«Communio» στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ

Το Communio, η εναρκτήρια παράσταση του κύκλου Ημέρες Λατρευτικής Μουσικής που παρουσιάστηκε στη δεύτερη σκηνή του ΚΠΙΣΝ, επιβεβαίωσε αυτό που ήδη είχαμε υποπτευθεί από το καλοκαίρι. Ότι στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ κάτι καινούργιο, ολόφρεσκο, διαφορετικό γεννιέται...

“The first of the first...” άκουσα να εξηγεί κάποιος στον αγγλόφωνο φίλο του, μπαίνοντας στο φουαγιέ του μικρού θεάτρου των 450 θέσεων του Κέντρου Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος. Πράγματι, η Πέμπτη 23 Μαρτίου ήταν μια ξεχωριστή βραδιά για την Εθνική Λυρική Σκηνή, μιας και μας υποδεχόταν για πρώτη φορά επίσημα στο καινούργιο της «σπίτι», στο πλαίσιο της δοκιμαστικής περιόδου λειτουργίας της. Για να σηματοδοτήσει τη μετάβασή της στη νέα εποχή επέλεξε –ευφυώς‒ το δείγμα γραφής να δοθεί από την Εναλλακτική Σκηνή της, τον νέο πυρήνα πρωτογενούς δημιουργίας που οραματίστηκε ο Γιώργος Κουμεντάκης και υλοποιεί σήμερα ο νέος Καλλιτεχνικός Διευθυντής της, Αλέξανδρος Ευκλείδης.

Οι Ημέρες Λατρευτικής Μουσικής, ο κύκλος εκδηλώσεων αφιερωμένος στη λατρεία ‒τη σημαντικότερη ίσως θεματολογία της παγκόσμιας μουσικής ιστορίας‒ που θα αποτελεί σταθερό μέρος του προγραμματισμού της Εναλλακτικής Σκηνής για την περίοδο του Πάσχα, φέτος έχει τίτλο «Ανθρώπινα και Θεία Πάθη» .

Η προσέγγιση της Εναλλακτικής Σκηνής, στα δείγματα λατρευτικής μουσικής που παρουσιάζονται με μορφή συναυλιών, παραστάσεων μουσικού θεάτρου και performances, κάθε άλλο παρά δογματική είναι, σημειώνει στο πρόγραμμα ο Αλέξανδρος Ευκλείδης. Εποχές, τάσεις, παραδόσεις, μουσικά είδη και ιδιώματα συνυπάρχουν με ένα αντισυμβατικό τρόπο, εστιάζοντας στη διαλεκτική των ανθρώπινων με τα θεία πάθη.

Το Communio, η πρώτη από τις 8 συνολικά εκδηλώσεις του κύκλου που παρακολούθησα, επιβεβαίωσε με τον πιο συγκινητικό τρόπο τα λεγόμενά του.

Η μουσική παράσταση που σκηνοθέτησε η Κατερίνα Ευαγγελάτου πάνω σε μια ιδέα του Μάρκελλου Χρυσικόπουλου, με την πολύτιμη συνδρομή των Latinitas Nostra και τεσσάρων εξαίρετων ερμηνευτών, κατόρθωσε μέσα από ένα μουσικοθεατρικό δρώμενο να φέρει πιο κοντά το Θείο και το Ανθρώπινο, το Εγώ και το Εμείς, τη Δύση και την Ανατολή, τη Χριστιανική Αγάπη και τον Έρωτα.

Το σκηνικό ευφρόσυνο. Ένα μεγάλο γιορτινό τραπέζι με φίλους; Ένα συμπόσιο; Ένα πρωτοχριστιανικό δείπνο Αγάπης; Δεν έχει σημασία... Οι συνδαιτυμόνες, άνθρωποι απλοί, οικείοι, αγόρια, κορίτσια, τραγουδιστές και μουσικοί με τα όργανά τους, τρώνε ψωμί και φρούτα, πίνουν κρασί. Στο βάθος της σκηνής, διαγράφονται οι σκιές τους ‒υπέροχοι οι φωτισμοί της Ελευθερίας Ντεκώ‒ ή μάλλον έτσι νομίζεις αρχικά, γιατί παρατηρώντας τις προσεκτικά διαπιστώνεις πως είναι το αποτύπωμα του «Μυστικού Δείπνου»...

