Η επιστροφή της Κατερίνας Χέλμη

«Δεν με παρακίνησε η ανάγκη να νιώσω δραστήρια που παίζω πάλι στο θέατρο και στην παράσταση «Πατρίδα τώρα - 8 ώρες και 35 λεπτά», αλλά η αγάπη μου γι’ αυτό. Ήταν και η πρόταση πολύ ενδιαφέρουσα. Από τη μία είναι το έργο της Φωτεινής Τσαλίκογλου, που διαπραγματεύεται το μεταναστευτικό, καθώς διασχίζει την ελληνική ιστορία από το ’40 μέχρι τα πρώτα χρόνια της κρίσης. Από την άλλη είναι η αγάπη του σκηνοθέτη μου, του Μάνου Καρατζογιάννη, ενός νέου ταλαντούχου ανθρώπου που τυχαίνει να τον γνωρίζω από μικρό παιδί.

» Γεννήθηκα στο κέντρο. Τα παιδιά της γειτονιάς μου –εντάξει είναι παππούδες σήμερα, αλλά για μένα παραμένουν “τα παιδιά”– με αποκαλούν ακόμη η μητροπολιτική Αθηναία, γιατί ο πατέρας μου είχε ένα κατάστημα με κασμίρια στην οδό Μητροπόλεως. Συναντιόμαστε ακόμη στην Πλάκα, σ’ ένα καφενεδάκι στην οδό Τρικόρφων, και τα λέμε. Επτανήσιος στην καταγωγή ο πατέρας μου δεν έκρυβε τις απόψεις του ‒ όλα φάτσα φόρα. Νομίζω ότι του έχω μοιάσει σε αυτό. Ξέρετε “κλέφτηκε” με τη μητέρα μου λόγω έρωτα ‒ αποδέχτηκαν τελικά τη σχέση τους οι γονείς της μητέρας μου. Ο έρωτάς τους έδωσε δύο παιδιά: εμένα και τον αδελφό μου. Ήμουν ένα ωραίο κορίτσι με τα γαλλικά και το πιάνο του, αλλά μου άρεσε να διασκεδάζω και να χαίρομαι τη ζωή.

» Οι δάσκαλοί μου στο σχολείο, ακούγοντάς με να απαγγέλω στις γιορτές, ήταν αυτοί που με προέτρεψαν να γίνω ηθοποιός. Από την άλλη ως μικρή ήμουν φοβερή μίμος. Προσποιούμουν όλους τους συγγενείς μας μεταξύ αυτών και τη Μαρίκα Κοτοπούλη, σύζυγο του αδελφού του πατέρα μου, Γιώργου Χέλμη. Εξαιτίας και αυτής της συγγένειας ήταν πιο εύκολο να αποδεχτούν οι γονείς μου την απόφασή μου να ακολουθήσω το θέατρο. Όταν πήγα να σπουδάσω, η Μαρίκα είχε πεθάνει. Πάντα της άρεσε να διηγείται ένα περιστατικό που μικρή μπήκα στο καμαρίνι της και της είπα χωρίς δεύτερη κουβέντα “νονά, πού είναι τα σκουλαρίκια σου;”― είχα τρεις νονούς, μεταξύ των οποίων ήταν και ο σύζυγός της. Τα είχα πάρει, τα είχα φορέσει, όπως και ένα καπέλο που χρησιμοποιούσε στην παράσταση. Εξαιτίας αυτού του περιστατικού είχε πει στον πατέρα μου, με αυτή τη γνωστή της δραματική φωνή, ότι δεν θα γλίτωνε η οικογένεια και ότι στο τέλος θα γινόμουν θεατρίνα.

» Πήγα στη σχολή του Εθνικού και ο Διαμαντόπουλος με πήρε από εκεί και με πήγε στον Κουν. Ήμουν ευέλικτη και μπορούσα να υπερασπιστώ και το ρεαλισμό της μιας σχολής και τη “δραματικότητα” της άλλης. Τότε δίναμε εξετάσεις φορώντας κοστούμια και λόγω του πατέρα μου τα δικά μου ξεχώριζαν πάντοτε, αφού ήταν ραμμένα με τα καλύτερα υφάσματα (γέλια). Ήμουν φιγουρίνι... και ακόμη προσέχω τι θα φορέσω.

Από τον Κουν έφυγα και πήγα στη σχολή του Κατσέλη, όταν δέχτηκα να παίξω στο σινεμά ‒ ο Κουν μας ήθελε μόνο να παίζουμε στο θέατρο. Είχαμε φύγει την ίδια εποχή ο Κούρκουλος ‒δύο τάξεις πιο πάνω από εμένα εκείνος‒ κι εγώ. Αχ τι ωραίες εποχές, με ωραίες σχέσεις, πάρτι... Ακόμη είμαι φιλαράκι με τον Μάνο Ελευθερίου, που κι αυτός τότε ήταν στη σχολή του Κουν. Κολλητή μου τότε ήταν η Λίλη Παπαγιάννη.

