Γνωρίστε την Lady Saligia, τη Γυναίκα με τα Μούσια

Συστηθείτε μας. Ποιος είστε, τι διανύσατε και πώς βρεθήκατε στο σανίδι.
Είμαι ο Χρήστος Καρανάτσης. Γεννήθηκα στη Θεσσαλονίκη το 1980. Σπούδασα θέατρο με κατεύθυνση στην υποκριτική και τη σκηνοθεσία στη Μεγάλη Βρετανία. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα εργάστηκα ως δημοσιογράφος  στο ραδιόφωνο και το διαδίκτυο. Το 2017 δημιούργησα τη θεατρική ομάδα Νopubitco.  Ο μουσικός μονόλογος Crush, που παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ off – off Athens στο θέατρο Επί Κολωνώ και στη συνέχεια στη μικρή σκηνή του θεάτρου Αργώ,  αποτέλεσε την πρώτη μας δουλειά με την οποία συστήσαμε στο κοινό, «την πιο διάσημη Ελληνοαμερικανίδα γυναίκα με μούσια», τη Lady Saligia. 

Ποια είναι η σχέση σας με την Lady Saligia;
Η Lady Saligia είναι ένας γυναικείος θεατρικός χαρακτήρας, τον οποίο έχω συνδημιουργήσει και ερμηνεύω αυτή τη χρονική περίοδο. Μετά το τέλος των παραστάσεων του Crush, θέλαμε να δούμε πώς αυτός ο χαρακτήρας θα μπορούσε να εξελιχθεί. Αρχικά, μέσα από τη δημιουργία νέων παραστάσεων με μια δραματουργική φόρμα που συνδυάζει την αφήγηση με το τραγούδι, όπου ο χαρακτήρας συνεχίζει να μοιράζεται  ιστορίες από το παρελθόν της και να ερμηνεύει τα torch songs της και στο μέλλον,  δίνοντας τη δυνατότητα και σε άλλους ηθοποιούς, άντρες ή γυναίκες, να υποδυθούν το συγκεκριμένο ρόλο.

Θα ζητούσαμε από την Lady Saligia να μας παρουσιάσει η ίδια τον εαυτό της, το παρελθόν της και το παρόν της.
«Γεννήθηκα τον Ιανουάριο του  1910 στο Ντιτρόιτ των ΗΠΑ. Η μητέρα μου κατάγεται από τα Λουτρά Ηραίας Αρκαδίας. Ο πατέρας μου γεννήθηκε στην Αμερική. Στα 18 μου μετακόμισα στη Νέα Υόρκη όπου ξεκίνησα να δουλεύω στο freak show  γνωστού τσίρκου της εποχής. Εκεί έγινα γνωστή ως Lady Saligia. Το 1936 το τσίρκο πτώχευσε. Ως ιδιοκτησία του, μπήκαμε σε πλειστηριασμό. Μετακομίσαμε στο Τέξας για τα δύο επόμενα χρόνια και μετέπειτα στο Λος Άντζελες. Στις 25 Σεπτεμβρίου 1939 το αυτοκίνητο που οδηγούσα συγκρούστηκε με όχημα που επέβαινε ένας άγνωστος άνδρας. Ξύπνησα σε ένα εγκαταλελειμένο στρατόπεδο της Αθήνας το 2017. Δεν μου είναι ακόμα απόλυτα ξεκάθαρο πως συντηρήθηκα στο χρόνο ή πως βρέθηκα στην Ελλάδα.Κάθε φορά που ανοίγω τα μάτια μου, είμαι σε μια σκηνή και βλέπω κόσμο που θέλει να με ακούσει και να με γνωρίσει. Όσο καλύτερα με γνωρίζουν, τόσο περισσότερο υπάρχω. Με τον κόσμο μοιράζομαι τις ιστορίες μου και επιτέλους τραγουδώ. Κάποιες στιγμές όμως έχω την αίσθηση πως δεν υπάρχω πραγματικά. Πως είμαι μια κατασκευή. Με έναν διακόπτη on/off  που δεν ελέγχω. Ακόμα και έτσι όμως ρίχνω κλεφτές ματιές στο τώρα των άλλων σαν να είναι και δικό μου.»

