Ο Θωμάς Μοσχόπουλος αν ήταν παράσταση, θα ήταν sold out

Μια τρισδιάστατη λευκή σελίδα και κλασική μουσική που παίζει δυνατά στα στρογγυλά πιάτα των ηχείων που έχουν την τάση να κολλάνε στα αυτιά. Η περσόνα του Θωμά Μοσχόπουλου δεν μπορεί να χωρέσει σε μια στατική εικόνα. Η ζωή του πίσω από την αυλαία ίσως μπορεί -με αρκετές περικοπές- να αράξει σε μια ξαπλώστρα ακούγοντας τα κύματα λέξεων και αποφάσεων να σκάνε στην ψυχή του.

Το μόνο σίγουρο για εκείνο το μεσημέρι που τον συνάντησα στην οδό Σκουφά είναι ότι ο Θωμάς δεν είναι απλά «ο τύπος από το Αμόρε» ούτε αυτός «από το Πόρτα». Δεν είναι καν ο σκηνοθέτης του «Top Girls», που φέτος έχει αγγίξει αρκετές φορές την πληρότητα στις πωλήσεις των εισιτηρίων του. Ο Θωμάς Μοσχόπουλος είναι ένας σοβαρός και καθόλου χαμένος στις σκέψεις και τη φαντασία του καλλιτέχνης. Που όπως συμβαίνει και με τις παραστάσεις του, απολαμβάνεις το κάθε λεπτό συζήτησης μαζί του.

Στην πρώτη του σκηνοθεσία.
Άφησε γένια. «Για να με πάρουν στα σοβαρά αφού ήμουν ο πιο μικρός από την παρέα. Ήμουν 25 και όλοι ήταν από 30 και πάνω και εγώ ήθελα να το παίξω μεγάλος. Ήμουν πολύ θρασύς μικρός και μαζί και σεβαστικός. Άκουγα. Ήμουν αρκετά τυχερός γιατί άκουσα τη συμβουλή ότι δεν πρέπει να δουλεύω μόνο με νέους ηθοποιούς».

It’s «Αμόρε», μια ιστορία
«Ο Γιάννης Χουβαρδάς με πλησίασε τότε και μου είπε “Σκέφτομαι να κάνω ένα σύστημα συνδιεύθυνσης και θέλω να είσαι εκεί”. Το κάναμε μαζί με την Ελευθερία Σαπουντζή, την οποία χάσαμε ένα χρόνο μετά. Πέθανε στη μέση των προβών και ήταν πιο νέα από μένα». Σταμάτησε για λίγο να μιλά. Ύστερα αυτοσκηνοθετήθηκε σε μια άλλη θέση στην καρέκλα. «Ο κόσμος πίστευε ότι ήμασταν παρέα, δεν ήμασταν. Δεν πίναμε ποτά έξω. Ήμασταν ομάδα. Και δεν ήμασταν κλειστοί, όποιος μπορούσε και ήθελε, έμπαινε. Η επικοινωνία τότε ήταν πιο εύκολη και δεν δημιουργούνταν μέτωπα του “αυτός ανήκει σε αυτόν”. Κανείς μας δεν πληρωνόταν τρελά τότε αλλά είχαμε μια σταθερότητα προγραμματισμού. Ήμασταν ελεύθεροι να σκεφτούμε. Μας κινητοποιούσε το “τι καινούργιο θα κάνω”. Τώρα, το κίνητρο είναι το πώς αυτή η “ελευθερία” θα φέρει κόσμο. Τώρα, τα ρίσκα γίνονται με μέτρο».

Το «Shopping and Fucking» που ζει το ελληνικό θέατρο

Το ελάττωμα.
«Είμαστε πάρα πολύ γκρινιάρηδες. Είμαστε μπερδεμένοι ανάμεσα στο επαγγελματικό και το φαντασιωσικά καλλιτεχνικό. Ένα βιβλίο μπορείς να το αφήσεις και όταν το ξαναδιαβάσεις να το επανεκτιμήσεις. Στο θέατρο πρέπει να δημιουργείς εντύπωση. Γι’ αυτό υπόκεινται όλοι σε μόδες, τάσεις, δημόσιες σχέσεις και σε πολλά άλλα».

