υπολογιστή και σιγά σιγά εξελίχθηκε λίγο λίγο από μόνο του. Η διαδικασία δεν ήταν “κάθομαι και γράφω έργο”. Ήταν κάθομαι ν' απασχολήσω λίγο τον εγκέφαλό μου, μια άσκηση ύφους, μια εκτόνωση σε μια εποχή που η απραγία με είχε καθηλώσει, κι ενώ στην αρχή ήταν ένα ραντεβού με τον εαυτό μου κάθε μεσημέρι ή απόγευμα, σιγά σιγά με οδήγησαν τα πρόσωπα και οι χαρακτήρες. Και όταν κάποια στιγμή, πολύ αργότερα, έδωσα ένα προσχέδιο στη Σοφία Πάσχου να το δει, μου είπε: “Μην το αφήσεις αυτό”».

Και γιατί αυτό το έργο συνομιλεί τόσο με το «Περιμένοντας τον Γκοντό»; «Ήταν ένας φόρος τιμής και άσκηση ύφους πάνω στη θεματική αυτής της αναμονής, που ούτως ή άλλως την οφείλουμε στον Μπέκετ ως πολιτισμός. Θεωρώ ότι το “Περιμένοντας τον Γκοντό” είναι ένας σταθμός για τον πολιτισμό συνολικά όχι μόνο για το θέατρο», λέει ο Θωμάς Μοσχόπουλος.

Και όχι, δεν είναι η πρώτη φορά που σκηνοθετεί θέατρο στο ραδιόφωνο. «Έχω ξανακάνει θέατρο στο ραδιόφωνο στο Γ’ Πρόγραμμα πριν από αρκετά χρόνια. Κατ' αρχήν δεν πιστεύω ότι το θέατρο στο ραδιόφωνο είναι θέατρο. Είναι ραδιόφωνο. Είναι μια άλλη αφηγηματική λειτουργία. Υπάρχουν σημεία που εφάπτεται με το θέατρο, υπάρχουν άλλα που δεν εφάπτεται καθόλου. Σημεία που απαιτούν σκηνικές οδηγίες, που απαιτούν δράση, θα τα συμπεριλάβω. Και δεν μου φτάνουν πια τα κλασικά εφέ “άνοιξε πόρτα, κλείσε πόρτα”. Χρειάζονται άλλοι τρόποι προσέγγισης». Και πάντα ανήσυχος και απορών ο Θωμάς Μοσχόπουλος αναρωτιέται αν «το θέμα “θέατρο στο ραδιόφωνο” είναι σα να ξαναπιάνουμε ένα φαγητό που το είχαμε αφήσει πολλά χρόνια πριν. Και είμαι πολύ περίεργος να δω πώς θα είναι, πέρα από τις σημερινές ανάγκες για δουλειά και απασχόληση στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, και αν έχει κάποιο νόημα να αποκτήσει συνέχεια ή αν είναι συνδεδεμένο με τη συγκεκριμένη συγκυρία».

Το έργο «Δελφίνοι ή Καζιμίρ και Φιλιντόρ» θα το ακούσουμε για πρώτη φορά τη Δευτέρα 14 Ιουνίου, με τους ηθοποιούς Θανάση Δήμου, Θανάση Λέκκα και Γιώργο Χρυσοστόμου. Θα μείνει μόνο ραδιοφωνική η παράσταση ή θα τη δούμε και σε πραγματική πλατεία θεάτρου; «Είναι μία πρώτη προσέγγιση του πράγματος, το δοκιμάζω σ' αυτή τη μορφή για να δω τι και ποιες διορθώσεις μπορούν να γίνουν για μια μελλοντική σκηνική παρουσίασή του».