Αντρέ Ριέ: «Το βαλς είναι φτιαγμένο για να χορεύεται, όχι απλώς να το ακούς»

Αν έχεις ακούσει τα παραμυθένια βαλς του Σοστακόβιτς ή τη μοναδική φωνή της νεαρής Έμα Κοκ, να ερμηνεύει συγκλονιστικά το «Voilà» στα social media ή στο ραδιόφωνο –που σίγουρα έχεις–, τότε έχεις μεταφερθεί και εσύ στη μουσική μαγεία του Αντρέ Ριέ. Ο «Βασιλιάς του βαλς», όπως τον αποκαλούν, επιστρέφει στην Αθήνα, για να μας συνεπάρει με δύο υπερθεαματικές συναυλίες, συνοδευόμενος από την 60μελή Ορχήστρα Johann Strauss και ένα σύνολο εξαιρετικών μουσικών, ερμηνευτών και χορευτών, υποσχόμενος μια εμπειρία που ξεπερνά τα όρια μιας απλής μουσικής παράστασης. Μετά τη sold out πρώτη ημερομηνία της συναυλίας του στις 14 Μαρτίου, ο Ολλανδός βιολιστής και μαέστρος θα ανέβει ξανά στη σκηνή του ΟΑΚΑ για μια δεύτερη συναυλία στις 15 Μαρτίου.

Ο Αντρέ Ριέ δεν είναι απλώς ένας βιολιστής, αλλά ένας καλλιτέχνης που μετατρέπει κάθε συναυλία του σε ένα μοναδικό μουσικό ταξίδι γεμάτο συναίσθημα, ρομαντισμό και αλληλεπίδραση με το κοινό. Συνδυάζοντας κλασικά κομμάτια από όπερες, μιούζικαλ, κινηματογραφικές παρτιτούρες και φυσικά αξέχαστα βαλς, καταφέρνει να δημιουργεί μια ατμόσφαιρα γιορτής, που μαγεύει θεατές κάθε ηλικίας. Το 2025, η περιοδεία του θα τον ταξιδέψει σε ολόκληρη την Ευρώπη, με στάσεις σε Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Τσεχία, αλλά και σε προορισμούς όπως το Μπαχρέιν και η Μάλτα. Στην Αθήνα θα έχει στο πλευρό του, για αλλή μια φορά, τη νεαρή Έμα Κοκ, η οποία συγκλόνισε το κοινό με τη μοναδική της ερμηνεία στο «Voilà» και θα συμμετέχει στην ευρωπαϊκή περιοδεία του 2025.

Λίγο πριν ταξιδέψει στην Ελλάδα, ο Αντρέ Ριέ μοιράζεται μαζί μας τη δική του μουσική διαδρομή, τις επιρροές που τον καθόρισαν, τα μυστικά της επιτυχίας του και τις πιο συγκινητικές στιγμές της καριέρας του. Ο «Βασιλιάς του βαλς» μας αφηγείται την ιστορία του, γεμάτη χιούμορ, νοσταλγία και βαθιά αγάπη για τη μουσική, αποκαλύπτοντάς μας τι τον κάνει να ξεχωρίζει στη σκηνή και πώς καταφέρνει να κρατά ζωντανή την κλασική μουσική στη σύγχρονη εποχή. 

Ο Αντρέ Ριέ μιλάει στην Athens Voice λίγο πριν τη διπλή του συναυλία στο ΟΑΚΑ

Τι σας ενέπνευσε ώστε να αρχίσετε να παίζετε βιολί και ποιες ήταν οι μεγαλύτερες επιρροές σας ως νεαρός μουσικός;
Η μητέρα μου επέλεξε τα όργανα για όλα τα παιδιά της (ήμασταν έξι), και πίστευε ότι το βιολί θα ήταν τέλειο για μένα. Τότε ερωτεύτηκα τη 18χρονη ξανθιά δασκάλα μου στο βιολί και εξασκήθηκα πολύ για να την εντυπωσιάσω. Η μουσική γέμιζε το σπίτι μας και ως μικρό αγόρι με συνεπήρε η δύναμή της να αγγίζει την ψυχή – ειδικά το βαλς. Ο πατέρας μου ήταν μαέστρος και η ορχήστρα του έπαιζε συχνά Μπετόβεν, Μότσαρτ και, φυσικά, Στράους ως ανκόρ. Ο Γιόχαν Στράους έγινε η μεγαλύτερη επιρροή μου. Τα βαλς του έχουν τόση χαρά και κομψότητα, φέρνουν τους ανθρώπους κοντά με έναν μοναδικό τρόπο.

