Νικ Κέιβ: Ο καινούργιος του δίσκος και η αιώνια σχέση του με την Ανίτα Λέιν

Ένα από τα πολλά καλά του νέου δίσκου του Νικ Κέιβ είναι ότι έχει και ένα τραγούδι που μιλάει για το πόσο υπέροχη ήταν η Ανίτα Λέιν, και πόσο πολύ τον επηρέασε, δίνοντας έτσι την ευκαιρία σε νεότερους ακροατές του να γνωρίσουν το μεγάλο σε αξία αλλά δυστυχώς μικρό σε μέγεθος έργο της.

Η κλασική περιγραφή είναι ότι η Ανίτα Λέιν ήταν η «μούσα» του Νικ Κέιβ, αυτή για την οποία έγραψε το From her to eternity. Με αυτή την αφήγηση και την εικόνα μεγαλώσαμε. Η πραγματικότητα ήταν αρκετά πιο σύνθετη, με τον Νικ Κέιβ να της οφείλει πολύ περισσότερα, κάτι που είναι αλήθεια ότι έχει παραδεχτεί δηλώνοντας ότι τότε η Ανίτα Λέιν ήτανε πιο έξυπνη και αισθητικά πιο προχωρημένη από όλους τους.

Ανίτα Λέιν καταρχάς τον έμαθε να ντύνεται και να φωτογραφίζεται, το στυλ του είναι δική της επινόηση.

Επίσης, αν ακούσουμε τις δικές της συνθέσεις από το δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’80, τότε η ωριμότερη τεχνοτροπία της δεύτερης φάσης του Νικ Κέιβ μπαίνει σε ένα ευρύτερο πλαίσιο που δεν μπορεί να κατανοηθεί έξω από τις αναζητήσεις της, αλλά βέβαια και του Μικ Χάρβεϊ, που ήταν ο συνδετικός κρίκος, ακόμα και όταν η σχέση του ζευγαριού είχε τελειώσει.

Η Ανίτα Λέιν ήταν κάτι πολύ περισσότερο απο την μούσα του Νικ Κέιβ

Όσο οι Birthday party βρίσκονταν ακόμη στην Αυστραλία, ο ρόλος και το κύρος της Ανίτα Λέιν ήταν αδιαμφισβήτητα, όλοι στη σκηνή ήξεραν και αναγνώριζαν τη θέση, τη βαρύτητα και την επιρροή της. Από τη στιγμή όμως που το συγκρότημα μετακόμισε στην Αγγλία, τα πράγματα άλλαξαν. Ο Νικ Κέιβ είχε πάει για να γίνει το πρώτο όνομα του ανεξάρτητου ροκ, και χρειαζόταν απόλυτη ελευθερία, χωρίς φανερές οφειλές σε κοντινούς ή μακρινούς του (εκτός βέβαια σε μυθικούς αστέρες, κατά προτίμηση νεκρούς).

Επιθυμεί να καταστεί απόλυτα κυρίαρχος της σκηνής, σε παγκόσμια εμβέλεια. Η ανησυχία του όταν πηγαίνει στην Αγγλία είναι εκείνοι οι ντόπιοι ανταγωνιστές που το πνεύμα του έργου τους αλλά και η γοητεία της εικόνας τους εφάπτονται με τα δικά του. Συγκεκριμένα, πρόκειται για τον Τζούλιαν Κόουπ (πρώην Teardrop Explodes) και τον Ίαν Μακάλοχ των Echo and the Bunnymen. Όταν τους βλέπει ζωντανά τους βρίσκει αστείους (!) και αντιλαμβάνεται ότι δεν έχει τίποτα να φοβηθεί. Εκεί που ο ίδιος έχει τρομερή καλλιτεχνική φιλοδοξία, εκείνοι θα είναι ευχαριστημένοι με το να βγάζουνε απλώς αρκετά χρήματα για τα ναρκωτικά τους, και για να μη χρειαστεί να πιάσουνε στο μέλλον κανονική δουλειά. Υπάρχουνε βέβαια άλλοι, όπως ο Μαρκ Ε. Σμιθ των Fall που αισθητικά είναι πολύ πιο προχωρημένος, ή ο Σέιν ΜακΓκόουαν των Pogues που είναι πιο αυθεντικά punk, αλλά δεν τους βλέπει ανταγωνιστικά, γιατί ο πρώτος είναι ορκισμένος αντιστάρ, και ακόμα κι αν πετύχαινε θα το ανέτρεπε την επόμενη μέρα, ενώ ο δεύτερος δεν φαινόταν να έχει οποιαδήποτε αντίσταση στην τάση του για αυτοκαταστροφή.

