«Τι με κοιτάς έτσι;» ρωτάει η Αθηνά Παππά

Η μαύρη κωμωδία «Τι Με Κοιτάς Έτσι;» των Ρόδη - Κυφωνίδη ανεβαίνει για δεύτερη χρονιά στο θέατρο Αλκμήνη από τις 16 Οκτωβρίου και η πρωταγωνίστρια Αθηνά Παππά μιλάει στην Athens Voice για την υποκριτική, την παράσταση, τις συνεργασίες της, για τις αγωνίες πάνω στο σανίδι και τους φόβους της.

Πώς ανακαλύψατε τη μαγεία της υποκριτικής και αποφασίσατε να ακολουθήσετε αυτή τη διαδρομή;
Τα ερεθίσματα που με οδήγησαν στον σκληρό αλλά ταυτόχρονα μαγικό κόσμο της υποκριτικής τα πήρα από το ίδιο μου το σπίτι, την οικογένειά μου, τα αδέλφια μου, τους φίλους μου, στους δρόμους της γειτονιάς που μεγάλωσα, στο σκαρφάλωμα της μάντρας του θερινού  συνοικιακού κινηματογράφου βλέποντας  ταινίες. Τις πρώτες παραστάσεις τις έδωσα παρέα με τα αδέλφια μου στην αυλή του σπιτιού μας, σημείο συνάντησης και πολιτιστικών δρώμενων όλης της πιτσιρικαρίας της περιοχής. Όλα αυτά ήταν ερεθίσματα που αργότερα στο σχολείο με οδήγησαν στο να είμαι στη θεατρική ομάδα, να γράφω και να σκηνοθετώ, να παίζω, να οργανώνω συναυλίες, γιορτές, με αποτέλεσμα να μη μπορώ πλέον να διανοηθώ ότι θα ασχοληθώ με κάτι άλλο εκτός από αυτό. Ωστόσο, για να ανακαλύψεις τη μαγεία της υποκριτικής, διανύεις μια λαβυρινθοειδή διαδρομή πολύ σκοτεινή και δύσκολη, με στροφές, ανηφόρες, κατηφόρες, λακκούβες, λάσπες, γεμάτη εκπλήξεις. Σκάβεις στα βάθη της ψυχής σου με τα ίδια σου τα χέρια και εν τέλει μετά από σκληρή δουλειά  την κατακτάς.

Θέατρο, κινηματογράφος, τηλεόραση. Θεωρείτε πως ένας ηθοποιός λειτουργεί διαφορετικά όταν υπηρετεί το κάθε ένα από αυτά τα μέσα ή η υποκριτική δεν ακολουθεί στερεότυπα και κουτάκια;
Σίγουρα δεν υπάρχουν στερεότυπα και κουτάκια στην υποκριτική και γενικότερα στην τέχνη, σαφώς όμως είναι διαφορετικά μέσα και αναλόγως υπηρετούνται. Δεν αλλάζει η υποκριτική αλλά ο τρόπος της, ανάλογα με το μέσο. Στον κινηματογράφο δεν παίζεις με τον ίδιο τρόπο  που παίζεις στο θέατρο. Εκεί ο φακός, που είναι αμείλικτα αντικειμενικός, δείχνει και την παραμικρή λεπτομέρεια του προσώπου, τον κάθε σπασμό του, την κάθε κίνηση του, δεν μπορείς παρά να μετριάσεις τις εκφράσεις σου για να φαίνεσαι φυσιολογικός και όχι υπερβολικός μια και τα πάντα μεγεθύνονται.

Ποια συνεργασία σας ξεχωρίζετε; Ποια καταγράφηκε έντονα μέσα σας;
Η πρώτη φυσικά που είναι σαν το πρώτο έρωτα... δεν τον ξεχνάς ποτέ. Η συνεργασία μου με τον Μ. Χατζιδάκι που καθόρισε τη μετέπειτα καλλιτεχνική μου πορεία. Μετά ακολούθησαν και άλλες πολύ σημαντικές συνεργασίες με τον Μ. Βολανάκη και τον Μ. Κακογιάννη που μαζί με την πρώτη έχτισαν και σμίλεψαν τη θεατρική μου υπόσταση. Ωστόσο, κάθε συνεργασία που έκανα, έχει καταγραφεί μέσα μου όχι πάντα ως  ξεχωριστή αλλά ως σημαντική και εν τέλει απαραίτητη για την εξέλιξή μου ως άνθρωπο και ως καλλιτέχνη. Ακόμα και από τις κακές συνεργασίες παίρνεις στοιχεία που σε καλυτερεύουν αρκεί να ξέρεις να τα αξιοποιείς. Άλλωστε, πόσο βαρετή θα ήταν η καλλιτεχνική μου πορεία αν όλες οι συνεργασίες μου θα ήταν τέλειες! Πόσο μάλλον που η δική μου δεν ήταν στρωμένη με τριαντάφυλλα αλλά με αγριόχορτα! Δεν είχε μεγάλες φωτισμένες λεωφόρους αλλά σκοτεινά και δύσβατα  μονοπάτια τα οποία με οδήγησαν στο φως! Νιώθω ευγνώμων για αυτό.