Αν δεν ήσασταν μουσικός, ποια καριέρα πιστεύετε ότι θα είχατε ακολουθήσει;
Αν έπρεπε να επιλέξω, θα ήθελα να γίνω αρχιτέκτονας. Υπάρχει κάτι όμορφο στο να δημιουργείς χώρους όπου οι άνθρωποι ζουν, αγαπούν και ονειρεύονται. Δεν διαφέρει τόσο από τη μουσική – και τα δύο αφορούν την αρμονία και τη δημιουργία κάτι διαχρονικού. Μπορώ να χτίσω ένα ολόκληρο σπίτι, αλλά θα χρειαζόμουν βοήθεια με την ηλεκτροδότηση.

Ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας της Ορχήστρας Γιόχαν Στράους, ειδικά στο να φέρνει την κλασική μουσική σε ένα ευρύτερο κοινό; Πώς εξισορροπείτε τη διατήρηση της αυθεντικότητας της κλασικής μουσικής με την προσθήκη στοιχείων διασκέδασης που προσελκύουν το σύγχρονο κοινό;
Το μυστικό είναι η σύνδεση που δημιουργούμε με το κοινό. Η κλασική μουσική δεν πρέπει ποτέ να φαίνεται μακρινή ή αποκλειστική, είναι για όλους. Η ορχήστρα μου κι εγώ προσπαθούμε να κάνουμε κάθε παράσταση μια γιορτή. Θέλουμε να διατηρήσουμε την ομορφιά και τον πλούτο της μουσικής, ενώ προσθέτουμε χαρά, χιούμορ και ενέργεια. Το βαλς, για παράδειγμα, είναι φτιαγμένο για να χορεύεται, όχι απλώς να το ακούς. Εμπλέκουμε το κοινό, το κάνουμε να γελάσει, να συγκινηθεί – έτσι γεφυρώνουμε την παράδοση με τη σύγχρονη εποχή. Αν ένα κομμάτι αγγίζει την καρδιά μου, ξέρω ότι θα αγγίξει και τις δικές σας, είτε είναι κλασικό είτε ποπ.

Πώς ισορροπείτε την καλλιτεχνική και την επιχειρηματική πλευρά της καριέρας σας;
Περιβάλλομαι από μια εξαιρετική ομάδα που διαχειρίζεται πολλές από τις επιχειρηματικές πτυχές, επιτρέποντάς μου να επικεντρωθώ στη μουσική. Ωστόσο, συμμετέχω ενεργά σε όλες τις αποφάσεις, καθώς θέλω να διασφαλίσω ότι η εμπειρία παραμένει αυθεντική. Η σύζυγός μου και ο μικρότερος γιος μου είναι επίσης μέρος της εταιρείας – είμαστε μια μεγάλη οικογενειακή επιχείρηση. Έχω 120 άτομα στη μισθοδοσία, συμπεριλαμβανομένης της μεγαλύτερης ιδιωτικής ορχήστρας στον κόσμο. Αυτοί και οι οικογένειές τους εξαρτώνται από τις περιοδείες μας.

Πώς επιλέγετε τα κομμάτια που ερμηνεύετε και τι σας ελκύει σε συγκεκριμένες συνθέσεις;
Διαλέγω κομμάτια που με συγκινούν, με μια ιστορία, ένα συναίσθημα ή μια ιδιαίτερη ενέργεια. Είτε είναι βαλς, άρια ή παραδοσιακό τραγούδι, πρέπει να αγγίζει την καρδιά μου. Σκέφτομαι επίσης με τι θα συνδεθεί το κοινό. Συχνά επιλέγω κομμάτια που ξυπνούν νοσταλγία ή αφηγούνται μια διαχρονική ιστορία, κάτι που θα μας ενώσει.

