«Φιλοθέη, η αρχοντοπούλα των Αθηνών» σε θέατρο σκιών

Στις 14 Φεβρουαρίου 2020 ανεβαίνει στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, για λίγες μόνο παραστάσεις, ένα έργο θεάτρου σκιών με ιδιαίτερη ευαισθησία, μοντέρνες ιδέες, βαθιά γνώση της ιστορίας, της θεατρικής τέχνης, της Αθήνας του 16ου αιώνα, γεμάτο εκπλήξεις αλλά και την αυθόρμητη, αθώα χαρά που προσφέρει «ο Καραγκιόζης». Το έργο ενθουσιάζει και συγκινεί το κοινό όπου κι αν παίζεται, σε πλατείες, στις γυναικείες φυλακές Θήβας, σε αυλές μοναστηριών και τώρα στο φουαγιέ του «Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά». Πρόκειται για ένα πρωτότυπο δράμα του Ιωσήφ Βιβιλάκη ειδικά γραμμένο για τους παίκτες σκιών Άθω Δανέλλη και Νικόλα Τζιβελέκη με θέμα τη ριψοκίνδυνη δράση της Φιλοθέης Μπενιζέλου που εμφανίστηκε σαν φωτεινό αστέρι για να ζεστάνει και να φωτίσει τους υπόδουλους και πρόσφερε την περιουσία της σε έργα αλληλεγγύης στην οθωμανική Αθήνα του 16ου αιώνα. 

Η Αγία Φιλοθέη, (κατά κόσμον Ρηγούλα ή Ρεβούλα-Παρασκευή Μπενιζέλου), ήταν μοναχή με σημαντική φιλανθρωπική και κοινωνική δράση κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας του 16ου αιώνα. H Ορθόδοξη Εκκλησία την έχει ανακηρύξει αγία και είναι στενά συνδεδεμένη με την πόλη των Αθηνών. Η μνήμη της τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 19 Φεβρουαρίου.

Η ομάδα της παράστασης "Φιλοθέη η αρχοντοπούλα των Αθηνών". Από αριστερά: Θεολόγος Παπανικολάου, Γεράσιμος Παπαδόπουλος, Άθως Δανέλλης, Μάνος Δαμασκηνός, Νικόλας Τζιβελέκης, Κατερίνα Μιχαλάκη, Ρουμπίνη Φεφέ, Ιωσήφ Βιβιλάκης, Μαρία Μαγγίνα

Ο Ιωσήφ Βιβιλάκης είναι ένας άνθρωπος που γνωρίζει και αγαπάει το θέατρο και την ιστορία. Έχει χιούμορ και τόλμη, έχει άποψη και έναν απύθμενο όγκο πληροφοριών για το έργο και την παράσταση. Με παρέσυρε στον κόσμο της Αγίας Φιλοθέης, ενώ παράλληλα το έργο ξεδιπλωνόταν μπροστά μου με την πρωτότυπη μουσική που παίζεται ζωντανά, ένα ηδυπαθές, ενστικτώδες μείγμα ανατολίτικων και δυτικών τρόπων μέσα από ένα ούτι, ένα βιολί και τρεις φωνές, κάτι ανάμεσα σε αμανέδες, παραδοσιακό γλέντι, νοσταλγικά τραγούδια και ταξιδιάρικη κιθάρα α λα Ry Cooder.

Η μαγεία του θεάτρου σκιών

Ο Ι.Βιβιλάκης λέει «Πιστεύω ότι το θέατρο σκιών κρατάει κάτι από την ουσία του θεάτρου. Διατηρεί ακόμα τη μαγεία επειδή δεν έχει το τρισδιάστατο αλλά έχει αυτό το παιχνίδι με το φως και τη σκιά όπου και τα χρώματα και η φιγούρα είναι παλλόμενα. Η φιγούρα πάντα κινείται και πάντα δημιουργεί ένα μυστήριο. Δεν έχει μία υλική υπόσταση. Η γοητεία αυτή προσφέρεται και για πειραματισμούς και για αναζητήσεις.

