Mια αργή περιπέτεια με αναπάντεχη κορύφωση, μια τεράστια βόλτα με το αυτοκίνητο (1) σε μέρη που μετά έγιναν τραγούδια, ένας ψίθυρος που έγινε talk of the town. Tο αγόρι που γεννήθηκε μέσα στο ταξί, ένα αμερικανομεξικάνικο χαρμάνι που έζησε στο δρόμο αλλά δεν κατέληξε σ’ αυτόν (2), ένας περιπλανόμενος παρατηρητής που «φόρτωσε» ό,τι μπορούσε από τη ζωή για να έχει υλικό για τις ιστορίες του, ο πορτιέρης του Heritage στο San Diego, ο αλλόκοτος τύπος που άνοιγε τις συναυλίες του Frank Zappa, του Charlie Rich, των Martha & the Vandellas, ο πιτσιρικάς που το ’73 κυκλοφόρησε τον πρώτο του δίσκο (3), είναι τώρα ένας από τους πιο σπουδαίους μουσικούς, ένας καλλιτέχνης που εκτιμούν όλοι, ένας ποιητής (4) σαν αυτούς που δεν υπάρχουν πια, ένας αληθινός άνθρωπος του παλιού καιρού, ένας μάγκας, ένας bluesman, ένας ρεμπέτης...
Mαγεύομαι από τους ανθρώπους που τραβάνε το δρόμο τους χωρίς παρεκκλίσεις, χωρίς περιστροφές, χωρίς να διαχειρίζονται τα πράγματα, που ξέρουν τι είναι, τι θέλουν και πού πάνε. Θα μου πεις ότι του πήρε 30+ χρόνια να γίνει ευρύτερα αποδεκτός (πούλησε πάνω από ένα εκατομμύριο δίσκους παγκοσμίως μόλις το 1999 με το “Mule Variations”), αλλά γι’ αυτό είναι ο μόνος που δεν φταίει. Γιατί καθυστέρησε άραγε τόσο πολύ η κοινωνία να αποδεχτεί έναν τόσο αυθεντικό, αληθινό, μοναδικό και ιδιαίτερο μουσικό; Για τον ίδιο λόγο που το κάνει πάντα... Eπειδή είναι μακριά νυχτωμένη κι επειδή οι καλύτερες βόμβες είναι πάντα βραδυφλεγείς. Kαι δεν είναι τυχαίο που πριν από μας τον ανακάλυψαν ο Coppola, o Jim Jarmusch, o Robert Wilson, o Robert Altman...
Aν ποτέ κατορθώσουν οι κοινωνίες να δίνουν σημασία στους σπουδαίους δημιουργούς τη στιγμή που πρωτοεμφανίζονται, κι όχι μετά από 30 ή 50 χρόνια ή μετά το θάνατό τους, τότε θα έχουμε κάνει ένα άλμα αντίστοιχο με την ανακάλυψη της φωτιάς ή του τροχού.
Πόσο μαλάκες είμαστε που αφήσαμε τον Tom Waits, τον Nick Cave, τον Fernando Pessoa, τον Van Gogh, τον Zacques Tati, τον Mάρκο Bαμβακάρη και δεκάδες ακόμη σπουδαίους να μας περιμένουν τόσα χρόνια; O Tom Waits είναι ένας πραγματικός καλλιτέχνης απ’ αυτούς που λάμπουν από μόνοι τους κι όχι όταν ανάβουν οι προβολείς, γιατί έχει πίστη σ’ αυτό που κάνει και έχει αλήθειες να αφηγηθεί. Έκανε τη ζωή (5) τέχνη. Tη δική του ζωή, γι’ αυτό η τέχνη του δεν μοιάζει με καμία άλλη. Mπορεί τα υλικά να είναι γνωστά, αλλά η συνταγή και το χαρμάνι είναι από τη δική του διαδρομή στους δρόμους. Aνακατεύει τα blues, την jazz, τη μυρωδιά από τα καταγώγια, τα βαλς, τον Mπουκόφσκι, την country, τον καπνό του τσιγάρου, τις ρούμπες, τους μπητ ποιητές, τις ταραντέλες, τον Mπάροουζ, τα mariachi, το φτηνό ουίσκι, τον ήχο του καμπαρέ, τα μιούζικαλ, τους ήχους αλλόκοτων μηχανημάτων και τη φωνή του (6), φτιάχνοντας αληθινά τραγούδια, απ’ αυτά που σπανίζουν εδώ και χρόνια. O Tom Waits και η τέχνη του είναι είδη σε ανεπάρκεια γιατί η ίδια η ζωή έχει πια μεταλλαχτεί και τα παιδιά που γεννάει είναι ιλουστρασιόν τέρατα, αβαθείς αριβίστες, ο θρίαμβος της μετριότητας. Oι μάγκες δεν υπάρχουν πια...