Μιλήστε μου για την ομάδα Nopubitco και το περίεργο όνομά της.
Όταν, στο πλαίσιο της προετοιμασίας του Crush, ξεκίνησα την έρευνά μου για τα freak shows στις ΗΠΑ, γνώρισα την Andrea – Lotta Γιαννακοπούλου σε ένα forum δραματουργών στο διαδίκτυο. Η βοήθειά της ήταν πολύτιμη, τόσο στην συλλογή υλικού από την Αμερική που δεν μπορούσα να βρω online όσο και στο χτίσιμο του χαρακτήρα της Lady Saligia. Ολοκληρώνοντας το κείμενο, σκέφτηκα την περίπτωση του Φεστιβάλ off-off Athens. Όμως δέχονταν προτάσεις μόνο από ομάδες. Η Andrea αποφάσισε να με στηρίξει ως μέλος των Νopubitco, της ιδέας μου για μια θεατρική ομάδα που θα ανέβαζε παραστάσεις για χαρακτήρες που λόγω της διαφορετικότητάς τους είναι δακτυλοδεικτούμενοι και ως «ένοχοι» τοποθετούνται σε μια γωνία. Στην παρέα μας προστέθηκε και η δραματουργός Άννα – Μαρία Πισκοπάνη που συνέβαλε σημαντικά στην τελική εκδοχή του έργου και της παράστασης. Ο τίτλος της ομάδας προέρχεται από την περίφημη φράση “Nobody puts baby in the corner” από την ταινία των 80s, Dirty Dancing.

Πώς βρέθηκε η Lady Saligia στο Crush;
Αποφάσισα να αντιμετωπίσω τη Lady Saligia ως ένα λογοτεχνικό χαρακτήρα που καλείται να πει την ιστορία του. Έτσι αφού έφτιαξα το ψυχολογικό της προφίλ και ακολούθησα γραμμικά τη ζωή της από τη γέννηση μέχρι το ατύχημά της κατέγραψα τις ιστορίες που θα έγραφε η ίδια προσπαθώντας να ανακαλύψω τη φωνή της, τον τρόπο που μιλά, τις λέξεις που χρησιμοποιεί. Το πιο κοντινό σε εμένα καλλιτεχνικό πεδίο, όπου θα μπορούσε αυτός ο χαρακτήρας να πάρει σάρκα και οστά, ήταν το θέατρο. Ξεκίνησα γράφοντας έναν άλλο μονόλογο, ένα σκηνικό ρέκβιεμ – παιχνίδι. Όμως στην πορεία ένιωσα πως είχα βάλει πολλά πράγματα μαζί και έλειπε η αρχή. Έτσι γεννήθηκε το Crush. Ένα κείμενο – εισαγωγή στον κόσμο αυτής της γυναίκας μέσα από το οποίο η ίδια θυμάται, ξαναβρίσκει τη φωνή της, και κάνει αυτό που πάντα λαχταρούσε: τραγουδά.

Πως υποδέχθηκε το κοινό τη Lady Saligia;
Όταν βγήκαν οι προωθητικές φωτογραφίες για την παράσταση, οι πρώτες αντιδράσεις ήταν: «Α, κάνεις drag;»
Σαφώς ήταν μια από τις αναγνώσεις που περίμενα. Η ιδέα γύρω από το έργο και τον χαρακτήρα εξάλλου αποτελεί και ένα σχόλιο για τις νόρμες των φύλων, τον τρόπο που κρίνουμε, αποδεχόμαστε ή απορρίπτουμε τους άλλους με κριτήριο την εμφάνιση και τα χαρακτηριστικά τους.
Το πρώτο πράγμα που έκανα μετά το «Α, κάνεις drag;» ήταν να επικοινωνήσω με τον αγαπημένο μου καθηγητή στο πανεπιστήμιο και θεατρικό συγγραφέα και σκηνοθέτη με σημαντική εμπερία στην queer βρετανική θεατρική σκηνή, Sam Boardman - Jacobs για να το συζητήσουμε. Είχε διαβάσει ήδη το Crush, γνώριζε τη διαδικασία δημιουργίας του και φυσικά και εμένα. Αφού με άκουσε για αρκετή ώρα, στο τέλος μου είπε: «Οι αναγνώσεις είναι η προσπάθεια να σου πει κάποιος με λέξεις πως αισθάνεται για αυτό που κάνεις. Να τις βλέπεις σαν μια αγκαλιά. Δεν κλέβουν κάτι αν δεν επιβεβαιώνουν τις προθέσεις σου. Δεν τις καθορίζουν. Μην τις κρίνεις. Μην τις φοβάσαι.»
Μετά τις πρώτες παραστάσεις, κατάλαβα πόσο δίκιο είχε. Ο κόσμος έβλεπε σε αυτόν τον χαρακτήρα ένα κομμάτι του εαυτού του. Δεν είχαν σημασία οι τίτλοι. Η Saligia γινόταν αποδεκτή για αυτό που ήταν: Μια γυναίκα με μούσια.