Τα ποτήρια γεμίζουν και ξαναγεμίζουν. Το γλέντι αρχίζει... Το «Άσμα Ασμάτων» ‒το ωραιότερο θρησκευτικό και ερωτικό κείμενο που γράφτηκε ποτέ, στη γλαφυρή, γήινη απόδοση του Μιχάλη Γκανά‒ δανείζει τον ποιητικό του λόγο για να ξεδιπλωθούν ερωτικές ιστορίες, να δυναμώσουν οι σωματικοί και ψυχικοί δεσμοί, να εκφραστεί ο πόθος, η τρυφερότητα, η Αγάπη... Με μουσικές εξαίσιες, να ανοίγουν κι αυτές διάλογο, περνώντας με ευκολία από την «καθ’ ημάς Εσπερία» και τον μπαρόκ ήχο του τσέμπαλου, της βιόλας ή της φωνής της σοπράνο Μαρίας Παλάσκα, στην «καθ’ ημάς Ανατολή», με το γιαϊλί ταμπούρ του Ευγένιου Βούλγαρη και το ιδιόμορφο ηχόχρωμα της φωνής του ή την αυστηρή, βυζαντινότροπη μελωδικότητα του ιεροψάλτη Γεώργιου Σταύρου... Μια μαγική σύζευξη λόγου και μουσικής, με γέφυρα τη λιτή ερμηνεία της Μαριάννας Πολυχρονίδη και του Νικόλα Παπαγιάννη, της Γυναίκας και του Άνδρα της παράστασης... Δύο ανθρώπων που χαίρονται με τους φίλους τους, ερωτεύονται, αγαπούν, γύρω από ένα τραπέζι γιορτής. Μια «Κοινωνία»...

Η λέξη κατάνυξη είθισται να περιγράφει το συναίσθημα της ευλάβειας και ψυχικής ανάτασης, που συνοδεύει λατρευτικές παραστάσεις του Θείου. Παρακολουθώντας το Communio ένιωσα κατάνυξη. Δεν την προκάλεσε, ωστόσο, η ιερότητα των πατερικών κειμένων. Ήταν η «περιρρέουσα ατμόσφαιρα» και ο ανάλαφρος, ανθρώπινος, ανατρεπτικός και εντέλει λυτρωτικός τρόπος που διάλεξαν οι συντελεστές της παράστασης για να μας «διδάξουν» ότι, είτε θρησκευτική είτε ερωτική, η Αγάπη είναι μια...

Ανεβαίνοντας τη Συγγρού, χορτασμένη από την πανδαισία λόγου, μουσικής, φωνών και εικόνων που μας πρόσφερε το τραπέζι του Communio, σκέφτηκα ότι αν με ρωτούσε κάποιος τι κρατώ από την παράσταση, θα του απαντούσα, όχι με το «Άσμα Ασμάτων» αλλά τον στίχο του Μάνου Χατζιδάκι από την Εποχή της Μελισσάνθης: «η αγάπη ν’ απλωθεί παντοτινή στη γη σαν προσευχή»...

*Μη χάσετε:

«Caravaggio». Ζώσες εικόνες

Σκηνοθεσία-εικαστικό δρώμενο: Ομάδα Teatri 35/ Φωτισμοί: Τζεννάρο Μαρία Σεντρανγκόλο

Ερμηνεύουν: Δημήτρης Καρακαντάς (βιολί), Θεόδωρος Κίτσος (νυκτά έγχορδα), Δήμος Γκουνταρούλης (βιολοντσέλο)

29, 30 Μαρτίου 2017

«Διά Χριστόν Σαλοί». Μία σταντ-απ λειτουργία

Μουσική διεύθυνση: Δημήτρης Κούντουρας/ Stand-up κωμικός: Δημήτρης Δημόπουλος/Συμμετέχει το σύνολο παλιάς μουσικής ExSilentio

31 Μαρτίου 2017 και 1 Απριλίου 2017

«Παραφράσεις ιερών κειμένων»

Σύνθεση-αυτοσχεδιασμός στο πιάνο: Αντώνης Ανισέγκος / Κείμενα: Ευγένιος Αρανίτσης, Γιώργος Κοροπούλης, Έρση Σωτηροπούλου και Γιάννης Μακριδάκης. Ερμηνεύει η Ράνια Οικονομίδου

4, 5 Απριλίου 2017

Δείτε όλο το πρόγραμμα του κύκλου «Ημέρες Λατρευτικής Μουσικής»: www.nationalopera.gr/gr/programma