Το θέατρο σκιών στην Ελλάδα ξεκινάει τον 19ο αιώνα. Προέρχεται από το Οθωμανικό θέατρο σκιών – για το οποίο, το πώς έγινε είναι ένα μυστήριο. Υπάρχουν διάφορες ιστορίες, ότι μπορεί να ήρθε από την Αίγυπτο, από την Κίνα, ότι μπορεί να είναι μία συνέχεια του Βυζαντινού θεάτρου σκιών – αλλά δεν είναι αποδεδειγμένα όλα αυτά. Το σίγουρο είναι ότι τον 16ο αιώνα, την εποχή που ζει η Φιλοθέη δηλαδή, έχουμε καταγραφές ότι υπήρχε τέτοιο θέατρο σε διάφορα σημεία των Βαλκανίων. Επίσης ξέρουμε ότι ήταν μία αυλική διασκέδαση η οποία αργότερα έγινε και λαϊκή όπως και ότι σε γάμους παίζανε παραστάσεις θεάτρου σκιών.

Πρέπει να πούμε ότι στην παράσταση της Φιλοθέης υπάρχει και κάτι που γίνεται για πρώτη φορά: έχουμε θέατρο σκιών μέσα στο θέατρο σκιών, μία παράσταση που γίνεται στον γάμο της Φιλοθέης. Αυτό είναι μια πρόκληση και για τους ίδιους τους καραγκιοζοπαίκτες. Είναι μία σκηνή στην οποία γελάει πάρα πολύ ο κόσμος. Στο έργο υπάρχουν και διάφορες φιγούρες του θεάτρου, ακροβάτες, θεατρίνοι, μικρά αγόρια μεταμφιεσμένα σε γυναίκες…

 

Αυτό είναι πολύ σημαντικό για τους παίκτες για τα σημεία του έργου που υπάρχει πολύς αυτοσχεδιασμός. Το θέατρο σκιών κατά παράδοση, βασίζεται στον αυτοσχεδιασμό. Δηλαδή δεν υπάρχει ένα κείμενο το οποίο μαθαίνουν απ’ έξω οι παίκτες, αλλά έχουν έναν καμβά της ιστορίας, ένα σενάριο, και όλη η παράσταση βασίζεται στην αλληλεπίδραση με το κοινό. Είναι όπως ακριβώς και η αφήγηση στα παραμύθια. Φτιάχνεται τη στιγμή που λέγεται η ιστορία. Επίσης, παραδοσιακά, ο παίκτης που το ερμηνεύει είναι ένας – ο υπερ-περφόρμερ θα λέγαμε. Είναι ο κατασκευαστής των φιγούρων, είναι ο ενδυματολόγος, ο σκηνογράφος, ο σκηνοθέτης, ο τραγουδιστής και βέβαια ο παίκτης που θα μιλήσει, θα εμψυχώσει τη φιγούρα. Γιατί η φιγούρα, μπορεί να είναι χάρτινη, αλλά στην πραγματικότητα την κινεί ένας άνθρωπος από πίσω. Για αυτόν το λόγο, επειδή υπάρχει ο άνθρωπος που δίνει ζωή στη φιγούρα, κατατάσσεται και ως μία καθαρόαιμη μορφή θεάτρου. Πίσω από τον μπερντέ κινείται ο ίδιος όπως η φιγούρα, χορεύει κ.λπ.»

Πώς ξεκίνησε η παράσταση

«Η παράσταση ξεκίνησε μέσα από μία συνεργασία που έχω με τον πολύ γνωστό καραγκιοζοπαίχτη που εκτιμώ βαθύτατα, τον Άθω Δανέλλη με τον οποίο, τα τελευταία 6 χρόνια, κάνουμε ένα μάθημα για το θέατρο σκιών στο Πανεπιστήμιο, στο τμήμα Θεατρικών Σπουδών όπου εργάζομαι. Στο τέλος των μαθημάτων πάντα κάναμε μία παράσταση, γιατί είναι ένα βιωματικό μάθημα, και αυτή η παράσταση έβγαινε στον κόσμο. Έτσι, κατά καιρούς, παίξαμε σε δρόμους, σε σχολεία, στις φυλακές Κορυδαλλού, με έργα του ρεπερτορίου του Καραγκιόζη ή μέσα από χειρόγραφα παλιών καραγκιοζοπαιχτών τα οποία φτιάχναμε σε σενάριο σε συνεργασία με τα παιδιά και τα παρουσιάζαμε.

