Ο Γιώργος Μιχαλακόπουλος αφηγείται τη ζωή του

Πήγαινα στο 5ο Γυμνάσιο Αρρένων. Το 5ο Γυμνάσιο τότε είχε ευτυχήσει να έχει μια τάξη με ανθρώπους που αργότερα είχαν να κάνουν με την τέχνη. Ο Γιάννης Φέρτης, ο Διαγόρας Χρονόπουλος, ο Ξαρχάκος. Φαίνεται είχαμε πολύ ταλέντο. Ερχόντουσαν όλα τα γυμνάσια θηλέων να μας παρακολουθήσουν. Αυτό με έκανε να νιώσω ότι κάτι συμβαίνει με μένα πάνω στη σκηνή. Είχα κάποιο υλικό που το επεξεργάστηκα.

Ήμουν ο Τζώρτζος, ο μονάκριβος, το στερνοπαίδι, μεγαλωμένος στα πούπουλα. Από τη μάνα μου κρατάω την τρυφερή της αγάπη, από τον πατέρα μου το χιούμορ που έκανε προς Ιονέσκο. Η παιδεία μου, το σπίτι μου, η ανατροφή μου είναι που με κάνουν άτρωτο σε πράγματα που μου συμβαίνουν. Η οικογένειά μου μού συμπαραστάθηκε στις προσωπικές μου επιλογές.

Ο Κουν είναι ο Θεός μου, μ’ έμαθε το θεατρικό αλφάβητο, να κυνηγάω την αλήθεια, όχι την πόζα. Κυριολεκτικά προσγειώθηκα στο Θέατρο Τέχνης, γλιστρώντας στη σκηνή από το κεφαλόσκαλο και προκαλώντας το γέλιο των συναδέλφων μου. Ευτύχησα να πέσω σε μια τέτοια συγκυρία. Έτυχα σ’ έναν σπουδαίο δάσκαλο, τον Κουν. Ήταν ένας εξωγήινος και είχα μεγάλη τύχη να τον έχω από τις φάσκιες μου και να με μεγαλώσει με τη σοφία του. Ο Κουν ήταν αντικοινωνικός και εγώ ιδιαίτερα κοινωνικός δεν είμαι, δεν θα με βρείτε στις κοινωνικές εκδηλώσεις. Έμεινα δύο χρόνια στο Τέχνης μεταβαίνοντας στο Μουσούρη αμέσως μετά, που τότε ήταν το τελωνείο του ελληνικού θεάτρου. Δεν αισθάνθηκα δυσκολίες στην όλη πορεία μου, από τον Κουν πήγα στον Μουσούρη και έκτοτε το τηλέφωνο χτυπάει συνέχεια μέχρι σήμερα. Εξήντα χρόνια ηθοποιός γνώρισα επιτυχίες, αποτυχίες, ακόμα και χρέη, όλα αυτά βρίσκονταν στο σακίδιό μου και αρδεύουν την όποια ερμηνεία μου πάνω στη σκηνή.

Γνώρισα την Αθηνά, τη γυναίκα μου, στη Σχολή του Κουν. Ήμουν στο τρίτο έτος, έβγαινα, κι εκείνη ήταν στο πρώτο, έμπαινε. Μας πάντρεψαν η Βουγιουκλάκη και ο Παπαμιχαήλ. Από τότε είμαστε μαζί, εξήντα χρόνια. Όταν, σαν θυσιάρχης, δημιούργησα χρέη αυτή άνοιξε το ΛΑΝΑΡΙ και με έσωσε. Η γυναίκα μου ήταν θηρίο, η οικογένειά μου οφείλεται σε αυτήν. Εξήντα χρόνια παντρεμένος, της οφείλω τα πάντα. Χωρίς την ηρεμία της Αθηνάς εγώ δεν θα μπορούσα να δουλέψω, η καριέρα μου θα ήταν διαφορετική χωρίς αυτήν. Είναι ο άνθρωπος της ζωής μου.  

