Εκεί όπου κάποτε στεγάζονταν οι μοδίστρες του Εθνικού Θεάτρου και ράβονταν τα κοστούμια των παραστάσεων, εγκαινιάστηκε ο νέος χώρος παραστάσεων και δράσεων της ομάδας Αμάλγαμα της Μαρίας Γοργία. Στον 5ο όροφο της Μενάνδρου 47, σε χώρο που μόνο τα σημάδια στο πάτωμα από τις μηχανές φανερώνουν το παρελθόν του, ο Χώρος Αμάλγαμα ενσαρκώνει «Το Μονόπετρο του Πύργου», μια συμμετοχική περφόρμανς εμπνευσμένη από τον Πύργο του Κάφκα. Η AV συνάντησε την χορογράφο/σκηνοθέτιδα Μαρία Γοργία για να μάθει περισσότερα.
Η Μαρία Γοργία εμπνεόμενη από προσωπικούς προβληματισμούς σχετικά με τις εξαρτητικές σχέσεις και τη βαθιά ανάγκη του ανθρώπου να ανήκει κάπου, άρχισε να επικεντρώνεται στο θεσμό που έχει δημιουργήσει πρωταρχικά όλο το σχεσιακό κομμάτι, και που δεν είναι άλλος από την Πυρηνική Οικογένεια. «Αυτό το κλειστό σχεσιακό σχήμα θεωρώ ότι εκτός από τα καλά του, έχει και κάποια σε βάθος στραβά. Είναι ένα σχήμα που παράγει παθογένειες οι οποίες κτίζονται αλυσιδωτά από γενιά σε γενιά. Όπως αναφέρει και ο Ντέιβιντ Κούπερ, η σημαντικότερη "διαμόρφωση" του ατόμου γίνεται στα πολύ πρώτα χρόνια της ζωής του που, σύμφωνα με τα πλειοψηφικά συμπεράσματα των ανθρωπολογικών επιστημών αλλά και της ψυχολογίας και ψυχανάλυσης, ορίζεται περισσότερο από τη μάνα, καθώς το παιδί ζει ως εξάρτημα του σώματος και του μυαλού της, μιας και εκείνη έχει "διδαχθεί" από τη δική της μάνα ότι κάτι της λείπει...»
Έμπνευση βέβαια για την Μαρία συνεχίζει να αποτελεί και η κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα της Ελλάδας, η οποία δεν είναι παρά μια παρόμοια προέκταση του ίδιου φαινομένου. Από την εποχή του 1ου ελληνικού ανεξάρτητου κράτους, η Ελλάδα παραμένει πάντα υπό την προστασία και βέβαια τον έλεγχο και την εκμετάλλευση των ξένων «γονέων» της. Άλλωστε όπως λέει και η ίδια: «Έχει την ανάγκη να ανήκει κάπου ("ανήκομεν εις την δύσην") και όχι πρωτίστως να βρει ποιά είναι. Η αγωνία της είναι εντελώς ίδια με τον ήρωα του Κάφκα, τον Κ. που στο "Μονόπετρο του Πύργου", αντιστρέφοντας τα φύλα είναι η Μ».
Η επιλογή του χώρου στη Μενάνδρου δεν έγινε τυχαία. Το υψηλό κόστος παραγωγής που απαιτείται για το χώρο ενός θεάτρου από τη μία και η ανάγκη να φανεί η οικονομική κρίση την οποία βιώνουμε από την άλλη, την οδήγησαν να επιλέξει μη συμβατικούς χώρους τα τελευταία 2 χρόνια για τις παραστάσεις της.
