H υψηλή αισθητική νικά την κρίση

Με αυτά τα λόγια υποδέχτηκε τη σκηνοθεσία του Θωμά Μοσχόπουλου ο ιταλικός Τύπος, για να ακολουθήσει η διθυραμβική αποδοχή της «Ηλέκτρας» του στο καναδέζικο Stratford Shakespeare Festival. Ο σκηνοθέτης μεταφέρει στην A.V. την εμπειρία του.

Μπορεί να χάσαμε τον Θωμά Μοσχόπουλο από τα καλλιτεχνικά μας πράγματα αυτό το καλοκαίρι, αλλά τον κέρδισε το παγκόσμιο θέατρο. Μετά το θρίαμβο στο Theatro Lyrico στην Ιταλία, με τη μονόπρακτη όπερα «Το Αηδόνι» του Στραβίνσκι και το «Τζιάνι Σκίκι» του Πουτσίνι, ακολούθησε η «Ηλέκτρα» του στο Stratford Shakespeare Festival στον Καναδά (το μεγαλύτερο θεατρικό οργανισμό ρεπερτορίου στη Βόρεια Αμερική), που γνώρισε επίσης διθυραμβική αποδοχή. Ο σκηνοθέτης ετοιμάζει τώρα εδώ τις τρεις νέες του δουλειές για την τρέχουσα θεατρική σεζόν (τη «Μικρή Γοργόνα» στη Μικρή Πόρτα, το «Mistero Buffo» στο Θησείον και μια μουσικοθεατρική παράσταση στο Μέγαρο Αθηνών).

Στην Ιταλία, δούλεψε με τον Διονύση Φωτόπουλο (σκηνικά-κοστούμια) και τον Λευτέρη Παυλόπουλο (φωτισμοί), και τα σχόλια του Τύπου ήταν ιδιαζόντως επαινετικά: «Ήρθαν οι Έλληνες για να μας δείξουν ότι η ομορφιά, όπως και η αγάπη, νικούν τα πάντα» και «η υψηλή αισθητική νικά την κρίση». Στον Καναδά, συνεργάστηκε στη σοφόκλεια τραγωδία με την Αμάλια Μπένετ (χορογραφία) και τον Κορνήλιο Σελαμσή (μουσικές συνθέσεις), καθώς και με τις δύο κορυφαίες ερμηνεύτριες της χώρας, τη Γιάννα Μάκιντος και τη Σόνα Μακ Κένα. Τώρα, εργάζεται πάνω στις τρεις παραγωγές που θα παρουσιάσει στο αθηναϊκό κοινό, ενώ ήδη συζητά «μια νέα συνεργασία με το Stratford Shakespeare Festival του Καναδά και μια όπερα στην Ιταλία για του χρόνου», όπως μας αποκάλυψε ο ίδιος.

Πώς ήταν η καλλιτεχνική σας εμπειρία στον Καναδά; Ξεκίνησα με μια δυσπιστία ως προς την εκεί έννοια της παράδοσης και το πώς έδειχναν αρχικά τα πράγματα συντηρητικά και κλειστά προς το καινούργιο, πράγμα που αποδείχτηκε μεγάλη αυταπάτη και κυρίως είχε να κάνει με τη δική μου μεσογειακή καχυποψία. Απλώς χρειαζόταν να τους γίνουν σαφείς οι δικοί μου κώδικες και μετά οι ηθοποιοί και οι υπόλοιποι Καναδοί συνεργάτες ανταποκρίθηκαν με πάθος και ενθουσιασμό. Επίσης, μου έκανε ευχάριστη εντύπωση το πόσο σεμνοί και συγκεντρωμένοι ήταν στη δουλειά τους. Βέβαια, παίζει ρόλο και το ότι το πλαίσιό τους τούς παρέχει μεγάλες δυνατότητες, όπως πολύ καλές αμοιβές, και δεν τους ταΐζει με δόξα και εξώφυλλα ως υποκατάστατα. Όλοι πληρώνονται ανάλογα με τις ώρες που δουλεύουν και τη χωρητικότητα του θεάτρου που παίζουν. Επίσης, τα εισιτήρια είναι ιδιαζόντως ακριβά, της τάξης των $ 80-120.