Η υποκριτική είναι το οξυγόνο μου και επειδή το οικογενειακό μου περιβάλλον υπήρξε πάντα ασφαλές μπορούσα να αποδίδω. Η τηλεόραση είναι η τσίχλα του ματιού σήμερα, κατά τύχη να παίζει κάτι ενδιαφέρον για να παρακολουθήσεις. Έχω παίξει με Συνοδινού, Καρέζη, Χορν, Λαμπέτη. Ο Χορν μού συμπαραστάθηκε και μου έδινε κουράγιο όταν παίζαμε τον “Δον Ζουάν” του Μολιέρου. Η Λαμπέτη ήταν γοητευτική, μια ύπαρξη πολύ ενδιαφέρουσα, είχε φορτίο σπάνιο. Σήμερα πετάω τα περιττά σε σημείο που να μπορώ και να φάω.

Δεν άφησα ποτέ τα πράγματα στη Τύχη, αγωνίστηκα, πέρασα δυσκολίες. Η ζωή είναι το τι χτίζεις, είναι όμως και το τι σου έρχεται, το ένα κρατάει τ’ άλλο. Το παίδεμα μάς κάνει καλό όσο και το μη παίδεμα. Πιστεύω ότι παράγω καλά στα χρόνια που είμαι. Καλή περίοδος είναι και η κακή περίοδος. Η ζωή είναι μείγμα, οι χαρές και οι λύπες, το ότι έχουμε υποστεί ρωγμές μάς κάνει ανθρώπους. Δεν λέει να είσαι σε μια γυάλα προφυλαγμένος, σε κάνει μαλθακό και αδιάφορο.

Με τον Βασίλη Διαμαντόπουλο στο “Εκείνος και Εκείνος” γράψαμε ένα ιδιαίτερο κομμάτι στην ελληνική τηλεόραση. Ο κόσμος κλεινόταν στο δωμάτιό του σε μια εποχή συγκλονιστική. Όλες οι φάσεις μηδεμιάς εξαιρούμενης ήταν ωραίες με τον Βασίλη, ήταν πολύ μεγάλος ηθοποιός και ήταν μεγάλη η χαρά μου να δουλεύω μαζί του. Υπήρξε φίλος, αδελφός, χάναμε τον ύπνο μας δουλεύοντας τους ρόλους μας. Με το “Εκείνος και Εκείνος” δεν ξέραμε τι θα βγει στον αέρα γιατί περνούσαμε λογοκρισία και έκοβαν κομμάτια. Ήταν σαν το παιχνίδι “κλέφτες κι αστυνόμοι”. Περισσότερο πεισμώναμε παρά απογοητευόμασταν, ένα μήλο ήταν ένα συμβολισμός, χρειαζόταν πολλή σκέψη, ήμασταν και σε ένα σύμπαν κλειστοφοβικό με την εξουσία της Χούντας πάνω από τα κεφάλια μας! Δεν επαναλαμβάνονται αυτές οι εκπομπές, δεν έχει νόημα τώρα. Ενώ φαινόταν ότι θα ήταν για λίγους μήνες τελικά ήταν για πολλούς, ακούστηκε σ’ όλα τα μήκη της ελληνικής επικράτειας, κλειδωνόντουσαν στα δωμάτιά τους, κάποτε κάποιος γιος μού είπε ότι θυμάται να τις τρώει όταν έκανε φασαρία ενώ παρακολουθούσαν οι γονείς του την εκπομπή.

Ο Μοσχίδης ήταν ο αγαπημένος μου φίλος, όπως και ο Μίμης Χρυσόμαλλης. Είχαμε επικοινωνία, συνεργασίες, ιδανικές συνθήκες, χημεία απίστευτη! Διαπίστωσα το ότι δεν ήταν αλεξιπτωτιστές σε τίποτα. Υπήρξαν φίλοι σταθεροί, με καλό χιούμορ, σοβαρότητα, πολιτισμό, τίποτα αγοραίο. Έπαιξα σε κάποιες ταινίες, όχι πολλές, δεν άφηνε και ο Κουν. Αγαπήθηκα στον ποιητή Φανφάρα, αλλά “Ο κύριος με τα Γκρι” ήταν μια πολύ ωραία ταινία.

