«Η παράσταση είναι αφιερωµένη στη µνήµη του πατέρα µου, Σπύρου Ευαγγελάτου. Όλες οι παιδικές µου αναµνήσεις από την Επίδαυρο είναι φωτεινές. Ζούσαµε στο θρυλικό ξενοδοχείο Ξενία µε τους γονείς µου, µια ανάσα από το Θέατρο, σε εκείνα τα υπέροχα λιθόκτιστα σπιτάκια που είναι διάσπαρτα στη φύση και που τώρα πια είναι γραφεία για τους αρχαιολόγους. Θυµάµαι να καθόµαστε στη βεράντα νωρίς το απόγευµα, πριν την πρόβα, παίζοντας και κουβεντιάζοντας για το έργο που ετοίµαζαν, σε µια σχεδόν ονειρική συνύπαρξη Φύσης, Θεάτρου και καθηµερινότητας. Τη µόνη φορά που θυµάµαι τον πατέρα µου να είναι πάρα πολύ αγχωµένος ήταν όταν πριν την παράσταση σύννεφα πύκνωναν απειλητικά πάνω από το θέατρο.
Τα παιδικά µου καλοκαίρια είναι συνδεδεµένα µε το θέατρο της Επιδαύρου. Γι’ αυτό και είµαι ιδιαίτερα συγκινηµένη που τώρα συνεργάζοµαι κι εγώ µε τον Γιάννη Φέρτη, ο οποίος έχει πρωταγωνιστήσει σε παραστάσεις του πατέρα µου εδώ. Έχω παίξει και ως ηθοποιός στην Επίδαυρο, αλλά υπήρξα και βοηθός του Λευτέρη Βογιατζή στην “Αντιγόνη”. Τώρα είναι η πρώτη φορά που κατεβαίνω ως σκηνοθέτρια. Όταν ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου, Στάθης Λιβαθινός, µου έκανε την πρόταση να σκηνοθετήσω στην Επίδαυρο, µετά από αναζήτηση κατέληξα στην “Άλκηστη”. Είναι ένα πολύ παράξενο έργο. Όταν ασχοληθείς µαζί της νιώθεις πως πατάς σε κινούµενη άµµο. Δεν είναι καθαρή κωµωδία για να σου δώσει την απόλαυση της κάθαρσης ούτε καθαρή κωµωδία ώστε να φύγεις χωρίς καµία σκιά στην ψυχή σου. Έχει κάτι και από τα δύο και ίσως αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δεν καταπιάνονται πολλοί σκηνοθέτες µε το έργο.
Η «Άλκηστη» γράφτηκε για να παιχτεί τέταρτη στη σειρά, στη θέση του Σατυρικού Δράµατος, κι ας µη διαθέτει χορό σατύρων. Όπως, καινοτόµο είναι και το τέλος του αφού δεν είναι ούτε φωτεινό ούτε σκοτεινό, αλλά αµφίσηµο. Ο θεατής στην παράστασή µας θα έρθει αντιµέτωπος µε µια οξεία, καυστική σάτιρα αλλά και µε το δράµα. Είναι ένα δράµα που γελάει, µια κωµωδία που δαγκώνει.
Το έργο ασκεί κριτική στην ανδροκρατούµενη εποχή, στο θεσµό του γάµου και τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία. Πιστεύω πως για όλους αυτούς τους λόγους είναι πολιτικό κι εµείς αυτό το τονίζουµε στην παράστασή µας. Γι’ αυτό και το τοποθετούµε στη δεκαετία του ’70, όπου η χώρα βρίσκεται κάτω από το ζυγό ενός στρατιωτικού καθεστώτος. Είναι το κατάλληλο περιβάλλον ώστε να δικαιολογήσει την πίστη του λαού πως ο άρχοντας δεν πρέπει να πεθάνει, ενώ αντίθετα θεωρεί λογικό να πάρει τη θέση του, και να πεθάνει, η σύζυγός του.
Μπορεί να φαίνεται η ιστορία υπερβολική ή µελοδραµατική στο σύγχρονο θεατή. Όχι όµως για εµάς. Ίσως γι’ αυτό να επιλέξαµε και ένα τέλος που δεν έχει καθόλου σχέση µε µε µια ροµαντική ανάγνωση. Έτσι κι αλλιώς ο Ευριπίδης δεν έχει γράψει happy end. Το γεγονός δε πως η Άλκηστη γυρνάει από τον άλλο κόσµο βουβή, για µένα είναι ένα ευφυές εύρηµα που απαιτεί από το σκηνοθέτη ερµηνευτικές λύσεις.
Συζητώντας για το έργο οµολογώ πως πολλές φορές βρεθήκαµε σε αµηχανία µπροστά στην προσφορά της Άλκηστης να πεθάνει στη θέση του συζύγου της. Δεν γνωρίζω κανέναν άνθρωπο που να δεχτεί να πεθάνει στη θέση του συντρόφου του. Όµως πρέπει να σκεφτόµαστε ότι η Άλκηστη είναι τοποθετηµένη από τον Ευριπίδη σε ένα κοινωνικοπολιτικό καθεστώς που αποκλείει να µπορεί να συνεχίσει τη ζωή της µόνη της, µια γυναίκα µε τα δύο ανήλικα παιδιά της. Τα παιδιά της θα τα σκότωναν και την ίδια µπορεί να την πουλούσαν δούλα ή να την εξόριζαν.
Δεν υπάρχει τρόπος να είσαι βέβαιος για την επιλογή ενός ηθοποιού παρά µόνο αφού δουλέψεις µαζί του. Το επάγγελµά µας είναι συναρπαστικό. Ταυτόχρονα, όµως, είναι και πολύ κοπιαστικό, γιατί απαιτεί απόλυτη προσωπική εµπλοκή και ψυχική διαθεσιµότητα. Θέλει µόχθο, ευελιξία και ανοιχτό µυαλό. Διαθεσιµότητα και δηµιουργική όρεξη. Πρέπει να είσαι ακούραστα παρών και ειλικρινής απέναντι στον εαυτό σου. Η απόλαυση µιας πρόβας βρίσκεται στις στιγµές που ενώνεσαι µε τους συνεργάτες σου προς ένα στόχο, ακόµα και µέσα από τη σύγκρουση. Από κάθε τριγµό φτάνεις κάπου. Αν γίνει µία αντικατάσταση σε ένα ρόλο, τα βασικά ζητούµενα είναι πάντοτε τα ίδια. Όµως, κάθε ηθοποιός φέρνει τον εαυτό του στη σκηνή και είναι θαυµάσιο αυτό, γιατί αν έχεις ανθρώπους µε προσωπικότητα απέναντί σου, δεν υπάρχει τίποτα το “αναµενόµενο”. Θαυµάζω απεριόριστα ηθοποιούς µε ισχυρή προσωπικότητα αλλά που διαθέτουν ταυτόχρονα και αίσθηµα αφοσίωσης στο σύνολο του Θιάσου, στο στόχο της παράστασης και στον Σκηνοθέτη».
Περισσότερες πληροφορίες στο Guide της Athens Voice
Το έργο της Μαρίας Ζαβάκου για τον ψηφιακό εκφοβισμό και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η νέα γενιά ανεβαίνει στη σκηνή σε σκηνοθεσία Γιολάντας Μαρκοπούλου
11°
