Ο ταλαντούχος κύριος Πέτρος Φιλιππίδης

Στα 55 του βρίσκεται στην καλύτερή του φάση. Με την ηρεμία ενός ανθρώπου που επί 33 χρόνια κάνει το επάγγελμα που αγαπάει. Ταυτόχρονα όμως και με έναν θυμό για όσα συμβαίνουν σήμερα. Ανήκει στους ανθρώπους που τολμάνε να διατυπώσουν την άποψή τους αδιαφορώντας για το κατά πόσο θα είναι αντιδημοφιλές αυτό που πουν. Όπως, για παράδειγμα, για τα κίνητρα αρκετών συναδέλφων του που κατέρχονται υποψήφιοι στις εκλογές, για την «αποτυχία της Αριστεράς» στη διακυβέρνηση της χώρας και τους «ιδεολόγους που κατήργησαν τις ιδεολογίες», για τη στοχοποίηση επί χρόνια όσων έκαναν τηλεόραση από ανθρώπους που σήμερα κυνηγούν να κλείσουν μία δουλειά στην τηλεόραση, για την ευκολία στην κριτική θεάτρου, των social media ή μάλλον για την ευκολία γενικά.

Βρεθήκαμε σε ένα καφέ στη γειτονιά του και από την πρώτη στιγμή μού έκανε εντύπωση αυτό που παρατήρησα και την ημέρα που τον γνώρισα για πρώτη φορά. Η βαθιά του ευγένεια και μία ειλικρινής αίσθηση σεμνότητας απολύτως γνήσιας. Μετά από τόσες επιτυχίες, θαυμαστές και τόση αγάπη που έχει εισπράξει από το κοινό, ακόμα χαμηλώνει το βλέμμα και σκύβει το κεφάλι με σεβασμό όταν κάποιος του δίνει συγχαρητήρια, τη στιγμή που πολλοί νεότεροι συνάδελφοί του ζουν σε έξαλλους ρυθμούς τη δόξα. Τον παρακολουθώ πώς απαντάει με ειλικρίνεια και χαλαρότητα στα πάντα σαν να πίνουμε απλά καφέ και το rec να είναι σβηστό. Σαν να μη δίνει συνέντευξη. Σε λίγες μέρες, στις 3 Ιουλίου, ξεκινάει ένα νέο θεατρικό ταξίδι από το Κατράκειο Θέατρο με το έργο του Μολιέρου «Κατά φαντασίαν ασθενής», με το οποίο θα περιοδεύσει στη συνέχεια σε 43 θέατρα σε όλη την Ελλάδα! Ίσως αυτό και μόνο τα λέει όλα. Πόσοι θα γέμιζαν στην Ελλάδα της κρίσης 43 θέατρα σε όλη τη χώρα...

Πρωταγωνιστείτε, έχετε κάνει τη σκηνοθεσία του έργου και από κοινού με τον γιο σας Δημήτρη τη μετάφραση. Τι ήταν αυτό που σας έκανε να το επιλέξετε;
Ο πρωταρχικός λόγος ήταν ότι είναι μία σπουδαία κωμωδία. Αντιλαμβάνομαι και αφουγκράζομαι την ανάγκη του κοινού να επικοινωνήσει με αυτό το είδος. Σιγά-σιγά, όμως, εμφανίζονται πράγματα στα έργα που δεν έχεις νιώσει το μέγεθός τους εξαρχής. Μέχρι και την τελευταία παράσταση σου αποκαλύπτεται πάντα και κάτι νέο. Επίσης με γοητεύει το βασικό μήνυμα του έργου για το πώς οι άνθρωποι εκμεταλλεύονται την αμηχανία των άλλων, αλλά και την ανάγκη των ανθρώπων να έχουν κοντά τους ανθρώπους που τους κολακεύουν και μακριά τους ανθρώπους που πραγματικά τους αγαπούν. Αυτό όμως συμβαίνει σε όλα τα μεγάλα έργα. Μιλούν στο σήμερα και για θέματα που διαχρονικά απασχολούν τον άνθρωπο. Επίσης έχω την αίσθηση ότι στον «Κατά φαντασίαν ασθενή» βλέπω όλους τους χαρακτήρες που έχει γράψει ο Μολιέρος στα έργα του. Άλλωστε, ήταν το τελευταίο έργο του Μολιέρου και υπάρχει ένας μύθος ότι έπαιξε την τελευταία παράσταση και πέθανε πάνω στη σκηνή.