Υπήρξαν παραστάσεις που δεν καταφέρατε να δώσετε το απόλυτο λόγω συνθηκών και δύσκολης συνεργασίας;
Δεν υπάρχει απόλυτο ούτε ιδανικό σε μια συνεργασία, θεωρώ ότι  αυτό είναι ουτοπικό. Όπως ανέφερα και πριν, πάντα υπάρχουν και τα θετικά στοιχεία μέσα στα αρνητικά. Όσο πιο δύσκολη η συνεργασία, τόσο μεγαλύτερη είναι η προσπάθειά σου. Ακόμα και σε αυτές τις στιγμές την αλήθεια σου δίνεις και καταθέτεις το 100% σου.

Υποκριτική και σκηνοθεσία. Δρόμοι παράλληλοι ή υπάρχουν σημεία σύγκλισης;
Αρχίζοντας από την υποκριτική, που πάντα ήταν το ζητούμενο, και περνώντας τα χρόνια στην αέναη «αναζήτηση του πατρός» −στην τέχνη− αισθανόμουν ότι μπορώ να βαδίσω παράλληλα με τη σκηνοθεσία χωρίς να αφήσω την υποκριτική από το χέρι. Κάπου στη μέση της διαδρομής μου −και λόγω των σπουδών μου− έκανα τη στροφή πηδώντας πάνω από εμένα και ξεπερνώντας τα «μη» και τα «πρέπει» του κατεστημένου στο χώρο μας, δοκίμασα τη δυνατότητά μου στη σκηνοθεσία. Είχα όνειρα και φαντασιωνόμουν καιρό πριν τη μετάβασή μου από το ένα στο άλλο χωρίς το ένα να μου στερεί την ύπαρξη του άλλου. Έτσι κι αλλιώς δεν είχα να δώσω λογαριασμό σε κανέναν γιατί στην Τέχνη, που είναι εκδήλωση της δύναμης του πνεύματος και καταργεί τον διαχωρισμό της υποκειμενικότητας και της αντικειμενικότητας, δεν υπάρχουν όρια και μικροαστικές αντιλήψεις. Η συνειδητοποίηση αυτού με οδήγησε αυτόματα σε πιο τολμηρές αποφάσεις, άρα στη μετάβασή μου από το ένα στο άλλο. Μέσα από αυτό ένιωσα ελεύθερη να δημιουργώ και να προσπαθώ να προσεγγίσω με το δικό μου τρόπο την αλήθεια.

Σε ποιους θα λέγατε «Τι με κοιτάς έτσι;»
Σε όλους τους αδιάκριτους που κοιτάνε καχύποπτα και επιθετικά. Μια μέρα χρησιμοποίησα τον τίτλο αμυνόμενη σε μια τέτοια ματιά και έπιασε. Ο άλλος κατέβασε τα μάτια και σχεδόν τρόμαξε και μου είπε απολογητικά «δεν σε κοιτάω… κάνω πως σε κοιτάω» και φυσικά έσκασα στα γέλια!

Ποιες είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας ηθοποιός όταν ερμηνεύει έναν μονόλογο;
Τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει κάθε φορά που καταγίνεται με έναν ρόλο. Πόσο, μάλλον δε, όταν γνωρίζει ότι ο χαρακτήρας αυτός που θα υποδυθεί  ήταν υπαρκτό πρόσωπο και όχι αποκύημα της φαντασίας του συγγραφέα. Εκτός αυτού, χρειάζεται μεγάλη μαεστρία ενώ είσαι μόνος στη σκηνή να κάνεις τους θεατές να νιώθουν ότι είναι πολλοί, μαζί με αυτούς και εσύ. Έτσι κι αλλιώς, ενώ μόνος σου είσαι στην πραγματικότητα, πολλοί δουλεύουν για αυτό και όλους αυτούς τους «φέρεις» επάνω φαντασιωσικά. Στην πραγματικότητα, αν για κάποιο λόγο ξεχάσεις κάτι, τότε μόνο θα αντιληφθείς ότι είσαι εντελώς μόνος, και εκεί συνίσταται η δυσκολία. Η αλήθεια είναι ότι κάθε φορά είναι ένα στοίχημα με τον εαυτό σου που οφείλεις να κερδίσεις. Είναι ακροβασία σε σχοινί χωρίς δίχτυ από κάτω.

