Θεατρο - Οπερα

Το Αρχοντικό Μπενιζέλων και το Μέγαρο Υπατία ανοίγουν για το Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου

Δύο αρχιτεκτονικά κοσμήματα της Αθήνας φιλοξενούν δύο εξαιρετικές παραστάσεις από την Ομάδα Μουσικού Θεάτρου Ραφή - Αμάλια Μπένετ και την Ομάδα τ ρ ι ς

Φιλίππα Δημητριάδη
ΤΕΥΧΟΣ 662
5’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Το Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου πέρσι εγκαινίασε την ενότητα Άνοιγμα στην πόλη, η οποία στηρίζεται σε ένα concept εξωστρέφειας και ενεργοποιεί διάφορους χώρους στις γειτονιές της Αθήνας και του Πειραιά. Site - specific παραστάσεις παρουσιάζονται σε αρχαιολογικούς και υπαίθριους χώρους ή σημαντικά οικήματα της πόλης μας. Με αυτό τον τρόπο το Φεστιβάλ διευρύνει το κοινό και το βεληνεκές του και ενθαρρύνει την πιο ενεργή συμμετοχή των θεατών.

Φέτος για αυτό τον σκοπό επιστρατεύονται δύο πραγματικά αρχιτεκτονικά κοσμήματα της Αθήνας που αντιπροσωπεύουν δύο διαφορετικούς αιώνες και διαφορετικούς αρχιτεκτονικούς ρυθμούς. Πρόκειται για το Αρχοντικό Μπενιζέλων και το Μέγαρο Υπατία, στα οποία θα φιλοξενηθούν δύο εξαιρετικές παραστάσεις.

Αρχοντικό Μπενιζέλων / Ομάδα Μουσικού Θεάτρου Ραφή - Αμάλια Μπένετ 

«Ιδομενέας ή Το βάρος της ιστορίας»

Το σπίτι των Μπενιζέλων, μίας εκ των παλαιότερων, πλουσιότερων και ισχυρότερων αρχοντικών οικογένειων επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ανεγέρθηκε πιθανότατα στο πρώτο μισό του 18ου αιώνα και είναι το τελευταίο σωζόμενο κονάκι στην Αθήνα, καθώς και ένα από τα λίγα παραδείγματα ανάλογων αρχοντικών που σώζονται στη νότια Ελλάδα. 

Πρόκειται για ένα διώροφο κτίσμα με λιθόκτιστο ισόγειο και ξύλινη ανωδομή που διαθέτει δύο αυλές, μία βόρεια στην οποία βρίσκεται μία τοξωτή στοά στο ισόγειο και ξύλινο χαγιάτι στον όροφο. Στη νότια, που ήταν κάποτε διαμορφωμένος ο κήπος του αρχοντικού, βλέπει ένας κλειστός εξώστης (σαχνισί). Στο ισόγειο των Μπενιζέλων υπάρχουν εγκαταστάσεις που συνήθως αφορούν οικονομικές δραστηριότητες, όπως μεγάλα πιθάρια για την αποθήκευση σιτηρών, λαδιού και οίνου, καθώς και σύστημα από πατητήρια και δοχεία για τον μούστο. Στην αυλή του αρχοντικού υπάρχει πηγάδι και στο πλάι της σκάλας  νιπτήρας, δύο στοιχεία που συνδέονται με τη διασφάλιση του νερού για οικιακές ανάγκες και χαρακτηρίζουν τα αρχοντόσπιτα της εποχής.
Σχετικό Άρθρο
 
Το αρχοντικό Μπενιζέλων
 
Ο όροφος συνιστά τον κύριο χώρο διαβίωσης, αποτελούμενος από τον οντά (η μονάδα του δωματίου για όλες τις καθημερινές δραστηριότητες) και το χαγιάτι (ένα ανοιχτό πέρασμα προς τα δωμάτια, με καθιστικά –σοφάδες– στα άκρα του και τον ορτά-σοφά στο κέντρο του). Στο αρχοντικό των Μπενιζέλων υπάρχουν δύο οντάδες, ο χειμερινός με τζάκι και ο θερινός.
 
