Μια μέρα γεννηθήκαμε, μια μέρα θα πεθάνουμε, το θέμα είναι τι κάνουμε στο ενδιάμεσο
- CITY GUIDE
- PODCAST
-
10°
![Η Ελευθερία Αρβανιτάκη σε πρώτο πρόσωπο Η Ελευθερία Αρβανιτάκη σε πρώτο πρόσωπο](/images/1920x937/jpg/files/2025-01-29/i-eleutheria-arvanitaki-se-proto-prosopo.jpg)
Η Ελευθερία Αρβανιτάκη σε πρώτο πρόσωπο
Η Ελευθερία Αρβανιτάκη σε μια εκ βαθέων συζήτηση λίγο πριν την εμφάνισή της με τον Μάριο Φραγκούλη στην παράσταση «Πρώτη φορά» στο Θέατρο Παλλάς (12, 23 & 24 Φεβρουαρίου)
Στη ζωή υπάρχουν εκείνες οι περιπτώσεις, λίγες ή και περισσότερες, όπου συμβαίνουν τα σωστά πράγματα την κατάλληλη στιγμή. Για την Ελευθερία Αρβανιτάκη αυτή η στιγμή ήταν οι διακοπές της στη Σκόπελο πριν από πολλά χρόνια, το 1979, όταν γνώρισε τα μέλη της Οπισθοδρομικής Κομπανίας. Αμέσως κατάλαβαν αμφότεροι τη μεταξύ τους χημεία, κι έτσι ξεκίνησε το ταξίδι στην ελληνική μουσική και δισκογραφία. Ένα ταξίδι που μέσα από ιστορικούς δίσκους και τραγούδια, καθώς και πολλές και σημαντικές συναυλίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, έχει καθιερώσει την Ελευθερία Αρβανιτάκη στη συνείδηση του κόσμου ως μία από τις σημαντικότερες Ελληνίδες ερμηνεύτριες. Από το λαϊκό και το folk στο ethnic και μετά πίσω στις ρίζες του μπλουζ, με μια χαρακτηριστική, αγαπημένη και πλήρως αναγνωρίσιμη φωνητική ταυτότητα, η Ελευθερία θα συνεργαστεί με κάποιους από τους σημαντικότερους Έλληνες συνθέτες και στιχουργούς. Περισσότερα από 25 προσωπικά albums μετά, χωρίς να υπολογίζει κανείς τις δεκάδες συμμετοχές σε άλλες παραγωγές της ελληνικής δισκογραφίας, η φωνή της έχει «ντύσει» πολλές προσωπικές και ξεχωριστές στιγμές των Ελλήνων. Με της «Καληνύχτας τα φιλιά», με το «Κόκκινο φουστάνι», το «Δυνατά» και πολλά άλλα σπουδαία και αγαπημένα τραγούδια.
Φέτος και για πρώτη φορά στη μακρά πορεία της, ο δρόμος της Ελευθερίας Αρβανιτάκη τέμνεται με αυτόν ενός άλλου σπουδαίου Έλληνα ερμηνευτή, του Μάριου Φραγκούλη. Οι δύο καλλιτέχνες θα συναντηθούν στο Θέατρο Παλλάς για τρεις παραστάσεις (12, 23 & 24 Φεβρουαρίου), παρουσιάζοντας όλα τα στοιχεία που τους ενώνουν. Τον περασμένο Οκτώβριο, ο Μάριος Φραγκούλης ερμήνευσε τη δική του «Συμφωνία για τη ζωή» (Symphony of Life) στο Ηρώδειο, έχοντας στο πλευρό του τη διάσημη Αμερικανίδα σοπράνο Larisa Martinez. Η «Πρώτη φορά» των Φραγκούλη & Αρβανιτάκη αναμένεται να είναι μια μαγευτική παράσταση, την οποία οι θεατές θα ζητήσουν εκ νέου και σε πολλές επαναλήψεις. Περιμένοντας με ιδιαίτερη χαρά αυτή τη συνεργασία, η Ελευθερία Αρβανιτάκη μίλησε στην Athens Voice. Σε μια εκ βαθέων συζήτηση, αναπολώντας τους σημαντικότερους σταθμούς της ζωής και της καριέρας της, έπιασε το νήμα της αφήγησης από τα καλοκαίρια στην πατρίδα της την Ικαρία και τα χρόνια της Οπισθοδρομικής Κομπανίας μέχρι τις εμφανίσεις στα μεγάλα φεστιβάλ του εξωτερικού και τις συνεργασίες με τα νέα ονόματα του ελληνικού τραγουδιού. Η επιρροή των μεγάλων Ελλήνων συνθετών, οι ημερομηνίες-ορόσημα, οι ιστορικές και σπουδαίες συναυλίες, καθώς και οι αντίστοιχες «δύσκολες» μπροστά σε διαφορετικά από τα συνηθισμένα ακροατήρια.
