Τι μένει σ αυτή τη ζωή; Οι άνθρωποι που αγάπησες και σ’ αγάπησαν…

Ηθοποιός, σκηνοθέτης, θεατρικός συγγραφέας. Ο Γιάννης Λασπιάς, χάρη στο ταλέντο του, μοιάζει με …πολυεργαλείο της τέχνης. Αυτή τη σεζόν, θα βρεθεί για ακόμη μια φορά στην καρέκλα του σκηνοθέτη, και μας δίνει την ευκαιρία να απολαύσουμε στο θέατρο, δύο σκηνοθετικές του δουλειές.

Η πρώτη δεν είναι άλλη από την προσωπική του θεατρική δημιουργία, Camille Claudel Mudness. H φανταστική συνάντηση δύο γυναικών με πολλά κοινά, που έζησαν στην ίδια πόλη, την ίδια περίοδο, χωρίς ποτέ να γνωρίσουν η μία την άλλη: η γλύπτρια Camille Claudel, και η ψυχίατρος Constance Pascal. Φέτος, η παράσταση επιστρέφει στο VAULT για δεύτερη φορά, ενώ, τον περασμένο Μάρτιο, το κείμενο της παράστασης έγινε βιβλίο κάτω από τον ίδιο τίτλο, από τις εκδόσεις Κάπα.

Αλλά ο Γιάννης Λασπιάς ετοιμάζει άλλη μια έκπληξη στους θεατρόφιλους. Επιμελείται επίσης, την σκηνοθεσία του Trés, ισπανόφωνης κωμωδίας του Juan Carlos Rubio η οποία παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στο θέατρο OLVIO. Μετά από 20 χρόνια, τρεις φίλες συναντώνται ξανά και αποφασίζουν να δημιουργήσουν, όλες μαζί, μια οικογένεια διαφορετική από τις άλλες. Χωρίς συντρόφους ή ερωτικές δεσμεύσεις μεταξύ τους, θέλουν να αποκτήσουν παιδιά και να τα μεγαλώσουν όλες μαζί, σαν αδερφάκια. Πώς όμως θα το καταφέρουν αυτό;

Ο δημοφιλής καλλιτέχνης συνομίλησε μαζί μας για τις φετινές του παραστάσεις, το βιβλίο του, αλλά και τις πηγές που αντλεί την έμπνευσή του.

Και στις δύο παραστάσεις που σκηνοθετείτε φέτος, Camille Claudel Mudness και Trés, πρωτοστατούν γυναίκες που μάχονται για ζωή έξω από τις συμβάσεις. Τι θελήσατε να εκφράσετε με αυτή την επιλογή;

Οι άνθρωποι που επιλέγουν να ζήσουν , όπως εκείνοι νομίζουν και θέλουν, και όχι όπως τους υπαγορεύουν συγκεκριμένοι κανόνες και ηθικές δομές, πάντοτε με γοήτευαν, ανεξαρτήτως φύλου. Φυσικά, στο Camille Claudel Mudness έχουμε δύο ιστορικές προσωπικότητες που σπούδασαν, εργάστηκαν και ερωτεύτηκαν σε μια σκληρή εποχή για τη θέση της γυναίκας στο κοινωνικό σύνολο. Ο προορισμός  της γυναίκας ήταν εκείνος της συζύγου και μάνας. Επαγγέλματα όπως η γλυπτική, και πόσο μάλλον η ιατρική, ήταν κατεξοχήν αντρικά και το δικαίωμα του έρωτα με συντρόφους πέραν του συζύγου για μια γυναίκα φάνταζε αδιανόητο. Οι γυναίκες της Δύσης απέκτησαν το φυσικό τους δικαίωμα στην «ανθρώπινη υπόσταση», μέσα από σκληρή πορεία ζωής αμέτρητων αιώνων. Ο αποκλεισμός, ο σωματικός και πνευματικός τους βιασμός από τον «αρσενικό κόσμο» ήταν ανηλεής, κτηνώδης και απάνθρωπος. Θύματα αυτής της εξοντωτικής τακτικής υπήρξαν τόσο η διάσημη γλύπτρια Camille Claudel, όσο και η πρώτη γυναίκα ψυχίατρος της Γαλλίας η Constance Pascal. Στο Tres μεταφερόμαστε πλέον στη σύγχρονη εποχή, όπου οι τρεις ηρωίδες του έργου έχουν σαφέστατα κατακτήσει την επιλογή σπουδής, εργασίας και έρωτα, διαλέγουν, όμως,  να διεκδικήσουν και το δικαίωμα της μητρότητας στα πλαίσια μια μονογονεϊκής οικογένειας.

