Tindersticks: Η μουσική πρέπει να παραμένει μια περιπέτεια

Πόσο εύκολο είναι να λες για μια μπάντα (σχεδόν) κάθε φορά που τη βλέπεις ότι ήταν καλύτεροι από την προηγούμενη φορά; Πόσο εύκολο είναι (σχεδόν) κάθε φορά σε κάθε νέο δίσκο αυτής της μπάντας να βρίσκεις κάτι καινούριο, μια ανανεωτική δύναμη, που άλλοτε πιο δυνατά και αποφασιστικά άλλοτε πιο υπόγεια και διακριτικά επαναπροσδιορίζει τον δεσμό του ακροατή με τη μουσική, τη φωνή, το ίδιο το συγκρότημα;

Οι Tindersticks και ο Stuart A. Staples ανήκουν σε αυτήν την καλλιτεχνική ελίτ που έχει αναγάγει την ανανέωση τη δημιουργικής δεξαμενής σε τέχνη με τις αποδείξεις να μαζεύονται σωρός μέσα σε αυτές τις τρεις δεκαετίες ζωής της μπάντας από το Νότινγχαμ, με κάθε δίσκο, με κάθε live, με κάθε αφορμή.

Από το πρώτο εκείνο φερώνυμο album που «μαγειρεύτηκε» στις αρχές των 90s σε μια κουζίνα στο Kilburn μέχρι το τελευταίο live των πρώτων Tindersticks στο Barbican Center το 2006, με το “Tindersticks ΙΙ” να σκορπάει το legacy του μέσα από τις ενορχηστρώσεις των εγχόρδων γράφοντας την τελευταία σελίδα στο πρώτο κεφάλαιο του συγκροτήματος, κι από το δεύτερο κεφάλαιο που ξεκίνησε με το “Hungry Shaw” και κρατάει μέχρι και σήμερα οι Tindersticks ήταν και παρέμειναν μια μπάντα αυστηρά προσανατολισμένη σε μια από τις πιο αγνές μορφές της δημιουργικής έκφρασης. Αυτής που δεν καταδέχεται εύκολα να υπακούσει σε μη καλλιτεχνικά ερεθίσματα, αυτής που, όπως μας λέει και ο Stuart A. Staples, αντιμετωπίζει τη μουσική σαν μια περιπέτεια διαρκείας, σχεδιασμένη να προσφέρει χαρά σε όσους συμμετέχουν σε αυτήν.

Πανηγυρικό αποτέλεσμα όλης αυτής της διαδικασίας που κρατάει πια τριάντα χρόνια, το νέο, δέκατο τέταρτο album τους “Soft Tissue”, που κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του 2024, ξαφνιάζοντας ευχάριστα τους πάντες, από τους fans των «κλασσικών» Tindersticks μέχρι κι εκείνους που δεν πτοήθηκαν από τις πιο πειραματικές και αφηρημένες στιγμές τους εξακολουθώντας να γεμίζουν τα θέατρα σε κάθε εμφάνισή τους. Ένα album με μια αυτόματη θέση στα “best of” της Tindersticks δισκογραφίας, ένα album που επιβεβαιώνει το marketing μότο που φιγουράρει στα δελτία τύπου της κυκλοφορίας του «Οι καλύτεροι Tindersticks που είδαμε ποτέ είναι απλώς οι επόμενοι».

Περιμένοντας με χαρά να επιβεβαιώσουμε αυτή την πρόγνωση στην επόμενη εμφάνιση των Tindersticks στην Αθήνα, το Σάββατο 2 Νοεμβρίου, στο City Theater, και να ακούσουμε ζωντανά το “New World” να ξετυλίγεται πάνω στη φωνή του Stuart A. Staples, μιλάμε μαζί του για αυτό το ταξίδι από την κουζίνα του σπιτιού του στον νέο κόσμο που γεννιέται συνεχώς, για τις φάσεις των Tindersticks και το μυστικό της αειθαλούς δημιουργικής ικανότητας της μπάντας.