Ελευθερία Αρβανιτάκη: Η ζωή και η καριέρα της
» Μικρή ξεκίνησα με τα μπλουζ. Ο πρώτος δίσκος που άκουσα ήταν των John Mayall & The Bluesbreakers. Ξεκίνησα ακούγοντας ξένη μουσική, στη συνέχεια όμως, μεγαλώνοντας, άρχισα να ακούω Χατζιδάκι και Θεοδωράκη. Τον δεύτερο τον άκουγα πολύ στη δικτατορία, κρυφά τότε. Άρχισα να ακούω Λοΐζο, Μαρκόπουλο, Σαββόπουλο, πήγαινα να τους βλέπω ζωντανά. Μετά ήρθαν στη ζωή μου τα ρεμπέτικα. Κάπως έτσι ξεκίνησε το μουσικό μου ταξίδι με τα παλιά λαϊκά, τα ρεμπέτικα, τα δημοτικά και τα νησιώτικα. Κατάγομαι από την Ικαρία, ένα νησί όπου ο κόσμος αγαπάει πολύ την παραδοσιακή μουσική, οπότε είχα από μικρή αυτή την αίσθηση του νησιώτικου τραγουδιού.
» Στην Ικαρία όλος ο κόσμος χορεύει. Από τα παιδιά πέντε και έξι ετών, μέχρι τον παππού που έχει φτάσει τα 90. Αυτό δίνει μια αυθεντικότητα στα τοπικά πανηγύρια. Όλες οι ηλικίες έχουν αγκαλιάσει την παράδοση του τόπου. Τα καλοκαίρια που πέρασα στην Ικαρία ήταν ξένοιαστα και με πολύ γλέντι, αλλά και με πολλή δουλειά από μεριάς των Ικαριωτών. Παλαιότερα ίσχυε αυτό που λένε πως τα μαγαζιά ανοίγουν το βράδυ, καθώς το πρωί οι Ικαριώτες είχαν τα κτήματά τους. Δεν γνωρίζω αν ισχύει κάτι αντίστοιχο σήμερα. Η Ικαρία είναι ένα νησί που δεν ασχολείται πολύ με το ψάρεμα, αλλά έχει πολλά αγριοκάτσικα, κήπους με εσπεριδοειδή, εκτάσεις με καλαμπόκι κ.ά. Επίσης είχε κατά καιρούς πολλούς ναυτικούς αλλά και μετανάστες. Ήταν ένα νησί όπου κάθε χωριό έκανε το δικό του πανηγύρι, μαζεύοντας έτσι χρήματα, που επανεπενδύονταν στον τόπο. Γέφυρες, σχολεία, δρόμοι και μονοπάτια. Έτσι γίνεται ακόμα! Τα πανηγύρια τα διοργανώνουν από κοινού τα χωριά και οι εκκλησίες κι έτσι το νησί κρατιέται ζωντανό.
» Κατάγομαι από την Οξέ, ένα χωριό κοντά στον Άγιο Κήρυκο. Συνόδευα τα καλοκαίρια μου με ελληνική και ξένη λογοτεχνία – θυμάμαι, είχα ξεκινήσει με Καζαντζάκη. Ακόμα και σήμερα, η λογοτεχνία με γοητεύει και με ξεκουράζει. Θυμάμαι επίσης την εντύπωση που μου έκανε η ταινία “Στη φωλιά του κούκου” με τον Τζακ Νίκολσον όταν την είδα εκεί για πρώτη φορά. Εκείνα τα χρόνια δεν είχα σκεφτεί καθόλου ότι θα ασχοληθώ επαγγελματικά με το τραγούδι. Είχα σκεφτεί να γίνω αρχαιολόγος, αλλά η μουσική είχε ήδη μπει στη ζωή μου και σιγά σιγά με έβαζε σε έναν άλλο, μαγικό κόσμο. Ήταν λίγο μετά που ξεκίνησα με την Οπισθοδρομική Κομπανία και τον Διονύση Σαββόπουλο, έναν καλλιτέχνη που, χωρίς να το ξέρει, ουσιαστικά με διαμόρφωσε. Πρόσφατα κυκλοφόρησε και την αυτοβιογραφία του, την οποία διάβασα και βρήκα εξαιρετική.