Μπορείτε να μοιραστείτε μια παρασκηνιακή ιστορία ή μια αγαπημένη ανάμνηση από κάποια από τις συναυλίες σας;
Μια φορά στη Μπογκοτά είχαμε τεχνικά προβλήματα με τον ήχο και έπρεπε να διακόψουμε τη συναυλία για μια ολόκληρη ώρα. Το κοινό ήταν φανταστικό. Άρχισαν να τραγουδούν και ξαφνικά ένα μικρό αγόρι άρχισε να παίζει φλάουτο. Τον κάλεσα στη σκηνή και παίξαμε όλοι μαζί — η ορχήστρα, το αγόρι από την Κολομβία και το κοινό. Μετά, του χαρίσαμε ένα πραγματικό φλάουτο. Μπορείτε να το δείτε στο YouTube, ήταν υπέροχο.

Πώς προσαρμόζετε τις παραστάσεις σας σε διαφορετικά πολιτιστικά περιβάλλοντα; Τι σας συναρπάζει περισσότερο στη σχέση σας με την Ελλάδα;
Όταν παίζουμε σε διαφορετικές χώρες, μου αρέσει να ενσωματώνω στοιχεία της τοπικής κουλτούρας — ίσως ένα παραδοσιακό τραγούδι ή έναν χορό. Η ελληνική μουσική είναι τόσο παθιασμένη. Ο χορός του Ζορμπά αποτελεί πάντα το αποκορύφωμα. Οι Έλληνες είναι ζωντανοί, συναισθηματικοί και βαθιά συνδεδεμένοι με τη μουσική τους παράδοση. Είναι χαρά να παίζουμε με την ορχήστρα μου σε έναν τόσο πολιτισμικά πλούσιο τόπο.

Βλέπετε διαφορές στον τρόπο που αντιδρούν τα κοινά από διαφορετικές κουλτούρες στα ίδια μουσικά κομμάτια;
Απολύτως. Κάποια κοινά είναι πολύ εκφραστικά –χειροκροτούν, χορεύουν, ακόμη και τραγουδούν μαζί μας–, ενώ άλλα είναι πιο συγκρατημένα αλλά εξίσου προσηλωμένα. Για παράδειγμα, στη Βραζιλία, οι άνθρωποι είναι απίστευτα ζωντανοί, ενώ στην Ιαπωνία, ακούνε με βαθύ σεβασμό, αλλά όταν πέφτουν τα μπαλόνια, χαίρονται σαν παιδιά. Οι Έλληνες, φυσικά, λατρεύουν να γιορτάζουν!

Πώς δημιουργείτε τόσο ισχυρούς δεσμούς με την ορχήστρα σας και τι εκτιμάτε περισσότερο στους μουσικούς σας;
Η ορχήστρα μου είναι η μεγάλη μου οικογένεια –πολλοί από τους μουσικούς μου είναι μαζί μου πάνω από 25 χρόνια. Μοιραζόμαστε γέλια, δάκρυα και αμέτρητες αναμνήσεις. Εκτιμώ το πάθος και την αφοσίωσή τους, παίζουν με την καρδιά τους, όχι μόνο με τα χέρια τους. Κάνουμε εκτεταμένες πρόβες, αλλά περνάμε επίσης χρόνο μαζί και εκτός μουσικής, χτίζοντας εμπιστοσύνη και συντροφικότητα. Υπάρχουν επίσης πολλά ζευγάρια στην ορχήστρα και την ομάδα μου. Αυτός ο δεσμός είναι που κάνει τις παραστάσεις μας τόσο ενιαίες και γεμάτες συναίσθημα.