Μιλήστε μας για το βίντεο του Take my breath away. Πώς διαλέξατε αυτό το τραγούδι;
Μετά το Crush, δημιουργήσαμε άλλες δύο μουσικοθεατρικές παραστάσεις με κεντρική ηρωίδα τη Lady Saligia παρέα, αυτή τη φορά, με τρεις μουσικούς, τον Κώστα Χανιωτάκη, τον Θοδωρή Παπιώτη και τον Σεβαστιανό Μοτορίνο. Η πρώτη με τίτλο «Kapsoura ή οι καρδιές στις φλόγες» παρουσιάστηκε στον Ακροβάτη στο Μεταξουργείο στις 14 Φεβρουαρίου και η δεύτερη με τίτλο «Γύρνα με στο Hollywood» στο Hollywood Pub στην Πλάκα πριν μερικές εβδομάδες.
Το Take my breath away είναι ένα από τα τραγούδια που συνοδεύει ιστορίες της Saligia και στις δύο παραστάσεις. Στην «Kapsoura» είχαμε την ιδέα να διασκευάσουμε αγγλόφωνα τραγούδια με τον ήχο μπουζουκιού μιας και τα παραδοσιακά λαϊκά ακούσματα ήταν οικεία και στο χαρακτήρα λόγω της καταγωγής της μητέρας της. Μας άρεσε αρκετά το τελικό αποτέλεσμα και θέλαμε να μείνει με κάποιο τρόπο. Έτσι για την προώθηση της δεύτερης παράστασης το ηχογραφήσαμε, το οπτικοποιήσαμε και το μοιραστήκαμε στο διαδίκτυο.

Ποια άλλα τραγούδια ήταν υποψήφια προς ερμηνεία;
Όλα τα τραγούδια που επιλέγουμε να ερμηνεύσει η Σάλυ - έτσι την φώναζαν χαϊδευτικά οι φίλες της στο τσίρκο - είναι δυνητικά υποψήφια. Αντίστοιχη, όσο αφορά το ηχόχρωμά της, διασκευή έχουμε κάνει και στο Hopelessly devoted to you, όμως επικράτησε τελικά το Take my breath away. Ήταν εξάλλου ένα από τα τραγούδια που άκουγε στις πρόβες ο σκύλος μου και κουνούσε την ουρά του. Και πιστέψτε με είναι πολύ επιλεκτικός στα ακούσματά του!

Πρόκειται για ένα κομμάτι που «ουρλιάζει» εϊτίλα. Aσκούν γοητεία επάνω σας τα ‘80ς; Ή μήπως το Top Gun;
Είμαι παιδί και των 80s. Τα έχω ζήσει τόσο μέσα από το παιδικό μου πρίσμα αλλά και μέσα από το πρίσμα της μεγαλύτερης αδερφής μου με την οποία ζούσαμε στο ίδιο δωμάτιο και έτσι ό,τι επέλεγε, άκουγε και έβλεπε το άκουγα και το έβλεπα και εγώ. Όταν μας έστειλαν από την Αμερική το πρώτο μας VHS player, την ίδια κιόλας μέρα γραφτήκαμε στο video club της γειτονιάς. Και, αν θυμάμαι καλά, το Τop Gun ήταν από τις πρώτες ταινίες που είχαμε νοικιάσει. Στο replay έπαιξε αρκετές φορές η περίφημη σκηνή όπου η Kelly McGillis κυνηγά με την αντίκα πόρσε της τον Tom Cruise, τον καβγά τους στη μέση του δρόμου και την κατάληξη φυσικά με τους ίδιους γυμνούς σε ένα σπίτι με πολλές λευκές κουρτίνες που φωτίζονταν σαν κάποιος να είχε παρκάρει το φεγγάρι ακριβώς απέξω (το λες και υπερβολή του φωτιστή). Θυμάμαι να σκέφτομαι ότι δεν είχα ξαναδεί ανθρώπους να φιλιούνται με αυτόν το τρόπο, βάζοντας τόσο αργά τη γλώσσα τους, ο ένας στο στόμα του άλλου. Πως να μη γράψει το Take my breath away στο ασυνδείδητο σε ένα τέτοιο σκηνικό;