Η λέξη «εμπορικό» έπεσε στο τραπέζι και κάθισε κάτω από το μπισκοτάκι με γεύση κανέλα. «Υπάρχει ένα κοινό το οποίο ακολουθεί πάντα αυτό που παρακολουθούν οι λίγοι, ακόμη και αν αυτό που βλέπουν δεν τους αρέσει» θα πει και θα συνεχίσει με την απλή μέθοδο των τριών.

Η αλήθεια.
«Όταν παίζω μόνο για την ευχαρίστηση του κοινού εκπορνευομαι. Όταν παίζω μόνο για τον εαυτό μου αυνανιζομαι. Εγώ ψάχνω να κάνουν έρωτα, να ικανοποιούνται και οι δύο πλευρες».

Ο συντηρητισμός.
Συμφωνούμε και οι δύο ότι το θέατρο πηγαίνει προς τα πίσω. «Είναι εντυπωσιακό. Το θέατρο είναι ταυτισμένο με ένα υπερπληθωριστικό σύστημα που παράγει καλλιτέχνες. Δραματικές σχολές, βγάζουν συνέχεια κόσμο. Άνθρωποι, χρήζονται σκηνοθέτες ή τους χρήζει ο τύπος από την ανάγκη του να βρει κάτι καινούργιο. Όλο αυτό από μόνο του δημιουργεί έναν υδροκεφαλισμό που θα οδηγούσε αργά ή γρήγορα σε μια συντήρηση».

Τα φούμαρα.
«Πάντα το μυαλό μου έτρεχε πιο πολύ από όσο έτρεχα εγώ ο ίδιος.

Τη συνειδητοποίηση ότι κάνω μια δουλειά που είναι φούμαρα, χρήσιμα, αλλά φούμαρα, την έχω κάνει. Φτιάχνω ψευδαισθήσεις. Δεν πρέπει να πιστεύω ότι φτιάχνω πραγματικότητες». Ανέφερα την τάση για ρεαλισμό στο θέατρο και απάντησε ότι «είναι η μεγαλύτερη φόρμα. Γιατί μπορεί εύκολα να εκτονώσει θυμούς όλο αυτό. Είναι μόδα και οι μόδες συνήθως δεν αντέχουν πολύ».

Τα δεδομένα.
«Δεν υπάρχουν όρια, αυτό είναι το φαινόμενο των καιρών μαζί με τη μόνιμη βιασύνη παραγωγής προϊόντων. Εμείς δημιουργούμε σταρ του δεκαπεντάλεπτου».

Η παραδοχή:
«Όταν ο άλλος είναι ερασιτέχνης σταρ, είναι το χειρότερο. Η χώρα μας είναι έτσι. Είναι ερασιτεχνικά σπουδαία».

Η «Δίκη της Τ.»: Η παραγωγή της μικρής οθόνης
«Είχα βρεθεί κάποια στιγμή στα νιάτα μου στην τηλεόραση, σε μια πολύ καλή συνθήκη παραγωγής. Όταν είπα ότι χρειάζομαι λίγο περισσότερο χρόνο, μου είπαν “όχι, τώρα βγάζουμε, τώρα παράγουμε”». Δεν τον ενοχλεί ένας ηθοποιός του να παίζει και στην τηλεόραση. «Αν είναι καλός και συνεργάσιμος γιατί να με ενοχλεί εάν παίζει και εκεί; Απλά συνήθως, και μου έχει τύχει, όσοι το κάνουν αυτό έρχονται στις πρόβες εξουθενωμένοι. Αυτό όχι, δεν το θέλω».

Αν είχε το κουράγιο θα ήθελε να κάνει μια ταινία «παρά άλλη μια παράσταση». Για σειρά, ούτε λόγος. «Έτσι όπως γίνονται οι σειρές, σίγουρα δεν με ενδιαφέρουν. Δεν με ενοχλεί το μέσον, ο τρόπος γυρίσματος δεν μου κάνει. Όταν υπάρχει ένας υψηλός βαθμός επαγγελματισμού σε αυτό που βλέπεις, το σέβεσαι. Στην Ελλάδα δεν είναι έτσι. Τώρα υπάρχει αυτό το “ας γίνεται κάτι και ας μην είναι τόσο καλό”». Είπα τη λέξη «ριάλιτι». Διαφώνησε πριν καν μιλήσω με αυτό που θα πω. «Είναι πιο έντιμο ένα κακό ριάλιτι από ένα δήθεν σίριαλ».