Σχετικό Άρθρο
Εκεί η Ομάδα Μουσικού Θεάτρου Ραφή σε συνεργασία με την Αμάλια Μπένετ θα παρουσιάσουν την παράσταση «Ιδομενέας ή Το βάρος της ιστορίας». Ένα από τα πιο δραστήρια σχήματα μουσικού θεάτρου στην Ελλάδα, η Ομάδα Ραφή, μετά την επιτυχία της κωμικής όπερας «Μικάδο» στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ, συνεργάζεται με την Αμάλια Μπένετ, που σκηνοθετεί γι’ αυτήν το σπάνια παιγμένο αριστούργημα του Μότσαρτ «Ιδομενέας». Ο εικαστικός Πέτρος Τουλούδης έχει αναλάβει τα σκηνικά και τα κοστούμια.
 
Γραμμένη το 1781, η όπερα «Ιδομενέας» αποτελεί το πρώτο ώριμο εγχείρημα του συνθέτη. Αντλώντας έμπνευση από την ποίηση του Μεταστάσιο και τον κομψό κλασικισμό του Γκλουκ, η υπόθεση του έργου έχει ως πλαίσιο την πτώση της Τροίας και τα πάθη του νεαρού βασιλιά της Κρήτης Ιδομενέα. Θέμα της το χάσμα των γενεών στην αναμέτρησή τους με το παρελθόν και την ιστορία. O Ρίχαρντ Στράους έκανε τη δική του μουσική διασκευή του έργου το 1931, ενώ ο σύγχρονος γερμανός ποιητής Ρόλαντ Σιμελπφένιχ έγραψε το 2008 το σκηνικό ποίημα «Idomeneus». Ο μοτσάρτειος Ιδομενέας παρουσιάστηκε στην Ελλάδα από την ΕΛΣ στο Ηρώδειο το 1955 και το 2011 σε κοντσερτάντε (μη σκηνοθετημένη) εκδοχή από το μουσικό σύνολο του Jérémie Rhorer.
 
Ομάδα Μουσικού Θεάτρου Ραφή - Αμάλια Μπένετ © Ανδρέας Σιμόπουλος
 
«Η προβληματική της όπερας, τολμηρή και σύγχρονη, αφοπλίζει με την επικαιρότητά της: οι νεότεροι προσπαθούν να μη συνθλιβούν από την ιστορία, οι γηραιότεροι από το βάρος της προσωπικής τους ιστορίας. Η αντίθεση παλιού και νέου διαπερνά, ως μοτίβο, το έργο. Γραμμένο σε μια περίοδο κοινωνικών αναταράξεων, λίγα χρόνια πριν τη Γαλλική Επανάσταση, αντανακλά την αμφισημία μιας εποχής μεταβατικής, όπως και η δική μας» σημειώνει η σκηνοθέτρια.
 
20-21 & 23-25 Ιουνίου στις 21.00
Μουσική διεύθυνση - διδασκαλία - ενορχήστρωση: Μιχάλης Παπαπέτρου 
Σκηνοθεσία: Αμάλια Μπένετ
Σχετικό Άρθρο
Σκηνικά - κοστούμια: Πέτρος Τουλούδης 
Τραγουδούν: Αναστασία Κότσαλη, Λητώ Μεσσήνη, Νικόλας Μαραζιώτης, Βαρβάρα Μπιζά, Δημήτρης Ναλμπάντης, Ελένη Σταμίδου 
Συμμετέχει: 7μελές μουσικό σύνολο
Συμπαραγωγοί: Ε.Φ. - ΔΗΠΕΘΕ ΡΟΥΜΕΛΗΣ
 
Μέγαρο Υπατία / Ομάδα τ ρ ι ς
   
«Ζεμφύρα ή το μυστικό της Πασιφάης»
 
Ο αρχιτέκτων Αλέξανδρος Νικολούδης, από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες της ελληνικής αρχιτεκτονικής που σηματοδότησε το πέρασμα από τον νεοκλασικισμό στον μοντερνισμό ήδη από τις αρχές του 20ού αιώνα και συνέβαλε καθοριστικά στη φυσιογνωμία της Αθήνας, βρίσκεται πίσω από το Μέγαρο Υπατία (πρώην Λιβιεράτου), που χαρακτηρίστηκε έργο τέχνης και αναγνωρίζεται ως ένα από τα ελάχιστα δείγματα του γαλλικού νεομπαρόκ στη χώρα μας.
 