Πώς δουλέψατε αυτή την ερμηνεία στο βίντεο; Σκεφτόσασταν τους στίχους ή κάτι δικό σας; Και αν δεν είμαστε αδιάκριτοι, τι σκεφτόσασταν;
Ξεκινήσαμε με σκοπό να είναι κάτι απλό,  εστιάζοντας στο ίδιο το τραγούδι. Είχα στο μυαλό μου το βίντεο κλιπ της Lorde στο Tennis Court, το οποίο πατούσε σε αντίστοιχα βίντεο κλιπ άλλων καλλιτεχνών, όπου οι τραγουδιστές δεν υποδύονται ότι ερμηνεύουν το τραγούδι και δεν υπάρχουν εναλλαγές πλάνων. Ερμηνευτικά, όντας μέσα στο ρόλο της Saligia, διέτρεξα εγκεφαλικά την ιστορία της με τον Νικ, έναν περφόρμερ του τσίρκου, την οποία είχα γράψει ακούγοντας το Take my breath away σε repeat. Και ειδικότερα τις πιο προσωπικές τους στιγμές.

Σας ήρθε κάποια στιγμή να κλάψετε την ώρα του βίντεο;
Πέρα από τις στιγμές που με ενοχλούσε ο φωτισμός και δεν είχα ανοιγοκλείσει για ώρα τα μάτια μου; Είχαμε αφήσει χώρο δραματουργικά για το ενδεχόμενο. Δεν ήταν όμως αυτοσκοπός. Όπως συμβαίνει σε όλους όταν αφηνόμαστε σε ένα τραγούδι που μας θυμίζει παλιούς έρωτες.

Με ποιο τραγούδι κλαίγατε από μικρή ηλικία;
Live to Tell των Madonna και Patrick Leonard. Το πρωτοάκουσα όταν ήμουν έξι και κόλλησα με τους στίχους – ακόμα με συγκινούν – « If I ran away, I'd never have the strength τo go very far, how would they hear the beating of my heart. Will it grow cold, the secret that I hide, will I grow old, how will they hear, when will they learn how will they know». Το ακούω πάντα όταν γράφω τις ιστορίες της Lady Saligia. Και το «Έχω Στενάχωρη Καρδιά» των Μίμη Πλέσσα και Γιάννη Δαλιανίδη. Θύμαμαι την Βλαχοπούλου σε εκείνη τη σκηνή στα μπουζούκια με τους ηθοποιούς να κινούνται σαν μαριονέτες και πίσω από το χαμόγελό της να βλέπεις μια τρομακτικά οικεία μελαγχολία.

Κλαίνε οι drag queens;
Είμαι φαν της drag σκηνής. Αποτελεί μια μοναδική μορφή παραστατικής τέχνης και οι καλλιτέχνες της, πέρα από τα ταλέντα τους στην υποκριτική, το τραγούδι, το χορό, τα εικαστικά και άλλες μορφές τέχνης, χαρακτηρίζονται από μια αξιοθαύμαστη τόλμη να αμφισβητούν το κατεστημένο.
Έχω δει λίγα drag shows ζωντανά, πολλά περισσότερο online ή σε video, ειδικά την περίοδο που μελετούσα ως φοιτητής τις εφαρμογές της queer θεωρίας στις τέχνες. Έχω δει drag queen και drag king να συγκινούνται. Να μη φοβούνται να εκθέσουν τις πληγές τους ενώ ταυτόχρονα λένε αστεία, χορεύουν ή τραγουδούν. Να μετατρέπουν ουσιαστικά τα δάκρυα σε δύναμη που φωτίζει με πάθος όλες τις ρωγμές τους. Ρωγμές ανθρώπινες, ερωτεύσιμες, αληθινές.