Υπάρχουν  στιγμές που φοβάστε πως ο θεατής μπορεί να κουραστεί ή να πλήξει; Σαν αγχώνει αυτό όταν βρίσκεστε πάνω στη σκηνή;
Αν δεν αγχωνόμουν θα ήμουν αναίσθητη, πράγμα που δεν συμβαίνει. Ωστόσο, αυτό προσπαθήσαμε να καταφέρουμε μέσα από τις δοκιμές, να κάνουμε το κοινό να συνωμοτήσει μαζί με την ηρωίδα, να το εντάξουμε στο παιχνίδι και να το κάνουμε συνένοχο σε αυτό που συμβαίνει πάνω στη σκηνή. Έτσι, δίνοντας στο κοινό την ευκαιρία να συνομιλήσει επί της ουσίας πρωτίστως με τον εαυτό του και δευτερευόντως με την ηρωίδα, η οποιαδήποτε πλήξη που μπορεί να φέρει ερχόμενος, γίνεται έντονη συναισθηματική εμπλοκή και συνεύρεση μαζί του.

Πείτε μας δυο λόγια για την παράσταση.
Είναι μια μαύρη κωμωδία, ένας χειμαρρώδης μονόλογος με ηρωίδα μία γυναίκα ισχυρής προσωπικότητας, η οποία διηγείται την πολυτάραχη ζωή της, μέσα από μια παραληρηματική κατάσταση, σχολιάζοντας τη σύγχρονη πραγματικότητα. Αυτοσαρκάζεται, σαρκάζει, γελά, ονειρεύεται... Το έργο βασίζεται σε αληθινή ιστορία και μας αφορά όλους καθώς μιλάει ανοιχτά για τον αποκλεισμό που βιώνουν άτομα με αναπηρία, τόσο σωματική όσο και ψυχική.

Στην παράστασή σας περνάνε όλα τα είδη του θεάτρου (κωμωδία, δράμα, μπουρλέσκ, καμπαρέ). Ποιο αγαπάτε περισσότερο;
Είναι σαν να ρωτάτε μια μάνα πιο παιδί της αγαπάει πιο πολύ… μα όλα φυσικά, δεν μπορώ να κάνω διαχωρισμούς. Απλά όπως κάθε παιδί αγαπιέται με τις χάρες του έτσι κι εδώ η κωμωδία με ξεκουράζει, το δράμα με εξαγνίζει, το μπουρλέσκ με διασκεδάζει, το καμπαρέ μου γουστάρει και όλα αυτά τα αγαπώ.

Έχετε κοινά στοιχεία με την ηρωίδα; Υπάρχει κάποια πτυχή της προσωπικότητάς της που «ζηλεύετε»;
Η αλήθεια είναι ότι όσο πιο πολύ ασχολούμαι μαζί της, τόσο πιο κοντά μου έρχεται και τόσο πιο γνώριμα και οικεία μου φαίνονται όλα όσα εξιστορεί. Πολλές γυναίκες ακούγοντας την ηρωίδα να παραληρεί −διότι ένα παραληρηματικό διάλογο με τον εαυτό της κάνει− νιώθουν ότι αυτά που λέει είναι πράγματα που συμβαίνουν και σε αυτές και πολλές φορές ταυτίζονται μαζί της, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Προσπαθώ να μην ταυτιστώ μαζί της μιας και δεν ανήκω στο κοινό αλλά υποδύομαι και μεταφέρω το συναίσθημά της σε αυτό. Έτσι, μπαινοβγαίνω μέσα της «κλείνοντας» το μάτι στον θεατή λέγοντάς του ότι πίσω από αυτή υπάρχω εγώ, ο ενδιάμεσος δηλαδή, μεταξύ τους. Δεν θα έλεγα ότι τη «ζηλεύω», αλλά την αγαπώ κατανοώντας την.

Πώς αντιμετωπίζετε στην καθημερινότητά σας ανθρώπους που είναι ψυχικά και συναισθηματικά ανάπηροι;
Σαν κανονικούς ανθρώπους, δεν υπάρχει διαχωρισμός. Με κατανόηση κι αγάπη, και όχι με συμπόνια και λύπηση.

Τι σας φοβίζει και τι σας τρομάζει στην κοινωνία μας;
Η έξαρση της βίας, η άνοδος του ρατσισμού, των διακρίσεων, της διαφορετικότητας και της ακροδεξιάς παγκοσμίως. Επίσης οι φυσικές καταστροφές του πλανήτη που κάνουν το μέλλον να φαντάζει γκρίζο.

Βάζετε συνεχώς νέους στόχους στην επαγγελματική σας ζωή ή αφήνετε την τύχη να σας φέρει κοντά σε νέους ρόλους και προκλήσεις;
Όσες φορές την άφησα στην τύχη ήταν καταστροφικό. Μετά από τόσα χρόνια πιστεύω ότι τίποτα δεν είναι τυχαίο και ότι όλα στη ζωή μας είναι αποτέλεσμα επιλογών. Τα φέρνει έτσι η ζωή που πρέπει να επιλέξεις με ποιον θα πας και ποιον θα αφήσεις. Επιλέγοντας οδηγείς την «τύχη» σου στο επιθυμητό. Εσύ την προκαλείς και αυτή αναλόγως ανταποκρίνεται.

Δείτε περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση στο Guide της Athens Voice.