Οι μόνες φοβίες που έχω είναι όταν είμαι έτοιμος να εμφανιστώ στη σκηνή. Δεν θέλω να προσβάλλω το θεατή που ήρθε να με δει. Σιγά - σιγά αγάπησα τα δικά μου στοιχεία, απέκτησα το στήσιμό μου σαν ηθοποιός, δεν κοίταξα να φωτίσω τον εσωτερικό μου κόσμο από αρχής, αυτά έγιναν πολύ σιγά, σταδιακά προσπάθησα και συμβιβάστηκα και με το κορμί μου. Όσο μεγαλώνω ληξιαρχικά τόσο πλησιάζω από υγιέστερους δρόμους την αλήθεια. Η σχέση μου με τον χρόνο είναι καλή. Δεν κάνω σχέδια, μόνο επιλογές. Αν είναι να ’ρθει θε να ’ρθει, αλλιώς θα προσπεράσει. Η σκηνή δημιουργεί αντοχές, γίνεσαι ανθεκτικός, βοηθάει στο να καταλαβαίνεις τον χαρακτήρα του απέναντί σου.

Τίποτα δεν μπορεί να με εκπλήξει πλέον, όλα τα περιμένω. Τώρα καταλήγω ότι βρέθηκα στο σωστό δρόμο χωρίς να μ’ έχει συμβουλέψει ή ενημερώσει κανένας. Αγαπώ τα νέα παιδιά, υπήρξα καθηγητής χρόνια, γνωρίζω τις αγωνίες τους. Η νέα γενιά δυστυχώς δεν έχει βραχεί, φοράει αδιάβροχο δεν έχει πιάσει χώμα ή κότα, έχει βγει απ’ τα μπαλκόνια. Όταν έρχονται στο θέατρο που ζητά να βγάλεις από μέσα σου τις εμπειρίες από την προσωπική σου αποθήκη, έρχονται φτωχά και εκεί καλείσαι να ψάξεις να βρεις τρόπους μαζί τους να συμπληρώσεις ό,τι λείπει, να κοιτάξεις πώς θα περάσεις ο ίδιος την κλωστή από τη βελόνα, να μη ξεπουλήσεις τον πλούτο σου ενώ διαφυλάττεις την προσωπική σου ζωή απ’ όπου θα αντλήσεις για τη δουλειά σου.

Είμαι ευτυχής που και η Ιωάννα και η Ελένη είναι μια χαρά. Η Ιωάννα είναι σκηνοθέτις και η Ελένη ζωγράφος. Και οι δύο πήραν το μικρόβιο της τέχνης. Είμαι πολύ φίλος με τις κόρες μου και επειδή στο έργο που παίζω μάς σκηνοθετεί η Ιωάννα, συναντιόμαστε συχνά. Η μικρή μου κόρη, που είναι ζωγράφος, ζει κοντά μας στην Καλλιτεχνούπολη. Μ’ αρέσει να βλέπω τα έργα της και θαυμάζω τον σαρκασμό της τέχνη της. 

Δεν είναι πολύ ευχάριστη η θέση σου, όταν είσαι ογδόντα. Αναρωτιέμαι πόσα μπορώ να κάνω ακόμα. Η ιστορία δεν τελειώνει σε μένα, υπάρχουν θύλακες τέχνης ανθρώπων προικισμένων που θα προχωρήσουν την υπόθεση “πολιτισμός”. Τροφοδοτούνται βέβαια από το κλίμα της πολιτικής ζωής. Η ομορφιά δεν εξαρτάται από μια ωραία μύτη ή δυο ωραία μάτια, μπορεί κάποιος να είναι μέτριος και να είναι ενδιαφέρον και γοητευτικός.

Σας υπόσχομαι ότι προσπαθώ. Όσο αφορά την υστεροφημία μου θέλω να με σκέφτονται σαν τον Γιώργο, τον φίλο, με το καλό χιούμορ, προσβάσιμο, που μπορεί να ακούει την ιστορία αυτού που έχει απέναντί του, όχι σαν κάτι το ιδιαίτερο. Στην καθημερινή ζωή αυτοσαρκάζομαι συχνά όπως και στον ρόλο μου αυτόν του Παλαιοπώλη στο Θέατρο Ιλίσια στο έργο του Άρθουρ Μίλερ “Το τίμημα”».

