Γιώργος Κοτανίδης

Τον γνωρίζουμε ως ηθοποιό και συγγραφέα. Η A.V. σας συστήνει τον Γιώργο Κοτανίδη και ως παραγωγό της παράστασης «Woman». Τι ζητάει ένας άνδρας σε μια τόσο «γυναικεία υπόθεση»;

Με συγκινεί το γεγονός που μια ιδέα έχει καταλήξει σε μια τόσο εξαιρετική παράσταση. Και νιώθω ευτυχής που στήριξα την προσπάθεια μιας ομάδας νέων ανθρώπων ως παραγωγός, αλλά και ως μέλος της ερευνητικής ομάδας (Δήμητρα Κονδυλάκη, Μαρινέττα Κρητικού, Εύα Κοτανίδη κι εγώ). Αστειευόμενος λέω πως το «Woman» έβγαλε από μέσα μου τη γυναίκα. Μεγάλωσα με γυναίκες, έχω δύο κόρες, πολλές γυναίκες φίλες, παντρεύτηκα, χώρισα, ερωτεύτηκα… De facto χρησιμοποιούσα την πατριαρχική λογική προκειμένου να βγαίνω ωφελημένος. Εντάξει, ως μαοϊκός μπορείς να επαναλαμβάνεις τα λόγια του Μάο «Η γυναίκα είναι το μισό του ουρανού», όμως το θέμα είναι πώς συμπεριφέρεσαι στο σπίτι. Η τότε σύζυγός μου, Γαλλίδα στην καταγωγή, δεν μάσαγε. Αποτέλεσμα ένα σωρό συγκρούσεις επί της ουσίας. Μετά από όλα αυτά τα χρόνια ένιωθα πως χρωστάω στις γυναίκες – με το «Woman» κάπως ξεπληρώνω το χρέος μου.

Είναι μια μουσικοθεατρική performance που αφηγείται την ιστορία της γυναίκας και τη θέση της στην κοινωνία ανά τους αιώνες, χωρίς όμως καταγγελτικό λόγο ή φεμινιστικές κορόνες. Οι πηγές και οι αναφορές αφορούν κυρίως τη δυτική κουλτούρα, αλλά δεν λείπουν και τα σχόλια για τη θέση της γυναίκας στο μουσουλμανικό κόσμο. Μπορεί να έχει μια ντοκουμενταρίστικη λογική, πάνω απ’ όλα είναι ωραίο θέαμα. Το αποτέλεσμα κρύβει δύο χρόνια έρευνας και πέντε μήνες πρόβες. Αρχίζει με τη «Νόρα» του Ίψεν. Ο λόγος; Είναι το πρώτο αστικό θεατρικό δράμα όπου γυναίκα κάνει την επανάστασή της. Τη Νόρα θα τη δούμε και στο έργο της Ελφρίντε Γέλινεκ, να ζητάει δουλειά σ’ ένα εργοστάσιο – υπάρχει ένας διάλογος και με τις άλλες εργάτριες, όπου τίθενται και ταξικά θέματα. Μ’ έναν τρόπο αυτή είναι που κάνει τη διαδρομή στο παρελθόν και στο μέλλον. Flash back στην εποχή της μητριαρχίας – «Ορέστεια» του Αισχύλου, όπου το σύμβολο της μητριαρχικής εποχής, η Κλυταιμνήστρα, βρίσκεται σε σύγκρουση με τον εκπρόσωπο της πατριαρχικής εποχής που ανατέλλει, τον Αγαμέμνονα (η παράσταση παίρνει σαφέστατα τη θέση της Κλυταιμνήστρας). Βιομηχανική & Γαλλική Επανάσταση, Διαφωτισμός, γυναίκες που με πράξεις και κείμενα αλλάζουν τη θέση της γυναίκας στον κόσμο παρελαύνουν εδώ (Ρόζα Λούξενμπουργκ, Αλεξάνδρα Κολοντάι, Σιμόν ντε Μποβουάρ, Καλιρρόη Παρρέν κ.ά.). Έρχονται όμως και οι σταρ να συμβάλουν. Πώς χειρίστηκε το σύστημα τη Ρίτα Χέιγουορθ, τη Μέριλιν Μονρόε, την Κάλλας; (Μου αρέσει πάρα πολύ η σκηνή όπου η Κάλλας έχει μια φανταστική συνομιλία με τη Μονρόε.) Έρχονται και τα τραγούδια, τα περισσότερα ερμηνευμένα από τους ίδιους τους ηθοποιούς, να συνδέσουν τα κείμενα και να δώσουν το στίγμα: Από το «“Woman is the nigger of the world» και το εγώ «Εγώ είμαι η νέα γυναίκα» μέχρι τα «Material girl», «What’s a woman when a man» κ.ά. Φυσικά δεν θα μπορούσε να λείπει το σήμερα με τις ερωτήσεις «τι καταφέραμε;», «πού βρισκόμαστε;». Όχι, η παράσταση δεν ηθικολογεί, δεν έχει τη θέση μανιφέστου, αλλά είναι απελευθερωτική.