Πώς βλέπετε το drag show σαν θεατρικό είδος; Είναι μία εκδοχή θεάτρου ή είναι περισσότερο μία club κωμωδία;
Το drag, ειδικά αν σκεφτεί κανείς την ποικιλία των shows των καλλιτεχνών του είδους σήμερα, μπορεί να είναι τα πάντα. Αν λάβουμε υπ’όψιν την τεχνική έννοια του όρου, πρωτοεμφανίστηκε μέσα στο θέατρο, στις αρχαίες τραγωδίες και κωμωδίες όπου οι άντρες ερμηνευτές υποδύονταν και τους γυναικείους ρόλους. Γυναίκες ηθοποιοί έπαιζαν όλους τους ρόλους τα πρώτα χρόνια του θεάτρου Καμπούκι. Η σπουδαία Αμερικανή τραγουδίστρια και πιανίστρια Gladys Bentley, μορφή του κινήματος της Αναγέννησης του Χάρλεμ, συχνά εμφανιζόταν επί σκηνής ντυμένη άντρας με τη συνοδεία χορού από drag queens. H Μέι Γουέστ, στην αρχή της καριέρας της, ενσάρκωσε αντρικές περσόνες. Το χαρακτηριστικό της περπάτημα μάλιστα ήταν εμπνευσμένο από γνωστές drag queens της εποχής. Η drag σκηνή είτε ως δημοφιλές είδος παραστατικής τέχνης, είτε ως απαγορευμένη καλλιτεχνική έκφραση, ήταν και παραμένει ένας χώρος πραγματικού πειραματισμού και πρωτοπορίας.

Το drag φαίνεται να είναι το «νέο μαύρο». Παντού οι drag queens αποκτούν όλο και περισσότερους φανς, στρέιτ, γκέι, κάθε ηλικίας. Το πολυβραβευμένο Drag Race της Ru Paul είναι τόσο δημοφιλές που έφτασε να διοργανώνει και DragCon συνέδριο στο L.A. Πώς το δικαιολογείτε όλο αυτό το κύμα αγάπης προς τις drag queens;
Το drag είναι ένα δυναμικό πεδίο έκφρασης και ελευθερίας που αρχίζει να εισπράττει την αγάπη και το σεβασμό που πάντα άξιζε. Οι drag queens μπορεί να αποτελούν το πιο προβεβλημένο γκρουπ καλλιτεχνών του είδους, όμως εμπνέονται, επηρεάζονται και επικοινωνούν δημιουργικά με κάθε νέα τάση που αναπτύσσεται στη drag σκηνή. Νομίζω πως το στοίχημα για το μέλλον αυτής της τέχνης, είναι να μείνει πιστή στο λόγο ύπαρξής της: Να συνεχίσει να φωτίζει το διαφορετικό, να αμφισβητεί επί της ουσίας το πατριαρχικό μοντέλο αντίληψης των φύλων και του κόσμου συνολικά, δίνοντας ταυτόχρονα βήμα σε περισσότερες γυναίκες δημιουργούς (cis και trans), και καλλιτέχνες που αυτοπροσδιορίζονται πέρα από την ετεροκανονικότητα.

Πέντε βασικοί κανόνες για μία σωστή drag queen.
Οι κανόνες, σύμφωνα με τον RuPaul, είναι τέσσερις. Και ίσως δεν θα τους έλεγε κανόνες, αλλά απαιτούμενα χαρακτηριστικά: Charisma, Uniqueness, Nerve, Talent.

