«Μα τι συμβαίνει;» ρωτάει η Ελίνα καθώς η παρέα με τα ημίψηλα καπέλα, τις περούκες και τις καραμούζες μας προσπερνάει. «Είναι Απόκριες» της απαντάει ο Θύμιος. Η ζωή συμβαίνει.
«Είναι απ’ το πρωί ο καφές σου;» τη ρωτάει. «Μόλις τον πήρα. Θες γουλιά;»
Θέλει. Κι εγώ θέλω. Κι ο Γιάννης θέλει. Κι η Τίνα θέλει. Και καθώς πέντε άτομα πίνουν λαίμαργα από το ίδιο χάρτινο ποτηράκι, ακούμε κάποιον από την παρέα με τα ημίψηλα ν’ αναρωτιέται μεγαλόφωνα, πριν στρίψει στη γωνία: «Μα τι τους συμβαίνει;»
«Έχουμε πρόβα» φωνάζει η Μάρα. Το θέατρο συμβαίνει.
Και καθώς φορτώνουμε και ξεφορτώνουμε σωρούς σκουπιδιών από τα παρασκήνια στη σκηνή -την ίδια ακριβώς ώρα που βγαίνουν στην Αθηνάς τα σκουπιδιάρικα- και καθώς η Τίνα ψάχνει μέσα στις μαύρες πλαστικές σακούλες «μια σπασμένη, πορσελάνινη κούκλα, την έχει δει κανείς;» -την ίδια ακριβώς ώρα που τόσοι άλλοι ψάχουν τις μαύρες πλαστικές σακούλες της πόλης- και καθώς η μουσική του Vivaldi πλυμμηρίζει το χώρο και τα φώτα της πλατείας σβήνουν –την ίδια ακριβώς ώρα που στο ισόγειο του Faust η μουσική σταματάει και τα φώτα ανάβουν- αυτά τα δύο, ζωή και θέατρο, θέατρο και ζωή, συνεχίζουν να συμβαίνουν, να συμβαίνουν παράλληλα, ανενόχλητα το ένα από το άλλο, γιατί –άλλωστε- πότε ενοχλήθηκε ο καθρέφτης από την αντανάκλαση, το είδωλο από το σώμα, γιατί άλλωστε πότε ενοχλήθηκε η πραγματικότητα από την τέχνη;
Κι ύστερα, ξεκινάει το πέρασμα. Ξεκινάει το έργο. Και για εξήντα πολύτιμα λεπτά, θέατρο και ζωή διασταυρώνονται, τέμνονται και παλεύουν, γιατί τώρα -στην εκκωφαντική συνάντησή τους- η τέχνη ξεσκεπάζει την πραγματικότητα, γιατί τώρα, πίσω απ’ τις κλειστές πόρτες του θεάτρου, δυο ψυχές ψάχνουν απελπισμένα ανάμεσα στα σκουπίδια να βρουν κάτι για ν’ αγαπήσουν, δυο παιδιά ψάχνουν απεγνωσμένα ανάμεσα στα ερείπια για να βρουν το μονοπάτι που οδηγεί στην ενηλικίωση, γιατί τώρα «μια αχτίδα από το φως το δρόμου τρύπωσε στο σκοτάδι*», γιατί τώρα η τέχνη «απλώνει το χέρι της και σπρώχνει παραπέρα κουτιά από σκόνη πλυσίματος και γυναικεία καλσόν*» και σπρώχνει τα περιττά, τα καθημερινά, τα τετριμμένα και βρίσκει «ένα πολύ μικρό παγωμένο γυμνό μωρό, στα σκουπίδια*», και το φωτίζει, και τώρα δεν μπορούμε να κοιτάξουμε αλλού, γιατί η πραγματικότητα συρρικνώνεται και συμπυκνώνεται εδώ, πάνω στη σκηνή, μπροστά μας, χυδαία και σπάνια, σπαρακτική και κωμική και απαιτεί από μας να την δούμε. Και απαιτεί από μας να την αντιμετωπίσουμε.
«Κοιτάζω τον αδερφό μου*» λεει η Μισέλ στο έργο. «Και κάτι μέσα του έχει άλλαξει. Επίγνωση. Τώρα έχει επίγνωση. Οτι υπάρχουν ζωές διαφορετικές από τη δική μας. Τα πράγματα δε θα είναι πια ίδια*». Και καθώς ακούω συγκινημένη, για πολλοστή φορά, την Ελίνα να δίνει ζωή σ’ αυτές τις λέξεις, σκέφτομαι πως κάθε ουσιαστική παράσταση οφείλει να σου προσφέρει ακριβώς αυτό: επίγνωση. Γιατί αν το θέατρο αποτελεί έναν καθρέφτη για να κοιτάζεται η ζωή, τότε το μυστικό πρέπει να βρίσκεται στην αντανάκλαση: στο συχνά παραμορφωμένο, γκροτέσκο είδωλο που στέκεται απέναντί σου, που τρυπώνει στη σκέψη σου, στη μνήμη σου, που σε κάνει να νιώθεις πως τα πράγματα δε θα είναι πια τα ίδια, γιατί εσύ –ο θεατής της παράστασης- δεν είσαι πια ο ίδιος.
Το «Κουρέλι» είναι μια τέτοια παράσταση. Ένα έργο αβάσταχτα τρυφερό, με τον ποιητικό και απόλυτα προσωπικό λόγο του Ντένις Κέλλυ (στην εξαιρετική μετάφραση της Χριστίνας Μπάμπου-Παγκουρέλη) να σε παρασύρει από την πρώτη στιγμή, να σε εμπλέκει και, τελικά, να σε αλλάζει. Το «Κουρέλι» είναι επίσης το αποτέλεσμα της μακράς και επίπονης και βασανιστικής και υπέροχης διαδρομής του σκηνοθέτη Γιάννη Μόσχου μέσα στο έργο, είναι οι φωνές και τα σώματα και οι ψυχές των ηθοποιών του, του Θύμιου Κούκιου και της Ελίνας Ρίζου, είναι η κινησιολογία της Ανθής Θεοφιλίδου, τα σκηνικά της Τίνας Τζόκα, οι φωτισμοί του Αλέκου Αναστασίου, οι μουσικές του Νίκου Βίττη... Το «Κουρέλι» είναι η ιστορία δύο παιδιών που ονειρεύονται μια άλλη ζωή. Η ιστορία όσων τολμούν ακόμα να ονειρεύονται. Αλλά κυρίως είναι μια παράσταση γι’ αυτήν την αλλόκοτη Άνοιξη σ’ αυτήν την αλλόκοτη πόλη.
Ξημερώματα, στην Αθηναϊδος. Στο ερειπωμένο κτίριο πιο δίπλα από το Faust, ανάμεσα σε σωρούς από σκουπίδια, άνθισε μια αμυγδαλιά: «Η ελπίδα, η δυνατότητα...*».
Ο γνωστός Ιταλός σκηνοθέτης αναλαμβάνει για πρώτη φορά να σκηνοθετήσει Έλληνες ηθοποιούς, προσεγγίζοντας τον «Γυάλινο κόσμο» μέσα από μια δική του, «πειραγμένη», και γι’ αυτό καλοδεχούμενη, οπτική
11°