Μια μέρα ο Άθως μού είπε «Τι κρίμα, δεν υπάρχει τίποτα για την Αγία Φιλοθέη» και εγώ το κράτησα αυτό. Το ξεκίνησα όχι σαν ένα θρησκευτικό, κατηχητικό έργο αλλά σαν μία βαθιά ανθρώπινη ιστορία, ενδοοικογενειακής βίας και για το πώς η ηρωίδα μετουσιώνει αυτή τη βία και την κάνει πράξεις αγάπης, δηλαδή αλληλεγγύη. Η Φιλοθέη είναι η πρώτη αλληλέγγυος και μάλιστα απόλυτα καταγεγραμμένη. Είναι μία ιστορία ελπίδας. Μέσα σε ένα μήνα του πήγα το κείμενο και του άρεσε πολύ, μού είπε ότι είναι «καραγκιοζίστικο», δηλαδή ότι έχει μέσα κάτι από την παράδοση του θεάτρου σκιών.»

Ποια ήταν η Αγία Φιλοθέη;

«Η «Οσία Φιλοθέη», ήταν μια αρχοντοπούλα που φόρεσε τα ράσα, μία πολύ τολμηρή και ριψοκίνδυνη ύπαρξη μέσα στον 16ο αιώνα, θα έλεγα η πρώτη ακτιβίστρια του νέου ελληνισμού, μια πλούσια Αθηναία και επαναστάτρια η οποία δεν ήθελε να παντρευτεί και πιέστηκε για να το κάνει – παντρεύτηκε κοριτσάκι 12 χρονών. Αυτά είναι επίσημα στοιχεία που υπάρχουν στον βίο της οσίας.  

Πρόκειται για ένα έργο που δεν το φαντάστηκα ποτέ σε τρισδιάστατο θέατρο. Η Παρασκευούλα – Ρεβούλα ή Αγία Φιλοθέη, ακριβώς επειδή είναι και το πρόσωπο ιερό (γι’ αυτό το λέω και «ιερό δράμα»), ακριβώς επειδή ήταν μία πολύ προχωρημένη γυναίκα για την εποχή της, αγαπήθηκε πολύ γρήγορα. Ήταν ένα πρόσωπο δίπλα στους τσαλαπατημένους, τους καταπιεσμένους. Για τη σημερινή εποχή με την επιδίωξη του πλουτισμού που υπάρχει, όλο αυτό που έκανε ήταν μία τρέλα. Μία γυναίκα που σπαταλάει όλη της την περιουσία για να απελευθερώσει σκλάβους. Αυτό έκανε. Και άνοιξε και την πρώτη σχολή θηλέων στην Ευρώπη.

Η Αγία Φιλοθέη πιέστηκε για να παντρευτεί, γύρω στα 12-13. Ο άντρας της ήταν ένας πολύ βίαιος χαρακτήρας ο οποίος αργότερα πέθανε. Μέσα στο έργο μας, αυτές οι σκηνές με τον άντρα της είναι από τις πιο ισχυρές και σκληρές. Εμφανίζεται μεθυσμένος ενώ αυτή διαβάζει Όμηρο και τη χτυπάει.

Το ξυλοφόρτωμα υπάρχει στην ελληνική θεατρική παράδοση από την εποχή των μίμων, στους ρωμαϊκούς, στους βυζαντινούς χρόνους αλλά η βία εναντίον των γυναικών όπως φαίνεται στην παράσταση, δεν υπάρχει. Εδώ έχουμε ένα έργο που ξεφεύγει από το κλασικό, κωμικό ρεπερτόριο του Καραγκιόζη ο οποίος, για πρώτη φορά, δεν είναι κωμικός. Είναι σοβαρός αλλά έχει πάρα πολλά κωμικά στοιχεία. Μάλιστα εμφανίζονται και οι κλασικές φιγούρες του Καραγκιόζη όπως για παράδειγμα στη σκηνή όπου ο πατέρας θέλει να ξαναπαντρέψει την κόρη.»