» Ο Διονύσης Σαββόπουλος είναι ένας καλλιτέχνης που θαυμάζω πολύ και γνωρίζω όλη του τη δισκογραφία. Το να ξεκινήσω με τα παιδιά της Κομπανίας, και μαζί του, ήταν ένα όνειρο. Μιλάμε για την εποχή του προγράμματος “Γιγανταιώρημα” στην Πλάκα, όπου βγαίναμε για μισή ώρα και παίζαμε ρεμπέτικα. Τραγουδούσα και δικά του τραγούδια, όπου χρειαζόταν γυναικεία φωνητικά. Ήταν και ο Πουλικάκος και διασκεύαζε το “Υπάρχω” του Καζαντζίδη, στη ροκ εκδοχή του. Mια μαγική χρονιά. Δεν είχα καθόλου άγχος, ήταν απρόσμενο και γοητευτικό. Είχα άγνοια κινδύνου. Στην πορεία σταμάτησα για ενάμιση χρόνο περίπου. Είχα τρομάξει, δεν ήξερα αν ήταν αυτό που ήθελα να κάνω στη ζωή μου. Αλλά η μουσική παρασέρνει, είναι μια ζωή από μόνη της, η πιο λαϊκή των τεχνών. Οπότε μοιραία ενωθήκαμε ξανά με την Οπισθοδρομική Κομπανία και ξεκίνησε εκ νέου η πορεία μας. Από ένα μπαρ στη Σκουφά, απ’ όσο θυμάμαι. Μετά φτιάξαμε το Άλσος από την αρχή με τον Αλέξη Κυριτσόπουλο. Καμία σχέση βέβαια με σήμερα. Καθίσαμε εκεί για τρία χρόνια με την Κομπανία και στη συνέχεια το σχήμα διαλύθηκε.
» Κι όμως σήμερα υπάρχουν πολλές “Οπισθοδρομικές Κομπανίες”! Το βλέπουμε και στα πανηγύρια που απλώνονται σε όλη την Ελλάδα. Είναι κάτι πολύ όμορφο αυτό. Πολλά νέα παιδιά ασχολούνται με παραδοσιακά όργανα και έχουν γίνει εξαιρετικοί μουσικοί, ειδικά από τότε που αυξήθηκαν τα μουσικά σχολεία. Αλλά υπάρχουν και παρέες φοιτητών που παίζουν τζουρά, ούτι, σαντούρι κ.λπ. Υπάρχουν έτσι πολλές ομάδες που παίζουν ρεμπέτικα αυτή την εποχή και ξέρω ότι η νεολαία πηγαίνει συχνά και τις βλέπει. Είναι ένα φαινόμενο που το βλέπω συχνά εδώ στην Αθήνα.
» Ο κάθε ένας από τους συνθέτες και τους στιχουργούς που συνάντησα και συνεργάστηκα αποτελούσε προσωπική μεγάλη μου επιθυμία. Όπως ο Βαγγέλης Γερμανός, σε παραγωγή του Διονύση Σαββόπουλου, όταν ξεκίνησα στη δισκογραφία, ή ο Νίκος Μαμαγκάκης και ο Γιώργος Ιωάννου, ενώ ήμουν ταυτόχρονα στην Οπισθοδρομική Κομπανία. Στη συνέχεια άρχισα να συναντώ και να συνεργάζομαι με ανθρώπους που ήθελα πολύ, καθώς ήξερα τη μουσική τους και χαιρόμουν ιδιαίτερα. Ο Μαμαγκάκης και ο Δημήτρης Παπαδημητρίου ήξεραν ακριβώς πώς ήθελαν να ακουστούν τα τραγούδια τους και σχεδόν τα “σκηνοθετούσαν” στην ερμηνεία μου. Με καθοδηγούσαν με τις μελωδίες και με τον τρόπο τους. Έπαιξαν μεγάλο ρόλο στη ζωή και την καριέρα μου. Eίμαι πανευτυχής που συνεργάστηκα μαζί τους. Υπάρχει ένα ρεπερτόριο που τους αφορά και με αφορά βαθιά. Οι συνεργασίες μου βασίζονται πρώτα στην εκτίμηση που έχω για την τέχνη αυτών των ανθρώπων και μετά κοιτάμε να δούμε αν μπορούμε να έρθουμε πιο κοντά ως φίλοι.