Camille Claudel Mudness: φέτος κυκλοφόρησε το ομώνυμο βιβλίο σας από τις εκδόσεις Κάπα Εκδοτική. Το έργο αφορά την φανταστική συνάντηση δύο υπαρκτών προσώπων, της γλύπτριας Camille Claudel, με την ψυχίατρο Constance Pascal. Ποια ήταν η έμπνευση πίσω από την συνύπαρξή τους στο χαρτί και στο θεατρικό σανίδι;

Καταρχήν, να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στην ΚΑΠΑ εκδοτική και στους ανθρώπους της, που αγκάλιασαν το έργο μου και προχώρησαν σε μια υπέροχη έκδοση, με επίμετρο από  τον φίλο και συγγραφέα, που θαυμάζω απεριόριστα, Θανάση Τριαρίδη, και ιστορική ανάλυση της εποχής  από την  Αφροδίτη Καμάρα. Το πάθος, η δημιουργία, η αυτοκαταστροφή της Camille Claudel, αποτυπωμένα στα υπέροχα γλυπτά της, μου έδωσαν το έναυσμα να ψάξω την ιστορία της αλλά και την εποχή της. Κάπως έτσι ανακάλυψα και πολλές άλλες ιστορίες γυναικών που έζησαν μια ζωή στιγματισμένη ή μια ζωή καταπιεσμένη, επειδή διάλεξαν να μην ακολουθήσουν τα πρέπει του οικογενειακού και κοινωνικού περιβάλλοντος.

Μια κρυφή ζωή, καλά προστατευμένη, που βγήκε στο φως πολλά χρόνια αργότερα, ήταν και εκείνη της Constance Pascal, μετανάστριας από τη Ρουμανία που κατάφερε να σπουδάσει ιατρική στο Παρίσι, όταν ελάχιστες γυναίκες το αποτολμούσαν, πόσο μάλλον αν ήταν και μετανάστριες. Η φανταστική τους συνάντηση προέκυψε ακριβώς μέσα από το δεσμό γιατρού και ασθενή αλλά κυρίως μέσα από τα κοινά τους βιώματα. Η Camille και η Constance δε συναντήθηκαν ποτέ, αλλά έζησαν και εργάστηκαν στην ίδια πόλη, την ίδια χρονική περίοδο, μοιράστηκαν παρόμοιες εμπειρίες, αντιμετώπισαν κοινές δυσκολίες και δόθηκαν με το ίδιο πάθος στον έρωτα. Η μία θα μπορούσε άνετα να βρίσκεται στη θέση της άλλης, αφού πάλευαν με τα ίδια αδιέξοδα.

Ποια κοινά σημεία μοιράζονται οι χαρακτήρες τους; ποιες οι διαφορές μεταξύ τους;

Το κοινό τους χαρακτηριστικό ήταν, καταρχήν, η επιλογή ν’ ασκήσουν κατεξοχήν αντρικά επαγγέλματα. Επίσης, επέλεξαν να ερωτευθούν -αν και ο έρωτας είναι δύναμη της φύσης, παρόρμηση, και όχι τόσο επιλογή- μεγαλύτερους και δεσμευμένους άντρες. Και στις δυο δόθηκε το δώρο της μητρότητας. Η Camille, όμως, αναγκάστηκε να σταματήσει βίαια την εγκυμοσύνη της, ενώ η Costance επέλεξε να γεννήσει σε πλήρη μυστικότητα το παιδί της, να το δηλώσει ως ορφανό αγνώστων γονέων και να το υιοθετήσει η ίδια έπειτα από λίγο καιρό. Η διαφορά τους έγκειται στον τρόπο αντιμετώπισης των καταστάσεων που βίωσαν.