Tindersticks: Ο frontman της μπάντας Stuart A. Staples μιλάει στην Athens Voice

Ας ταξιδέψουμε πίσω στον χρόνο σε εκείνη την κουζίνα στην οδό Tennyson όπου «μαγειρευόταν» το πρώτο σας album. Πώς βλέπετε τον εαυτό σας να καθρεφτίζεται σε αυτές τις αναμνήσεις, σήμερα, τριάντα χρόνια και δεκατρία albums μετά;

Υπάρχουν πάντα πράγματα που μοιάζουν με τον τωρινό εαυτό σου αλλά η αλήθεια είναι ότι εκείνη η στιγμή που φτιάχνεις το πρώτο σου album… δεν θα έχεις ποτέ ξανά αυτόν τον χρόνο, δεν θα είναι ποτέ ξανά έτσι. Και ο τρόπος που φτιάξαμε εκείνο το πρώτο album ήταν ακριβώς αυτός που θέλαμε. Οι αποφάσεις που πήραμε, πώς ακουγόταν τα snare drums, πώς ακουγόταν το ένα και το άλλο ήταν όλες δικές μας αποφάσεις. Έχω τόσο καθαρές μνήμες από την τελευταία ημέρα των ηχογραφήσεων όταν ακούσαμε τον δίσκο από την αρχή μέχρι το τέλος. Δεν μας ένοιαζε αν θα το ακούσει ο κόσμος, αν θα το ακούσει οποιοσδήποτε άλλος, είχαμε ξεκάθαρη την αίσθηση ότι πρόκειται για ένα επίτευγμα μεταξύ των έξι μας. Ξέρεις, εμείς το κάναμε αυτό να συμβεί. Κι έτσι ξεκίνησαν  όλα.

Είστε μια μπάντα που δεν σταματάει ποτέ να πειραματίζεται και να παραδίδει κάτι διαφορετικό. Πώς κρατήσατε τη δημιουργικότητα σας σε τόσο υψηλά επίπεδα όλα αυτά τα χρόνια;

Νομίζω ότι αυτό είναι ένα ακόμα συλλογικό επίτευγμα όλης της μπάντας. Όλοι είμαστε εκεί για να δημιουργήσουμε, όλοι είμαστε έτοιμοι να μας συνεπάρει μια νέα ιδέα. Και η μπάντα η ίδια είναι δύσκολο κοινό, για να κινητοποιηθούν όλοι θα πρέπει να ενθουσιαστούν πραγματικά με μια ιδέα. Αυτή η συνθήκη λειτουργεί και σαν «αστυνόμος», σαν φίλτρο που κρατάει απ’ έξω όποια ιδέα δεν ταιριάζει με τους Tindersticks. Έχουμε την κοινή αίσθηση της ανακάλυψης. Στο τέλος της ημέρας η μουσική πρέπει να είναι και να παραμένει μια περιπέτεια. Και αυτή η περιπέτεια με τη χαρά της πρέπει να δίνει χαρά σε αυτούς που συμμετέχουν σε αυτήν.

Το ενδιαφέρον είναι ότι αυτό που περιγράφετε φαίνεται να ισχύει και για τις δύο φάσεις της μπάντας, τους Tindersticks πριν το 2006 και εκείνο το ιστορικό πια live στο Barbican και στο πολύ διαφορετικό μετέπειτα line – up. Ως το επίκεντρο και των δύο φάσεων πώς νιώθετε να επηρεαστήκατε από αυτήν την αλλαγή, τόσο προσωπικά, όσο και δημιουργικά;

Όταν τα περισσότερα μέλη της αρχικής σύνθεσης αποχώρησαν… λοιπόν για μένα ήταν ένα καταστροφικό γεγονός κατά κάποιον τρόπο. Ένιωσα ότι διαλύθηκαν όλα όσα είχα δουλέψει μέχρι εκείνη τη στιγμή. Μετά ακολούθησα την ανάγκη μου να επαναπροσδιορίσω τη σχέση μου με τη μουσική εκτός του περιβάλλοντος μιας μπάντας και έκανα τα δύο πρώτα solo albums. Και κάπου εκεί ήρθαν πάλι ο Neil (Fraser) και ο David (Leonard Boulter) και μου είπαν «Ας φτάξουμε μια μπάντα και βλέπουμε πού θα μας πάει αυτό». Περάσαμε ένα Σαββατοκύριακο μαζί, μετά ένα ακόμα, μετά ζητήσαμε και από τον Dan McKinna να έρθει, αργότερα βρήκαμε και τον Earl Harvin, σχεδόν κατά τύχη. Κι από τότε κάθε μας βήμα έχει να κάνει απλώς με το να κοιτάμε μπροστά. Το μόνο πράγμα που είπαμε και συμφωνήσαμε είναι ότι δεν θέλουμε ίχνος νοσταλγίας σε όλο αυτό. Δεν ήθελα και δεν θέλω να βρεθώ σε μια θέση που θα περιστοιχίζομαι από νοσταλγία. Και νομίζω ότι αυτό ήταν που έγινε με το αρχικό line – up, γίναμε ένα νοσταλγικό γκρουπ. Εκεί γύρω στις αρχές των 2000s ήμασταν απλώς μια παρέα νοσταλγικών ανθρώπων. Ενώ στη δεύτερη φάση των Tindersticks όλα έχουν να κάνουν με το παρόν και το μέλλον, με τις ιδέες που μας ενώνουν και μας κάνουν να προχωράμε. Κάθε βήμα μας πάει μπροστά. Και αυτό το αίσθημα γίνεται όλο και πιο δυνατό με τον καιρό. Ακόμα και όταν φαίνεται ότι περνάμε σε κάποια «άλλη» φάση, όπως τώρα με το νέο album, το “Soft Tissue” που ηχεί σαν switch, και πάλι έρχεται από μια πολύ δυνατή ένωση των πέντε μας.

