Κατερίνα Βρανά: Ήθελα να γίνω βασίλισσα και τα κατάφερα

Σκηνοθεσία-μοντάζ: Σοφία Σφυρή, Β' Κάμερα: Σοφία Ρέκκα 

Η Κατερίνα Βρανά, σύμφωνα με έναν παγκόσμιο διαγωνισμό stand up comedy που πήρε μέρος το 2017, είναι η πιο αστεία γυναίκα στον κόσμο. Το 2017 επίσης, ενώ βρισκόταν στη Μαλαισία αντιμετώπισε μια πολύ σοβαρή περιπέτεια υγείας και έμεινε σε κώμα. Ανήκει στη μειοψηφία των ασθενών που καταφέρνουν να βγουν ζωντανοί από σηπτικό σοκ έχοντας υποστεί ατροφία στους μύες, κάτι που ενώ σηκώνεται όρθια δεν της επιτρέπει να περπατήσει χωρίς βοήθεια. Πέραν της κινητικής δυσκολίας έχουν επηρεαστεί η ομιλία της και η όρασή της. 

Λογικά, για οποιονδήποτε περφόρμερ στη θέση της η καριέρα του θα τελείωνε κάπου εκεί, θα τον/τη θυμόμασταν από τα αστεία βίντεο του παρελθόντος και θα λέγαμε «κρίμα» κουνώντας με λύπηση το κεφάλι. Κάτι τέτοιο κάθε άλλο παρά ισχύει για την Κατερίνα γιατί η Κατερίνα είναι η προσωποποίηση του ψυχικού σθένους. Η Κατερίνα συνεχίζει τη ζωή της και την καριέρα της κάνοντας πανηγυρικές ντρίπλες στο άσχημο χαρτί που τράβηξε.

Τη συναντήσαμε στο σπίτι της στο Μαρούσι για τη συνέντευξη και το βίντεο και μπορώ να πω ότι το δίωρο που μείναμε μαζί της ήταν ό,τι πιο απολαυστικό μου έχει συμβεί σε αυτή τη δουλειά. Η Κατερίνα, γεμάτη ενέργεια και ατάκες, μας μάγεψε με την προσωπικότητά της και το χιούμορ της. Όπως άλλωστε συνηθίζει να λέει, το πρόβλημα δεν είναι το πρόβλημα καθ' αυτό αλλά ο τρόπος που κάποιος το αντιμετωπίζει.

Κατερίνα, το σπίτι σου είναι πολύ όμορφο!
Σου αρέσει; Εγώ το έχτισα! Και τους πίνακες εγώ τους ζωγράφισα (μου δείχνει πίνακες του Γαΐτη) και τα χαλιά τα έχω υφάνει μόνη μου. Επίσης έχω γράψει όλα αυτά τα βιβλία που βλέπεις. (Μου δείχνει τη βιβλιοθήκη του σπιτιού που καλύπτει ολόκληρο τον τοίχο του σαλονιού.)

Έχω ετοιμάσει σοβαρές ερωτήσεις και με όλα αυτά που μου λες δεν ξέρω από πού να αρχίσω.
Νομίζω πως πρέπει να με ρωτήσεις πώς παραμένω τόσο όμορφη ενώ σχεδόν πέθανα.

Λοιπόν, Κατερίνα, πώς παρέμεινες τόσο όμορφη ενώ σχεδόν πέθανες;
Καταπληκτική ερώτηση και σε ευχαριστώ πολύ που μου την έκανες. Η απάντηση είναι πως η κορτιζόνη κάνει θαύματα, εξαλείφει όλες τις ρυτίδες, αφήστε τα μπότοξ και πιάστε την κορτιζόνη.

Να σε ρωτήσω κάτι σοβαρό;
Κάνε μου εσύ σοβαρές ερωτήσεις κι εγώ θα φροντίσω να μην παραμείνουν σοβαρές. Προσπάθησε πάντως.

Θέλω να σε ρωτήσω για την ποιότητα του χιούμορ σου πριν και μετά την περιπέτειά σου. Τα αστεία που κάνεις τώρα είναι γροθιές στο στομάχι, ταρακουνάνε τον ακροατή και του γεννάνε προβληματισμό. Το έκανες αυτό συνειδητά;
Όχι. Λόγω της ιστορίας που υπάρχει πλέον πίσω από τα αστεία μου έχουν γίνει πιο βαριά, με άλλη ουσία. Τώρα κουβαλάνε κάτι γλυκόπικρο το οποίο πριν δεν το είχα. Τώρα μπορώ να κάνω χιούμορ με το γεγονός ότι δεν είχα καν τη δύναμη να αυτοεξυπηρετηθώ. Από τη μία λέω πως όταν ήμουν παιδί ήθελα να γίνω βασίλισσα και τελικά τα κατάφερα για αυτό με φροντίζουν και με καθαρίζουν –ως μέρος της βασιλείας μου– από την άλλη ήμουν και λίγο παράλυτη. Εκεί συνειδητοποίησα πως η αξιοπρέπεια δεν έχει να κάνει τόσο με το τι συμβαίνει όσο με το πώς το αντιμετωπίζεις. Αυτή είναι η καινούργια μου άποψη για τη ζωή.