Τι σας έλειψε εκεί και τι όχι από την Ελλάδα; Μου έλειψε η σχέση με το βάσανο και τον πόνο που έχουμε ως άνθρωποι του Παλιού Κόσμου. Συνθήκες, βέβαια, που τελικά βρήκα και στον Καναδά σε ανθρώπους μειονοτικούς, τους έγχρωμους και τους Εβραίους για παράδειγμα, τους οποίους εδώ θα κυνηγούσε η Χρυσή Αυγή αλλά εκεί είναι απόλυτα ενταγμένοι στο κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον. Δεν μου έλειψαν καθόλου ο εδώ ερασιτεχνισμός και το άρπα κόλλα μας, αυτή η κατάρα της τελευταίας στιγμής. Επίσης, δεν μου έλειψε η ελληνική καχυποψία. Στον Καναδά, οι άνθρωποι δοκίμαζαν πριν θέσουν υπό αμφισβήτηση τα πράγματα. Επιπλέον, για την «Ηλέκτρα» πέρασαν από ακρόαση ακόμα και τα πολύ μεγάλα ονόματα, που έχουν παίξει και σε χολιγουντιανές παραγωγές δίπλα σε μεγάλους σταρ, και δεν είχαν πρόβλημα να παίξουν μικρούς ρόλους αφού σε άλλες παραγωγές του θεάτρου δοκιμάζονταν και σε πρωταγωνιστικούς.

Πώς ήταν το καναδικό κοινό; Σε γενικές γραμμές, απαίδευτο θεατρικά. Οι Καναδοί είναι υπεραπλοϊκοί, αλλά ταυτόχρονα έτοιμοι να αφεθούν στο καινούργιο και όχι να του επιτεθούν. Σίγουρα έπαιξε ρόλο ότι εγώ ήμουν γι’ αυτούς το «εξωτικό φρούτο», όπως γίνεται κι εδώ με αντίστοιχους ξένους σκηνοθέτες. Με τη διαφορά ότι εκεί δεν με λιντσάρισαν, όπως αντίστοιχα έγινε εδώ με κάποιους ξένους συναδέλφους. Αντίθετα, ήταν πολύ φιλόξενοι.

Η «Ηλέκτρα» στον καναδικό Τύπο

«Η παραγωγή της “Ηλέκτρας” του Σοφοκλή δεν μοιάζει με καμία από όσες έχετε δει στο παρελθόν. […] Ο Έλληνας σκηνοθέτης Θωμάς Μοσχόπουλος μάς προσφέρει μια παράσταση η οποία είναι εν μέρει ορατόριο, εν μέρει ραπ και στο σύνολό της καθηλωτική, έτη φωτός μακριά από κείνες τις μουχλιασμένες και άκαμπτες παραγωγές αρχαίων ελληνικών τραγωδιών που παρουσιάζονται στα θέατρά μας». Toronto Star

«Δεν χρειάζεται πια να… φοβόμαστε τους Δαναούς (Έλληνες) και δώρα φέροντας, ειδικά όταν είναι τόσο προικισμένοι όσο ο σκηνοθέτης Θωμάς Μοσχόπουλος και οι συνεργάτες του, οι οποίοι ανέβασαν την “Ηλέκτρα” του Σοφοκλή στο Σεξπιρικό Φεστιβάλ του Στράτφορντ. […] Πρόκειται για την καλύτερη παράσταση αρχαίας ελληνικής τραγωδίας που έχω δει». National Post

«Η “Ηλέκτρα”, επιβεβαιώνοντας τη διαχρονικότητά της με μια παραγωγή η οποία παντρεύει εντυπωσιακά την εικόνα και τον ήχο, μπορεί να μεταπείσει ακόμα και κείνους που διατείνονται ότι μισούν το κλασικό ελληνικό θέατρο. […] Η όλη παραγωγή αποτελεί μια εκπληκτική εμπειρία χάρη στον Έλληνα σκηνοθέτη Θωμά Μοσχόπουλο». Ottawa Citizen

«Ο Θωμάς Μοσχόπουλος μάς παρουσιάζει το αρχαίο ελληνικό δράμα, όπως δεν το έχουμε ξαναδεί ποτέ. […] Πρόκειται για μια εντυπωσιακή παράσταση που σε κάνει να σκέφτεσαι πολλή ώρα μετά το τέλος της». The Record

«Συγκλονιστικές ερμηνείες και μια μουσική που κάνει την καρδιά σου να πάλλεται, καθιστούν αυτή την παράσταση αρχαίας τραγωδίας την πιο εντυπωσιακή παραγωγή του φετινού Φεστιβάλ στο Στράτφορντ. […] Μια εξαιρετική θεατρική δουλειά που δεν πρέπει να χάσετε». NOW Magazine