Θεατρο - Οπερα

Τα «Ορφανά» του Ντένις Κέλλυ στο Φουαγιέ της ΕΜΣ είναι η πιο ουσιαστική θεατρική εμπειρία της άνοιξης

Η παράσταση που εκφράζει όσο τίποτα την εποχή μας παρουσιάζεται στο ΚΘΒΕ

Δημήτρης Καραθάνος
3’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Το καλό θέατρο θριαμβεύει στο Φουαγιέ της Εταιρίας Μακεδονικών Σπουδών. Μετά το «Η τάξη μας» του Ταντέους Σλομποντζιάνεκ, το οποίο σκηνοθέτησε για το Εθνικό Θέατρο και το «Μίζερι» του Στήβεν Κινγκ, που παίζεται στο Ιλίσια – Βολανάκης, ο Τάκης Τζαμαργιάς έρχεται στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος δίχως να έχει χάσει τίποτα από τη μοναδική του ικανότητα να παρασέρνει τον θεατή σε έναν κόσμο ακραίων συναισθημάτων και δραματικής έντασης. Επιπλέον, η νέα του παράσταση είναι μια οδυνηρά πιστή αποτύπωση της ψυχικής κατάστασης της κοινωνίας και της εποχής μας, και για τον λόγο αυτό μας συγκινεί καταλυτικά στον καλοκουρδισμένο, απολαυστικά παιγμένο θίασο των «Ορφανών». Θα λυπηθείτε αν τα χάσετε.

Τα «Ορφανά» δεν πουλάνε μηνύματα. Η πλοκή τους είναι ρευστή, οι χαρακτήρες τους μπερδεμένοι, όπως κι εμείς. Ό,τι ξεκινά σαν τυπικό οικογενειακό δείπνο εξελίσσεται σαν ταξίδι αυτογνωσίας για τον καθένα από τους τρεις πρωταγωνιστές, με το κοινό ταυτόχρονα παραδομένο στη δίνη των αγωνιών τους. Η βία ανεβαίνει στο σανίδι και η τυραννία των συγγενικών δεσμών δοκιμάζει την ομαλή λειτουργία της κοινωνίας και την ατομική ευθύνη απέναντι στους παραδεκτούς κανόνες της ηθικής.

Ένα τραπέζι, ένα αντρόγυνο, ριζότο, ποτήρια κρασιού, τυπική ψιλοκουβέντα. Ξάφνου η πόρτα ανοίγει με πάταγο για να εμφανιστεί ο Λίαμ, με το μπλουζάκι μουλιασμένο στο αίμα, το νευρωτικό πέρα δώθε και τους μύες τεντωμένους σε μια καρικατούρα παράφορης έντασης. Το πρόχειρο αιτιολόγημα του Λίαμ, ότι προσέτρεξε σε βοήθεια ενός μαχαιρωμένου αγνώστου στον δρόμο, γρήγορα αποδεικνύεται σαθρό, και αυτό που απομένει να προκύψει, είναι η αντίδραση του ζευγαριού στην εγκληματική πράξη του εισβολέα. Η Έλεν διέπεται από πεισματική αφοσίωση στον μπλεγμένο αδελφό της, ενώ ο Ντάννυ έχει δοκιμάσει την τυφλή οργή του περίγυρου στο παρελθόν, έστω και αν συστήνεται ως η πιο μειλίχια, διαλλακτική φύση του τρίο. Όταν όλα τα χαρτιά ανοίξουν στην τσόχα, το δίλημμα είναι απλό: Τι προέχει; Οι οικογενειακοί δεσμοί και η συσπείρωση απέναντι στον φόβο των «έξω» και των «ξένων» ή μήπως η ηθική ευθύνη της καταγγελίας ενός έκνομου περιστατικού; Λίαμ, Έλεν και Ντάννυ. Τρεις άνθρωποι σε αναζήτηση των ορίων τους και του σταδίου που ακολουθεί την πτώση των φραγμών. Θα μπορούσε να συμβεί στον καθένα μας.

Στο σημείωμά του, ο σκηνοθέτης Τάκης Τζαμαργιάς διατυπώνει με μεγαλύτερη σαφήνεια τα ερωτήματα: «Πόσο λεπτή μπορεί να είναι η γραμμή που μας χωρίζει από την κάθε παραβατική συμπεριφορά, προκειμένου να προστατεύσουμε τα δικά μας παιδιά; Και τι άλλο εκτός από το κενό μπορεί να εδραιωθεί, όταν και όποτε η ηθική παραβιάζεται, προκειμένου να προστατεύσει τα κεκτημένα μιας οικογένειας; Τι είδους αντίσταση να προβάλλουν και ποιες επιλογές έχουν για να συνεχίσουν τη ζωή τους; Στο τέλος όλοι και όλα έχουν αλλάξει και μαζί με αυτούς και εμείς ενδεχομένως, ως θεατές. Ερωτήματα που αποδέχονται αντιφατικές απαντήσεις και ηθικά διλήμματα που θα μείνουν μετέωρα. Και μετά τι, πως συνεχίζουμε;».

Το επίκαιρο έργο του Ντένις Κέλλυ φτάνει στην ελληνική σκηνή έχοντας θριαμβεύσει στο Φεστιβάλ του Εδιμβούργου, ενώ από το 2009 και έπειτα ταξίδεψε σε δεκάδες ευρωπαϊκούς προορισμούς φτάνοντας έως την Αυστραλία και το Χονγκ Κονγκ. Πέρα από μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες φωνές της σύγχρονης βρετανικής δραματουργίας, ο συγγραφέας αποτελεί οικείο όνομα για το κοινό, ως δημιουργός της περίφημης τηλεοπτικής σειράς του Channel 4 «Utopia».