Αντιμετώπιζες από παιδί τα πάντα με χιούμορ; Ήσουν το παιδάκι που το μάλωναν ή γινόταν κάτι σοβαρό και γελούσε;
Καλά εσύ τώρα περιγράφεις ένα παιδί με ψυχοπάθεια. Κλαίνε όλοι και αυτό γελάει (γέλια). Δεν ήμουν έτσι. Ήμουν βέβαια ένα παιδί χαρούμενο, έως και χαζοχαρούμενο. Είναι αλήθεια ότι το οικογενειακό μου περιβάλλον αυτοσαρκάζεται φουλ και θα έλεγα ότι αντιμετωπίζουμε τις αρρώστιες με χιούμορ. Η αδερφή της μητέρας μου για παράδειγμα είχε καρκίνο για δώδεκα χρόνια και το αντιμετώπιζε ως κάτι που ήταν λίγο άβολο. Καθόταν στον ήλιο και όταν τη ρωτούσαμε αν επιτρέπεται τόση ώρα και εκείνη μας απαντούσε: «Σιγά τι θα πάθω; Καρκίνο;». Πέρα από αυτό, πέρασα όλη μου την ενήλικη ζωή στην Αγγλία, ο αυτοσαρκασμός είναι μέρος της ζωής τους, του χαρακτήρα τους, του πολιτισμού τους. Ε και το κόλλησα φαίνεται.

Αντιμετώπισες δυσκολίες όταν ξεκίνησες να κάνεις stand up comedy και ήσουν ως γυναίκα η απόλυτη μειοψηφία;
Και τότε και τώρα οι γυναίκες είναι μειοψηφία σε αυτή τη δουλειά. Αυτό ισχύει παγκοσμίως. Άντε να είναι το δέκα –το πολύ είκοσι- τοις εκατό. Είναι θέμα ιδιοσυγκρασίας και χαρακτήρα. Πολύ λίγες γυναίκες θέλουν να το κάνουν. Η δική μου εξήγηση είναι πολύ απλή. Στο stand up είσαι πάνω στη σκηνή εσύ και το κοινό με το δικό σου υλικό και για να δουλέψει σωστά θα πρέπει να είσαι ειλικρινής και ευάλωτη. Οι γυναίκες διδασκόμαστε από μικρή ηλικία να μην είμαστε ευάλωτες, να μη βάζουμε τον εαυτό μας σε ευάλωτη θέση, «μπορεί να σε δείρουν, να σε βιάσουν, να σε βρίσουν κτλ.» κι εμείς αυτό δυσκολευόμαστε να το ξεπεράσουμε. Σε καμία περίπτωση δεν ισχύει η μαλακία που ακούω να λένε πως δεν έχουν χιούμορ οι γυναίκες. Στο stand up comedy άλλωστε έχεις άμεση ανταπόκριση του κοινού και ξέρεις από το πρώτο λεπτό αν αυτό που κάνεις το κάνεις καλά.

Πες μου λίγο για την καταψήφιση στη Βουλή της αναθεώρησης του Συντάγματος για τις διακρίσεις. Πώς σου φάνηκε;
Δεν με εκπλήσσει. Μπόρα είναι και θα περάσει.

Αν λοιπόν υπάρχει τάση κατά της αποδοχής της διαφορετικότητας του σεξουαλικού προσανατολισμού του κάθε ατόμου, ισχύει το ίδιο για κάθε διαφορετικότητα;
Εννοείται! Είμαστε από τις πιο συντηρητικές κοινωνίες που ξέρω. Το ότι εμείς κατακρίνουμε μουσουλμανικές χώρες ενώ κουβαλάμε την ίδια νοοτροπία το βρίσκω αστείο. Εγώ το βρίσκω βέβαια αστείο γιατί αυτή είμαι και γελάω με τα πάντα, δεν είναι όμως αστείο. Βασίζουμε πάρα πολλά πράγματα στο «τι θα πει ο κόσμος» και, όπως πολύ σωστά έχει ειπωθεί σε ένα tweet, «μάθαμε τελικά τι είπε ο κόσμος;». Δεν μπορείς να ζεις έτσι. Πιεζόμαστε να μπούμε σε κουτιά και παίρνουμε τους εαυτούς μας πάρα πολύ σοβαρά. Πιστεύω όμως πως αυτά είναι οι τελευταίοι απόηχοι της προηγούμενη γενιάς. Οι επόμενες γενιές θα είναι πολύ διαφορετικές. Το βλέπω και ανάμεσα σε νέα παιδιά με ειδικές ανάγκες που βγαίνουν, κυκλοφορούν, βλέπουν πράγματα. Δεν κλείνονται στα σπίτια τους όπως προηγούμενες γενιές, διεκδικούν τη ζωή τους και τα δικαιώματά τους. Σε μια συντηρητική κοινωνία θέλει χρόνο όμως. Δεν χρειάζεται ούτε να νευριάζουμε, ούτε να στεναχωριόμαστε. Θα γίνει.

