Οι «Τραχίνιες» ετοιμάζονται για Επίδαυρο

Πέμπτη, γύρω στις 7.30 το απόγευμα, στο ίδρυμα της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής. Ο χώρος παραπέμπει σε κάποιο –ίσως– μεσαιωνικό δράμα, παρά στην τραγωδία του Σοφοκλή «Τραχίνιες».
Εκεί γίνονται καθημερινά πρόβες σ’ ένα χώρο προσομοίωσης ανοιχτού θεάτρου. Διασχίζεις ένα... μονοπάτι για να βρεθείς στην… πλατεία της Τραχίνας, με το σκηνικό (Έλλη Παπαγεωργακοπούλου) σε πλήρη διάταξη, μαζί και τα φώτα (Λευτέρης Παυλόπουλος), αλλά άδειο από ανθρώπινο δυναμικό. Οι συντελεστές εκμεταλλεύονται τα σκιερά τμήματα, καθώς ο ήλιος ακόμα πυρώνει.

Εικόνα πρώτη: Η Φιλαρέτη Κομνηνού (Τροφός) προβάρει κινήσεις με τον υπεύθυνο κινησιολογίας Χρήστο Παπαδόπουλο. Αντιλαμβάνομαι πως οι λεπτομέρειες παίζονται στα χέρια. Τους χωρίζει ένα κτίριο από τον υπόλοιπο θίασο. Δοκιμάζουν, παρουσία του σκηνοθέτη Θωμά Μοσχόπουλου, τα χορικά, συνοδεία μουσικής (Κορνήλιος Σελαμσής).

Διάλειμμα: Νερά, τσιγάρα, καφέδες, κινητά, πηγαδάκια, πρόχειρο φαγητό. «Ετοιμαστείτε, σε 5 λεπτά πάμε πρόβα».

Σκηνοθέτης και βοηθοί «ανεβαίνουν» σε εξέδρα. Οι μουσικοί παίρνουν θέση πίσω από τη σκηνή. Ο Αργύρης Ξάφης (Ηρακλής) φοράει κοθόρνους –ο όγκος του σχεδόν διπλασιάζεται, σε πείθει–, ξαπλώνει σ’ ένα καρότσι· με αυτό θα τον κουβαλήσει στη σκηνή ο Κώστας Μπερικόπουλος (Γέρων), ενώπιον του χορού (κορυφαία Άννα Καλαϊτζίδου) και του γιου του Ύλλο (Θάνος Τοκάκης). Η ιστορία θέλει τη σύζυγο του Ηρακλή Δηιάνειρα (Άννα Μάσχα) να του στέλνει ένα ρούχο ποτισμένο με το αίμα που της έδωσε ο Κένταυρος Νέσσος. Ενώ ο σκοπός της είναι να του ξυπνήσει το ερωτικό ενδιαφέρον, τον οδηγεί στο θάνατο.

Θα περάσουν άλλες δύο σκηνές. Της Δηιάνειρας, που μόλις έχει μάθει τη συμφορά που προκάλεσε, και της Τροφού, που ανακοινώνει την αυτοκτονία της τελευταίας.

(Με παρθένα ματιά). Μερικοί από τους ηθοποιούς είχαν κατακτήσει (σχεδόν) το ρόλο και άλλοι ήταν σε διαδικασία. Ο χορός στην αρχαία τραγωδία πάντα παραμένει ο πιο δύσκολος… ρόλος – μοιάζει με τη Λερναία Ύδρα, καθώς διαθέτει τόσα πόδια και κεφάλια. Ο σκηνοθέτης πρέπει να περάσει την άποψή του σε δεκαέξι κορίτσια. Παλεύει με τη μουσικότητα του κειμένου, θέλει να την αναδείξει επί σκηνής. Οπερατική, εναλλάσσεται με… ρεαλιστική προσέγγιση. Η μουσική καθορίζει το ρυθμό της φωνής. Δύσκολο στοίχημα, όχι ακατόρθωτο όταν έχεις απέναντί σου έναν τόσο μειλίχιο καθοδηγητή, που ξέρει τι θέλει γι’ «αυτό το έργο της μοιραίας πλάνης, του οποίου άργησα να καταλάβω την αξία – το πρωτοδιάβασα στο σχολείο. Έχει συγκλονιστικά στοιχεία: την κόντρα της λογικής και του μύθου· τον “αρνητικό” τρόπο που παρουσιάζει έναν ημίθεο· το γεγονός πως μια ευγενική μορφή, όπως η Δηιάνειρα, προκαλεί άθελά της το θάνατο· την πτώση των μύθων και πώς αυτή αντικαθίστανται με τη λογική· τη θέση του πεπρωμένου στη ζωή…». «Καιρό μετά», θα μου πει, «μπορώ να αξιολογήσω μια δουλειά μου. Έτσι κι αλλιώς μια παράσταση είναι σαν ζωντανός οργανισμός, όταν έχεις να κάνεις με το έμψυχο υλικό των ηθοποιών. Καμία δεν μοιάζει με την προηγούμενη. Αν σκεφτούμε πως ρίχνω μια πέτρα στα ήσυχα νερά της λίμνης και αρχίζουν να σχηματίζονται κύκλοι, ένα φύλλο –το τυχαίο– μπορεί να πέσει και να τους διαταράξει…».

Ένα νυχτοπούλι άρχισε να κρώζει ξαφνικά μέσα από τις σκοτεινές φυλλωσιές σε μια σκηνή, όπου λέγονται λόγια θανάτου. Ένα φύλλο…

Info: 9&10/8 Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου (παραγωγή του Εθνικού Θέατρου)