» Ο τραγουδιστής είναι εν μέρει και ηθοποιός. Ερμηνεύει συναισθήματα τα οποία δεν είναι απαραίτητα δικά του και δεν ταυτίζεται προσωπικά. Προετοιμάζεται έτσι για να μπει στον ρόλο, καθώς πρόκειται να υπηρετήσει τον λόγο. Πολλά από τα τραγούδια που έχω πει με αφορούν άμεσα, κάποια άλλα μπορεί να εκφράζουν μια αντίδραση που να μην είχα ποτέ, αλλά είναι τόσο βαθιά και διαφορετικά αυτά τα αισθήματα. Ασκούν μεγάλη γοητεία και προφανώς σημαίνουν πολλά για πολύ κόσμο.
» Στις συναυλίες που έχουμε κάνει στο εξωτερικό, έχουμε ζήσει συγκλονιστικές στιγμές. Όταν το κοινό δεν αποτελούνταν από Έλληνες, απολάμβανε τη μουσική και το performance, χωρίς απαραίτητα να καταλαβαίνει τους στίχους. Είναι από τις περιπτώσεις που περισσότερο “αισθάνεσαι”. Αλλά δεν είναι οι μόνοι. Κάτι αντίστοιχο αισθανόμαστε κι εμείς όταν π.χ. ακούμε Σεζάρια Εβόρα. Μπορεί να μην καταλαβαίνουμε τι λέει αυτή η γυναίκα, αλλά είναι τόσο γοητευτικό και υπέροχο μουσικά αυτό που ακούμε, που ουσιαστικά δεν χρειάζεται να καταλαβαίνουμε τι λέει. Με αυτή τη λογική ταξίδεψα κι εγώ στο εξωτερικό και ομολογώ πως ήταν συγκλονιστικές οι στιγμές που έζησα. Ένα κοινό που άκουγε προσεκτικά και χειροκροτούσε στο τέλος. Με τους Έλληνες του εξωτερικού τα πράγματα είναι προφανώς διαφορετικά. Εκείνη την ώρα το κοινό βλέπει την Ελλάδα μπροστά του, ξαναζεί τις αναμνήσεις του από τη χώρα μας κι ενθουσιάζεται. Με τη Σεζάρια Εβόρα μάς ένωσαν η μουσική, οι τόποι μας, η εντοπιότητα, τα ηχοχρώματα της φωνής. Αποκτήσαμε μια πιο στενή σχέση, συναντιόμασταν όποτε ερχόταν για συναυλία στην Ελλάδα, και, θυμάμαι, της άρεσαν πολύ τα παϊδάκια, ήθελε να τρώει κάθε φορά! Έτσι δημιουργήθηκε μια φιλία, πήγαινα στις συναυλίες της ή βρισκόμασταν μετά για φαγητό. Είναι μια γυναίκα που εκτίμησα πολύ και γοητεύτηκα από τη φωνή της, την ακούω μέχρι σήμερα. Δυστυχώς έφυγε από τη ζωή πριν από αρκετά χρόνια.
» Έχω δώσει συναυλίες και μπροστά σε δύσκολα κοινά. Μία που δεν θα ξεχάσω ποτέ ήταν αυτή σε μια φυλακή εφήβων με την Οπισθοδρομική Κομπανία. Δεν θα ξεχάσω τα πρόσωπα και τα άδεια μάτια τους. Αναρωτιόμουν τι έκανα εκεί στη δυστυχία αυτών των ανθρώπων. Προσπαθούσα να καταλάβω τι προσφέραμε, τα παιδιά ήταν αδιάφορα και φυλακισμένα στα εφηβικά προβλήματά τους. Μια τρομερή εμπειρία.
» Ορόσημα της καριέρας μου θεωρώ πρωτίστως το ξεκίνημά μου με τον Σαββόπουλο, ένα όνειρο ζωής που πραγματοποιήθηκε. Κομβική στιγμή υπήρξε ο δίσκος “Τραγούδια για τους μήνες”, ένα άλμπουμ που έκανε μεγάλες πωλήσεις τότε. Αμφιβάλλω αν σήμερα θα είχε την ίδια επιτυχία. Επίσης το φεστιβάλ WOMAD στην Ισπανία και στα Κανάρια Νησιά το 1998. Μου έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση που ο κόσμος ήξερε τραγούδια όπως το “Μένω εκτός” και το “Δυνατά”. Σίγουρα θα έλεγα και τη συναυλία στο Carnegie Hall, σε ένα sold out θέατρο και μπροστά σ’ ένα κοινό όπου οι Έλληνες ήταν ελάχιστοι.
