Κρύστοφ Βαρλικόφσκι: Συνέντευξη του Πολωνού σκηνοθέτη με αφορμή την παράσταση (A)pollonia που ανεβάζει στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών
Ακροάσεις «Όταν κάνω ακροάσεις για ένα ρόλο, θέλω οι ηθοποιοί να μου δείχνουν ότι έχουν γνώση κι εμπειρίες γι’ αυτό που τους έχω καλέσει να κάνουν. Έτσι μόνο θα ριχτούν με τόλμη στην περιπέτεια του θεάτρου».
Βραβεία «Κάθε βραβείο στο θέατρο είναι σαν μια άσπρη τρίχα στα μαλλιά μας, καθώς ο καλλιτέχνης μεγαλώνει υπό το βάρος του βραβείου του».
Βορράς-Νότος «Στις χώρες του Βορρά, οι ανθρώπινες σχέσεις είναι πιο βίαιες. Πρέπει να πιούμε βότκα και να φάμε κρέας για να λειτουργήσουμε. Εδώ, στον Νότο, δεν αισθάνθηκα κάποια ένταση στον αέρα ή μια έντονη πνευματική δραστηριότητα. Τι να σας πει το θέατρο για τις ανθρώπινες σχέσεις, όταν γνωρίζετε την τέχνη της ζωής; Το βασικό δηλητήριο για την τέχνη στον Νότο είναι ότι έχετε την dolce vita».
Δαίμονες «Είμαι ένα μείγμα αντιθέσεων. Αν και θέλω να δουλέψω με Έλληνες, δεν μπορώ. Εσείς, όπως και οι Ολλανδοί, φαίνεστε τόσο υγιείς που δεν έχω να σας πω τίποτα. Δεν χρειάζεστε το θέατρο. Βέβαια, στην Ολλανδία έμεινα και δούλεψα τελικά. Ίσως γιατί μου αρέσουν οι φαινομενικά υγιείς κοινωνίες, που όμως μέσα τους κρύβουν δαίμονες».
Εθισμοί «Όσο υπάρχουν κοινωνικοί και θεσμικοί εθισμοί, όπως ο Θεός, η οικογένεια, η πατρίδα, το σεξ και καθετί που μπορεί να μας πληγώνει, το θέατρο πρέπει να ασχολείται με αυτούς. Για να μη μιλήσουμε για τον εθισμό των ανθρώπων του θεάτρου με την τέχνη τους και τις παρενέργειές του…».
Εμμονές «Οι θεατές ενός θεάτρου είναι σαν τους θεατές ενός ποδοσφαιρικού αγώνα. Αυτός που πηγαίνει στο θέατρο και στον αγώνα σα να πηγαίνει στην εκκλησία, λατρεύοντας, είναι άρρωστος, εμμονικός».
Θέατρο «Δεν γνωρίζω πολλά πράγματα για το θέατρο. Μάλλον αργότερα στη ζωή μας συνειδητοποιούμε το στίγμα μας και την πορεία μας σε προσωπικό και καλλιτεχνικό επίπεδο. Βλέπω ότι έχω πολύ δρόμο μπροστά μου, αλλά δεν ξέρω ακόμα πού θα με βγάλει. Αυτό που ξέρω είναι ότι το θέατρο πρέπει να μας αγγίζει. Αυτό είναι το μόνο θέατρο που μ’ ενδιαφέρει. Έχω δει πολλά έργα που με συγκλόνισαν. Ένιωσα σαν χρεοκοπημένος μετά, αλλά παρ’ όλα αυτά δεν ήθελα να τα ξεχάσω».
Ισορροπία «Στην Πολωνία, όπου η θρησκεία είναι θεσμός, είμαι άθεος κι εναντίον της θρησκείας. Στη Γερμανία, όπου τα πάντα είναι ψυχρά και απρόσωπα, ξαναβρίσκω την πίστη μου. Είναι θέμα ισορροπίας».
Κριτικοί «Ένας κριτικός για να μιλήσει για την τέχνη, προϋποθέτει να τα έχει βρει με τον εαυτό του. Η τέχνη του θεάτρου δέχεται πολλές προκλήσεις κι επιθέσεις από τους κριτικούς. Κανένας όμως καλλιτέχνης δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την υποστήριξη των κριτικών. Γι’ αυτό δεν κάνω ποτέ κριτική στους κριτικούς. Αναλαμβάνουμε μια κοινή ευθύνη, καλλιτέχνες και κριτικοί, εμείς από τη σκηνή και αυτοί από τα έντυπα στα οποία γράφουν».
Λατρεύω «…να αντιμετωπίζω ανθρώπους που δεν έχουν έρθει ποτέ στο θέατρο. Η πιο βίαιη και πιο ενδιαφέρουσα συνάντηση που είχα ήταν με μια τάξη 18χρονων θεατών, που ποτέ πριν δεν είχαν πατήσει το πόδι τους στο θέατρο».
Νέοι «Ο χειρότερος τρόπος για να κάνεις ένα νέο άνθρωπο να αγαπήσει το θέατρο είναι να τον πιέσεις να το κάνει επειδή “έτσι πρέπει”».
Πολωνία «Στη χώρα μου, όπου υπάρχει μεγάλη παράδοση στην όπερα, είναι ενδιαφέρον να δει κανείς τις γυναίκες κριτικούς. Απόλυτα νευρωτικές, απόλυτα αποκομμένες από τη ζωή, έχουν προδώσει την ίδια τους τη ζωή αλλά και την τέχνη την οποία υπηρετούν και για την οποία γράφουν. Κάποια στιγμή δήλωσα: “Εγώ δεν ξέρω τίποτα για την όπερα”. Οπότε σταμάτησαν να μου γράφουν επιθετικές –και πολύ σοφιστικέ, είναι αλήθεια– παρατηρήσεις για τη δουλειά μου. Τότε αρχίσαμε να έχουμε μια ανθρώπινη επαφή, ως όντα που είναι εξίσου χαμένα και δεν ξέρουν τι κάνουν στη ζωή τους».
Συμβάσεις «Στο θέατρο πρέπει να μπορούμε να ξεπερνάμε τις συμβάσεις και τις φόρμες. Ηθοποιοί, σκηνοθέτες και θεατές πρέπει να μπαίνουμε σε ένα είδος χαοτικής κατάστασης με τον εαυτό μας».
Σοκ «Ειλικρινά, σοκάρω με το θέατρό μου; Μπορεί ο οποιοσδήποτε να ονομάσει μια σκηνή σοκαριστική, προκλητική… και αυτό είναι όλο. Μπορεί, όμως, επίσης να θέσει ερωτήματα στον εαυτό του, γι’ αυτό που είδε, να ψάξει για πιθανές ερμηνείες».
Ώρα να… «…απομακρυνθούμε από αυτή την ανυπόφορη σύμβαση που μετατρέπει το θέατρο σε κοινωνικό γεγονός, παρά σε μια διανοητική και συναισθηματική εμπειρία».
Info«(A)pollonia» σε σκηνοθεσία Κριστόφ Βαρλικόφσκι. 29-30/6 & 1/7 στη Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών Ιδρύματος Ωνάση, σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Αθηνών (www.sgt.gr, www.greekfestival.gr, τηλ. κέντρο: 210 3272.000)
Το έργο της Μαρίας Ζαβάκου για τον ψηφιακό εκφοβισμό και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η νέα γενιά ανεβαίνει στη σκηνή σε σκηνοθεσία Γιολάντας Μαρκοπούλου
12°