Μέγαρο Υπατία. Στέγασε τη μαιευτική κλινική στην οποία εργαζόταν και ο Γρηγόρης Λαμπράκης, ενώ για ένα διάστημα υπήρξε έδρα της ιαπωνικής πρεσβείας.
 
Άρτι αφιχθείς από το Παρίσι και ιδιαίτερα επηρεασμένος από τα μορφολογικά στοιχεία της νεο-μπαρόκ γαλλικής Beaux-Arts, ο Νικολούδης σχεδίασε ένα εκλεκτικίστικο κτίριο - στολίδι έπειτα από ανάθεση του εξ Αιγύπτου Κεφαλλονίτη έμπορου βαμβακιού, Γεράσιμου Λιβιεράτου. Ολοκληρώνεται το 1906 και έχει συνολική επιφάνεια 1.240 τ.μ., σε τρία διαφορετικά επίπεδα. Όπως αναφέρει η σημερινή ιδιοκτήτρια του Μεγάρου, κ. Χρυσάνθη Κωνσταντακάτου Ρουτζούνη, «είναι ένα κτίριο που συγκεντρώνει πάρα πολλά ρεύματα, όπως στοιχεία αρ νουβό  και αρ ντεκό συνδυασμένα με νεομπαρόκ αισθητική. Στη συμβολή των οδών Ηπείρου 2 και Πατησίων 55, απέναντι από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, αποτέλεσε μέρος συνάντησης όλης της αστικής τάξης της Αθήνας της εποχής και φιλοξένησε θρυλικά πάρτι».
 
Το άγαλμα της Υπατίας στην είσοδο, προσθήκη κατά την ανακαίνιση, του χάρισε και τη σημερινή του ονομασία.
 
Στο ισόγειο συναντά κανείς το σαλόνι, το καθιστικό και την τραπεζαρία που πλαισιώνεται από εντυπωσιακές τοιχογραφίες με γραμμικά σύμβολα. Το γραφείο και η βιβλιοθήκη βρίσκονται επίσης στο ισόγειο, όπως και χώρος που εξυπηρετούσε ως καπνιστήριο. Στο δεύτερο επίπεδο υπάρχει αίθουσα μπιλιάρδου, ενώ ένα εντυπωσιακό βιτρό επάνω από το ενδιάμεσο πλατύσκαλο αιχμαλωτίζει το βλέμμα και το οδηγεί σε έναν εντυπωσιακό θόλο. Στον όροφο αυτό βρίσκονται επίσης τα υπνοδωμάτια, τραπεζαρία και περίτεχνα διακοσμημένος χώρος υποδοχής, με ξυλεπενδύσεις στους τοίχους. Οι χώροι του προσωπικού σύμφωνα με τα πρότυπα της εποχής βρίσκονται στο ημιυπόγειο.
 
Το Μέγαρο Υπατία στέγασε τη μαιευτική κλινική στην οποία εργαζόταν και ο Γρηγόρης Λαμπράκης, ενώ για ένα διάστημα υπήρξε έδρα της ιαπωνικής πρεσβείας. Το 1932 πραγματοποιήθηκε και η πρώτη ανακαίνιση. Κατά τη δεκαετία του ’70 εκδόθηκε άδεια για ανέγερση πολυκατοικίας στη θέση του η οποία, με παρέμβαση της Μελίνας Μερκούρη για τα διατηρητέα, ανατράπηκε.
 
