«Φαρενάιτ 451»: Ένα δυστοπικό μυθιστόρημα μετουσιώνεται σε μια συγκλονιστική θεατρική παράσταση

«Φαρενάιτ 451» είναι η θερμοκρασία ανάφλεξης του χαρτιού. Είναι η θερμοκρασία που ενέπνευσε τον Ραίη Μπράντμπερυ να γράψει ένα από τα σπουδαιότερα βιβλία επιστημονικής φαντασίας, ένα δυστοπικό μυθιστόρημα που υπήρξε προφητικό, δεδομένου ότι εκδόθηκε το 1953. Είναι η θερμοκρασία που η σκηνοθετική δεινότητα του Θωμά Μοσχόπουλου πυροδοτεί το ταλέντο των πρωταγωνιστών προσφέροντας στον θεατή μια εκρηκτική θεατρική μεταφορά του ομώνυμου έργου στη σκηνή του θεάτρου Πόρτα.

Καπνός, φωτιά, κηροζίνη. Η ατμόσφαιρα αποπνικτική και η παράσταση αρχίζει. Βασικός πρωταγωνιστής είναι ο Γκάι Μόνταγκ, που ανήκει στην Ασφάλεια Πυρός. Αποστολή του είναι η καύση βιβλίων. Όλων των βιβλίων, ανεξαρτήτως περιεχομένου. Οι σποραδικές συναντήσεις του με την ευαίσθητη και χαριτωμένη γειτόνισσά του, Κλαρίς, τον μυούν σταδιακά στον συναρπαστικό κόσμο της ανάγνωσης και ένα απρόσμενο γεγονός θα εντείνει το ενδιαφέρον του: μια ηλικιωμένη γυναίκα αρνείται να εγκαταλείψει το σπίτι της και αποφασίζει να αυτοπυρποληθεί μαζί με τα αγαπημένα της λογοτεχνικά έργα. Η ανύπαρκτη πια σχέση του Γκάι με τη σύζυγό του, Μίλντρεντ, και όσα του αποκαλύπτει η προϊσταμένη του θα μετατρέψουν την περιέργειά του σε εμμονή και η ανάγνωση θα γίνει πλέον για εκείνον αυτοσκοπός. Με τη βοήθεια του Φαμπέρ, του παππού της Κλαρίς, αρχίζει να συνειδητοποιεί την αξία της λογοτεχνίας και της ποίησης και να αντιλαμβάνεται την αλήθεια. Η σκέψη του αφυπνίζεται και αρχίζει να ασφυκτιά. Χωρίς να προλάβει να το αντιληφθεί, από διώκτης μετατρέπεται στο κατάλληλο θήραμα για το μηχανικό κυνηγόσκυλο Μπάσκερβιλ.

Το κείμενο του Ρέι Μπράντμπερι προβλέπει την καταλυτική και επικίνδυνη επίδραση των τηλεοπτικών μέσων στη διαμόρφωση συνειδήσεων και προφητεύει τις καταστροφικές συνέπειες της έλλειψης κριτικής σκέψης, της καταστολής της πνευματικότητας, της επικράτησης της κοινοτυπίας με δικαιολογία την καταπολέμηση κάθε μορφής ρατσισμού, διάκρισης και προκαταλήψεων. Ο στόχος είναι η ευδαιμονία μέσα από την υιοθέτηση ενός τηλεοπτικού τρόπου ζωής και η καταστολή κάθε απόπειρας συζήτησης. Δεν χρειάζεται να υπάρχουν κουμπιά για να σκεφτόμαστε πώς θα τα κουμπώσουμε, καλύτερα είναι τα φερμουάρ. Δεν υπάρχει λόγος να υπάρχουν θεατρικές παραστάσεις και κινηματογραφικά έργα, γιατί η θέασή τους προκαλεί στη συνέχεια την ανάγκη για διάλογο.

