Σαίξπηρ στον Κορυδαλλό

Τετάρτη, επτά το απόγευμα, φυλακές Κορυδαλλού...

Aφού αφήσουμε τα πράγματά μας στον ειδικό χώρο για ανίχνευση, θα ακολουθήσει σωματικός έλεγχος. Είναι σημαντικό να μη περάσει κινητό στους κρατουμένους, λέει ο φύλακας και μου δίνει το ok για να συνεχίσω. Οι πόρτες κλείνουν και σφραγίζονται πίσω μας, η μια μετά την άλλη. Ο χώρος γύρω σου στενεύει και εσύ αρχίζεις να νιώθεις πολύ μικρός μέσα σε αυτόν.

Ακολουθώντας τις οδηγίες των φυλάκων θα βρεθώ σε έναν κήπο, ένα βήμα πριν το χώρο, που προαυλίζονται οι κρατούμενοι. Μπροστά μου θα δω γρασίδι, δυο μεγάλες συκιές και σπουργίτια. Κάτω από τα δέντρα, υπάρχουν κοντραμπάσο, κιθάρες, βιολιά. Μουσικοί καλοντυμένοι  περιμένουν καρτερικά να δαμάσουν τα όργανά τους. Παράλληλα, ένας ευγενικός άνθρωπος με πλατύ χαμόγελο μοιράζει δροσερό νερό.

Το Εθνικό Θέατρο, σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής του Υπουργείου Δικαιοσύνης και το Κατάστημα Κράτησης Κορυδαλλού, εγκαινίασε τον περασμένο Νοέμβριο τη δημιουργία του πρώτου θεατρικού εργαστηρίου μέσα στις φυλακές. Συμμετέχουν κρατούμενοι με ετερόκλητο προφίλ, από όλες τις πτέρυγες, κατόπιν επιλογής, μέσω συνεντεύξεων από εξουσιοδοτημένους κοινωνιολόγους.

Το Γενάρη του 2017 θα συσταθεί μια πιλοτική θεατρική ομάδα με στόχο να δώσει τη δική της ερμηνεία πάνω στη Τρικυμία,  του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ. Μαζί τους, θα είναι και ηθοποιοί από το Εθνικό Θέατρο. Οκτώ μήνες αργότερα, έπειτα από πολύ δουλειά και πείσμα, η ομάδα είναι έτοιμη να μας παρουσιάσει το εγχείρημά της. Εγώ, μπερδεμένος για αυτό που βλέπω και πολύ περίεργος για αυτό που αισθάνομαι, κάθομαι στη θέση μου. Η παράσταση αρχίζει.

Γρήγορα διακρίνεις τον ηθοποιό του Εθνικού από το κατάδικο. Όχι από υποκριτικής πλευράς, αλλά από εμφάνιση. Ο τελευταίος είναι ταλαιπωρημένος. Ο ίδιος έχει ξυριστεί και κουρευτεί. Φοράει ρούχα καθαρά γιατί πρέπει να τιμήσει τη παράσταση. Όμως η κοινωνία τους έχει κλωτσήσει και αυτό το κουβαλάνε στο σώμα και τα μάτια τους. Με καθαρή άρθρωση και δυνατή φωνή θα μας τραβήξουν τη προσοχή. Ένας ξεχωρίζει, ίσως είναι ταλέντο, που χάθηκε σε λάθος δρόμους. Σε έναν μονόλογο θα αναφέρει κάποιος λόγια για τον ουρανό υποδυόμενος ότι βρίσκεται σε ένα νησί και μιλάει στους φίλους του. Κοιτάξτε αυτό το μπλέ, θα πει. Είναι τόσο όμορφα εδώ, που δεν θες να φύγεις. Σήκωσα το κεφάλι μου και χάθηκα στις δικές μου σκέψεις. Ο ουρανός στο προαύλιο είχε σύρματα. Πολλά και παντού. Δεξιά, τοίχος. Αριστερά, τοίχος. Πόσο δύναμη πρέπει να έχει κάποιος για να μπορεί να αυτοσαρκάζεται με αυτό το τρόπο, έστω και στα πλαίσια του έργου, σκέφτομαι. Η παράσταση θα είναι πολύ καλή. Θα σατιρίσει τη πολιτική, το θεσμό της δικαιοσύνης στην Ελλάδα, την έννοια της ελευθερίας και θα μας αφήσει με ένα ερώτημα. Τελικά οι ψυχές σωφρονίζονται ή τιμωρούνται εκεί μέσα;

Ανάβουν τα φώτα. Το έργο έφτασε στο τέλος του. Έχουμε σηκωθεί όλοι όρθιοι και χειροκροτάμε. Χτυπάω τα χέρια μου με δύναμη για να το ακούσουν. Πρέπει να το ακούσουν. Ήταν εκπληκτικοί. Άλλοι φωνάζουν μπράβο και ελευθεριά στους φυλακισμένους. Αυτοί συγκινούνται. Δακρύζουν και αγκαλιάζονται μεταξύ τους. Το κατάφεραν. 8 μήνες προσπαθούσαν για αυτό. Ξυπνούσαν τα πρωινά και πήγαιναν στο μάθημα. Γυρνούσαν μετά στο κελί και ξενυχτούσαν διαβάζοντας τα λόγια τους. Κάτι έδινε νόημα στον άχαρο επαναλαμβανόμενο κύκλο του σωφρονισμού τους. Και το κατάφεραν.

Τώρα, που τελείωσε η παράσταση, θέλω να φύγω. Δεν θέλω να κάτσω άλλο εδώ μέσα. Τα σύρματα μου κρύβουν τον ουρανό και εγώ θέλω να μπορώ να τον βλέπω. Παντού έχει κάγκελα. Προχωρώ και πίσω μου ακούω να κλείνουν πόρτες. Είναι πολλές και ο απόηχός τους εφιαλτικός. Το οξυγόνο μου λιγοστεύει, το περιβάλλον μου με πιέζει. Παίρνω τη ταυτότητα μου, την οποία είχα παραδώσει για καταγραφή και είμαι ελεύθερος. Ελεύθερος να ζήσω, όπως θέλω. Να κοιτάζω ψηλά και να βλέπω τα αστέρια. Θέλω να τρέξω και το κάνω. Μετά από κάποια μέτρα, λαχανιασμένος σταματάω, κλείνω τα μάτια, ανοίγω τα χέρια μου και σκέφτομαι ένα πράγμα. Η ζωή είναι ωραία. Ωραία και καλτ.

Ταυτότητα παράστασης: 

Σκηνοθεσία: Στρατής Πανούριος

Βοηθός Σκηνοθέτη: Γιολάντα Κωνσταντινίδου (Κοινωνιολόγος του Κ.Κ. Κορυδαλλού)

Μουσική σύνθεση/ερμηνεία: Μουσικό Εργαστήρι «Εναλλακτικής Σκηνής» της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

Συντονιστές του Μουσικού Εργαστηρίου: Μ.Χ. Παπαδοπούλου,  Άντης Σκορδής.  Εύη Νάκου, (υπεύθυνη εκπαιδευτικών και κοινωνικών προγραμμάτων ΕΛΣ), Εύα Καρτερού και Θάλεια Μαρί Παπαδοπούλου. 

Ενδυματολογική Επιμέλεια: Διονύσης Ξαξίρης

Παίζουν: η Θεατρική Ομάδα της «Λέσχης Ανάγνωσης» Κ.Κ. Κορυδαλλού και η ηθοποιός Ασημίνα Αναστασοπούλου.

Φωτογράφοi: Πέτρος & Κωνσταντίνος Σοφικίτης