Οι πρόβες της «Βαβέλ» με το Χοροθέατρο «Οκτάνα» φιλοξενούνται, προσωρινά, σε ένα νυχτερινό κέντρο στην Οδό Πειραιώς, εκεί συναντιόμαστε και για τη συνέντευξη. Το προηγούμενο ραντεβού είχε οριστεί στο γραφείο του στο ΚΠΙΣΝ. Τον Κωνσταντίνο Ρήγο, εξάλλου, μπορείς να τον βρεις να δημιουργεί παντού, με καλλιτέχνες διαφορετικής αισθητικής γιατί, όπως δηλώνει, «Οτιδήποτε κάνει, το πιστεύει». Ίσως γι’ αυτό το κάνει τόσο καλά...
Με τη «Βαβέλ», τη νέα δουλειά του Χοροθεάτρου «Οκτάνα», τέσσερα χρόνια μετά την «Αρκαδία», επιστρέφετε στον δημιουργικό πυρήνα της δεύτερης περιόδου της ομάδας (2000-2010)...
Βλέπετε, ορίζω περιόδους και μετά ψάχνει ο άλλος να τις ανακαλύψει. (γέλια)
Κάποια καλλιτεχνική ανάγκη, πάντως, θα σας κάνει να οριοθετείτε πως η παράσταση, που θα κάνει πρεμιέρα σε λίγες μέρες, ανήκει στη δεύτερη περίοδο...
Εγώ ξεκίνησα το 1993, τελειώνοντας την Κρατική Σχολή, να χορογραφώ αυστηρά δομημένα έργα, με την έννοια ότι είχαν συγκεκριμένα βηματολόγιο που ήταν δεδομένο για τους χορευτές. Όλο αυτό κράτησε περίπου οκτώ χρόνια. Αυτή την περίοδο την ονομάζω πρώτη περίοδο. Το 2000, όταν έκανα την «Τρελή ευτυχία», μπήκα σε μια άλλη διαδικασία, να συνεργαστώ δημιουργικά με τους χορευτές πάνω στα έργα δουλεύοντας σύμφωνα με την ψυχολογία της εκάστοτε ομάδας. Ακόμα κι αν είχα μια προκατασκευασμένη άποψη για το τι θα κάνω, αλλά αυτό στην πραγματικότητα αναδιαμορφωνόταν στη διάρκεια των προβών.
Αυτό έχω την αίσθηση ότι συμβαίνει σε πολλές παραστάσεις σας ακόμα...
Ναι, η δεύτερη περίοδος δεν έχει τελειώσει. Κάθε φορά προσπαθώ να εξερευνώ κάτι διαφορετικό. Όταν ξεκίνησα να κάνω τη «Βαβέλ», είχα στο μυαλό μου μια άλλη σύνθεση πραγμάτων, η οποία οδηγήθηκε αλλού εξαιτίας των τεσσάρων χορευτών. Εδώ, ουσιαστικά συνεργάζομαι με τη Μαρκέλλα (Μανωλιάδη) και τον Χρήστο (Στρινόπουλο), με τους οποίους έχουμε ξαναδουλέψει, και τους Γιάννη (Μίχο) και Μιχάλη (Κριέμπάρδη), με τους οποίους δουλεύουμε για πρώτη φορά. Τέσσερις χορευτές με την ίδια τεχνική, την ίδια ιδεολογία, την ίδια οπτική, έδωσαν ένα εξαιρετικό υλικό για να ανοίξει η έμπνευση και να δημιουργηθεί κάτι εξαιρετικά ενδιαφέρον. Σε αυτό το έργο συγκρουστήκαμε τελικά με την ιδέα και όχι μεταξύ μας.
Η σύγκρουση, λοιπόν, είναι κάτι που σας αφορά;
Χωρίς σύγκρουση δεν μπορούμε να οδηγηθούμε κάπου. Η σύγκρουση βγάζει την ενέργεια, απελευθερώνει διαφορετικές δυνάμεις, ώστε το τελικό αποτέλεσμα να είναι ζωντανό και να περιέχει το ρίσκο που θα μοιάζει, τουλάχιστον για σένα, καινούργιο.