Η πλούσια αθηναϊκή οικογένεια των Μπενιζέλων

«Αφού τον άντρα της τον «παίρνει ο Θεός», όπως λέει το συναξάρι της, οι γονείς της θέλουν να την ξαναπαντρέψουν. Οι οποίοι είχαν μία αμύθητη περιουσία, ήταν όλη η Αθήνα δικιά τους – από την Κηφισιά, το Χαλάνδρι που λεγόταν τότε Αχλαδόκαμπος, μέχρι την Πλάκα. Υπήρχαν πολλοί φυσικά που ήθελαν να την παντρευτούν. Ενδεχομένως βέβαια, ο πατέρας της να ήθελε και να την προστατέψει από τους Τούρκους γιατί έπαιρναν τα μικρά κορίτσια και τα έβαζαν στα χαρέμια. Αλλά το θεωρώ απίθανο γιατί η οικογένειά της, οι Μπενιζέλοι, ήταν μία περίφημη αριστοκρατική οικογένεια.

Σε εκείνο το σημείο υπάρχει μία εμβόλιμη σκηνή όπου περνάνε οι γνωστές φιγούρες του Καραγκιόζη ως υποψήφιοι γαμπροί όπως ο Μορφονιός που τον έχει στείλει η μαμά του για να παντρευτεί και ο οποίος ξυλοφορτώνεται, ο Νιόνιος που θέλει να την πάρει μαζί του στη Ζάκυνθο και επίσης ξυλοφορτώνεται και ο Μπαρμπαγιώργος που θέλει να την πάρει στη στρούγκα και ο Καραγκιόζης, ο οποίος στο έργο είναι υπηρέτης στο αρχοντικό της οικογένειας, του λέει ψέματα – εδώ υπάρχει και ένα υπονοούμενο – ότι είναι πολύ μεγάλη για σένα, είναι 15, όταν θα κάνουμε άλλο κορίτσι και είναι στα 10 θα στο δώσουμε. Οι παίκτες, αυτοσχεδιάζοντας, μπορούν να βάλουν κι άλλους από τους ήρωες να εμφανίζονται σε αυτή τη σκηνή.»

Η Αθήνα του 16ου αιώνα

«Εγώ με ‘σας θέλω να ζήσω αδελφές μου». Αυτό είναι το μότο της παράστασης. Η Ρεβούλα είναι μία επαναστάτρια, αρνείται τον γάμο που εκείνα τα χρόνια ήταν ό,τι πιο κανονικό σε μία κοινότητα που ενδιαφέρεται για την επιβίωση. Γιατί έτσι ήταν: αγροτικές κοινωνίες που μπορεί να ζούσαν σαν αστοί, γιατί εκείνη την περίοδο διαμορφώνεται και μία αστική τάξη στην Αθήνα που ήταν η πρωτεύουσα της Αττικής που ανήκε, με τη σειρά της, στην τούρκικη διοίκηση της Χαλκίδας.

Ήταν μία εποχή που η Αθήνα γνώρισε μία απίστευτη ανάπτυξη. Εμπόριο με Γαλλία και Ιταλία, εξαγωγές, λόγω του λιμανιού. Εκεί στην Πλάκα λοιπόν, στην οδό Αδριανού 96 ήταν το αρχικό της Αγίας Φιλοθέης που υπάρχει ακόμα και σήμερα. Λίγο πιο πάνω που είναι ο Άγιος Νικόλαος Ραγκαβάς είναι η εκκλησία στην οποία σύχναζαν η οικογένεια των Μπενιζέλων και οι ευγενείς της εποχής. Τότε η Αθήνα είχε Αθηναίους που ζούσαν στην περιοχή της Πλάκας, γύρω από την Ακρόπολη, είχε Αρβανίτες που ζούσαν στα όρια της πόλης, δηλαδή στη Μαλακάσα, στα Μεσόγεια και υπήρχε και μία πολύ μικρή ομάδα Μουσουλμάνων. Το κυρίαρχο στοιχείο ήταν το ελληνικό και ακόμα και οι Οθωμανοί οι οποίοι είχαν την εξουσία, ήξεραν ελληνικά.