Το Φαρενάιτ μιας παράστασής του (ή το «ποια παράστασή σου είσαι;»):
«“Το στρίψιμο της βίδας” ή “οι μεταμορφώσεις”. Από τις πιο καινούργιες, το “σκλαβί” που κάνουμε τώρα. Μιλάω για παραστάσεις που εμένα με πήγαν ψυχικά μπροστά». Φαινόταν ότι τον «έτρωγε» να πει και μια παράσταση ακόμα. Και είπε. «Στο “Λίλιομ” κάτι με είχε πιάσει και κάθε μέρα στις πρόβες, έβαζα τα κλάματα».

Ο κόσμος σε δέκα χρόνια από τώρα, μια εικόνα:
«Όλοι καλωδιωμένοι και μπροστά μας, στη μέση του σαλονιού θα προβάλλεται ένα ολόγραμμα που θα παίζει για εμάς». Κινεί τα χέρια φτιάχνοντας το πλαίσιο. «Και κάπου εκεί θα χαθεί ακόμα και η ανάγκη του να συμμετέχεις ζωντανά σε κάτι. Το θέατρο θα γίνεται όλο και πιο ειδική περίπτωση. Σκέψου πόσος κόσμος ακούει πια live μουσική. Όλα θα είναι ένας θόρυβος που σε αποσπά».

Το «σκλαβί» των social media
«Κάποια στιγμή είπα ότι τη μουσική θέλω να την ακούω και όχι να μου γεμίζει το κενό. Δημιουργούνται πολλά κενά στους ανθρώπους συναισθηματικής ή ψυχολογικής φύσεως. Δουλεύεις σαν το σκυλί το μαύρο, δεν έχεις περιθώριο να έχεις προσωπική ζωή, σου δημιουργείται κενό, το γεμίζεις με τα social media. Έναν χαμό επικοινωνίας που δεν είναι επικοινωνία. Επενδύουμε στο junk και όχι στην καλή διατροφή».

Στο Facebook μπήκε για να μπορεί να διαχειρίζεται τη σελίδα του Θεάτρου Πόρτα στο οποίο εκτελεί χρέη καλλιτεχνικού διευθυντή.

«Δεν μπορώ να μπω στη διαδικασία του σχολιασμού γιατί όλο αυτό με θυμώνει. Και σίγουρα η αντίδραση θυμού δεν βοηθά. Βλέπω πολλούς έξαλλους ανθρώπους που είναι θολωμένοι, χωρίς να μπορούν να κρίνουν. Όταν θα υπάρξει η πολυτέλεια να στοχαστούν πέντε άνθρωποι παραπάνω τότε ίσως, σωθούμε».

Για τον Θωμά ζούμε έναν τεχνολογικό μεσαίωνα. «Ως είδος έχουμε υποστεί ήττα. Συνειδητοποιούμε ότι αυτά που μας αφορούν είναι πολύ πιο μεγάλα για να μπορούμε να τα διαχειριστούμε. Πρέπει να ξαναβρούμε μια μορφή πίστης έστω σε μικρό επίπεδο. Βλέπω τις φωτιές, συνθλίβομαι που δεν μπορώ να κάνω για να βοηθήσω αλλά δεν μπορώ. Αυτή είναι η αλήθεια. Το να μαζέψεις τα πλαστικά, δεν είναι το ίδιο πράγμα. Με τρομάζει ο φανατικός vegan που σε βρίζει επειδή τρως μπριζόλα, όσο με τρομάζει αυτός που σκοτώνει αλόγιστα ζώα».

Σιχαίνεται τα μηνύματα. «Αυτή η σχολική αντιμετώπιση έχει περάσει και στο θέατρο και παντού. Θέλουμε απαντήσεις. Θέλουμε κάποιος να μας πει τα sos για να πάρουμε πτυχίο. Για μένα αυτό “σκοτώνει” τη δημοκρατία, την κριτική σκέψη και σίγουρα την τέχνη. Αισθάνομαι ότι έρχομαι από μια εποχή όπου ο διάλογος είχε μια αξία, ήταν ένα ζητούμενο. Τώρα, ζητάμε σχεδόν ολοκληρωτισμό σε οτιδήποτε υπάρχει γύρω μας. Είναι σαν να θέλουμε από κάποιον να έρθει και να μας πει “αυτό είναι το σωστό”».

Και κάτι ακόμα. «Δεν αναλαμβάνουμε ευθύνες. Θεωρούμαστε αδικημένοι ότι κάποιος κάπου μας έκανε κακό. Και εγώ πιάνω τον εαυτό μου να λέει “δεν θέλω άλλες ευθύνες”».

