Σαν σήμερα 21 Σεπτεμβρίου γεννήθηκε ο «Πύργος του Τραγουδιού» Λέοναρντ Κοέν

Αποτελεί αξιοσημείωτη απόδειξη του εύρους της δημοφιλούς μουσικής το γεγονός ότι ο Λέοναρντ Κοέν θα μπορούσε ποτέ να καταταγεί στις κατηγορίες της ροκ ή της ποπ.

Ποιητής, μυθιστοριογράφος καθώς και τραγουδοποιός, ο Λέοναρντ Κοέν, ο οποίος γεννήθηκε σαν σήμερα στις 21 Σεπτεμβρίου 1934, ήταν ταυτόχρονα λογοτεχνική και μουσική προσωπικότητα.

Λέοναρντ Κοέν: 90 χρόνια από τη γέννηση ενός «υπέροχου απόκληρου»

Στις απαρχές της καριέρας του το 1966, το μυθιστόρημά του «Υπέροχοι Απόκληροι» (στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κέδρος σε μετάφραση του Αλέξη Καλοφωλιά), έκανε τη Boston Globe να αποφανθεί ότι «ο Τζέιμς Τζόις δεν είναι νεκρός. Ζει στο Μόντρεαλ με το όνομα Κοέν».

Ο ίδιος ωστόσο ήταν αποφασισμένος να καθιερωθεί ως τραγουδοποιός, αφού είχε συγκινηθεί τόσο βαθιά όσο όλοι οι σύγχρονοί του από την εμφάνιση του ροκ εν ρολ. «Πάντα αγαπούσα το ροκ», είπε. «Θυμάμαι την πρώτη φορά που άκουσα τον Έλβις Πρίσλεϊ, πόσο ανακουφισμένος και ευγνώμων ήμουν που όλα αυτά που αυτός και όλοι μας αισθανόμασταν για τόσο καιρό είχαν επιτέλους βρει ένα ιδιαίτερο είδος έκφρασης».

Το ντεμπούτο άλμπουμ του, «Songs of Leonard Cohen», κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 1967, και παρότι οι ελάσσονες τόνοι του δεν εκτιμήθηκαν από όλους, τα τραγούδια που περιείχε, όπως τα «Suzanne», «So Long, Marianne» και «Sisters of Mercy», επρόκειτο να αποδειχθούν ακρογωνιαίοι λίθοι του ρεπερτορίου του για το υπόλοιπο της μακράς μουσικής του καριέρας.

Στα τελευταία του χρόνια έγινε μοναχός του Ζεν και πέρασε μεγάλο μέρος της δεκαετίας του 1990 απομονωμένος σε ένα μοναστήρι στο όρος Μπόλντι στην Καλιφόρνια, όπου ήταν γνωστός ως Jikan (ο Σιωπηλός). Οι θαυμαστές συχνά αναζητούν πνευματική καθοδήγηση από τα είδωλά τους, αλλά ο Κοέν ήταν ένα σπάνιο παράδειγμα ανθρώπου ο οποίος θα μπορούσε πραγματικά να είναι ικανός να την προσφέρει.

Παιδικά χρόνια στο Μόντρεαλ, περιπλάνηση στην Ευρώπη και το ειδύλλιο με την Ύδρα

Ο Λέοναρντ Κοέν γεννήθηκε στο Γουέστμαουντ, ένα εύπορο προάστιο του Μόντρεαλ. Ήταν το δεύτερο παιδί του Νέιθαν ιδιοκτήτη επιχείρησης ρούχων, και της συζύγου του Μάσα, κόρης ραβίνου. Έδειξε πάθος για τη μουσική κάντρι από νεαρή ηλικία και δημιούργησε ένα συγκρότημα κάντρι και γουέστερν, τους Buckskin Boys, ενώ σπούδαζε αγγλικά στο Πανεπιστήμιο ΜακΓκιλ. Εκείνη την εποχή, αυτό φαινόταν σαν ένα απλό δευτερεύον επάγγελμα για μια πολλά υποσχόμενη λογοτεχνική καριέρα. Δημοσίευσε την πρώτη του ποιητική συλλογή το 1956.

Μετά από ένα σύντομο πέρασμα από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης, έλαβε μια υποτροφία που του επέτρεπε να ταξιδέψει, και αφού περιπλανήθηκε στην Ευρώπη, εγκαταστάθηκε στην Ύδρα. Η ερωτική του σχέση με τη Μάριαν Γένσεν, η οποία ενέπνευσε το τραγούδι του «So Long, Marianne», τον εξώθησε να επιστρέφει εκεί για τα επόμενα χρόνια.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1960 έπεσε στην αντίληψη του ανιχνευτή ταλέντων και παραγωγού της Columbia Records, Τζον Χάμοντ, (ο άνθρωπος που υπέγραψε συμβόλαια με τον Μπομπ Ντίλαν, τον Μπρους Σπρίνγκστιν και πολλούς άλλους), ο οποίος δεν έχασε χρόνο για να τον εντάξει στο ρόστερ της εταιρείας και να ηχογραφήσει το πρώτο του άλμπουμ.

Ακολούθησε το «Songs from a Room» το 1969, μια ακόμη συλλογή τραγουδιών που βοήθησε να ενισχυθεί η φήμη του, ενώ το «Songs of Love and Hate» (1971) υποστηρίχτηκε από σειρά διεθνών συναυλιών.

Ιδιοσυγκρασιακός και ακατάλληλος για μια συμβατική μουσική καριέρα με ατελείωτες περιοδείες και ηχογραφήσεις, το 1972 κυκλοφόρησε μια νέα ποιητική συλλογή και τον επόμενο χρόνο ανέβηκε στη Νέα Υόρκη ένα θεατρικό αφιέρωμα στη ζωή και τη μουσική του με τίτλο «Sisters of Mercy». Το επόμενο άλμπουμ του, «New Skin for the Old Ceremony» περιείχε το «Chelsea Hotel No 2», ένα τραγούδι που περιέχει λεπτομέρειες για τη σύντομη σχέση του με τη θρυλική τραγουδίστρια Τζάνις Τζόπλιν.