Στην παράσταση θα δούμε τον πύργο της Βαβέλ να έχει πέσει, την πόλη να έχει καταστραφεί και τους ανθρώπους να προσπαθούν να βρουν και πάλι τον εαυτό τους. Θα μπορούσε όλο αυτό να είναι μια αλληγορία σε σχέση με αυτά που βιώνουμε σήμερα;
Νομίζω ότι είναι μια αλληγορία για ό,τι ζούμε πάντα. Είδα στη Βαβέλ ότι το σημείο που με ενδιέφερε περισσότερο είναι το ότι ο άνθρωπος, όντας αυτοκαταστροφικό ον, όταν αισθάνεται ασφαλής, θέλει να μπαίνει σε συνθήκες που θα καταστρέψουν αυτή την ασφάλεια. Η Βαβέλ, λοιπόν, είναι η ανατροπή μιας υγιούς ζωής. Τα πρόσωπα του έργου μετά την «πτώση» προσπαθούν να μαζέψουν τα κομμάτια τους. Προσπαθούν να δουν αν μπορούν να κάνουν σχέση, να χτίσουν κάτι από την αρχή, να γίνουν ομάδα και να αισθανθούν πάλι ασφαλείς. Και μόλις νιώσουν πάλι ασφαλείς, τότε θα τα ξανακαταστρέψουν πάλι όλα. Αυτό είναι το μοτίβο πάνω στο οποίο κινούμαστε.
Η «Βαβέλ» περνάει κι ένα πολιτικό μήνυμα; Σας αφορά αυτό;
Πιστεύω πως μέσα από οτιδήποτε μπορείς να περάσεις κάποιο πολιτικό μήνυμα με την έννοια ότι δεν είμαστε αμέτοχοι, δεν παρατηρούμε μόνο αισθητικά ό,τι συμβαίνει γύρω μας. Έχω ασχοληθεί με καθαρά πολιτικά έργα αλλά και με έργα που με ενδιέφερε η αισθητική. Θέλω, όμως, πάντα να μπορώ να πω ότι αυτό δεν είναι μόνο φόρμα, αλλά η φόρμα τελικά γεννά το περιεχόμενο και την ιδέα.
Έχετε αναλάβει, από τον Φεβρουάριο, τη θέση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή του Μπαλέτου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Σ’ αυτό το μικρό διάστημα, ποιες είναι οι πρώτες σας εντυπώσεις;
Είμαι πραγματικά ενθουσιασμένος που βρίσκομαι εκεί. Είχα κάποια πράγματα στο μυαλό μου, τα οποία βλέπω ότι λειτουργούν κι έχει δημιουργηθεί ένα υγιές και δημιουργικό κλίμα. Ήταν δύσκολη περίοδος γιατί ουσιαστικά έπρεπε μέσα σε δύο μήνες να φτιάξω έναν προγραμματισμό. Βρισκόμαστε σ’ έναν μητροπολιτικό χώρο, αναψυχής, τέχνης κι εκπαίδευσης, με πολλές δυνατότητες κι είναι πολύ σημαντικό η ομάδα να πάει στην επόμενη εποχή. Μια εποχή που πρέπει να οδηγηθεί σε δύο κατευθύνσεις τόσο ως προς την τεχνική, όσο κι ως προς την ωριμότητα, πράγματα τα οποία ταιριάζουν και στους ίδιους τους χορευτές, καθώς εκείνοι εξελίσσονται μέσα στα χρόνια. Θέλει δουλειά αλλά νομίζω ο πιλότος, που είναι η πρώτη χρονιά, θα μας αποδείξει αν αυτό που σκέφτηκα ήταν σωστό ή όχι.
Θα μπορούσατε να μου πείτε το όραμά σας για το μπαλέτο της Λυρικής;
Να φτιάξω μια ομάδα η οποία να αποκτήσει ένα διακριτό στίγμα και να διαθέτει μια δυναμική να εκτελεί, τεχνικά και ερμηνευτικά, έργα που να αφορούν και το διεθνές κοινό. Αυτό έκανα και στο παρελθόν στο Κ.Β.Θ.Ε. Να μπορούμε να πούμε ότι η ομάδα θα ταξιδέψει σε Ελλάδα και εξωτερικό, γιατί αυτό που έχει να δείξει είναι το προσωπικό της στιλ, κι όχι απλώς ότι θα μιμηθεί καλύτερα ή χειρότερα μια άλλη ομάδα.
Είναι ο χορός υποβαθμισμένος στην Ελλάδα σε σχέση με τις άλλες τέχνες;
Είναι. Φέτος, ευτυχώς, με την πρωτοβουλία της υπουργού Πολιτισμού επέστρεψαν οι επιχορηγήσεις και στο θέατρο και στον χορό. Παρ’ όλα αυτά, οι χορευτές κι οι χορογράφοι περνάνε ακόμα δύσκολα. Το επίπεδο των χορευτών στην Ελλάδα είναι τόσο υψηλό που οι περισσότεροι φεύγουν πια στο εξωτερικό.