Τα «Top Girls» του Θωμά Μοσχόπουλου
Μια καθηγήτρια τους το είχε βάλει στην ύλη τότε που ακόμα ήταν μαθητής και έκτοτε του είχε μείνει στο μυαλό. Ότιδήποτε σχετίζεται με αυτήν την παράσταση, τελικά, προέρχεται από μία γυναίκα. Όλοι του έλεγαν «πού πας να μπλέξεις με τόσες γυναίκες». Με κάποιον τρόπο όμως, στη δική του συνθήκη δεν υπήρχε ίχνος ανταγωνισμού. «Εδώ δημιουργήθηκε και από μένα και από τις ίδιες και από το ίδιο το έργο η συνθήκη ότι δεν υπάρχουν πρωτοκαθεδρίες».

Αυτό που προσπάθησε να κάνει για να μην υποπέσει σε σφάλματα ανδρικής οπτικής ήταν ότι «άνοιξα το διάλογο με τις κυρίες». Επί δέκα ημέρες απαντούσαν τα ερωτηματολόγια που τους έφτιαξε για να καταφέρει να μπει στον κόσμο τους (ή μας). «Όλοι κολυμπάμε στα στερεότυπα είτε έτσι είτε αλλιώς» θα πει και θα αφήσει το λευκό φακελάκι με το τσάι να βουλιάξει στο προσωπικό του χαμάμ.

Μια ερμηνεία στη λέξη «θεατράνθρωπος»
«Είναι αυτός που λέμε μισός άνθρωπος μισός-θέατρο; Ή ινφλουένσερ του θεάτρου;» απορεί όταν του λέω ότι βρίσκεται μεταξύ των λίγων αυτών ανθρώπων που μπορούν σήμερα να υποστηρίξουν τον όρο. «Νιώθω την ευθύνη του να τα βγάλω πέρα με ένα θέατρο το οποίο έχω αναλάβει όχι γενικότερα με τι θα γίνει με το ελληνικό θέατρο».

Πίνει λίγο από το τσάι του. Κοιτάει το ταβάνι.

«Είναι λίγο άδικο να με βλέπει κανείς σαν γκουρού. Έχω κάνει πολλά χρόνια ψυχανάλυση για να μου αρέσει κάτι τέτοιο».

Στην χειρότερή του σκηνοθεσία.
Ένιωθε περαστικός. «Ένιωθα ότι παρακολουθώ κάτι που έκανε κάποιος άλλος. Ήταν στην πρώτη μου παράσταση στη Λυρική. Τότε έπαθα ένα σοκ και είπα “αμάν, μπροστά μου έχω ένα ντουβάρι και το ντουβάρι δεν με χρειάζεται”. Γι αυτό φυσικά μπορεί να έφταιγα και εγώ γιατί ειδικά παλαιότερα ήμουν επιθετικός και έδειχνα στους ανθρώπους ότι δεν τους δίνω καμία σημασία αν έβλεπα ότι δεν με ακούν».

«Οι μεταμορφώσεις» μετά από μια ψυχοθεραπεία
«Ξεκίνησα ψυχοθεραπείες από πολύ νωρίς. Πιστεύω σε οποιαδήποτε μορφή διερεύνησης του “ποιος είμαι”. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν θρησκευτικά πιστεύω, έχουν πνευματικό και κάνουν ίσως και καλύτερη δουλειά έτσι. Βρέθηκα με έναν άνθρωπο που με βοήθησε και με βοηθάει και αυτό το πράγμα λειτούργησε, θα μπορούσε να μην έχει λειτουργήσει ή να έχω ακολουθήσει έναν άλλο τρόπο ψαξίματος του εαυτού μου. Αν οφείλουμε να κάνουμε κάτι τότε αυτό είναι να ψαχνόμαστε».

«Όλοι εμείς που ασχοληθήκαμε ή ασχολούμαστε με το θέατρο έχουμε ψυχολογικά ζητήματα, και ναρκισσιστικά σίγουρα. Το πώς τα διαχειριζόμαστε είναι ευθύνη του καθενός από εμάς. Οι άνθρωποι που δεν τους απασχολεί κάτι έξω από αυτούς είναι πολύ προβληματικοί και δυστυχώς στη δουλειά μας, έχουμε φωλιά, και έχω συνεργαστεί μαζί τους. Αν με ρωτάς τι μου αρέσει τότε αυτοί είναι οι άνθρωποι που θέλουν να εξελίσσονται όχι ως προς την υπερφόρτωση του εγώ τους αλλά ως προς τους τρόπους να επικοινωνούν και να μειώνουν την επιθετικότητά τους».