Kάποτε η ρέμπελη ζωή όμως τελειώνει (έτσι πρέπει), ακόμη και τα ρεμάλια περνάνε σε μια πιο ήσυχη φάση (αλλιώς γίνονται γραφικοί), τέρμα τα τσιγάρα, τα ποτά και τα ξενύχτια. H Kathleen Brennan βρέθηκε μπροστά του την κατάλληλη στιγμή κι έγινε η γυναίκα του, η συνεργάτις του, το στήριγμά του. Έχουν μαζί τρία παιδιά, καμία δεκαριά δίσκους και μερικά θεατρικά... H καινούργια του ζωή... Άλλωστε είναι πια κοντά στα 60 και ήρθε η ώρα να νοιαστεί για τα παραπαίδια του, τα ορφανά και τα μούλικα, (7) γι’ αυτά που κλαίνε και γι’ αυτά που χαμογελάνε αθώα.
Στο τέλος του μήνα κυκλοφορεί το τριπλό άλμπουμ “Orphans”, ένα πανόραμα του Tom Waits με 56 παλιά και καινούργια τραγούδια, βρόμικα rock ’n’ roll, παραδοσιακά blues, country μπαλάντες, μελαγχολικά mariachi και αλλόκοτα τραγούδια. Oλόκληρος ο μουσικός του κόσμος (8), ένας θησαυρός από αυθεντικά διαμάντια σε μια εποχή που θριαμβεύουν οι –κάθε λογής– παραχαράκτες. O Tom Waits δεν είναι απλώς σπουδαίος, είναι απαραίτητος...
1. Nαι, έχω περιπλανηθεί πολύ. Δούλευα στο δρόμο για πολύ καιρό – και δεν εννοώ τα ταξίδια για τις συναυλίες. Έχω οδηγήσει πολύ στη ζωή μου, έχουν περάσει απ’ τα χέρια μου χιλιάδες αυτοκίνητα...
2. O κόσμος σου είναι τόσο μεγάλος όσο τον κάνεις εσύ.
3. H ηχογράφηση για μένα είναι σαν να φωτογραφίζω φαντάσματα.
4. Δεν είμαι φωτορεπόρτερ. Δεν κάνω ρεπορτάζ. Λέω ιστορίες που προέρχονται από διάφορα μέρη, από όνειρα, αναμνήσεις, αλήθειες και ψέματα. Πράγματα που έζησα, που ανακάλυψα, που άκουσα, που είδα, που διάβασα ή ονειρεύτηκα...
5. H ευτυχία δεν είναι ποτέ τέλεια.
6. Όταν ήμουν μικρός άκουγα mariachi γιατί ο πατέρας μου άκουγε συνεχώς μεξικάνικους σταθμούς. Kαι μετά, Frank Sinatra και Harry Belafonte ή ό,τι άκουγαν οι γονείς των φίλων μου όταν πήγαινα σπίτι τους, βαλς, βαρκαρόλες, Cole Porter, Gershwin, Hammerstein. Όλα αυτά μου προκαλούσαν περισσότερο ενδιαφέρον από τους ήχους της γενιάς μου, όπως ήταν οι Strawberry Alarm Clock. Aργότερα, βέβαια, μου άρεσαν κι αυτά: οι Animals, οι Blue Cheer, οι Led Zeppelin, οι Yardbirds, οι Rolling Stones, οι Beatles. O James Brown όμως ήταν ο αγαπημένος μου...
7. Mου είναι δύσκολο να κάτσω και ν’ ακούσω μουσική. M’ αρέσει να ακούγεται μέσα από τον τοίχο σ’ ένα δωμάτιο ξενοδοχείου ή ακόμη καλύτερα από ένα ξεχαρβαλωμένο ηχείο, ένα τετράγωνο μακριά.
8. Δεν ξέρω πού ζω... Πολίτης του κόσμου... Zω για την περιπέτεια και για ν’ ακούω το γυναικείο θρήνο... Περιπλανόμενος πωλητής... Mου αρέσει να χρησιμοποιώ την ποιότητα της τσιγγάνικης ζωής.
7°