«Γράμμα προς έναν νέο ηθοποιό»

Το 2016 ο Γώργος Μιχαλακόπουλος έγραψε ένα «Γράμμα προς έναν νέο ηθοποιό» και ο Τάσος Ιορδανίδης άνοιξε μ’ αυτό το πρόγραμμα της θεατρικής παράστασης στο θέατρο Άνεσις. 

«• Να αγαπάς το σώμα σου, τη στραβή τη μύτη, το πάχος σου, τα μικρά τα μάτια σου, γιατί μόνον έτσι θα φτάσουν όμορφα στη σκηνή, άλλωστε μ’ αυτά θα ζήσεις και θ’ αποθάνεις. Όσο τα κρύβεις, τόσο τ’ ασχημαίνεις. Να αποδέχεσαι τον εαυτό σου, το κορμί σου και όχι κάποιον άλλο από αυτό.

• Να πληροφορείσαι πριν την ανάγνωση για το έργο, τον συγγραφέα, την εποχή του και μετά την ανάγνωση να μηδενίζεις τις πληροφορίες σου. Το μυαλό σου στη διάρκεια της παράστασης και στην ανάπτυξη του ρόλου σου πάνω στη σκηνή να λειτουργεί, να φωτίζει και να ελέγχει πίσω στο βάθος του εγκεφάλου σου, σαν ένα μικρό προβολάκι –ποτέ σαν προβολέας– γιατί θα σου στεγνώσει το αποτέλεσμα και θα σε κάψει.

• Είσαι υποχρεωμένος να αγαπήσεις τον συνάδελφό σου πάνω στη σκηνή στη διάρκεια της παράστασης, έστω κι αν πολλές φορές δεν το αξίζει, γιατί μόνον έτσι θα καταφέρεις να κερδίσεις το επιθυμητό κομμάτι της σκηνικής σου σχέσης. Δημιούργησε και διαφύλαξε το καλό κλίμα της πρόβας και τη σχέση σου με τους συναδέλφους. Ποτέ μην ξεχνάς πως πέρα από το δικό σου (ΕΓΩ) υπάρχουν κι άλλοι. Η δουλειά του ηθοποιού στη λειτουργία της ίσως είναι η πιο μοναχική και παράλληλα ομαδική τέχνη. Δε χωράνε απόψεις του τύπου της απόλυτης επάρκειας. Ταλαντούχοι αυριανοί συνάδελφοί σου κατάφεραν να εκποιήσουν το σπουδαίο ταλέντο τους, στα καλντερίμια της μικρότητάς τους και έτσι έγιναν οι επιτυχημένοι μέτριοι. Να είσαι αυστηρός με τον εαυτό σου και επιεικής για τους άλλους, γιατί τις περισσότερες φορές το χάϊδεμά σου είναι υπεύθυνο για τα λάθη των άλλων. Πρέπει να ξέρεις πως ο καθένας πάνω στην πρόβα και τη σκηνή θέλει τους δικούς του χρόνους να ωριμάσει, αν δεν το λάβεις σοβαρά υπόψη σου αυτό θα έρθει η στιγμή που ο τωρινός ανώριμος στην αυριανή πρόβα-παράσταση θα είναι ωριμότερος από σένα γιατί αυτός έψαχνε, έκανε τις σωστές επιλογές, απέρριπτε, ενώ εσύ είχες ξαπλώσει πάνω στις ευκολίες σου και το εγώ σου. Να αγωνιάς σε όλη σου την καριέρα να κατακτήσεις την εμπιστοσύνη και την καταξίωση ανάμεσα στους συναδέλφους σου, γιατί μόνον τότε αληθινά, θα αποτελέσεις μέλος της ΜΕΓΑΛΗΣ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ. Τα καμαρίνια όσο μικρόψυχα κι αν είναι –γιατί είναι– ξέρουν να υποκλίνονται στους άξιους της σκηνής.

• Είσαι αθλητής, αλλά πάντα να επιλέγεις δρόμους μεγάλων αποστάσεων, να έχεις το ρυθμό σου σ’ αυτό το μαραθώνιο που διάλεξες, θα δεις να σε προσπερνάνε, μην απογοητευθείς, απλώς αυτοί βιάζονται, δεν ξέρουν να χειριστούν τις αποστάσεις, δε σκέφθηκαν τις ανηφόρες. Εσύ θα προχωράς αδιάκοπα, αυτοί θα έχουν εγκαταλείψει. Μην επαναπαυθείς σ’ αυτή τη νίκη σου, γιατί μια ήττα πάντα σε κάθε σου βήμα καραδοκεί.