Τι ρόλο παίζει η αφήγηση στις συναυλίες σας και πώς δημιουργείτε μια αφήγηση για το κοινό σας; Ποιες προκλήσεις έχετε αντιμετωπίσει στην προσπάθεια να διατηρήσετε την κλασική μουσική επίκαιρη σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο τοπίο ψυχαγωγίας;
Η αφήγηση βρίσκεται στην καρδιά των συναυλιών μου. Η ίδια η μουσική αφηγείται ιστορίες, και εγώ προσπαθώ να το ενισχύσω αλληλεπιδρώντας με το κοινό, μοιράζοντας ανέκδοτα και δημιουργώντας στιγμές έκπληξης. Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να υπενθυμίζω στους ανθρώπους ότι η κλασική μουσική δεν είναι «παλιά» ή «βαρετή». Είναι ζωντανή και γεμάτη συναίσθημα. Κάνοντάς την προσιτή και διασκεδαστική, τη διατηρούμε επίκαιρη.

Σας έχει εκπλήξει ποτέ η συναισθηματική αντίδραση του κοινού σας; Μπορείτε να μοιραστείτε ένα αξέχαστο παράδειγμα;
Ω, πολλές φορές! Θυμάμαι μια συναυλία όπου ένας ηλικιωμένος άνδρας ήρθε σε μένα μετά το τέλος της, με δάκρυα να τρέχουν στο πρόσωπό του. Μου είπε ότι η μουσική τού θύμισε τη σύζυγό του που είχε φύγει από τη ζωή και ένιωσε σαν να ήταν ξανά μαζί του. Στιγμές όπως αυτή μου θυμίζουν γιατί κάνω αυτό που κάνω – είναι για να αγγίζω τις καρδιές των ανθρώπων.

Αν μπορούσατε να παίξετε ένα μόνο μουσικό κομμάτι για το υπόλοιπο της ζωής σας, ποιο θα ήταν και γιατί;
Ο «Γαλάζιος Δούναβης». Είναι κάτι παραπάνω από μουσική, είναι καθαρή χαρά, μια γιορτή της ζωής. Κάθε φορά που το παίζω, βλέπω ανθρώπους να χαμογελούν, να κρατιούνται χέρι χέρι, να χορεύουν. Είναι απλώς διαχρονικό.

Η μουσική έγινε το πάθος σας, η καθημερινότητά σας και το επάγγελμά σας. Αυτό μοιάζει με το όνειρο πολλών ανθρώπων. Κουράζεστε ποτέ από τη μουσική και χρειάζεστε ένα διάλειμμα από αυτήν;
Όχι, δεν δουλεύω, διασκεδάζω. Αλλά στον ελεύθερο χρόνο μου δεν ακούω μουσική. Τότε είναι που κοιμάμαι, βγάζω βόλτα τα σκυλιά με τη σύζυγό μου, παίζω Sudoku ή περνάω χρόνο με τα εγγόνια μου.

Αν έπρεπε να επιλέξετε ένα soundtrack για τη ζωή σας, ποιο θα ήταν αυτό;
Το soundtrack της ζωής μου θα ήταν ένα μείγμα από βαλς του Στράους και ρομαντικά κινηματογραφικά σάουντρακ. Κάτι αισιόδοξο, γεμάτο συναίσθημα και ρομαντισμό. Είμαι ένας πολύ ρομαντικός άνθρωπος.

Αν μπορούσατε να ζήσετε σε οποιαδήποτε χώρα και εποχή, πού και πότε θα ήταν;
Θα ήθελα να ζήσω στη Βιέννη του 19ου αιώνα, τη χρυσή εποχή του Στράους και του βαλς. Να είμαι εκεί όταν η μουσική του παιζόταν για πρώτη φορά, με τους μεγαλοπρεπείς χορούς και την κομψότητα εκείνης της εποχής. Αλλά μόνο αν μπορούσα να πάρω μαζί μου την ορχήστρα μου, φυσικά. Το 2025 γιορτάζουμε τα 200 χρόνια από τη γέννηση του Γιόχαν Στράους και είναι μια ξεχωριστή χρονιά για μένα.