Το δεξί του χέρι ηρεμεί πάνω στο αριστερό. «Δεν είμαι coach της ζωής των άλλων. Όταν ο άλλος προβάλει ανάγκες να κρεμαστεί από πάνω σου, δεν σημαίνει ότι σε αγαπάει αλλά ότι σε έχει ανάγκη και αυτό είναι άλλο πράγμα». Σε κοινωνικό επίπεδο, δεν αντέχει την επιθετικότητα πάσης φύσεως. «Φιλίας, οικειότητας, θαυμασμού. Δεν μπορώ να μην υπάρχουν όρια και πολλές φορές ξενερώνω και κόσμο γιατί τα θέτω».

Μία Υπερδύναμη.
«Παιδί ήθελα να πετάω και να είμαι αόρατος». Του κάνει εντύπωση όταν άνθρωποι τον σταματούν στο δρόμο, «παθαίνω πανικό που με ξέρουν. Προφανώς όλο αυτό κρύβει ένα συναίσθημα ενοχής. Μου αρέσει να παρατηρώ χωρίς να γίνομαι αντιληπτός».

Το εξωτερικό που δεν έφυγε
«Η σχέση μου με το εξωτερικό είναι μια σχέση που δεν έχει σταματήσει. Πέρσι έμεινα πέντε μήνες στον Καναδά. Έχω απομυθοποιήσει το “η φυγή είναι η λύση”, γι αυτό δεν έφυγα στο εξωτερικό. Έμαθα εδώ. Και στα σκατά εδώ. Αν χρειαστεί, θα προσαρμοστώ και για την ώρα, δεν χρειάστηκε και δεν είμαι σε περιπετειώδη φάση».

Ο Θωμάς ως ο ελεύθερος χρόνος του
«Κάποτε μπορεί να διάβαζα και ένα βιβλίο την ημέρα στις διακοπές. Μετά κατάλαβα ότι και αυτό είναι υπερπληροφόρηση. Χρειάζομαι αρκετά τον ουρανό ή τη θάλασσα, να κάθομαι και να τα κοιτάω σιωπηλός. Δεν έχω ανάγκη να ξεσπάσω, έχω ανάγκη να συγκεντρωθώ μέσα μου. Υπάρχουν φορές που βρίσκω χρόνο και κουράγιο να κάνω γιόγκα σπίτι μόνος μου. Δεν είμαι πολύ πειθαρχημένος γιατί πρέπει να πειθαρχώ άλλους στη δουλειά και αυτό είναι ψυχαναγκαστικό».

Από μουσική, η πιο σταθερή του σχέση είναι με την κλασική. Μετά, έρχεται η τζαζ. «Τα σύγχρονα μουσικά ιδιώματα δεν τα πολυθέλω». Και από σειρές, του άρεσε αρκετά ο πρώτος κύκλος του «Big Little Lies» και το «Night out».

Τα ταξίδια που συνέβαλαν στο «στρίψιμο της βίδας» του
«Από τα ταξίδια που μου έχουν αλλάξει τη ζωή ξεχωρίζω αυτό που στην Αίγυπτο, όταν πήγα για τις ανάγκες ενός ντοκιμαντέρ. Είχα μείνει εκεί δύο μήνες. Πάντα τα ταξίδια που συνδυάζονται με ένα κομμάτι ζωής είναι αυτά που θυμάμαι, όχι τα τουριστικά».

Δεν θέλει να ταξιδέψει σε όλον τον κόσμο. Θα ήθελε όμως να ζήσει σε πιο μόνιμη βάση σε μια μικρή ευρωπαϊκή πόλη της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Γαλλίας. «Είναι σε επίπεδο φαντασίωσης όλο αυτό».

Ίνφο: Ο Θωμάς Μοσχόπουλος σκηνοθετεί την παράσταση «Top Girls» στο Θέατρο Πόρτα και συνσκηνοθετεί με τη Σοφία Πασχου την παράσταση «το Σκλαβί» που ανεβαίνει για δεύτερη χρόνια στο Θέατρο Πόρτα.