Η κωμωδία, πάντως, έχει στοχοποιηθεί ως το εύκολο είδος.
Στην Ελλάδα όσα δεν φτάνει η αλεπού τα κάνει κρεμαστάρια. Αυτό που έχω αντιληφθεί είναι ότι οι άνθρωποι ζηλεύουν αυτό που δεν μπορούν να είναι. Π.χ. θυμάμαι κάποτε που στοχοποιούσαν εμάς που κάναμε τηλεόραση πως είναι το εμπορικό και το μη ποιοτικό. Κοιτάξτε σήμερα τι γίνεται στην τηλεόραση.

Εσείς βλέπετε τηλεόραση;
Βλέπω όταν πίνω τον καφέ μου το πρωί και παρακολουθώ και κάποια πράγματα για να ενημερώνομαι. Κοιτάξτε, όσον αφορά στην τηλεόραση, μου έχουν δοθεί πολλές απαντήσεις. Το χρήμα πολλοί εμίσησαν, τη δόξα ουδείς. Δεν θέλω να επεκταθώ γιατί έχω καταλάβει ότι πλέον σε αυτή τη χώρα πρέπει να σιωπάς. Θα μου πείτε, γιατί δίνω συνέντευξη. Η αλήθεια είναι ότι έχω να μιλήσω γύρω στα δύο χρόνια και δεν θέλω να μιλάω. Ό,τι έχω να πω, μπορώ να το πω στη σκηνή. Πλέον μιλάνε όλοι. Η άποψη σήμερα χάνεται, ακόμα κι αν προέρχεται από έναν σημαντικό άνθρωπο –  και δεν μιλάω για εμένα αυτή τη στιγμή. Χάνεται εξαιτίας της πληθώρας των απόψεων και εξαιτίας της ταχύτητας. Ακόμα και στο θέατρο συμβαίνει αυτό, σκεφτείτε ότι πέρσι είχαμε 1.700 παραστάσεις. 

Εσείς πώς εξηγείτε ότι σε μία χώρα με τον πληθυσμό της Ελλάδας ανέβηκαν πέρσι 1.700 παραστάσεις;
Δεν το γνωρίζω, αλλά σίγουρα ο λόγος δεν είναι καλλιτεχνικός ή η ανάγκη της έκφρασης. Σκεφτείτε ότι αν υπάρχουν 1.700 παραστάσεις, υπάρχουν 1.700 πρωταγωνιστές και 1.700 σκηνοθέτες. 

Την ίδια στιγμή βλέπουμε παίκτες ριάλιτι, μοντέλα, τηλεπαρουσιάτριες κ.ο.κ. να εμφανίζονται στο θέατρο και την τηλεόραση έτσι εύκολα ως ηθοποιοί. 
Έτσι εύκολα, όπως το είπατε. Όλα τα πράγματα σήμερα γίνονται εύκολα. Το θέμα είναι ο καθένας να βάζει μόνος στον εαυτό του τον βαθμό δυσκολίας, τους φραγμούς του. Πρέπει από μόνος του κανείς να καταλαβαίνει ορισμένα πράγματα και αυτό είναι θέμα παιδείας. 