Παρά τη θέση σας στη Λυρική και τις τόσες χορογραφίες, εσείς δηλώνετε ότι αισθάνεστε περισσότερο σκηνοθέτης...
Πάντα ένιωθα σκηνοθέτης, με την έννοια ότι έφτιαχνα ένα περιβάλλον και δημιουργούσα τις συνθήκες ώστε να μπορούν να χορέψουν οι χορευτές. Όταν κάνω θέατρο η γλώσσα είναι βέβαια ο λόγος, αλλά η γλώσσα με την οποία εγώ επικοινωνώ βιωματικά, χωρίς σκέψη, είναι ο χορός. Και στο θέατρο πρώτο εργαλείο μου είναι το σώμα. Αισθάνομαι σκηνοθέτης, με την έννοια ότι είμαι η ομπρέλα που προσεγγίζει οτιδήποτε κάνω.
Στο Φεστιβάλ Αθηνών συμμετέχετε με μια θεατρική παράσταση «Πορνοστάρ - Η αόρατη βιομηχανία του σεξ». Τι κρύβεται πίσω από τον αβανταδόρικο τίτλο;
Έχουμε ένα πολύ ενδιαφέρον έργο της Έλενας Πέγκα, μια αναδημιουργία, μια καινούρια ιστορία βασισμένη σε δύο διηγήματα του Ρομπέρτο Μπολάνιο. Είναι ένα έργο που σε βάζει στο πολύ ενδιαφέρον περιβάλον της πορνογραφίας. Δεν είναι μόνο η σεξουαλική χρήση του σώματος, αλλά η αίσθηση του ταμπού που δημιουργεί έναν μύθο γύρω από την πορνογραφία. Κάποια στιγμή μια ηρωίδα του έργου λέει: «Το σοκ δεν είναι το ίδιο το πορνό». Το σοκ ήταν πως κανείς δεν περίμενε από μένα πως θα έκανα κάτι τέτοιο.
Γιατί πιστεύετε ότι το σεξ παραμένει ταμπού;
Η αλήθεια είναι ότι η χρήση του σώματος και το σεξ είναι ένα ταμπού για την κοινωνία. Πιστεύετε ότι μια κοπέλα που παίζει σε ταινίες πορνό μπορεί ποτέ να θεωρηθεί καταξιωμένη δημιουργός; Θα είναι δακτυλοδεικτούμενη, με την έννοια ότι θεωρείται κατωτέρας διαλογής άνθρωπος παρόλο που όποιος το βλέπει μπορεί να το ευχαριστιέται πολύ. Υπάρχει αυτή η μάσκα της υποκρισίας απέναντι στο πορνό.
Επομένως με την παράσταση προσπαθείτε και εσείς να καταρρίψετε αυτό το ταμπού;
Η παράσταση μιλάει για τους ήρωες από τη στιγμή που έχουν τελειώσει μ’ αυτό. Ένας νεαρός, ο Γιάννης ο Νιάρρος, ψάχνει να βρει τον πατέρα του. Μέσα σ’ αυτή τη διαδρομή συναντά τον σκηνοθέτη των ταινιών, μια συμπρωταγωνίστριά του, ιταλίδα πορνοστάρ και έναν πορνοστάρ. Τότε του απευθύνει και το ερώτημα, αν είναι ο πατέρας του ή το φαντάστηκε. Αυτή η άγνοια είναι και ένα μεγάλο έλλειμμα για τον ήρωα. Σκηνοθετικά προσπαθώ να φτιάξω ένα μεταφυσικό περιβάλλον, ένα πλατό, όπου γυρίζονται οι ταινίες και μέσα εκεί τα πρόσωπα του έργου μπερδεύονται με φαντάσματα του παρελθόντος. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι όλα είναι φανταστικά.
