Νίκος Διαμαντής

Αναλαμβάνοντας καθήκοντα καλλιτεχνικού διευθυντή στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά έδωσε στίγμα γραφής μ’ ένα ρεπερτόριο που θα κατεβάσει τη θεατρόφιλη Αθήνα στον Πειραιά. Όμως αυτό είναι

το εμφανές κομμάτι…

Συναντηθήκαμε στο γραφείο του, που κάθε άλλο με γραφείο καλλιτεχνικού διευθυντή μοιάζει. Ένα δωματιάκι, χωρίς κανένα ίχνος πολυτέλειας και στους τοίχους πλάνα, σχέδια, σκαριφήματα, ημερολογιακές σελίδες. Από εδώ βγήκε το πρόγραμμα για τη φετινή σεζόν, όπου μεταξύ άλλων, η Κατερίνα Ευαγγελάτου σκηνοθετεί «Φάουστ» (πρεμιέρα 11/12), ο Κωνσταντίνος Ρήγος «Ρωμαίο και Ιουλιέτα» (από Φεβρουάριο), ο Γιάννης Μόσχος την «Προδοσία» του Πίντερ… αλλά και μια σειρά δράσεων που βγάζουν το Δημοτικό Θέατρο έξω στον κόσμο συγκεράζοντας το τοπικό με το όλο. Ο λόγος στον ίδιο, τον Νίκο Διαμαντή.

«Είμαστε πολύ φτωχοί αλλά πολύ εργατικοί ενώ χρησιμοποιούμε και τη φαντασία προκειμένου να ξεπεράσουμε την έλλειψη πραγμάτων. Έτσι κι αλλιώς, από τα τέλη της δεκαετίας του ’80, όλο το σύγχρονο ελληνικό θέατρο χρειάστηκε τη φαντασία και την εφευρετικότητα ώστε να ανταπεξέλθει στα προβλήματα, ιδιαίτερα σε όσα προέκυπταν στις συνομιλίες του με το κράτος. Δυστυχώς το Δημοτικό Θέατρο δεν έχει καμία κρατική χρηματοδότηση – η υποστήριξη έρχεται μόνο από τον Δήμο. Και μιλάμε για ένα θέατρο πιο παλιό και από το Εθνικό Θέατρο, θεμελιώθηκε το 1884. Το έχτισε μάλιστα Έλληνας αρχιτέκτονας, ο Ι. Λαζαρίμος, καθηγητής του Πολυτεχνείου τότε. Ευθύς εξαρχής χτίστηκε για να στεγάσει θέατρο – πρέπει αυτό να επισημανθεί αφού ζούμε σε μια πρωτεύουσα και μια χώρα που μετρημένα στα δάχτυλα είναι τα κτίρια που ανεγέρθηκαν με σκοπό τη στέγαση θεάτρου. Στις ξεναγήσεις πηγαίνω τα παιδιά απέναντι από το θέατρο και ζητάω να σηκώσουν το βλέμμα και να αγκαλιάσουν το κτίριο. Γιατί στην εποχή του φόβου που ζούμε, με τη διαφαινόμενη έλλειψη προοπτικής, χρειαζόμαστε τα παραδείγματα, τα στηρίγματα. Κι αυτό εδώ το κτίριο είναι αποτέλεσμα ενός οράματος. Θέλω να το καταλάβουν οι πιτσιρικάδες. Θέλω να σηκώσουν το κεφάλι και να δουν το όραμα. Τον κανόνα που ορίζει τη συνέχεια.

>> Αναφέρθηκα στις επιχορηγήσεις για τις οποίες υπήρξαν και υπάρχουν πολλές αντιρρήσεις. Νομίζω όμως πως το ότι υπήρξαν στρεβλώσεις ή κακή χρήση των επιχορηγήσεων δεν σημαίνει πως πρέπει να το χρεωθεί ο θεσμός, ο οποίος κατά τη γνώμη μου είναι αναγκαίος. Εξάλλου η μορφή των επιχορηγήσεων δεν είναι πάντοτε αναγκαίο να έρχεται μέσω της άμεσης οικονομικής ενίσχυσης των παραστάσεων, αλλά μπορεί να έρθει και μέσω άλλων δρόμων, με μια έμμεση στήριξη των δομών.

>> Ως καλλιτεχνικός διευθυντής του Δημοτικού Θεάτρου το ερώτημα που έθεσα και θέτω στον εαυτό μου είναι πώς μπορούμε να πλησιάσουμε όλο τον κόσμο. Το πώς θα κάνουμε το σημερινό άνθρωπο που δεν έχει να φάει, να αισθανθεί πως τον αφορά αυτό που συμβαίνει εδώ. Έτσι κι αλλιώς έχουμε μπει σε μια νέα εποχή όπου πολλά έχουν αλλάξει κι ένα καινούργιο λεξιλόγιο έχει μπει στη ζωή μας. Ο θεατής σήμερα θέλει να νιώθει συμμέτοχος, συνεργάτης κι όχι ένας απλός δέκτης ενός (θεατρικού) προϊόντος.