Μπορεί να είμαι ένα σκυλί που ερευνά το παρελθόν, έθεσα όμως κι εγώ μαζί με τους υπόλοιπους συντελεστές την ερώτηση: Τόση πληροφορία τι θα την κάνουμε; Μέχρι που ο εξαίρετος Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης (σ.σ. σκηνοθέτης της παράστασης) είπε τη φράση «Αγαπώ πληροφορία». Μια αντίδραση που εκφράζει απόλυτα τους νεαρής ηλικίας θεατές, γι’ αυτό και φεύγουν ενθουσιασμένοι. Οι γυναίκες θεατές, μεγαλύτερης ηλικίας, δεν το αντιμετωπίζουν έτσι, αλλά ως μια δικαίωση: επιτέλους ειπώθηκαν όλα αυτά. Στρώσαμε ένα χαλί υφασμένο από τα γεγονότα του παρελθόντος για να πατήσει πάνω η σύγχρονη γυναίκα.

Όλα είναι θέμα αντίληψης, πιστεύω. Όταν έχεις μια καλή ιδέα πρέπει να προκαλείς την κρίση. Πρέπει να είσαι μάχιμος. Πιστεύω στις χορηγίες, αλλά όχι στις κρατικές επιχορηγήσεις, κυρίως όταν δημιουργούν μονιμότητες. Ναι, εγώ, ένας αριστερός, λέω: «Θάνατο στον κρατισμό» – γιατί και ο κομμουνισμός εξαιτίας του κρατισμού κατέρρευσε. Θα χρησιμοποιήσω παράδειγμα από το σινεμά. Εκατομμύρια έχουν ξοδευτεί γι’ αυτό από την εποχή του ΠΑΣΟΚ. Τι έγινε; Μια τρύπα στο νερό. Ο λόγος; Η εκχώρηση του σινεμά από τη Μελίνα στους αριστερούς, όπου πολλοί εξ αυτών έπαιρναν χρήματα βάση «επετηρίδας» – όποτε ερχόταν η σειρά τους έπαιρναν την επιχορήγηση και έφτιαχναν μια ταινία.

Για μένα δεν υπάρχει καλό και κακό θέατρο, παρά καλή και κακή παράσταση. Είμαι ένας ηθοποιός που του αρέσουν τα δύσκολα και τα διαφορετικά, αλλά πετάω και τη σκούφια μου για μια μπαλαφάρα. Πάντως είναι τόσο ωραίο να συνεννοείσαι επί σκηνής, αλλά και να βλέπεις το κοινό να περνάει καλά. Κάτι που συμβαίνει στην «Πρόβα νυφικού» του Εθνικού, όπου παίζω. Μετά θα είμαι στο θίασο της «Δυτικής αποβάθρας» του Μπερνάρ Μαρί Κολτές, πάλι για το Εθνικό. Γενικά είμαι της άποψης πως το θέατρο είναι για το ευρύ κοινό – χωρίς να σημαίνει πως απορρίπτω παραστάσεις για πιο λίγους και μυημένους. Θέλω να ζω από τη δουλειά μου, όπως και όλοι οι ηθοποιοί πρέπει να πληρώνονται από αυτή. Κι ως παραγωγός του «Woman» είναι από τις προτεραιότητές μου. Νιώθω ένας πολεμιστής που βγήκε στη μάχη με σκοπό τη νίκη.

Info: «Woman», Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν», Φρυνίχου 14, Πλάκα, 210 3222464

«Πρόβα νυφικού», Εθνικό θέατρο (Rex, σκηνή «Μαρίκα Κοτοπούλη»),Πανεπιστημίου 48, 210 3301881