Θα γίνει, κι εγώ το πιστεύω. Πες μου όμως, αν σήμερα θελήσεις να πας για ψώνια ή να βγεις ένα βράδυ τι ακριβώς θα αντιμετωπίσεις;
Αν πας για ψώνια σε χώρους όπως τα mall έχεις πολύ λίγες δυσκολίες. Έχουν ασανσέρ, τα πατώματα είναι επίπεδα, τα σκυλιά δεν χέζουν, δεν φυτρώνουν δέντρα ούτε περνάει ξυστά δίπλα σου ένα μηχανάκι. Όταν βγαίνεις έξω έχεις τα προβλήματα που αντιμετωπίζει στην Αθήνα οποιοσδήποτε κυκλοφορεί με κάτι που έχει ρόδες αλλά δεν είναι αυτοκίνητο. Είτε έχεις μωρό σε καρότσι, είτε βαλίτσα με ροδάκια και θες να πας στο αεροδρόμιο θα αντιμετωπίσεις τα ίδια προβλήματα. Παρκαρισμένοι σε ράμπες, πανέμορφα δεντράκια στη μέση του πεζοδρομίου, νεράντζια και ακαθαρσίες που δε μαζεύει κανείς, σπασμένες πλάκες πεζοδρομίου με μπόλικο νερό που πατάς και γίνεσαι λούτσα. Το να κυκλοφορείς στο δρόμο είναι ένα τεράστιο πρόβλημα. Όταν κάποιος θέλει να πάει απλά σε ένα εστιατόριο έχει να αντιμετωπίσει το σκαλάκι στην είσοδο. Το προσωπικό, έχω να πω, πάντα με βοηθάει όταν πηγαίνω σε μαγαζιά. Πολύς κόσμος γενικά με ρωτάει αν χρειάζομαι κάτι και αυτό είναι τέλειο. Αλλάζουν τα πράγματα στην Ελλάδα βέβαια, πάνε όλα προς το καλύτερο ως προς την αντιμετώπιση του κόσμου.

Σε όλη αυτή τη διάρκεια της περιπέτειάς σου έχεις μια σχέση και έναν σύντροφο που είναι δίπλα σου και αυτό είναι ούτως ή άλλως υπέροχο, όμως θέλω να σε ρωτήσω μιας και πέρασες δύσκολες στιγμές αν ένιωσες ποτέ πως ο κάθε άνθρωπος περνάει τα μεγαλύτερα του ζόρια μόνος του.
Δεν ένιωσα μόνη μου ούτε στιγμή. Ακόμα και μέσα στο κώμα δεν ένιωσα μόνη μου. Είχα συνεχώς δικούς μου ανθρώπους δίπλα μου. Υπήρχαν δύσκολες στιγμές που ήταν καθαρά πρακτικές. Η οικογένειά μου, οι φίλοι μου, οι δικοί μου άνθρωποι δεν έλειψαν από δίπλα μου. Νομίζω λοιπόν ότι αντλείς δύναμη από τους γύρω σου και πως ποτέ δεν είσαι τελείως μόνος. Τώρα που το σκέφτομαι, ναι. Ποτέ δεν είσαι μόνος.

Info: Η Κατερίνα Βρανά με αφορμή την παγκόσμια ημέρα αναπηρίας (3/12) θα είναι τη Δευτέρα 2 Δεκεμβρίου και την Τρίτη 3 Δεκεμβρίου στο θέατρο Αλίκη με την παράστασή της Staying Alive (Σχεδόν Πέθανα). Το Σάββατο 7 Δεκεμβρίου θα εμφανιστεί στο Μύρτιλλο, μία Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση ειδικού σκοπού που απασχολεί κατά 90% άτομα από ευπαθείς ομάδες ΑμεΑ. Δείτε περισσότερα στο Guide της ATHENS VOICE.