>> Επέλεξα τρεις πλατφόρμες για να κινηθεί ο προγραμματισμός προκειμένου να συναντηθούμε με τον κόσμο και να υπάρξουμε παρεμβατικοί:

1η Ένα λιτό, καθαρό σχεδόν στα όρια του μινιμαλιστικού, υψηλού επιπέδου ρεπερτόριο.

2η Προσέγγιση κοινωνικών δομών και ανθρώπων. Συγκεκριμένα με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Τρίτο κουδούνι - Θέατρο Αλλιώς», που πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Κοινωφελές Ίδρυμα Σ. Λάτση, νέοι άνθρωποι του θεάτρου δείχνουν σε μαθητές γυμνασίων και λυκείων του Πειραιά την ουσία της θεατρικής πράξης –τι σημαίνει πρόβα κ.λπ.–, τους αλλάζουν δηλαδή την αντίληψη που μπορεί να έχουν για το θέατρο. Σε συνεργασία με το Ίδρυμα Νιάρχος δημιουργούμε δράσεις αλληλεγγύης, παραστάσεις-παρεμβάσεις δηλαδή σε νοσοκομεία, ΚΑΠΗ, καφενεία, κέντρα απεξάρτησης, φυλακές...

3η Παράλληλες δράσεις/ δράσεις με εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Με αυτές προσπαθούμε να κινητοποιήσουμε νέους, που βρίσκονται μεταξύ του επαγγελματισμού και του ερασιτεχνισμού, στην ευαίσθητη περίοδο της εκπαιδευτικής διαμόρφωσής τους, και που μην έχοντας ακόμη αρθρώσει στίγμα θα μπορέσουν να εκφραστούν και να βρουν τι τους ταιριάζει.

>> Το ρεπερτόριο του Δημοτικού Θεάτρου έχει από πίσω μια σκέψη: σε μια εποχή που δεν υπάρχει βλέμμα μέλλοντος είναι αναγκαίο να επιστρέφουμε στη δεξαμενή των Πατέρων και των κειμένων τους που έχουν τροφοδοτήσει την ευρωπαϊκή σκέψη. Να επιστρέψουμε στη μήτρα και να συναντηθούμε με τα μεγάλα θέματα, με το υψηλό. Όμως, το ρεπερτόριο δεν έχει να κάνει μόνο με το κείμενο, αλλά και με την πρόταση που έχουν να καταθέσουν οι σκηνοθέτες, όπως η Κατερίνα Ευαγγελάτου που σκηνοθετεί «Φάουστ» ή ο Κων/νος Ρήγος που σκηνοθετεί «Ρωμαίο και Ιουλιέτα». Ήταν και οι δύο επιλογές μου και τους εμπιστεύομαι καλλιτεχνικά και αισθητικά.

>> Προσπάθησα να διατηρήσω τον τρόπο με τον οποίο διεύθυνα το θέατρο Σημείο. Δηλαδή θέλω να εμπιστεύομαι ανθρώπους και να παραμείνω αθώος. Αναλαμβάνοντας την καλλιτεχνική διεύθυνση δεν έφερα κανέναν άνθρωπο μαζί μου, γιατί δεν μ’ αρέσει αυτή η λογική, παρά δούλεψα και δουλεύω με το ανθρώπινο δυναμικό του Δημοτικού Θεάτρου μεταφέροντάς τους το όραμά μου. Και, νομίζω, κατάφερα να δημιουργηθεί μια ομάδα που μπορεί να υπάρξει και εφόσον φύγω εγώ. Γιατί αλίμονο σε κάποιον που αναλαμβάνει μια θέση και δεν σκέφτεται πώς είναι μια θέση την οποία κάποτε θα αφήσει. Που δεν έχει συνειδητοποιήσει την προσωρινότητά του. Γιατί δυστυχώς στην Ελλάδα είμαστε φοβικοί με τις αλλαγές και δεν μετακινούμε τα πρόσωπα.

>> Από τότε που ανέλαβα δεν ζήτησα την παραμικρή περίοδο χάρητος. Είχα μια άποψη για το προς τα πού έπρεπε να κινηθώ, άποψη που δεν μου την έδωσε μόνο η σχέση μου με το θέατρο Σημείο, αλλά και γιατί πάντοτε είχα δημόσιο λόγο καθότι διδάσκω σε σχολές, έχω λάβει μέρος σε επιτροπές κ.λπ. Νιώθω διάφανος και όλα κρίνονται και θα κριθούν εκ του αποτελέσματος. Αυτό που χρειάζεται είναι δουλειά και σωστός προγραμματισμός. Γι’ αυτό μέσα στον Ιανουάριο είμαστε έτοιμοι να ανακοινώσουμε το πρόγραμμα για τη νέα σεζόν».

Φωτό: Θανάσης Καρατζάς