Το “Soft Tissue” όντως ηχεί διαφορετικό από τα πιο πειραματικά τελευταία σας albums – ακόμα μια φορά που οι Tindersticks μας δίνουν κάτι που δεν περιμέναμε. Το groove του, τα soulful στοιχεία, οι στιβαρές αλλά ανάλαφρες συνθέσεις. Είναι σαν να έχει «χωνέψει» τα δύο προηγούμενα albums και να έχει κάνει πράγματι το βήμα παραπέρα. Κι αν υποθέσουμε, όπως έχετε μοιραστεί σε σχετικές συνεντεύξεις, ότι και το “No Treasure But Hope” και το “Distractions” ήταν μια μορφή αντίδρασης σε κάτι, σε ποια δράση έρχεται τώρα ως αντίδραση το “Soft Tissue”;

Υπήρχαν κάποια συγκεκριμένα πράγματα που ήθελα από αυτόν τον δίσκο. Ένα από αυτά, ίσως το πιο σημαντικό, ήταν ότι ήθελα να ακούσω δυνατά τη φωνή του κάθε ενός ξεχωριστά. Τους ήθελα όλους στα καλύτερά τους. Και έτσι φτιάξαμε τα τραγούδια έχοντας κατά νου τα δυνατά σημεία, του καθενός, τα εκπληκτικά drums του Harvey, την κιθάρα του Neil, το εξαιρετικό μπάσο και το πιάνο του Dan McKinna, τις αρετές του κάθε ενός ξεχωριστά. Και νομίζω ότι έτσι δούλεψε. Κάθε τραγούδι μπορεί να αναλυθεί σε πέντε ξεχωριστά βασικά στοιχεία.

Νομίζω ότι το “Soft Tissue” είναι ένας τρόπος σύλληψης της πεμπτουσίας της δουλειάς μας, και όλου αυτού που ξεκίνησε με albums όπως το “The Something Rain” και το “The Waiting Room”. Παίρνει αυτόν τον τρόπο σκέψης και τον πηγαίνει σε ένα εντελώς διαφορετικό επίπεδο. Έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με το songwriting και με τον τρόπο που προσπαθούμε να κάνουμε αυτά τα τραγούδια ενδιαφέροντα ακόμα και για εμάς. Είναι ένα album – βάση για εμάς, αλλά αυτή η βάση υπάρχει έτσι κι αλλιώς χτισμένη μεταξύ μας. Κανένας δεν έπεσε σε δεύτερη μοίρα σε αυτό το album. Νομίζω ότι βρήκαμε ένα χρυσό σημείο ισορροπίας και ισότιμης συνύπαρξης σε αυτό το album.

Θα σταθώ σε έναν από τους αγαπημένους μου στίχους από αυτό το album και το τραγούδι “New World”. “Baby I was falling, but the shit that I was falling through, thought it was just the world rising”. Είναι ένας πεσιμιστικός ή ένας οπτιμιστικός τρόπος θέασης του νέου κόσμου μας;

Ακόμα προσπαθώ να βγάλω άκρη με αυτό (γέλια). Νομίζω ότι θα μπορούσαν να είναι και τα δύο. Νομίζω ότι τα τραγούδια θέτουν απλώς ένα ερώτημα αλλά η απάντηση για το πού πάμε από εδώ και πέρα έρχεται αργότερα, μέσα από τον δρόμο που θα τραβήξουμε, από το πού κατευθυνόμαστε.