Η Φιλοθέη, όταν πέθαναν οι γονείς της πήρε την περιουσία και έγινε μοναχή. Ήταν γύρω στα 25 της. Το μοναστήρι της ήταν στην περιοχή της Πλάκας που σήμερα λέγεται Ροδακιό, στην οδό Αγίας Φιλοθέης, εκεί που είναι σήμερα η Αρχιεπισκοπή. Η Αγία Φιλοθέη είχε μία εμμονή με τον Άγιο Ανδρέα. Τον έβλεπε στον ύπνο της, είχε οράματα με τον Άγιο, αλλά και τον άνδρα της τον έλεγαν Ανδρέα. Ανδρέα Χειλά. Μέσα από όλη αυτή την ιστορία, μετά την ταλαιπωρία που πέρασε από τον άνδρα της, ίσως και να ήθελε να τον συγχωρέσει. Έφτιαξε λοιπόν το μοναστήρι στον Άγιο Ανδρέα το οποίο υπήρχε μέχρι το 1891 και μάλιστα ήταν ενεργό μέχρι τότε που μεταφέρθηκε η πρωτεύουσα από το Ναύπλιο στην Αθήνα, το 1834. Πάντα ως γυναικείο. Υπάρχουν πολλές ιστορίες για τη ζωή του μοναστηριού αυτού, μέσα στο οποίο, στη δεξιά πλευρά όπως έμπαινες στο ιερό,  υπήρχε και το σκήνωμα της Φιλοθέης. Το σώμα της υπάρχει ακόμα και σήμερα. Βρίσκεται μέσα στη Μητρόπολη. Μάλιστα, στην πανήγυρή της, τον Φεβρουάριο, στις 19, βγαίνει σε λιτανεία εκεί, στην περιοχή του Ροδακιού, από μοναχές. Επιτρέπεται μόνο γυναίκες να το κρατήσουνε.»

Ένα σχολείο για κορίτσια

«Η παράσταση ξεκινάει τον 19ο αιώνα, με την τελευταία μοναχή η οποία ζει στο ερείπιο της μονής, αυτή και το σώμα της αγίας. Οι τελευταίες καλόγριες που ζούσαν εκεί, ξέρουμε ότι ήταν υφάντρες. Και η υφαντική έχει ιδιαίτερη σημασία για το μοναστήρι γιατί εκεί εκπαίδευε τα νεαρά κορίτσια της Αθήνας στην τέχνη αυτή, για να έχουν ένα εισόδημα. Παρομοίως τους μάθαινε και τα αναγκαία του βίου. Δηλαδή, δεν πήγαιναν εκεί μόνο όσες ήθελαν να γίνουν μοναχές. Η φήμη της εξαπλώθηκε πολύ γρήγορα γιατί φρόντιζε τα κορίτσια ώστε να έχουνε τα προσόντα να μπορέσουν να σταθούν στη ζωή, είτε παντρευτούν είτε όχι.

Μεταξύ της υφαντικής και των τεχνών, τους μάθαινε και γράμματα. Εκεί λοιπόν είναι το πρώτο σχολείο που λειτουργεί. Και το πρόβλημα που είχε, ίσως και με τους προύχοντες της Αθήνας κάποια στιγμή, ήταν αυτό το σχολείο. Γιατί δεν τους μάθαινε απλώς τα ιερά κείμενα, τους μάθαινε και άλλα πράγματα. Είναι η πρώτη πληροφορία που έχουμε στη νεότερη Αθήνα αλλά και στην Ευρώπη, για ένα σχολείο που λειτουργεί και είναι για κορίτσια. Κάτι πάρα πολύ προχωρημένο για την εποχή του. Το ενδιαφέρον είναι ότι την εποχή εκείνη έχουμε πληροφορίες για την ύπαρξη και άλλων σχολείων και δασκάλων στην οικογένεια των Μπενιζέλων, όπως ο δάσκαλος Άγγελος Μπενιζέλος, λίγες δεκαετίες μετά, στην ίδια περιοχή. Η Φιλοθέη είναι η πρώτη που εμφανίζεται μέσα σε αυτή την εκπαιδευτική οικογενειακή παράδοση. Τα κορίτσια που πήγαιναν στο σχολείο της, χωρίς να είναι καλόγριες, λεγόταν «μοναστηρίσιες».