Η μοναδική σωζόμενη (έστω στο διαδίκτυο) εμφάνιση live της Ανίτα Λέιν μαζί με τον Blixa Bargeld

Οι μόνοι που θα μπορούσαν να αμφισβητήσουνε, έστω με τη στάση και το βλέμμα τους, την απόλυτη κυριαρχία του ήτανε όσοι τον ήξεραν από τα παλιά και τον είχανε δει πριν στήσει την persona του. Από τα άλλα αυστραλέζικα συγκροτήματα που είχαν έρθει στην Αγγλία υπήρχανε δύο που ήτανε ισάξια με το δικό του. Με τους Go-betweens έκανε παρέα γιατί καταλάβαινε ότι η αντιθετική δυναμική του συνθετικού διδύμου από ένα σημείο και πέρα θα λειτουργούσε αρνητικά και θα τους ανέκοπτε την πορεία. Αυτός που ανησυχούσε τον Νικ Κέιβ ήτανε ο Ντέιβιντ Μακκομπ των Triffids, ο οποίος είχε το ταλέντο, τη φιλοδοξία, αλλά και τη σκηνική παρουσία για να ανταγωνιστεί τον Νικ Κέιβ. Και μάλιστα, μέχρι κάποιο χρονικό σημείο (μέχρι ουσιαστικά ο Νικ Κέιβ να αλλάξει συνθετικό μονοπάτι), είχε και μεγαλύτερη συνθετική άνεση και πολύ καλύτερα τραγούδια.

Η διαφορά μετά παίχτηκε στην ψυχολογία.

Ο Νικ Κέιβ είχε γονείς που τον στήριζαν και αποδέχονταν αυτό που έκανε, ενώ ο Ντέιβιντ Μακκομπ είχε πατέρα έναν μεγαλογιατρό του Perth (ο ορισμός της απομονωμένης επαρχιακής πόλης) που μέχρι την κηδεία του γιου του σχεδόν δεν είχε κάτσει να ακούσει το έργο του, το οποίο περιφρονούσε. Έτσι, η ανασφάλεια του Ντέιβιντ Μακκομπ τον οδήγησε σε μία σειρά λανθασμένων καλλιτεχνικών αποφάσεων, αλλά και, το κυριότερο, στην παρανοϊκή αποξένωση των συνεργατών του, των φίλων του με τους οποίους είχε φτάσει μαζί ως εκεί. Αντιθέτως, o Νικ Κέιβ όσο χάλια και να ήταν από τα ναρκωτικά, ποτέ δεν ξεχνούσε τον πρωταρχικό καλλιτεχνικό σκοπό του, αλλά και πρόσεχε να σέβεται τους μουσικούς με τους οποίους εργαζόταν κάθε φορά.

Μετά από αυτήν την εκτεταμένη αλλά αναγκαία παρέκβαση, επιστρέφουμε στα εσωτερικά της μπάντας. Ο Νικ Κέιβ λοιπόν δεν ήθελε να φαίνεται ότι εξαρτάται είτε από μία συγκεκριμένη γυναίκα είτε από τους συνεργάτες του στους Birthday party (όπου ο Ρόουλαντ Σ. Χάουαρντ ήταν αυτόνομη καλλιτεχνική προσωπικότητα, με δικές του φιλοδοξίες). Τόσο η ερωτική σχέση, όσο και το συγκρότημα, διαλύονται. Η Ανίτα Λέιν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, θα κρατήσει επαφή και θα συνεχίσει να βρίσκεται στα πέριξ της «αυλής».