• Μάθε πως η σοφία στη δουλειά σου, θα είναι το άθροισμα των λαθών σου. Πρόσεχε να είσαι διαθέσιμος... παρθένος στην αντιμετώπιση του ρόλου σου, να ερμηνεύεις τα έργα και τους ρόλους όχι ξεκινώντας με το δέος της μυθολογίας τους, αλλά πάντα με σεβασμό στην αλήθεια του έργου και του ρόλου, αλλιώς κινδυνεύεις να γίνεις μια σκέτη πόζα. Ψάχνε το ρόλο σου, από που έρχεται και τι ζητάει, προτού εμφανιστεί στη σκηνή, στη δράση κι αν αυτό δε δηλώνεται στο έργο, οφείλεις να δημιουργήσεις τη δική σου αλήθεια, γιατί αυτό που πρωταγωνιστεί στη σκηνή είναι αυτό που έχει συμβεί εκτός σκηνής.

• Μάθε να είσαι θρήσκος και ιερόσυλος μαζί. Στην τέχνη πρέπει να διακινδυνεύεις, γιατί είναι χρησιμότερο ένα «ενδιαφέρον λάθος» από ένα “αδιάφορο σωστό”. Άμα αισθανθείς πως είσαι επαρκής δύο τινά συμβαίνουν. Ή έχεις αποθάνει ή είσαι ύποπτος. Φίλε, ένας ρόλος μοιάζει με μία ωραία γυναίκα στις ιδιαίτερες στιγμές της. Ε, μη μας τον αποκαλύψεις το ρόλο από την αρχή, σιγά-σιγά, χτίζε αυτό που πρόκειται να συμβεί, κράτα μας ελπίζοντας πως υπάρχει κάτι ακόμα. Δώσε μας την ελπίδα, την ψευδαίσθηση, πως αυτό που γίνεται επί σκηνής, είναι από κοινού παιχνίδι.

• Η σπουδαία στιγμή του ηθοποιού δεν καταγράφεται, μοιάζει με μία πανέμορφη πεταλούδα, που καίγεται την ώρα που κάνει το πρώτο θριαμβευτικό της πέταγμα. Πολλές σπουδαίες στιγμές σου, ακόμα και στην πρόβα δε θα μπορέσεις να τις επαναλάβεις. Στην παράσταση μην προσπαθήσεις γιατί το αποτέλεσμα θα μοιάζει με αντίγραφο, που το ακριβό πρωτότυπο χάθηκε. Κοίταξε να βρεις καινούριους τρόπους, να πιάσεις την αλήθεια της στιγμής. Μην επιτρέψεις σε κανένα να σου επισημαίνει πόσο σπουδαία είπες μια φράση, γιατί σίγουρα όταν θα φθάσει η στιγμή στην επόμενη παράσταση, θα αγωνιάς να επαναλάβεις τον υποκριτικό σου άθλο. Η τέχνη, φίλε μου, μοιάζει με ένα ξεφούσκωτο τόπι, που καλείσαι συνεχώς με το χέρι σου να καλύψεις μία λακκούβα του αλλά μόλις το πετυχαίνεις, διαπιστώνεις ότι στην άλλη μεριά δημιουργήθηκε μια άλλη. Μην ανησυχείς που είσαι ντροπαλός, οι ντροπαλοί ανήκουν στην τέχνη, γιατί είναι υπεύθυνοι, γιατί δε θέλουν να εκθέσουν κάτι, που δεν είναι τόσο σίγουροι. Παντού μέσα τους υπάρχει ένα δημιουργικό εγώ.

• Η τέχνη είναι ανιχνευτής, πάει μπροστά και οι φωτισμένες ηγεσίες ακολουθούν.