Τα «οσπιτάλι» της Αγίας

«Μέσα στο μοναστήρι υπήρχαν επίσης ξενώνες και νοσοκομεία. Προστατευμένα εκεί μέσα δεν ήταν μόνο αυτά τα κορίτσια αλλά και άλλοι άνθρωποι. Ήταν ένας χώρος όπου μπορούσαν να βρουν υποστήριξη άρρωστοι και ψυχικά και σωματικά. Ο βίος της μάλιστα μας λέει ότι πολλοί κατάφευγαν εκεί και η ίδια τους φρόντιζε. Αυτό δεν το ξέρουμε μόνο από το συναξάριό της αλλά και από οθωμανικά και βενετικά έγγραφα που μιλάνε για αυτά τα «οσπιτάλι», τους ξενώνες σε μοναστήρια δηλαδή που υπήρχαν σε βενετοκρατούμενες περιοχές και είχαν σκοπό να βοηθούν ταλαίπωρους ανθρώπους. Μιλάμε δηλαδή για ένα απίστευτο κοινωνικό έργο.

Το μοναστήρι, είναι εξακριβωμένο ότι το έκτισε το 1571, τη χρονιά που έγινε η ναυμαχία της Ναυπάκτου, με τη νίκη κατά των Οθωμανών, σε μια εποχή θριάμβου και ανάτασης ας πούμε των Χριστιανών. Το 1582-84 έχουμε μία κρίση γιατί τη φυλακίζουνε, την κατηγορούν ότι συντηρεί πόρνες και μάλιστα ξέρουμε από τα Οθωμανικά έγγραφα ποιες ήταν αυτές οι «πόρνες». Ήταν κορίτσια ανύπαντρες έγκυοι τις οποίες προστάτευε. Επομένως προστάτευε και τα κορίτσια που γίνονταν αντικείμενο εκμετάλλευσης από άντρες – και αυτός ήταν ο λόγος κατηγορίας της. Ότι δηλαδή απελευθέρωνε σκλάβους, σκλάβες και πόρνες τις οποίες συντηρούσε. Ένα πολύπλευρο έργο και υπόδειγμα αλληλεγγύης που πραγματικά, όταν μπήκα και άρχισα να σκαλίζω αυτή τη ζωή της, όπως και τα παιδιά που μπήκαν στην παράσταση αυτή, γοητευτήκαμε.»

Το τέλος του έργου

«Φυλακίστηκε λοιπόν η Ρεβούλα και απελευθερώθηκε με την παρέμβαση των πλουσίων Ελλήνων της Αθήνας. Υπάρχει μία αινιγματική επιστολή της Φιλοθέης προς τον λόγιο Ιέρακα όπου βρίζει τους Αθηναίους, τους λέει υποκριτές και ψεύτες και φέρνει παραδείγματα από την αρχαία Αθήνα, «που μίσησαν τους καλύτερους και τους εξοστράκισαν». Δεν ξέρουμε τους λόγους γιατί το έγραψε. Ήταν κάτι προσωπικό; Ήταν για το σχολείο για τα κορίτσια που άνοιξε και ενοχλούσε κάποιους; Γιατί εκπαίδευση σημαίνει αλλαγή νοοτροπίας, σημαίνει απελευθέρωση. Οπότε δικάζεται, φυλακίζεται, απελευθερώνεται και σιγά σιγά αρχίζει να παίρνει πολλά δάνεια και μάλιστα και από τους Τούρκους. Έτσι έχουμε και πληροφορίες ότι το μοναστήρι, και μετά το θάνατό της, γκρεμίστηκε, ξανακτίστηκε κλπ. Βγήκε πολλές φορές σε ζητεία, σε επαιτεία, για να μαζέψει χρήματα για την ανοικοδόμηση.

Το μοναστήρι είχε 200 καλόγριες. Και επειδή ήταν πάρα πολλές, η Φιλοθέη άρχισε να κτίζει και άλλα μοναστήρια, κι άλλα μετόχια. Το ένα είναι στη σημερινή πλατεία Αμερικής, στην οδό Λευκωσίας, ο Άγιος Ανδρέας – υπάρχει ακόμα. Μάλιστα είναι ένας καταπληκτικός χώρος γιατί τον έχει ζωγραφίσει ο Κόντογλου και το ανάστησε στα νεώτερα χρόνια μία πραγματικά πολύ φωτεινή μορφή, ο πατέρας Γαβριήλ Τσάφος. Εκεί, στην αυλή, παίξαμε την παράσταση της Φιλοθέης στις 29 Σεπτεμβρίου, σε 300 ανθρώπους έλληνες και μη, είναι μία γειτονιά πολύχρωμη.