» Από την ελληνική δισκογραφία έχω θαυμάσει και ζηλέψει, με την καλή έννοια, αρκετά τραγούδια. Θα ξεχώριζα την “Όμορφη πόλη” του Μίκη, τα “Λιανοτράγουδα” του Μάνου Χατζιδάκι από τον “Μεγάλο ερωτικό”, όπως και τον “Άγγελο εξάγγελο” του Σαββόπουλου, δηλαδή τη διασκευή στο “The wicked messenger” του Μπομπ Ντίλαν.
» Κάνω μαθήματα φωνητικής και ορθοφωνίας μέχρι και σήμερα. Η φωνή είναι μύες που χρειάζονται γυμναστική. Ξεκίνησα το 1982, όταν, μέσω του Νίκου Μαμαγκάκη, γνώρισα την Καίτη Παπαλεξοπούλου. Στη συνέχεια δούλεψα με τον κύριο Δήμα και τώρα με την Αμαλία Βίνος.
»Υπήρξαν στιγμές που σκέφτηκα “Ως εδώ ήταν. Φτάνει”, είναι κάτι που το σκέφτεσαι μια στο τόσο. Μια χαρακτηριστική στιγμή που μου έρχεται στο μυαλό ήταν όταν τελείωσε η πορεία της Οπισθοδρομικής Κομπανίας, τότε σκέφτηκα ότι η σχέση μου με τη μουσική τελείωσε. Άλλα ήταν η εποχή που μαζί με τον Σταμάτη Σπανουδάκη κάναμε το “Κοντραμπάντο” και ξαναμπήκα στον χώρο με πάθος.
» Από νέους ερμηνευτές θα ξεχώριζα σίγουρα τη Νατάσα Μποφίλιου, που έχει μια εξαιρετική φωνή, την Ελεονώρα Ζουγανέλη, με την οποία είχαμε τη χαρά να συνεργαστούμε. Επίσης μου αρέσει πολύ η Ιουλία Καραπατάκη, που ασχολείται με την κληρονομιά των παλιών λαϊκών τραγουδιών και η νεολαία την αγαπά και την πιστεύει πολύ. Τα τραγούδια που ερμηνεύει είναι κυρίως εκείνης της εποχής, τραγούδια που έχουν χαραχτεί στο DNA μας, τραγούδια που τα ανακαλύπτει ξανά η νεολαία και παθιάζεται. Μία ακόμα νέα τραγουδίστρια που έχω ξεχωρίσει είναι η Μυρτώ Βασιλείου.
» Φέτος τον Φεβρουάριο στο Παλλάς θα πλησιάσουν δύο κόσμοι, του Μάριου και ο δικός μου. Παρ’ ότι φαίνονται διαφορετικοί οι δρόμοι μας, ενώνονται μέσα από τα λαϊκά τραγούδια. Ο Μάριος Φραγκούλης έχει μια μεγάλη και διεθνή καριέρα, είναι εξαιρετικός τραγουδιστής και υπέροχος άνθρωπος. Γνωριζόμαστε πολλά χρόνια και ομολογώ ότι δεν έχω γνωρίσει πιο γενναιόδωρο παιδί. Χαίρομαι πολύ που θα συνεργαστούμε, δουλεύουμε και κάνουμε πρόβες ακατάπαυστα. Ελπίζουμε η συνάντησή μας να αφήσει πολύ καλές εντυπώσεις στο κοινό».
INFO
Ελευθερία Αρβανιτάκη-Μάριος Φραγκούλης, Θέατρο Παλλάς, Βουκουρεστίου 5, 21 0321 3100. Για 3 παραστάσεις: 12, 23 & 24 Φεβρουαρίου 2025
Δειτε περισσοτερα
Ένας δρόμος με σπουδαία ιστορία που κουβαλάει μια βαριά κληρονομιά
«Αν και είχαμε χωρίσει, είχα τα κλειδιά του σπιτιού του. Ανέβηκα στη Θεσσαλονίκη με αεροπλάνο για να του αφήσω ένα τριαντάφυλλο»
Μιλήσαμε με τον Βασίλη Λούρα για το συναρπαστικό ντοκιμαντέρ του που προβάλλεται αυτή την εβδομάδα στους κινηματογράφους από το CINOBO
O Άντονι ΜακΚι μοιάζει ο κατάλληλος για να φέρει τον μύθο του ήρωα με την ασπίδα-αστερόεσσα στη νέα εποχή
Οι δύο σημαντικότεροι φωτογράφοι της Θεσσαλονίκης σε μια από κοινού έκθεση