Η Ελένη Θυμιοπούλου είναι έξοχη στον ρόλο της μεγάλης αδελφής που αφήνει ελεύθερη τη δεσποτική προστατευτικότητά της προς κάθε κατεύθυνση, ο Χρίστος Στυλιανού καθηλώνει υποδυόμενος τον σεπτό, εμβρόντητο αστό ο οποίος παγιδεύεται στα πιστεύω του σαν περιστέρι με καρφωμένα φτερά προτού υποκύψει στον συναισθηματικό εκβιασμό και γίνει συνεργός με καταλυτικές συνέπειες, ενώ ο Χρήστος Διαμαντούδης ενσαρκώνει ιδανικά τον Λίαμ ως ένα τρελό καζάνι ενεργητικότητας που ξεχειλίζει κοινωνική οργή, λανθάνουσα αγάπη, και που κρατά σφιχτά τη μοίρα της οικογένειας στα τρεμάμενα χέρια του. Οι πρωταγωνιστές του Τάκη Τζαμαργιά είναι νέοι, σφύζουν ποιότητα, είναι γεμάτοι δυνατότητες. Πειθαρχημένη, δυναμική και συγκλονιστική, η ερμηνεία τους στα «Ορφανά» θα πρέπει να ειδωθεί σαν σύνολο με αρμονική λειτουργία ανάμεσα στα ιδιόμορφα κομμάτια του θεατρικού παζλ. Τα σκηνικά του Εδουάρδου Γεωργίου αναδεικνύουν μια πρωτότυπη, ζεστή, οικιακή όσο και μετέωρη αίσθηση που αποδίδει μαεστρικά το συμπιεσμένο δρομολόγιο των πρωταγωνιστών στα όρια των αντοχών τους, ενώ η μουσική του Γιώργου Χριστιανάκη θα σας συνοδεύει για πολλές ώρες μετά το τέλος της παράστασης. Δαίμων του στούντιο και βετεράνος της δισκογραφίας, ο διακεκριμένος συνθέτης προσφέρει στο έργο τις κατάλληλες εξάρσεις και υπνώσεις που μελοποιούν τις διαθέσεις του κειμένου. Η κατάλληλη λέξη για να περιγράψει την παράσταση του ΚΘΒΕ που παρουσιάζεται στο Φουαγιέ της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών: μεθυστική.

«ΟΡΦΑΝΑ» του Ντέννις Κέλλυ
Μετάφραση: Κοραλία Σωτηριάδου
Σκηνοθεσία: Τάκης Τζαμαργιάς
Σκηνικά – Κοστούμια: Εδουάρδος Γεωργίου
Μουσική: Γιώργος Χριστιανάκης
Επιμέλεια κίνησης: Φρόσω Κορρού
Φωτισμοί: Στράτος Κουτράκης
Βοηθός Σκηνοθέτη: Ζαχαρούλα Οικονόμου
Βοηθός σκηνογράφου – ενδυματολόγου: Δανάη Πανά
Β’ βοηθός σκηνογράφου – ενδυματολόγου: Θρασύβουλος Καλαϊτζίδης
Βοηθοί φωτιστή: Μαρία Όσσα, Ελένη Τζημίκα, Γεωργία Τσελεπή
Φωτογράφιση παράστασης: Τάσος Θώμογλου
Οργάνωση παραγωγής: Βαλεντίνη Καλπίνη
Παίζουν: Χρήστος Διαμαντούδης (Λίαμ), Ελένη Θυμιοπούλου (Έλεν), Χρίστος Στυλιανού (Ντάννυ)
Στην παράσταση συμμετείχαν στο πλαίσιο πρακτικής άσκησης οι φοιτήτριες του Τμήματος Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ: Μαρία Μεντερίδου ως Β΄ βοηθός σκηνοθέτη, Ιωάννα Ντατσή ως Γ΄ βοηθός σκηνοθέτη και Χρυσάνθη Τσολάκη ως Δ΄ βοηθός σκηνοθέτη.

Ημέρες και ώρες παραστάσεων:
Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή, στις 21.00

ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ
ΤΕΤΑΡΤΗ-ΠΕΜΠΤΗ: Γενική είσοδος: 5 €
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ:Κανονικό εισιτήριο: 10 €
Εκπτωτικό εισιτήριο: 8 € (Φοιτητικό, Άτομα άνω των 65)
Ομαδικό εισιτήριο: 7 € (για κρατήσεις άνω των 20 ατόμων)
ΣΑΒΒΑΤΟ & ΚΥΡΙΑΚΗ: Κανονικό εισιτήριο: 13 €
Εκπτωτικό εισιτήριο: 8 € (Φοιτητικό, Άτομα άνω των 65)
Ομαδικό εισιτήριο: 7 € (για κρατήσεις 20 ατόμων και άνω)

ΑΝΕΡΓΟΙ: (για όλες τις παραγωγές του ΚΘΒΕ) Δωρεάν
Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή (για περιορισμένο αριθμό θέσεων)
Απαιτείται τηλεφωνική κράτηση θέσεων

ΑΤΕΛΕΙΕΣ: Εφόσον υπάρχουν διαθέσιμες θέσεις, ισχύουν ατέλειες ΕΣΗΕΜΘ, ΕΣΗΕΑ, ΣΕΗ, Τμημάτων Θεάτρου, Δραματικών Σχολών, Σκηνοθετών.

ΑΜΕΑ: Δωρεάν
Πολύτεκνοι: 5€
Δάσκαλοι-Καθηγητές: 10€