Arild Andersen: Πρέπει πάντα να υπάρχει χώρος για συμβιβασμούς

Αν ο πιο γνωστός σαξοφωνίστας από τη Νορβηγία είναι ο Jan Garbarek, αν ο πιο γνωστός κιθαρίστας είναι ο Terje Rypdal, αν ο πιο γνωστός κλασικός συνθέτης είναι ο Edvard Grieg και οι πιο γνωστοί πιανίστες ο Ketil Bjornstad και ο Leif Ove Andsnes, τότε ο πιο γνωστός μπασίστας και κοντραμπασίστας είναι με διαφορά ο Arild Andersen. Έχει παίξει με μουσικούς της jazz όπως ο Phil Woods, ο Dexter Gordon, ο Don Cherry, ο Sonny Rollins, ο Chick Corea κι έχει κυκλοφορήσει δεκάδες δίσκους, τους περισσότερους από τους οποίους για την ECM του Manfred Eicher. Στις 14 Σεπτεμβρίου ανεβαίνει στη σκηνή του Jazzét Festival και θα είμαστε όλοι εκεί.

Πώς επιλέξατε το μπάσο ως κύριο όργανό σας;
Έπαιζα κιθάρα, αλλά κατέληξα να παίζω μπάσο επειδή ο μπασίστας της μπάντας μας έβγαλε φουσκάλες και δεν μπορούσε να παίξει για ένα διάστημα.

Λίγο καιρό από τη στιγμή που αρχίσατε να εμπλέκεστε στη νορβηγική τζαζ σκηνή, έγινε πολύ ενδιαφέρουσα για τους οπαδούς της τζαζ σε όλο τον κόσμο. Είχατε την αίσθηση εκείνη την εποχή ότι κάνατε κάτι μεγάλο;
Δεν το σκεφτόμαστε αυτό. Και ούτε πιστεύαμε ότι αυτά που κάναμε τότε θα απασχολούσαν τους ανθρώπους 50 χρόνια αργότερα. Απλά θέλαμε να κάνουμε μουσική.

Ένας από τους πρώτους μουσικούς με τους οποίους συνεργαστήκατε ήταν ο Jαn Garbarek. Πώς ήταν η συνεργασία μαζί του;
Ήταν σπουδαίος τότε και εξακολουθεί να είναι μέχρι σήμερα.

Έχετε επίσης παίξει με μουσικούς όπως ο Phil Woods, ο Dexter Gordon, ο Don Cherry, ο Sonny Rollins, ο Chick Corea και πολλοί άλλοι. Με ποιους ήταν πιο εύκολο και με ποιους αρκετά πιο δύσκολο να συνεννοηθείτε;
Θυμάμαι ότι ο Phil Woods ήταν πολύ καλός μαζί μου, αλλά και οι άλλοι. Με τον Don Cherry ήρθα πιο κοντά απ’ όλους. Και πραγματικά, με κανέναν δεν ήταν δύσκολο.

Θα θέλατε να μοιραστείτε μια αστεία ιστορία από κάποια από αυτές τις συνεργασίες;
Όχι αστεία, αλλά ωραία... Ήμασταν όλοι αγχωμένοι πριν από την πρώτη πρόβα με τον Sonny Rollins. Άνοιξε όμως την πόρτα, μπήκε στην αίθουσα και είπε «Γεια σας παιδιά μπορείτε να παίξετε calypso»; Κι αμέσως  μπήκε στις πρώτες νότες του “St.Thomas”. Από εκείνη τη στιγμή πήγαν όλα πολύ χαλαρά.

Και μια συγκινητική;
Τη θυμήθηκα τώρα που ανέφερα το “St. Thomas”. Έπαιζα σε μια jazz συναυλία στην Καραϊβική το 1984. Η κόρη μου, η Line ήταν 3 μηνών και τη βαφτίσαμε στο πλοίο λίγο έξω από το νησί St. Thomas. Πήρα λίγο νερό από την πισίνα του καραβιού, έβαλα λίγο νερό από το χέρι μου στο κεφάλι της και της είπα: «Τώρα σε λένε Line και θα σε μεγαλώσουμε όσο καλύτερα μπορούμε». Μια νορβηγίδα δημοσιογράφος που ήταν μαζί μας -πολύ γνωστή στον χώρο της jazz- η Randi Hultin, έγραψε μερικούς στίχους για το κομμάτι “St.Thomas” και το τραγουδήσαμε. Ήταν επίσης καλή φίλη με τον Rollins και του έγραψε γι' αυτό. Λίγο καιρό αργότερα λάβαμε ένα χαρτί Α-4 με ένα σχέδιο σαξοφώνου που έμοιαζε με το πρώτο γράμμα του ονόματος του Sonny και δυο σειρές που έλεγαν: «Εύχομαι τα καλύτερα για τη νέα ζωή της Line. Υπογραφή: Sonny Rollins». Ε, λοιπόν, αυτό είναι το επίσημο πιστοποιητικό της βάφτισής της.