Η Camille και η Costance πλήρωσαν και οι δυο ακριβά το τίμημα της διαφορετικότητάς τους. Η πρώτη τιμωρήθηκε από την οικογένειά της με τον πρωτοφανή εγκλεισμό της για τριάντα περίπου χρόνια στο ψυχιατρικό άσυλο και η δεύτερη έζησε μια διπλή ζωή βυθισμένη στο φόβο, στα ψέματα και στην αγωνία.

Ποια είναι η ιστορία πίσω από το λογοπαίγνιο Mudness (mud=λάσπη και madness= τρέλα) που επιλέξατε στον τίτλο;

Η ίδια η Claudel έχει πει ότι από μικρή της άρεσε η επαφή με τη λάσπη, της άρεσε να βουτά τα χέρια της στο χώμα και να το πλάθει, χωρίς να την ενδιαφέρει αν θα λέρωνε τα ρούχα της ή το πρόσωπό της, με αποτέλεσμα να προκαλεί την οργή της μητέρας της. Η γλυπτική, θα λέγαμε, ήταν η φυσική της κλίση που αντιλήφθηκε από νωρίς ο πατέρας της.

Η λάσπη, ο πυλός, η αγάπη της Camille για την γλυπτική, το πάθος, ο καταδικασμένος έρωτας με τον διάσημο δάσκαλο και γλύπτη Rodin και το ταξίδι της στην ψύχωση και στην τρέλα συνδυάστηκαν στο mudness.

Info στο Guide της Athens Voice. 

Στο Trés παρακολουθούμε 3 φίλες, που συναντώνται ξανά μετά από χρόνια και αποφασίζουν να δημιουργήσουν, όλες μαζί, μια ασυνήθιστη οικογένεια. Ποια στοιχεία του έργου σας έλκυσαν να αναλάβετε την σκηνοθεσία του;

Toν Απρίλιο του 2016, ξεκινήσαμε με τη Square Theatre Company, την ομάδα που έχουμε ιδρύσει μαζί με τους Ιωάννα Σταυροπούλου, Δάφνη Μανούσου και Αργύρη Θανάσουλα, να ψάχνουμε για μια καλογραμμένη κωμωδία. Μετά το “Θεό της σφαγής” της Yasmina Reza που παρουσιάσαμε το 2013 στο θέατρο 104, νομίζω το Trés είναι το επόμενο έργο που μας κέντρισε το ενδιαφέρον, με το έξυπνο και βιτριολικό του χιούμορ.

Μια όμορφη ιστορία με αρχή, μέση, τέλος που θίγει σοβαρά ζητήματα με έναν ανάλαφρο, χιουμοριστικό τρόπο, χωρίς να γίνεται ούτε στιγμή βαρύγδουπο ή μελό. Το Trés είναι ένας ύμνος στη φιλία, την ανεξαρτησία και την τρέλα. Στη ζωή όλα είναι δυνατά, ακόμα και οι πιο τρελές ιδέες μας μπορούν να πραγματοποιηθούν αρκεί να τις πιστέψουμε και να τις τολμήσουμε. Ήταν επίσης μια καλή ευκαιρία για να πειραματιστούμε, παίζοντας ανάμεσα στα όρια του ρεαλισμού και του σουρεαλισμού.  

Στην ανθρώπινη ιστορία, οικογένεια χτίζεται κατά κανόνα μεταξύ ερωτικών συντρόφων. Οι φίλοι μπορούν να γίνουν, τελικά, η οικογένεια όπου πραγματικά ανήκουμε;

Ναι, πιστεύω ακράδαντα ότι οι φίλοι είναι η οικογένεια που εμείς οι ίδιοι επιλέγουμε. Επιλέγουμε να μοιραζόμαστε τη ζωή μας με ανθρώπους με τους οποίους περνάμε καλά, ταιριάζουμε, έχουμε κοινά ενδιαφέροντα, κοινό χιούμορ, παρόμοια φιλοσοφία… Σε αντίθεση με τους συγγενείς μας, που δεν τους επιλέγουμε, οι φίλοι μας είναι οι άνθρωποι τους οποίους έχουμε βάλει εμείς στη ζωή μας. Γι' αυτό και οι σχέσεις μας μαζί τους είναι συχνά οι μακροβιότερες της ζωής μας. Και θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που έχω τέτοιους φίλους. Εξάλλου τί μένει σ αυτή τη ζωή; Οι άνθρωποι που αγάπησες και σ’ αγάπησαν…