Ποια η διαφορά των drag queens με τα transgender άτομα;
Τον Μάρτιο του 2018, ο RuPaul, σε μια συνέντευξή του στη Guardian προκάλεσε την αντίδραση αρκετών drag queens, trans καλλιτεχνών και ΛΟΑΤΚΙ + ακτιβιστών όταν δήλωσε πως πιθανότατα δεν θα επέλεγε  μια trans γυναίκα που έχει ολοκληρώσει τη μετάβασή της και με επέμβαση επαναπροσδιορισμού φύλου, να συμμετέχει ως drag δημιουργός στο Drag Race. Λόγω των αντιδράσεων, γρήγορα ανακάλεσε και ζήτησε συγγνώμη από την trans κοινότητα για τις δηλώσεις του.
Ο κόσμος αντέδρασε στη δήλωση του RuPaul γιατί ένιωσε ξαφνικά πως το drag από πεδίο συμπερίληψης, για τον πιο προβεβλημένο δημιουργό του χώρου, είχε όρια που απέκλειε ανθρώπους που είχαν στηρίξει και κρατήσει ζωντανή ιστορικά αυτή την τέχνη.
Ο διάλογος που ακολούθησε έφερε στην επιφάνεια ζητήματα που αφορούν το drag ως μορφή τέχνης και τους περιορισμούς του (αν υπάρχουν και αν υπάρχουν ποιος τους αποφασίζει;), σε μια εποχή που τα trans άτομα, έχουν καταφέρει μετά από μεγάλο αγώνα, να γίνουν ορατά, και τα ζητήματα που αφορούν την ταυτότητα και την έκφραση του φύλου μας δείχνουν πια πως πρέπει να κινηθούμε πέρα από το τρόπο που ορίζει τη ζωή η ετεροκανονικότητα αν θέλουμε ποτέ να θεωρήσουμε τον εαυτό μας ουσιαστικό προασπιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Την καλύτερη απάντηση στη ερώτηση αυτή μπορεί να τη δώσει η εκπαίδευση και η ενημέρωση.
Θα σας παραπέμψω στο σπουδαίο εγχειρίδιο της Μαρίνας Γαλανού και του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών με τίτλο «Ταυτότητα και έκφραση φύλου» που μπορεί να βρει και να διαβάσει κάποιος σήμερα και online.

Ποια είναι η αγαπημένη σας drag queen και γιατί;
Είμαι πιο εξοικειωμένος με τη νέα γενιά drag καλλιτεχνών και ειδικά στη χώρα μας, είναι σπουδαίο αυτό που φέρουν τόσο ως performer μα και ως συνεχιστές μιας τέχνης με ουσιαστικό πολιτικό περιεχόμενο. Με συγκινούν ιδιαίτερα οι Sasha Velour και Imiterasu γιατί τους έχω παρακολουθήσει πιο στενά και είναι αυτό που αποκαλώ «καλλιτέχνες 360 μοιρών». Όσο περνάει ο καιρός διαρκώς ανακαλύπτω και άλλους ξεχωριστούς drag artists που σε κάνουν να ελπίζεις για το μέλλον του είδους.

Τι ετοιμάζετε τώρα on ή off Lady Saligia;
Φτιάξαμε και παρουσιάσαμε τρεις παραστάσεις μέσα σε 14 μήνες. Αν υπήρχε μια παραγωγή που μπορούσε να το στηρίξει, θα είχε ενδιαφέρον να έτρεχαν οι παραστάσεις αυτές ταυτόχρονα με διαφορετικούς ερμηνευτές, γυναίκες ή άντρες. Επειδή όμως δεν έχουμε αυταπάτες για το τι είναι εφικτό στην παρούσα φάση, επόμενος στόχος είναι να παρουσιάσουμε το Crush σε μια ανανεωμένη μορφή την επόμενη σεζόν και ενδεχομένως πιο σύντομα να επαναλάβουμε το «Γύρνα με στο Hollywood». Ό,τι και να γίνει πάντως, θα βρούμε τρόπο ώστε  οι ιστορίες της και η φωνή της Saligia να συνεχίσουν να ακούγονται.

Τι επόμενο ετοιμάζει η ομάδα Nopubitco;
Αυτή την περίοδο ολοκληρώνουμε τη θεατρική διασκευή ενός λογοτεχνικού βιβλίου. Θα την παρουσιάσουμε στη συγγραφέα, και ευελπιστούμε να πάρουμε το πράσινο φως για να τη σκηνοθετήσω.

Η σελίδα του facebook αφιερωμένη στο θεατρικό χαρακτήρα της Lady Saligia, εδώ.