Το κτίριο σήμερα βρίσκεται υπό την ιδιοκτησία του Κωνσταντίνου Ρουτζούνη. Η τελευταία ανακαίνισή του την περίοδο 2006-2009 επανέφερε το εγκαταλελειμμένο μέγαρο, που είχε υποστεί φθορές από τον σεισμό του 1981, στην αρχική του μορφή. Το άγαλμα της Υπατίας στην είσοδο, προσθήκη κατά την ανακαίνιση από τον κ. Ρουζτούνη και τη σύζυγό του, του χάρισε και τη σημερινή του ονομασία.
 
Κατά τη διάρκεια του Ανοίγματος στην Πόλη στο Μέγαρο θα φιλοξενηθεί η παράσταση της Ομάδας τ ρ ι ς, «Ζεμφύρα ή το μυστικό της Πασιφάης» του Ανδρέα Εμπειρίκου. Γραμμένο το 1945, μέσα στο ζοφερό κλίμα του εμφυλίου, το έργο αυτό αποτελεί το δεύτερο μέρος της τριλογίας «Τα χαϊμαλιά του Έρωτα και των Αρμάτων».
 
Η  Ζεμφύρα, μία νεαρή θηριοδαμάστρια, εκτελεί το περίφημο νούμερό της με τα λιοντάρια. Ξαφνικά, ένα αρσενικό λιοντάρι αρνείται να υπακούσει στα προστάγματα και της επιτίθεται. Το κοινό παγώνει. Προς έκπληξη όλων, όμως, η ανταρσία του θηρίου από φονική επίθεση μετατρέπεται σε ερωτική προσέγγιση. Στην ηρωίδα αποκαλύπτεται ο  σκοτεινός λαβύρινθος των ενστίκτων και, ως άλλη Πασιφάη, έρχεται αντιμέτωπη με το μυστήριο των παθών. Η ατίθαση αμαζόνα εξημερώνεται, ο χώρος του τσίρκου γίνεται χώρος μυστηρίου και τελετουργίας κι ο φόβος του θανάτου μετουσιώνεται σε «οίστρο της ζωής».
Προαναγγέλλοντας τον Μεγάλο Ανατολικό, ο συγγραφέας πραγματοποιεί με τη Ζεμφύρα μία νίκη πάνω στον ευνουχισμό της σεξουαλικότητας, κηρύσσοντας τον Έρωτα θριαμβευτή επί του Θανάτου.
 
Η Ομάδα Θεάτρου τρις δημιουργήθηκε την άνοιξη του 2015 από τη Χρηστίνα Γαρμπή, τον Κώστα Κουνέλλα και τον Βασίλη Σαφό. Η πρώτη τους παράσταση ήταν η «Ιστορία του Στρατιώτη» του Charles-Ferdinand Ramuz, που παρουσιάστηκε στο Ωδείο Αθηνών, το  Θέατρο Πόρτα και το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το Kyklos Ensemble και τον Κωνσταντίνο Αρβανιτάκη. Η δημιουργική τους πορεία συνεχίστηκε με την παράσταση «Μίχαελ Κόλχαας - Η ιστορία ενός δίκαιου ανθρώπου», βασισμένη στην ομώνυμη νουβέλα του Χάινριχ φον Κλάιστ, η οποία παρουσιάστηκε για δύο συνεχόμενες χρονιές στο Bios. 
 
20-30 Ιουνίου στις 21.00
Σκηνοθεσία - Ερμηνεία - Δραματουργική επεξεργασία: Χρηστίνα Γαρμπή, Κωνσταντίνος Κουνέλλας, Βασίλης Σαφός (Ομάδα Θεάτρου τ ρ ι ς)
Πρωτότυπη μουσική σύνθεση: Κορνήλιος Σελαμσής
Σχεδιασμός φωτισμών: Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης
Επιμέλεια κίνησης: Κατερίνα Φώτη 
Σύμβουλος δραματουργίας: Νίκος Ζιώγας
Σκηνογραφία: Άρτεμις Σιέρρα
Κοστούμια: Δήμος Κλιμενώφ
Φωτογράφος: Χρήστος Συμεωνίδης
Βοηθός σκηνοθέτη: Τζίνα Σταυρουλάκη

ΠΡΟΣΦΑΤΑ