Από το ντοκιμαντέρ του Βασίλη Μάρου «Η Αθήνα χορεύει ροκ εν ρολ», η Κατερίνα Χέλμη χορεύει με τον Κώστα Καρρά. Ο Κώστας Καρράς τη χαρακτηρίζει «αρχιροκατζού εκείνης της εποχής»

» Πρώτος μου ρόλος στον κινηματογράφο ήταν μιας Πλακιώτισσας στην ταινία “Μπαρμπαγιάννης κανατάς”. Το 1962 είχαν έρθει ο Φίνος και ο Δαλιανίδης να δουν τον Βαγγέλη Βουλγαρίδη με τον οποίο συμπρωταγωνιστούσαμε στην παράσταση “Κόκκινα φανάρια”. Τότε μου πρότειναν να παίξω στο “Νόμο 4000”, μετά ήρθε ο «Ίλιγγος» και κατόπιν ήρθε ο κινηματογραφικός ρόλος στα “Κόκκινα Φανάρια”.

H κλασική σκηνή της Κατερίνας Χέλμη από τα «Κόκκινα Φανάρια»

» Έχω αποδεχτεί το γεγονός ότι το όνομά μου έχει συνδεθεί με το “Μη φύγεις, Ντόρη μου, θα φαρμακωθώ”. Πολύ πρόσφατα μια κοπέλα σε ένα κατάστημα μου εκμυστηρεύτηκε ότι κάθε φορά που περνάει δύσκολα και είναι σε απόγνωση σκέφτεται αυτή τη φράση. Ξέρετε ότι η σκηνή όπως βγήκε στην ταινία, με εμένα πεσμένη στο πάτωμα, δεν ήταν σκηνοθετικό εύρημα, αλλά αποτέλεσμα ενός τυχαίου γεγονότος. Σκούντηξα και έπεσα. Άρεσε και κρατήθηκε. Πάντως επειδή συνέχισαν να μου ζητούν να παίζω ρόλους γυναικών ελευθερίων ηθών, το έκοψα. Πόσους πια να έκανα; Για έναν περίεργο λόγο, αυτοί οι ρόλοι αγαπήθηκαν πολύ από τις γυναίκες. Ίσως γιατί συνεχώς παρακαλούσα για την αγάπη ενός άνδρα; Ποιος ξέρει. Αλλά και στο θέατρο ανέκαθεν είχα περισσότερες θαυμάστριες παρά θαυμαστές και ακόμη οι γυναίκες είναι αυτές που εκδηλώνονται περισσότερο.

Από την ταινία «Η αγάπη μας»

» Με το σύζυγό μου Κωνσταντίνο Σβολόπουλο (σ.σ. ακαδημαϊκός, ομότιμος καθηγητής της Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών) είμαστε μαζί είκοσι ένα χρόνια. Κρατούσα ημερολόγια μικρή και διάβασα σε ένα από αυτά ότι πάντοτε με έθελγαν οι διανοούμενοι άνδρες (γέλια). Ξέρετε, με τον Κωστή ήμασταν συμμαθητές στο δημοτικό. Χρόνια μετά συναντηθήκαμε στη Θεσσαλονίκη, και από τότε, πάνω από ένα ποτήρι κρασί, ενώσαμε τις ζωές μας. 

» Η πρώτη μου πρεμιέρα ήταν αρκετά χρόνια πριν με τη δασκάλα μου Μαίρη Αρώνη και τον Μάνο Κατράκη, στο έργο “Βασίλισσα Αμαλία”. Είχα παίξει τη Φωτεινή Μαυρομιχάλη. Στο θέατρο έχω να εμφανιστώ από το 2011, όταν έπαιξα στο Εθνικό στον «Βασιλικό» του Μάτεση. Εντάξει, δεν είναι και τόσο πολύς καιρός (γέλια). Σε αυτή την παράσταση κάνω μια γιαγιά Σμυρνιά που αν και η ζωή την έκανε “παλικάρι” μέσα της κρατάει ένα μεγάλο μυστικό. Η συγγραφέας ήρθε στη γενική πρόβα και νομίζω ότι της αρέσω γιατί την έπιασα να με κοιτάζει… περίεργα. Προχθές με προσφώνησε “Ααχ εσύ, κυρία Ερασμίιιια!” ‒ έτσι με αυτό τον παρατεταμένο τρόπο που σας το λέω. Πάντως δεν έχω τρακ. Το τρακ είναι αποτέλεσμα ματαιοδοξίας και πλέον ματαιοδοξία δεν έχω! Οι ηθοποιοί έτσι κι αλλιώς πρέπει να είμαστε πιο σεμνοί.

» Ένας από τους ρόλους που με χάραξαν είναι αυτός στην “Παρεξήγηση” του Καμί. Με έκανε να ψαχτώ, να αναζητήσω την ουσία της ύπαρξης αλλά και να μελετήσω όλα τα βιβλία του. Με έβαλε και σε μεταφυσικά μονοπάτια. Αναζήτησα το νόημα στις θρησκείες και κατέληξα πως όλες τελικά ασχολούνται με την αγάπη. Με ενόχλησε πάρα πολύ όμως πως εξαιτίας μιας παρανόησης σε συνέντευξη βγήκε προς το κοινό ότι εγώ είμαι οπαδός της Σαϊντεολογίας. Δεν την ανέφερα ποτέ στη συνέντευξη και δεν ήξερα καν ότι υπήρχε. Το αστείο είναι ότι μετά από αυτό μου τηλεφώνησε μια σαϊντελόγος και μου ζήτησε να με συναντήσει, μάλλον για να με κατηχήσει. Οπότε θα σας τηλεφωνήσω να σας πω για τι πρόκειται (γέλια)».

Δείτε πληροφορίες για την παράσταση στο Guide της Athens Voice