Θα είναι με άλλους άντρες, θα γεννήσει παιδιά, αλλά θα συνεργαστεί ξανά με τον Νικ Κέιβ (γράφει τους στίχους του Stranger than kindness που ο Νικ Κέιβ θεωρεί ως το καλύτερο κομμάτι του, αλλά λένε και μερικά τραγούδια μαζί, κυρίως διασκευές κλασικών ντουέτων). Θα βγάλει δύο προσωπικούς δίσκους, με δικές της συνθέσεις και διασκευές, με τη βοήθεια κυρίως του Μικ Χάρβεϊ, αλλά και του Μπάρι Άνταμσον, του Thomas Wydler (οι συνήθεις ύποπτοι δηλαδή). Επίσης, όπως όλη η παλιοπαρέα θα συμμετάσχει στους δίσκους των Γερμανών Die Haut, αλλά θα κάνει και ζωντανές εμφανίσεις με τον Blixa Bargeld.

Ο Wow O Wow (How Wonderful She Is), από τον τελευταίο δίσκο του Νικ Κέιβ

Το ερώτημα είναι γιατί η Ανίτα Λέιν δεν έγινε διάσημη και γιατί έβγαλε μόνο δύο δίσκους. Και οι δύο βέβαια ήταν εξαιρετικοί, ειδικά ο πρώτος που ουσιαστικά είναι μία συλλογή των διάσπαρτων ηχογραφήσεών της στα τέλη της δεκαετίας του ’80. Μάλιστα ήταν η πρώτη που διασκεύασε το Lost in Music των Chic (με τον Νικ Κέιβ στα πλήκτρα), και είμαι σίγουρος ότι από κει πήρανε την ιδέα οι Fall. Από τη μία μεριά παίζει η δική της ψυχολογία, το ότι δηλαδή ήτανε άτομο που είχε έναν φόβο της έκθεσης, και μία άρνηση στο να παίξει το παιχνίδι της αυτοπροβολής, με αποτέλεσμα να μην ολοκληρώνει κάποια κατεύθυνση, είτε αρχικά ως σχεδιάστρια μόδας είτε μετά ως μουσικός, ή προς το τέλος της ζωής της ως εικαστικός.

Κατά δεύτερο λόγο, όμως, ευθύνεται πιστεύω και το ότι όσοι βρίσκονταν στο ουράνιο στερέωμα του Νικ Κέιβ έπρεπε να φωτίζουν λιγότερο από τον ίδιο. Είναι ζήτημα το πώς άντεξε τόσα χρόνια ο Blixa Bargeld, έστω και αν βρισκότανε στη θέση του επίτιμου δεύτερου. Αντίθετα, ο Γουόρεν Έλις, πού είναι πολύ πιο καλόβολος άνθρωπος και με λιγότερες καλλιτεχνικές φιλοδοξίες, φαίνεται ότι αποτελεί, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, την ιδανική επιλογή για τον βασικό μουσικό συνεργάτη του Νικ Κέιβ. Έτσι η Ανίτα Λέιν πιστεύω ότι έχασε σημαντικό χρόνο, όσο ήτανε πολύ νέα και δυναμική, με το να ασχολείται με τον Νικ Κέιβ και να τον στηρίζει, ενώ μπορούσε (και σίγουρα άξιζε) να κάνει την δική της καριέρα. Ο καθένας όμως κάτι παίρνει και κάτι χάνει με τις επιλογές του.

Ας κλείσουμε δίνοντας τον λόγο στον Νικ Κέιβ μέσα από τους στίχους του τραγουδιού του για την Ανίτα Λέιν, συνεχίζοντας έτσι τη βασική εσωτερική αντίφαση του τίτλου του άρθρου…

I didn't even realise that everyone wasn't like that
We tried to write a contract of love
But we only got as far as doing the border
There was never any words in it
Which I thought said a lot more than anything else.
O wow! O wow! How wonderful she is!