Μια από τις πιο περίεργες αποφάσεις σας ήταν η μετονομασία του κουαρτέτου σας σε Masqualero. Πώς το αποφασίσατε αυτό; Σας έκανε καλό;
Δούλεψε καλά στη Σκανδιναβία. Όλοι στη Σκανδιναβία αναφέρονταν στο συγκρότημα ως Masqualero. Λίγο αργότερα παίξαμε στο «At my place» στο Los Angeles και την επόμενη μέρα μετά τη συναυλία κάποιος είπε «Ουάου, εσείς παίξατε εδώ στο LA χθες το βράδυ; Νομίζαμε ότι θα έπαιζε salsa καμιά μεξικάνικη μπάντα». Επίσης, και οι τρεις ηχογραφήσεις που κάναμε για την ECM βγήκαν με το όνομα των Masqualero. Τελικά, κατέληξε να γίνω sideman στη δική μου μπάντα. Έχω πολλές ιστορίες να σου πω σαν κι αυτή. Το σίγουρο είναι ότι απογοητεύτηκα κάπως με αυτό το ζήτημα.

Έχετε παίξει με έναν μουσικό που κατά τη γνώμη μου είναι ένας από τους πιο σημαντικούς ανθρώπους του πολιτισμού στη Νορβηγία, τον Ketil Bjornstad. Θα θέλατε να μου πείτε μερικά πράγματα γι' αυτόν και πώς είναι να δουλεύει κανείς μαζί του;
Ήταν πάντα πολύ ωραίο να παίζω με τον Ketil. Εκδίδει επίσης βιβλία και κυκλοφορεί τόσους πολλούς δίσκους ακόμα…

Έχετε παίξει με τον Βασίλη Τσαμπρόπουλο και τον Βαγγέλη Κατσούλη. Πώς ήταν η συνεργασία μαζί τους;
Ο Βαγγέλης είναι ένας αληθινός gentleman. Είναι πολύ όμορφο να είσαι κοντά του κι επιπλέον γράφει υπέροχη μουσική. Ο Τσαμπρόπουλος είναι ένας από τους αγαπημένους μου πιανίστες. Λυπάμαι που η συνεργασία μας σταμάτησε τόσο νωρίς.

Πώς είναι να δουλεύει κανείς τόσα χρόνια με τον Manfred Eicher της ECM;
Υπέροχο! Πρέπει πάντα να υπάρχει χώρος για συμβιβασμούς. Είναι ένας σπουδαίος παραγωγός. Αν έχεις αμφιβολίες για το τι ακριβώς θέλεις να ηχογραφήσεις, μπορεί εύκολα να σε βάλει στον σωστό δρόμο...

Στην Αθήνα θα ακούσουμε στο Jazzét Festival, το Galassio, το τρίο σας με τον Paul Wertico και τον Λευτέρη Χριστοφή. Τι να περιμένουμε από αυτή τη συναυλία;
Τρεις μουσικούς που επικοινωνούν πολύ καλά μεταξύ τους κι ένα πολύ καλό κι ενδιαφέρον σετ.

Παίζετε μουσική εδώ και πολλά πολλά χρόνια. Τι είναι σημαντικό στη μουσική για εσάς σήμερα; Πόσο διαφορετικό είναι από αυτό που ήταν σημαντικό για εσάς όταν ξεκινήσατε;
Είναι το ίδιο ακριβώς πράγμα: η επικοινωνία μεταξύ των μουσικών στη σκηνή και εξαιτίας αυτής της επικοινωνίας, η επικοινωνία με το κοινό το κοινό.