Η σκηνοθεσία του Θωμά Μοσχόπουλου αναδεικνύει μοναδικά την εύθραυστη αυτή ευδαιμονία, τον άρρηκτο δεσμό του σαγηνευτικού κόσμου του θεάματος με την αλλοτρίωση των ανθρώπων, τη θεοποίηση της ταχύτητας και της μαζικής κουλτούρας. Το μίνιμαλ σκηνικό, δια χειρός Ευαγγελίας Θεριανού, με τις διαφορετικού μεγέθους κατασκευές που αναπαριστούν τους  τηλετοίχους  και τις οθόνες προβολής, δημιουργεί την αίσθηση της επίπλαστης ασφάλειας και του ελεγχόμενου περιβάλλοντος. Όταν δε αποκαλύπτεται το βάθος της σκηνής, με τον εσωτερικό φωτισμό και τις στοίβες των βιβλίων, ο θεατής μένει εκστατικός με τον συμβολισμό που εξυπηρετεί αυτή η αλλαγή: είναι το εσωτερικό του σπιτιού της ηλικιωμένης που αρνείται να εγκαταλείψει τα βιβλία της αλλά και εκείνο της αρχηγού που τα σιχαίνεται όσο τίποτε άλλο στη ζωή της. Αγάπη και μίσος σε αντιπαραβολή με το ίδιο φόντο. Οι λιτές γραμμές και οι έντονες αντιθέσεις, σε χρώματα και υφάσματα, των κουστουμιών της Κλαιρ Μπρέισγουελ δένουν αρμονικά με τις εναλλαγές των φωτισμών, που επιμελείται η Σοφία Αλεξιάδου,  και την εντυπωσιακή μουσική υπόκρουση του Κορνήλιου Σελαμσή.

Ο Αλέξανδρος Λογοθέτης έχει εντρυφίσει στον πυρήνα της ψυχοσύνθεσης του Γκάι και κατορθώνει να αποδώσει εξαιρετικά τις εσωτερικές συγκρούσεις που βιώνει καθώς σπάει το κουκούλι της πλασματικής καθημερινότητάς του. Ανατριχιαστικά ρεαλιστικός, αποδίδει με δεξιοτεχνία τις συναισθηματικές μεταπτώσεις του ήρωα  δίνοντας έμφαση στη μεταστροφή του από θύτη σε θύμα.  Η Άννα Μάσχα είναι συγκλονιστική. Απόλυτα πειθαρχημένη στις απαιτήσεις του ρόλους της, δεν επιτρέπει να διαφανεί καμία ρωγμή στο προσωπείο της σκληρής, ανελέητης, συγκροτημένης αρχηγού. Τα συναισθήματα δεν έχουν καμία θέση στη ζωή της και η ένταση της φωνής της επισφραγίζει τη σιγουριά που τη διακατέχει. Η αποδόμηση του χαρακτήρα της αναδεικνύει και την υποκριτική της δεινότητα. Ο παραληρηματικός της λόγος, στακάτος και καταιγιστικός, είναι γροθιά στο στομάχι ενώ η λογοτεχνική μονομαχία με τον έτερο πυλώνα της παράστασης, τον Αλέξανδρο Λογοθέτη, αποτελούν αδιαμφισβήτητα μια από τις κορυφαίες στιγμές του έργου.

Η Ξένια Καλογεροπούλου με μια ερμηνεία γεμάτη δύναμη και φλόγα, χωρίς μελοδραματισμούς και υπερβολές, κλιμακώνει την ένταση και φορτίζει την ατμόσφαιρα. Ο Χάρης Τσιτσάκης υπηρετεί, με μαεστρία και πάθος, τον άτολμο καθηγητή και προκαλεί τριγμούς στις συνειδήσεις αποτυπώνοντας με αιχμηρό λόγο την κρυφή δύναμη των λέξεων. Η Ευδοκία Ρουμελιώτη είναι σαρωτική με τον τρόπο που εκφράζεται, που κινείται στον χώρο, που ατενίζει με κενότητα τις οθόνες και τη ζωή της που περνάει, μετουσιώνοντας στην ερμηνεία της τη δραματική διάσταση που κρύβει ο ρόλος. Η Κίττυ Παϊταζόγλου είναι αφοπλιστική και ελίσσεται με επιδεξιότητα από το χιούμορ στο δράμα. Οι Μάνος Γαλανής και Θάνος Λέκκας έχουν έναν άριστο συγχρονισμό κινήσεων και ανταποκρίνονται με ευελιξία στις απαιτήσεις των πολλαπλών ρόλων τους.

Το «Φαρενάιτ 451» αποκαλύπτει το ζοφερό τοπίο του ολοκληρωτισμού και προκαλεί τον θεατή να επαναπροσδιορίσει τις επιλογές του και να εκτιμήσει και πάλι την αξία της μάθησης, της ανταλλαγής απόψεως, της έκφρασης λόγου.

Διαβάστε περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση «Φαρενάιτ 451» στο Guide της Athens Voice