Προς τα πού κατευθυνόμαστε λοιπόν; Πώς αντιμετωπίζετε τις μεγάλες και ραγδαίες αλλαγές που συμβαίνουν, μεταξύ όλων των άλλων πεδίων, και στη μουσική βιομηχανία;

Η μουσική αλλάζει τόσο πολύ και τόσο γρήγορα για τόσο πολύ καιρό τώρα που νομίζω ότι πρέπει απλώς να εμπιστευτώ ότι είμαστε και παραμένουμε δημιουργοί. Και ότι αυτό πρέπει να σημαίνει κάτι στο τέλος της ημέρας. Είναι το μόνο από το οποίο μπορώ να κρατηθώ. Το ότι γράφω αυτό το τραγούδι κατά κάποιον τρόπο μου επιτρέπει να ζω. Πρέπει να εμπιστευτώ ότι η δημιουργικότητα θα παραμείνει σημαντική ως ένας τρόπος ύπαρξης.

Από την απάντηση καταλαβαίνω ότι δεν σας τρομάζουν ιδιαίτερα τα διάφορα «εφιαλτικά» σενάρια γύρω από την προοπτική της παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης σε σχέση με την τέχνη και τη μουσική δημιουργία.

Όταν μου κάνουν αυτήν την ερώτηση σκέφτομαι το κοινό μας και το αν το κοινό μας θα ήταν ικανοποιημένο με μια AI εκδοχή των τραγουδιών μας. Θέλω να πιστεύω πως όχι, θέλω να πιστεύω ότι ζει κι εκείνο για την πρόκληση της πραγματικής ζωής. Θέλω να πιστεύω ότι το κοινό μας στην Αθήνα που έχει αγοράσει εισιτήριο για το live μας στις 2 Νοεμβρίου ξέρει ότι θα πάρει από εμάς κάτι διαφορετικό από αυτό που πήρε την προηγούμενη φορά που μας είδε. Ότι ξέρει ότι θα υπάρχει μια εξέλιξη μας που είναι αποτέλεσμα αυτής της ακούραστης, δημιουργικής μας διαδικασίας. Αυτός είναι και ο λόγος που βγαίνουμε σε περιοδεία. Ξέρουμε ότι έχουμε να δώσουμε κάτι καινούριο και θέλουμε να το παραδώσουμε οι ίδιοι, πρόσωπο με πρόσωπο. Ίσως αν θέλαμε να παρουσιάσουμε ξανά το “Tiny Tears” ένα AI ολόγραμμα να ήταν μια πολύ καλή ιδέα (γέλια). Αλλά τώρα έχουμε κάτι να συζητήσουμε προσωπικά με τον κόσμο. Πιστεύουμε σε αυτό. Γι’ αυτό βγαίνουμε σε περιοδεία, γι’ αυτό κάθομαι σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου στη Βιέννη αυτή τη στιγμή και μιλάω με δημοσιογράφους. Αυτή είναι η νέα μας δουλειά, αυτό θέλουμε να σας δώσουμε. Εμείς, προσωπικά.

Η σχέση σας με την εικόνα, τόσο μέσα από τα βίντεο για τα τραγούδια σας όσο και με τον ίδιο τον κινηματογράφο είναι κάτι παραπάνω από γνωστή. Αν το “Soft Tissue” λοιπόν ήταν ταινία ποιος σκηνοθέτης θα θέλατε να το σκηνοθετήσει και γιατί;

Είναι πολύ δύσκολη ερώτηση αυτή, χιλιάδες πράγματα περνάνε από το μυαλό μου αυτή τη στιγμή. Φυσικά υπάρχουν στοιχεία που θα ταίριαζαν στον David Lynch, είναι στο DNA μας άλλωστε αυτό. Για μένα το σινεμά άλλαξε όταν είδα το “Blue Velvet” ή το “Love Streams” του John Cassavetes. Είναι εκείνες οι σπάνιες στιγμές σύνδεσης και απόλυτης διαύγειας, εκείνες οι στιγμές που νιώθεις ότι έχεις βρει αυτό που σου ταιριάζει, έναν σύντροφο.

Με την κυκλοφορία του “Soft Tissue” γράφτηκε πολύ ότι οι «καλύτεροι Tindersticks είναι απλώς οι επόμενοι». Έχετε ήδη αρχίσει να σκέφτεστε τους επόμενους Tindersticks; 

Απολαμβάνω πολύ αυτή τη στιγμή αλλά έχω πλήρη συναίσθηση ότι τίποτα δεν κρατάει για πάντα. Αν απομακρυνθούμε από αυτή τη στιγμή και όλοι την έχουμε απολαύσει αυτό θα γεννήσει περισσότερη ενέργεια, ίσως και περισσότερη μουσική. Οπότε μένω στη στιγμή. Σκέφτομαι την αποψινή συναυλία, όχι την επόμενη. Νομίζω ότι αυτό είναι το ζουμί της ιστορίας.