«Ήθελα να γίνει οικονομικά πιο προσιτό στον κόσμο να έρθει να δει μια παράσταση. Έτσι ενώ το κόστος της παραγωγής καλύπτεται από προσωπικά μου έσοδα και από συνεισφορές των φίλων του Σωματείου Αμάλγαμα, και ενώ πρόκειται για δουλειά επαγγελματική, θα συνεχίσουμε και φέτος με είσοδο με προαιρετική συνεισφορά. Ο συγκεκριμένος χώρος επιλέχτηκε γιατί μοιάζει αισθητικά και σημειολογικά με τον Πύργο του Κάφκα. Μοιάζει αισθητικά στο εσωτερικό του με δημόσια υπηρεσία (έχει τα ίδια πλακάκια, τις ίδιες περσίδες, τα ίδια ντουλάπια με την Εφορία μου για παράδειγμα), και είναι στον 5ο όροφο ενός κτιρίου που έχει 8 ορόφους και συμβολικά είναι πολύ κοντά σε αυτό που εγώ αντιλαμβάνομαι για τον Πύργο του Κάφκα».
Η γειτονιά στην οδό Μενάνδρου είναι αρκετά υποβαθμισμένη. Στην ερώτησή μου αν είναι ρίσκο η επιλογή του συγκεκριμένου σημείου, η Μαρία ισχυρίζεται πως η γειτονιά κάθε άλλο παρά ανησυχία της προκαλεί. «Είναι μια γειτονιά που έχουν τα μαγαζιά τους μετανάστες οι οποίοι είναι γλυκύτατοι μαζί μας και δεν έχω αισθανθεί ποτέ κανένα φόβο εκεί! Δεν ξέρω πώς και γιατί ‒και με ποιές σκοπιμότητες, ίσως‒ έχει δοθεί από κάποιους η διάσταση αυτή για αυτήν τη γειτονιά! Δεν αποτελεί καθόλου ρίσκο για μένα. Άλλωστε το σημείο είναι ιδανικό αφού βρίσκεται στο κέντρο της πόλης ‒ όπως και στο έργο του Κάφκα, μοιάζει με Πύργο και κυρίως επιβάλλει στο κοινό να περνά πρώτα από μια "αλουστράριστη" πραγματικότητα, αυτήν όπου κατοικούν ή περιφέρονται "ξένοι", όπως είναι και ο Κ. στον Κάφκα, αλλά κυρίως φτωχοί».
Όσον αφορά τους πρωταγωνιστές της παράστασης, οι μόνοι επαγγελματίες είναι η ίδια και η χορεύτρια Νικολέττα Ξεναρίου. Οι άντρες της παράστασης είναι ερασιτέχνες, οι οποίοι επιλέχθηκαν μετά από ειδική audition πριν λίγους μήνες. Πρόκειται για άντρες ηλικίας 40-60, από διαφορετικά επαγγελματικά πεδία και σκοπός είναι να μπερδευτεί το θέατρο με την πραγματικότητα. «Ήθελα να ρίξω το φακό πάνω στην ακατέργαστη, αστυλιζάριστη έκφραση, όπως θα έκανε ένας ντοκυμαντερίστας σχεδόν, μόνο που είναι οργανωμένη στο χρόνο και στο χώρο. Ήθελα την έκφραση του "μεσήλικα" άνδρα, το πώς νιώθουν σε σχέση με την ηλικία τους, σε μια κοινωνία που ακόμα κατασκευάζει τη γυναίκα ως "μεγάλη" σε αυτές τις ηλικίες, ενώ τον άνδρα ως "ώριμο"».
Η Μαρία, θέλοντας να δώσει μια βιωματική εμπειρία στο θεατή, βάζει και το κοινό στην παράσταση. Έτσι, σε συγκεκριμένα σημεία της παράστασης το κοινό καλείται να ακολουθήσει τις οδηγίες χωρίς όμως να του δίνεται η ελευθερία να δράσει με τέτοιο τρόπο ώστε να αλλάξει την πλοκή του έργου. Είναι από τις πιο δύσκολες σκηνές του έργου, όπως όμως σχολιάζει «για μένα δε θα είχε νόημα να γίνουν με άλλο τρόπο».
Ο γνωστός Ιταλός σκηνοθέτης αναλαμβάνει για πρώτη φορά να σκηνοθετήσει Έλληνες ηθοποιούς, προσεγγίζοντας τον «Γυάλινο κόσμο» μέσα από μια δική του, «πειραγμένη», και γι’ αυτό καλοδεχούμενη, οπτική
9°