Το 1977 κυκλοφόρησε το «Death of a Ladies' Man», ενώ ο ίδιος είχε στο μεταξύ αποσυρθεί στην Ελλάδα για πνευματική ανανέωση. Το άλμπουμ ήταν αξιοσημείωτο για τη σύμπραξη του Κοέν με τον επιδραστικό παραγωγό Φιλ Σπέκτορ.  

«I'm Your Fan» με τους εξέχοντες θαυμαστές του Λέοναρντ Κοέν

Το 1987, κυκλοφόρησε το «Famous Blue Raincoat», ένα άλμπουμ με διασκευές τραγουδιών του Λέοναρντ Κοέν, συμπεριλαμβανομένου του «First We Take Manhattan». Η δική του ερμηνεία εμφανίστηκε στη συνέχεια στο «I'm Your Man» (1988).

Είκοσι χρόνια μετά το ντεμπούτο άλμπουμ του, το «I'm Your Man» επαναλανσάρισε με έξοχο τρόπο τον Κοέν ως έναν σοφό, κοσμογυρισμένο και καυστικά πνευματώδη επιζώντα, τραγουδώντας για τη σεξουαλική πολιτική στην εποχή του AIDS ή την αγωνιώδη τριβή της διαδικασίας σύνθεσης τραγουδιών. Ξαφνικά έγινε και πάλι εμπορεύσιμος, εκτός των ΗΠΑ τουλάχιστον, και ο δίσκος κατέκτησε την κορυφή των τσαρτ σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες.

Το άλμπουμ - αφιέρωμα «I'm Your Fan» (1991) ήταν μια συλλογή τραγουδιών του Κοέν που ερμήνευσαν διακεκριμένοι θαυμαστές του, όπως οι REM, ο Τζον Κέιλ, ο Νικ Κέιβ και ο Ίαν ΜακΚάλοχ των Echo & the Bunnymen. Το 1995 κυκλοφόρησε το «Tower of Song: The Songs of Leonard Cohen» πατώντας σε παρόμοιο έδαφος, με μια κουστωδία σούπερ σταρ, από τον Μπόνο και τον Ντον Χένλι μέχρι τον Έλτον Τζον και τον Πίτερ Γκάμπριελ.

Το «Βιβλίο του πόθου» (εκδόσεις Ιανός, εξαντλημένο), κυκλοφόρησε στον Καναδά το 2006 και περιέχει 167 ποιήματα και σχέδια του Λέοναρντ Κοέν. Έγινε αμέσως μπεστ σέλερ και την επόμενη χρονιά διασκευάστηκε για τη συναυλιακή σκηνή με τις εικόνες και τα κείμενο του Κοέν, σε μουσική του Φίλιπ Γκλας.

Απολογισμός μιας ζωής αφιερωμένης στην τέχνη πριν το επερχόμενο τέλος

Το 2008, ο Κοέν όχι μόνο εισήχθη στο Rock and Roll Hall of Fame, αλλά ξεκίνησε και την πρώτη του συναυλιακή περιοδεία μετά από μιάμιση δεκαετία, διασχίζοντας τον Καναδά και την Ευρώπη. Στο φεστιβάλ Glastonbury εκείνον τον Ιούνιο, υστερία υποδέχτηκε την ερμηνεία του τραγουδιού του «Hallelujah», που ξαφνικά μίνι φαινόμενο αφότου ακούστηκε στο τηλεοπτικό σόου American Idol.

Η οδύσσεια των περιοδειών του Κοέν συνεχίστηκε και το 2009, αν και οι ανησυχίες για την υγεία του εντάθηκαν όταν κατέρρευσε στη σκηνή στη Βαλένθια. Τον ίδιο μήνα εμφανίστηκε στο Ισραήλ, γεγονός που προκάλεσε αντιδράσεις σε μια εποχή που άλλοι μουσικοί πρότειναν πολιτιστικό μποϊκοτάζ της χώρας.

Συνέχισε να περιοδεύει μέχρι το 2010, τη χρονιά κατά την οποία έλαβε το βραβείο Grammy για το σύνολο του έργου της ζωής του, και πραγματοποίησε μια ακόμη παγκόσμια περιοδεία το 2012-13.

Το 13ο στούντιο άλμπουμ του, «Popular Problems» (2014), κυκλοφόρησε την επομένη των 80ων γενεθλίων του Κοέν και του χάρισε το βραβείο άλμπουμ της χρονιάς στα Junos του 2015, τα Καναδικά μουσικά βραβεία.

Τον Οκτώβριο του 2016 κυκλοφόρησε το «You Want It Darker», μια ζοφερή και επιμελώς επεξεργασμένη σειρά τραγουδιών σε παραγωγή του γιου του, Άνταμ, στα οποία ο Κοέν φαινόταν να κάνει απολογισμό της ζωής του, αναλογιζόμενος το επερχόμενο τέλος της.

Σε συνέντευξή του στο περιοδικό New Yorker που συνέπεσε με το άλμπουμ, δήλωνε αποφασισμένος να συνεχίσει να εργάζεται πάνω στην τέχνη του μέχρι το οριστικό τέλος. «Έχω δουλειά να κάνω», είπε. «Να τακτοποιήσω τις υποθέσεις μου. Είμαι έτοιμος να πεθάνω. Ελπίζω να μην είναι πολύ άβολα. Αυτό είναι όλο για μένα».

(Με πληροφορίες του Guardian)