Σας θυμώνει;
Τίποτα δεν με θυμώνει πια. Αν αρχίζεις να θυμώνεις με κάτι, πρέπει να είσαι θυμωμένος 24 ώρες το 24ωρο. Για παράδειγμα, με θυμώνει ο τύπος στο φανάρι που ενώ είναι μία σειρά με τόσα αυτοκίνητα που περιμένουν, πάει να περάσει από το πλάι. Έχουμε μάθει να μην ενδιαφερόμαστε για το όλον και τελικά σε αντιμετωπίζουν σαν τρελό αν πεις στον άλλον «γιατί, ρε φίλε, περνάς;» Δυστυχώς πλέον κανένας δεν ενδιαφέρετε για τον διπλανό του. 

Εσείς όμως είσαστε ένας άνθρωπος που έχει κοινωνική συνείδηση και ανήκετε στον προοδευτικό χώρο. Πώς σας φάνηκε η πρώτη φορά αριστερή διακυβέρνηση της χώρας;
Μου είναι πολύ δύσκολο να απαντήσω. Με στενοχωρεί πάρα πολύ η κατάσταση. Με στενοχωρεί ότι η Αριστερά σχεδόν έχει αποτύχει. Πολύς κόσμος είχε την ελπίδα ότι θα γίνει κάτι διαφορετικό. Άλλωστε, πλέον οι περισσότεροι ψηφίζουν βάση της ελπίδας και όχι της ιδεολογίας. Τις ιδεολογίες τις κατήργησαν οι ίδιοι οι ιδεολόγοι. 

Εσείς θα κατεβαίνατε ως υποψήφιος, όπως έκαναν πολλοί συνάδελφοί σας ηθοποιοί; Κοιτάξτε, όταν έμαθα τι παίρνει ο ευρωβουλευτής θα κατέβαινα. (γέλια) Θέλετε να μου πείτε ότι όλοι αυτοί που κατέβηκαν και δεν είναι πολιτικοί το έκαναν γιατί έχουν όραμα... Συγγνώμη, αλλά εδώ θα γίνω σκληρός. Δεν είναι έτσι. Μπορεί να στενοχωρήσω και κάποιους συναδέλφους, αλλά... τι κάνει νιάου νιάου στα κεραμίδια...

Η δική σας ψυχοθεραπεία ποια είναι; Η οικογένεια; Έχετε μία πολύ δεμένη οικογένεια που έχει μείνει ενωμένη πολλά χρόνια, τον χειμώνα στο θέατρο είδα στην πλατεία τον θαυμασμό με τον οποίο σας παρακολουθούσε η σύζυγός σας.
Έχω μία κανονική οικογένεια... Εγώ και η Ελπίδα σεβόμαστε και θαυμάζουμε ο ένας τον άλλον. Είναι όμορφο να πορεύεσαι ντουέτο.

Ο γιος σας σπουδάζει στο Εθνικό θέατρο, θέλει να γίνει ηθοποιός. Κατ' αρχάς μεγάλη επιτυχία ότι πέρασε στο Εθνικό.
Μπορεί να σκέφτεται ο καθένας ότι πέρασε γιατί είναι ο γιος του Φιλιππίδη. Αλλά θέλω να πω κατηγορηματικά ότι δεν πέρασε για αυτό. Έδωσε εξετάσεις και στο Εθνικό και στο Θέατρο Τέχνης και στο Ωδείο Αθηνών και πέρασε και στις τρεις.

Μου είχαν πει ότι τον είχαν δει στην είσοδο θεάτρου να κόβει εισιτήρια στους θεατές. 
Ναι, δούλευε από την πρώτη στιγμή που τελείωσε το σχολείο. Έφυγε από το σπίτι όταν έγινε 18 χρονών και ανέλαβε τη ζωή του μόνος του. Εργάζεται για να πληρώνει τα ενοίκιό του και ευτυχώς δεν έχει να πληρώνει δίδακτρα, διότι το Εθνικό είναι δωρεάν. Παράλληλα σπουδάζει Φιλοσοφική, ενώ τώρα το καλοκαίρι θα δουλέψει στην περιοδεία.

Μαζί θέλετε να δουλέψετε στο θέατρο;
Ο ίδιος δεν θέλει και έχει δίκιο. Πρέπει πρώτα να δουλέψει και με ανθρώπους της γενιάς του και με νέους σκηνοθέτες, να δει τις νέες τάσεις, πρέπει να δοκιμαστεί μόνος του. 