Τα χρέη έτρεχαν λοιπόν, η περιουσία ξοδεύτηκε όλη σε έργα και οι ίδιες οι μοναχές δεν είχαν να φάνε και άρχισαν να επαναστατούν. Για να μην της πάρουν το μοναστήρι οι Τούρκοι, η Φιλοθέη έστειλε μία επιστολή στη Βενετία, στη Γερουσία, για να ζητήσει χρήματα. Και πραγματικά φτιάχτηκε ένα φοβερό δίκτυο από την Αθήνα, από τον αρχιεπίσκοπο Αθηνών, τον Σεραφείμ Πάγκαλο, ο οποίος πήγε στον αρχιεπίσκοπο των Καθολικών στη Ζάκυνθο και από εκεί, με ειδική επιστολή, πήγε το αίτημα στους Βενετούς οι οποίοι ακούσανε και της προσφέρανε ένα πολύ σημαντικό ποσό για την εποχή το οποίο με τη σειρά του, μέσω του πρέσβη της Βενετίας στην Κωνσταντινούπολη το πήρε ο Σεραφείμ και το έφερε στην Αθήνα - και διασώθηκε το μοναστήρι για εφτά χρόνια ακόμα. Βλέπουμε ότι είχε και διοικητικές ικανότητες λοιπόν, ήταν ένα αξιοσέβαστο πρόσωπο. Είχε το κύρος της κόρης του Μπενιζέλου.

Το 1588 λοιπόν, στην εορτή του προστάτη της Αθήνας, του Αγίου Διονυσίου, εκεί στην πλατεία Αμερικής στα Πατήσια, γινόταν αγρυπνία και την ώρα εκείνη μπήκε μία ομάδα Τούρκων, την ξυλοφόρτωσαν, τη βασάνισαν και σχεδόν νεκρή την πήγαν σε ένα από τα μετόχια της, στην Καλογρέζα (που σημαίνει καλόγρια στα αρβανίτικα) και εκεί πέθανε στις 19 Φεβρουαρίου του 1589. Το μοναστήρι συνέχισε να υπάρχει μέχρι τον 19ο αιώνα, χωρίς βέβαια να έχει την ίδια δυναμική που είχε όταν ζούσε η ίδια.

Μετά το θάνατό της έγινε κι εκείνη προστάτιδα των Αθηνών.»

Η ομάδα
Το «Οθόνιον» είναι μια επιστημονική και καλλιτεχνική ομάδα με έδρα την Αθήνα που πιστεύει στην αξία των παραδοσιακών σκηνικών πρακτικών και στο πνευματικό όφελος που μπορούν να αποφέρουν στο ευρύ κοινό που απευθύνονται, αλλά και στην προσφορά σε ευάλωτες και ειδικές ομάδες ομάδες πληθυσμού (κρατούμενοι, αναλφάβητοι, ασθενείς). Βασικός στόχος της ομάδας είναι η γνωριμία με τον θαυμαστό κόσμο του θεάτρου σκιών μέσα από τη δημιουργία, ανασύσταση και αναστήλωση κειμένων και παραστάσεων. Η ιστορία της ομάδας ξεκίνησε πριν πέντε xρόνια στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών με τη διδασκαλία ενός μαθήματος για το θέατρο σκιών το οποίο σύντομα δραπέτευσε από τον κλειστό χώρο του αμφιθεάτρου. Η ομάδα πλαισίωσε με μεγάλη επιτυχία το 2017 την παράσταση Ο γάμος του Καραχμέτη του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη (σκηνοθεσία Όλια Λαζαρίδου) με το δραμάτιον Ο Καραγκιόζης νεκροθάπτης, και έλαβε εξαιρετικές κριτικές.

Συντελεστές
Κείμενο-σκηνοθεσία: Ιωσήφ Βιβιλάκης
Μουσικός σχεδιασμός: Γεράσιμος Παπαδόπουλος
Φιγούρες: Νικόλας Τζιβελέκης
Παίκτες θεάτρου σκιών: Άθως Δανέλλης, Νικόλας Τζιβελέκης
Μουσικοί-τραγούδι: Γεράσιμος Παπαδόπουλος, Θεολόγος Παπανικολάου, Κατερίνα Μιχαλάκη

Στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, 14, 15, 16, 21, 22 και 23 Φεβρουαρίου 2020

---

Δείτε περισσότερα στο Guide της Athens Voice