Γιάννης Λασπιάς

Γεννήθηκε στην Αθήνα. Είναι απόφοιτος της Ανωτέρας Δραματικής Σχολής Φωτιάδη με εξετάσεις από το υπουργείο πολιτισμού. Αποφοίτησε επίσης από το τμήμα Θεολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών καθώς και από το τμήμα Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης της Σχολής Διοίκησης και Οικονομίας.

Έχει πρωταγωνιστήσει σε θεατρικές παραστάσεις, με πιο πρόσφατες τις ακόλουθες : “Βερολίνο 1989″ (σε σκηνοθεσία Άρη Τρουπάκη, Απλό θέατρο), “1984″ του Τζορτζ Όργουελ (σε σκηνοθεσία Αλέξανδρου Βούλγαρη, Bios), "LUV" του Τόμας Σαίνσμπουρυ (σε σκηνοθεσία Αντώνη Σπινουλα, Nixon – Αίθουσα Σινεμά) , "Ο θεός της σφαγής" της Γιασμίν Ρεζά (σε σκηνοθεσία Δημήτρη Γιαμλόγλου ,  Θέατρο 104 – Κεντρική σκηνή), "FIT TO KILL" του Victor Cahn (Ελληνικός Τίτλος: Άσκηση για φόνο, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Γιαμλόγλου, Θεάτρο Αγγέλων Βήμα - Κεντρική Σκηνή), "CLOSER" του Patrick Marber (σε σκηνοθεσία Στέλιου Μάινα, Κεντρική Σκηνή του θεάτρου 104 ), “Η Πτωτική Άνοδος του Αρτούρο Ούι” του Μ. Μπρεχτ (σε σκηνοθεσία Αγγελικής Καρυστινού στο Ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη).

Επίσης έχει  πρωταγωνιστήσει σε κινηματογραφικές παραγωγές, με πιο πρόσφατες τις ακόλουθες μεγάλου μήκους: “Δέκα μερες, δέκα χρονια” σε σκηνοθεσία-σενάριο Αργύρη Θανάσουλα, “Χιγκίτα η Κλωτσιά του Σκορπιού” σε σκηνοθεσία – σενάριο Αλέξανδρου Βούλγαρη.

Το 2013 συνέγραψε το θεατρικό κείμενο “Camille Claudel : Mudness” το οποίο και σκηνοθέτησε  στο θέατρο Αγγέλων Βήμα (Χειμώνας 2013 -14). Το 2015 σκηνοθέτησε την παράσταση “Έγκλημα και Τιμωρία: Οι μεγάλοι Ρώσοι Συγγραφείς”, σε κείμενο του ιδίου στο Αγγέλων Βήμα (με θέμα τη ζωή και το έργο των Μεγάλων Ρώσων Συγγραφέων Φ. Ντοστογιέφσκι, Β. Μαγιακόφσκι, Μ. Μπουλγκάκοφ και Α. Τσέχωφ)

Φέτος το έργο του “Camille Claudel Mudness”, παρουσιάζεται στο VAULT THEATRE PLUS σε σκηνοθεσία του ιδίου και κυκλοφορεί από την ΚΑΠΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ. Επίσης σκηνοθετεί την κωμωδία  ‘’TRES’’,του Ισπανού Juan Carlos Rubio, στο θέατρο OLVIO.

Είναι  μέλος της θεατρικής ομάδας Square Theatre Company με τους οποίους συνεργάζεται στενά τόσο στην παραγωγή, όσο και στο δημιουργικό κομμάτι θεατρικών παραστάσεων και κινηματογραφικών ταινιών.

Φωτογραφία εξωφύλλου: Πάνος Κούγιας, στον χώρο του VAULT Theatre Plus