Με τις κριτικές ασχολείστε;
Δεν τις διαβάζω ποτέ. Κάποτε διάβαζα, αλλά πλέον σχεδόν δεν ενημερώνομαι. Και όχι γιατί με ενοχλεί. Πολλές φορές μου λένε γράφτηκε το τάδε και γελάω. Και γελάω και με τις καλές κριτικές. Διότι το πώς αναλύουν κάποιοι άνθρωποι κάτι, ακόμα και θετικό να είναι, λες «πού το είδε τώρα αυτό;»... Πολλές φορές γράφουν κάτι για μία παράσταση που ανεβάζω, που ούτε ο ίδιος δεν το είχα σκεφτεί! Πέρα από την πλάκα, όμως, αυτό είναι η τέχνη. Η τέχνη απευθύνεται στον καθένα ξεχωριστά. Βέβαια οι ρυθμοί της εποχής και ο τρόπος που έχουν επιβάλει –κυρίως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης– έχουν «χαλάσει» κάποια πράγματα στην τέχνη. Δεν είναι παρθένος ο θεατής. Βλέπω πολλούς που έρχονται ως κριτικοί, με την έννοια του κάτσε να δω τι θα γράψω το βράδυ στο Facebook. 

Εσείς έχετε Facebook;
Όχι, μόνο Instagram έχω και είμαι και πολύ ενεργός, διότι μου αρέσουν οι φωτογραφίες. Τα άλλα social media δεν μου αρέσουν και βλέπω ότι μπαίνουν πολλοί για να τρολάρουν, να προσβάλουν, να χυδαιολογήσουν. Βέβαια για να επιστρέψω στο θέμα της κριτικής πρέπει να πω ότι υπάρχουν κριτικοί που γνωρίζουν θέατρο. Ύψιστα παραδείγματα για εμένα είναι ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, ο Τάσος Λιγνάδης και ο Μηνάς Χρηστίδης. Όμως, όταν μου αποκαλύπτεται ποιοι γράφουν, ακόμα και σε επίσημα sites, μένω άφωνος. Ένα παιδί 19 ετών δεν μπορεί να είναι κριτικός θεάτρου. Μπορεί να έχει γνώμη για αυτό που είδε, αλλά γνώμη. Επίσης υπάρχουν site τα οποία έχουν στόχο να κατηγορούν τα πάντα. Πόσο αντικειμενικό είναι όλο αυτό που βγαίνει στον αναγνώστη;

Πώς πιστεύετε ότι θα νιώσετε λίγο πριν ανεβείτε στη σκηνή του Κατράκειου στην πρεμιέρα του έργου στις 3 Ιουλίου;
Πάντα έχω πολλή αγωνία. Έχω την ανάγκη να αφουγκραστώ τον κόσμο και να δω ότι ακόμα αρέσω. Ναι, έχω ακόμα αυτή την αγωνία και θα την έχω πάντα.  

INFO
«Κατά φαντασίαν ασθενής»
3/7 Κατράκειο, 4/7 Θέατρο Πέτρας, Πετρούπολη, 5/7 Βεάκειο Θέατρο, 6/7 Κηποθέατρο Παπάγου και περιοδεία σε όλη την Ελλάδα

Μετάφραση - Απόδοση: Π. Φιλιππίδης, Δ. Φιλιππίδης
Σκηνοθεσία: Π. Φιλιππίδης/ Σκηνικά: Γιάννης Μετζικώφ/ Μουσική: Θέμης Καραμουρατίδης, Χορογραφία: Ελπίδα Νίνου
Παίζουν: Π. Φιλιππίδης, Μυρτώ Αλικάκη, Τ. Παπαματθαίου, Τ. Γιαννόπουλος, Αντίνοος Αλμπάνης, Λ. Μαλκότσης, Ι. Ασημακοπούλου, Νεφέλη Κουρή