• Η τέχνη διαμορφώνει «πολίτες» που μπορούν να επιλέγουν τους καλύτερους. Δεν πρέπει να συμπολιτεύεται με κόμματα και εξουσίες. Ο δρόμος της είναι μοναχικός-δημιουργικός. Ο ηθοποιός δεν μπορεί να ζει μέσα σε μία γυάλα. Τα παραθύρια του πρέπει να είναι ορθάνοιχτα στον κόσμο, στην κοινωνία, να πληροφορείται. Πρέπει να πιστεύει πως δεν είναι τίποτα το ιδιαίτερο, γιατί το ιδιαίτερο είναι αυτό που βρίσκεται γύρω του, η ζωή, το βρεγμένο χώμα, τα φύλλα στο δρόμο, το χνώτισμα στα τζάμια, ο ίσκιος μας. Η τέχνη του ηθοποιού δεν πρέπει να έχει τίποτα το δεδομένο, η πρώτη αλήθεια κρύβει μία δεύτερη και δεύτερη μία τρίτη και η τέταρτη σε οδηγεί στην πρώτη. Η γοητεία του παραλόγου στο θέατρο, κρύβει το απολύτως λογικό, άλλωστε και η ίδια μας η ζωή δεν είναι άθροισμα από παράλογες συμπεριφορές; Ο έρωτας - το μίσος - ο θάνατος.

• Η κάθε παράστασή σου πρέπει να κρύβει ένα ξεχωριστό ταξίδι, που ξέρεις, έχεις διαβάσει τους χάρτες σου αλλά δεν πρέπει να ξεχάσεις στη διαδρομή σου, να τους πετάξεις μαζί με τις πυξίδες σου και να κρατήσεις μόνο για οδηγό και συντροφιά σου τα άστρα, τους ανέμους που θα συναντήσεις. Τότε θα είσαι δημιουργικός, πειθαρχημένος, απρόβλεπτος. Οι θεατές σου σε κάθε παράσταση είναι άλλοι, έχουν άλλα σχήματα, φιγούρες και ψυχή. Με αυτούς θα συνταξιδέψεις. Η ανάσα τους, το τρίξιμο της πολυθρόνας, ο βήχας τους, η σιωπή τους, ο αγκώνας του ενός πάνω στον άλλο. Αυτό το εκκλησίασμα θα προσπαθήσεις να κατακτήσεις. Υπάρχει πάρε-δώσε και αυτό θα κάνει ενδιαφέρον το άγνωστο και επικίνδυνο ταξίδι της παράστασής σου.

• Να εμπιστεύεσαι περισσότερο το όνειρο παρά τη φαντασία.

•Το όνειρο κρύβει αλήθεια.

• Η φαντασία τη μίμηση.

• Αυτό που ανακαλύπτεις τώρα προϋπήρχε και θα υπάρχει…»

Ιωάννα Μιχαλακοπούλου

Για τη φετινή θεατρική παράσταση «Το Τίμημα» η σκηνοθέτρια και κόρη του Γιώργου Μιχαλακόπουλου, Ιωάννα μας είπε: 

«Δεύτερη επιτυχημένη σεζόν στο θέατρο Ιλίσια για έργο μας του Άρθουρ Μίλλερ. Ενενήντα χιλιάδες θεατές παρακολούθησαν ένα κλασικό έργο που καθώς φαίνεται και είμαι πολύ ευτυχής για αυτό, λειτούργησε ως καθρέφτης για τις δικές τους επιλογές και το δικό τους τίμημα...Γιατί η αλήθεια των ηθοποιών πάνω στη σκηνή και το σχεδόν «μεταφυσικό» εκτόπισμα του Γ. Μιχαλακόπουλου υπήρξαν η αφορμή για πολύωρες συζητήσεις μετά το τέλος της παράστασης σε έναν κόσμο που ολοένα σιωπά και δεν προβληματίζεται... Η επιλογή να σκηνοθετώ τον πατέρα μου έχει κι αυτή "Το τίμημά" της. Όσο όμως είναι δημιουργική και μας φέρνει πιο κοντά τόσο μοιάζει να είναι ανεκτίμητη...».

Info: Το τίμημα, Θέατρο Ιλίσια, Κεντρική Σκηνή, Σκηνοθ.: Ιωάν. Μιχαλακοπούλου, Ερμηνεύουν: Γ. Μιχαλακόπουλος, Γ. Σκιαδαρέσης, Ρ. Λουιζίδου, Χρ. Σαπουντζής. Δείτε περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση στο Guide της Athens Voice