Είστε από τους καλλιτέχνες που μπορούν και δρουν σε διαφορετικούς χώρους. Αυτό πώς επιτυγχάνεται;
Οτιδήποτε κάνω το πιστεύω. Επιπλέον με ενδιαφέρουν πάρα πολύ οι διαφορετικοί χώροι έρευνας, με έχουν διδάξει και με έχουν απελευθερώσει πολύ. Το ίδιο ωφέλιμη είναι και η συναναστροφή με καλλιτέχνες οι οποίοι έχουν τελείως διαφορετική αισθητική. Για μένα, έτσι κι αλλιώς, πάντα το αντικείμενο είναι ο performer. Είτε είναι ηθοποιός, είτε χορευτής, είτε τραγουδιστής για μένα είναι ένας καλλιτέχνης από τον οποίο πρέπει να βγάλω «κάτι». Αυτό το «κάτι» έχει άμεση σχέση με την προσωπικότητά του και περιμένω από εκείνον να φέρει στη σκηνή το καλύτερο που μπορεί. Δεν είχα ποτέ την αντίληψη του σκηνοθέτη που θέλει να επιβάλει το όραμά του, το οποίο θα ακολουθήσει σαν μαριονέτα ο ηθοποιός ή ο χορευτής.
Η τηλεοπτική σας εμπειρία με το «So You Think You Can Dance» πώς ήταν;
Αυτό που με δίδαξε η τηλεόραση είναι ότι, αν έχεις ελλειμματικό χαρακτήρα, μπορείς να πάθεις ακόμα και διαστρέβλωση της προσωπικότητάς σου. Γιατί τη μια μέρα σε αναγνωρίζουν στον δρόμο, σου ζητάνε αυτόγραφο και αν πιστέψεις ότι είσαι κάποιος, όταν σταματήσει αυτό, θα πάθεις σοκ. Για μένα δεν σήμαινε τίποτα γιατί ποτέ δεν ήθελα να με αναγνωρίζουν. Αυτό που είδα στο Show, και στο λέω και τώρα και συγκινούμαι, είναι ότι ο χορός δεν έχει όρια. Τα περισσότερα παιδιά που ήρθαν εκεί δεν είχαν πάει σε σχολές, ήταν αυτοδίδακτα, είχαν μια τρομερή ανάγκη να χορέψουν και αυτό για μένα είναι το πιο σημαντικό. Το ταλέντο που το ανακαλύπτεις είναι κάτι τρομακτικό, είναι μια εμπειρία ζωής. Γι’ αυτό και συνεργάστηκα με πολλούς από αυτούς. Ο Γιάννης (Μίχος), που συνεργαζόμαστε τώρα στη «Βαβέλ», ήταν στο «So You Think You Can Dance 1».
Ποιο συναίσθημα κυριαρχεί αυτή την περίοδο στη ζωή σας;
Το χάος... (γέλια). Δεν είναι συναίσθημα. Αλλά έτσι κι αλλιώς εγώ έχω μάθει μέσα από το χάος να δημιουργώ. Παράλληλα με όσα συζητάμε, ξεκινάμε πρόβες και για την αναβίωση της «Ιεροτελεστία της Άνοιξης», που θα παρουσιαστεί στις 24/6 στο Νιάρχος στο πλαίσιο του Summer Nostos Festival. Είναι ένα έργο που είχα κάνει για το χοροθέατρο του ΚΘΒΕ, το οποίο ήθελα πολύ να το παρουσιάσω στην Αθήνα, και το φεστιβάλ μού έδωσε αυτή τη μοναδική δυνατότητα.
Από αυτό το χάος, τι σας αποφορτίζει
Με χαλαρώνει να ταξιδεύω και να διασκεδάζω. Όταν προλαβαίνω, το κάνω. Δυστυχώς, δεν συμβαίνει πολύ συχνά. Από εκεί και πέρα το να ακούσω μουσική, να βγω έξω να συναντήσω κόσμο και να χορέψω επίσης με εκτονώνει.
Το έργο του Τζέφρι Ναφτς, εντασσόμενο στην γκέι δραματουργία, διαθέτει μια στιβαρή, αν και πλέον κλασική, δομή, αλλά κυρίως θίγει ζητήματα που η τρέχουσα δραματουργία σπάνια τολμά να θίξει
Το έργο της Μάρτα Μπαρσελό αποτυπώνει τη διαδρομή της σχέσης «μητέρας-κόρης», μετά την ανατρεπτική απόφασή τους να εφαρμόσουν τους όρους ενός άρρηκτου συμβολαίου
Ο ράπερ μιλάει για την απόφασή του να δοκιμάσει κάτι που δεν έχει ξανακάνει, το θεατρικό σανίδι, στο ψυχολογικό θρίλερ που σκηνοθετεί ο Δημήτρης Αγοράς
Η παράσταση του Γιάννη Χουβαρδά αποτελεί το τελευταίο μέρος της σκηνοθετικής του τετραλογίας, με την οποία ολοκληρώνει την προσωπική του διερεύνηση πάνω στη σχέση θεάτρου και κινηματογράφου
11°
