Σαν σήμερα μια από τις διασημότερες περσόνες του Ντέιβιντ Μπόουι έρχεται στη ζωή - Η ιστορία του Major Tom

Ανάμεσα στους πάμπολλους χαρακτήρες που δημιούργησε ο Ντέιβιντ Μπόουι στο διάστημα της τεράστιας καριέρας του, ξεχωριστή θέση καταλαμβάνει ο Major Tom, η επινοημένη περσόνα που συστήθηκε στο κοινό μέσα από το σινγκλ «Space Oddity», το οποίο κυκλοφόρησε σαν σήμερα στις 11 Ιουλίου 1969.

Παρά το γεγονός ότι κατονομάζεται μόλις δύο φορές σε ολόκληρη τη δισκογραφία του Ντέιβιντ Μπόουι, ο Major Tom είναι αδιαμφισβήτητα μια φιγούρα που τον ακολούθησε σαν σκιά και αποτελεί καθοριστικό κεφάλαιο της κληρονομιάς που άφησε πίσω του ο πολυπρόσωπος Βρετανός καλλιτέχνης.

Ένα τραγούδι που αποτύπωσε το πνεύμα της εποχής της εξερεύνησης του Διαστήματος και της πρώτης αποστολής πληρώματος στη Σελήνη, το «Space Oddity» άνοιξε τον δρόμο των επιτυχιών στον Ντέιβιντ Μπόουι και συνεχίζει να επηρεάζει το πεντάγραμμο όσο και τη συλλογική φαντασία έως σήμερα.

Η Οδύσσεια του Διαστήματος και ο Major Tom σε πλανητική τροχιά

Το 1968, μετά από αρκετές αποτυχημένες απόπειρες, ο Ντέιβιντ Μπόουι έμοιαζε να βρίσκεται έτη φωτός μακριά από τη δημόσια αναγνώριση που επιζητούσε.

Την ίδια χρονιά, ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ εκτοξεύει το ανυποψίαστο κινηματογραφικό κοινό στην κομβική «Οδύσσεια του Διαστήματος» και προσφέρει στον Μπόουι το έναυσμα να επινοήσει εκ νέου τον εαυτό του, ως αλλοτριωμένο εξωγήινο της ποπ, με τα ετερόχρωμα μάτια του να ρίχνουν ένα θλιμμένο βλέμμα στον πλανήτη των ανθρώπων και να τον βρίσκουν ελλιπή.

Εμπνευσμένος από την ταινία του Κιούμπρικ και ακόμη πληγωμένος μετά τον χωρισμό του από την Ερμιόνη Φάρδινγκεϊλ, ο Ντέιβιντ Μπόουι συνέθεσε μια μελαγχολική κιθαριστική μπαλάντα με στιχουργικό περιεχόμενο επιστημονικής φαντασίας, στην οποία έδωσε τον τίτλο «Space Oddity».

Ηχογράφησε αρκετές demo εκδοχές με τον τότε συνεργάτη του, τον κιθαρίστα Τζον Χάτσινσον, σε ορισμένες από τις οποίες έπαιζε το Stylophone, ένα νέο μουσικό όργανο - μινιατούρα που πλασαριζόταν στην αγορά της εποχής ως «συνθεσάιζερ τσέπης».

Λειτουργώντας με μια γραφίδα που έμοιαζε με κοινό στυλό, το Stylophone φάνταζε φουτουριστικό, αλλά ταυτόχρονα πωλούνταν σε λαϊκά πολυκαταστήματα, στοιχείο που κατά κάποιο τρόπο ταίριαζε στο ύφος του «Space Oddity».

Η ενορχηστρωτική πρωτοτυπία του Stylophone έμοιαζε να υποδηλώνει ότι οι κοσμικές περιπέτειες του φαντασιακού αστροναύτη Major Tom μπορούσαν να γίνουν κατανοητές στο επίπεδο του γήινου φλοιού: Συναρπαστικές και πλήρεις δέους, ταυτόχρονα ωστόσο μικρής κλίμακας, διατρανώνοντας ότι ακόμη και στο Διάστημα οι άνθρωποι είχαν πήλινα πόδια.

«Ήταν σαφές ότι είχε συνθέσει κάτι εξαιρετικό»

Ο άλλοτε μάνατζερ του Ντέιβιντ Μπόουι, Κένεθ Πιτ, δήλωσε ότι κατάλαβε ότι ο τραγουδοποιός είχε δημιουργήσει κάτι ξεχωριστό κατά τη διάρκεια ενός διαλείμματος από τα γυρίσματα της αρχικής εκδοχής του «Space Oddity», τον Φεβρουάριο του 1969. «Το ότι επρόκειτο για ένα ασυνήθιστα έξυπνο τραγούδι ήταν εμφανές από το πρώτο άκουσμα, αλλά μόνο κατά τη διάρκεια των βιντεοσκοπήσεων έγινε φανερή η ευρεία απήχησή του», σημείωνε στο βιβλίο του, «Bowie: The Pitt Report».

Ο Μπόουι στη συνέχεια δοκίμασε περισσότερες εκδοχές του τραγουδιού σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσει δισκογραφική συμφωνία, η οποία οδήγησε τελικά στην επιτυχημένη βερσιόν που ηχογραφήθηκε στις 20 Ιουνίου 1969 με τον παραγωγό του Έλτον Τζον, Γκας Ντάντζεον.

Το τραγούδι κυκλοφόρησε στις 11 Ιουλίου, λίγο περισσότερο από μια εβδομάδα πριν ο Νιλ Άρμστρονγκ και ο Μπαζ Όλντριν πατήσουν το πόδι τους στη Σελήνη. Το BBC έπαιξε το «Space Oddity» κατά τη διάρκεια της ειδησεογραφικής κάλυψης της προσελήνωσης του Apollo 11. «Είμαι σίγουρος ότι στην πραγματικότητα δεν άκουγαν καθόλου τους στίχους», δήλωνε αργότερα ο Μπόουι. «Φυσικά, ήμουν πανευτυχής που το έκαναν».

Η πρώτη εμφάνιση του Major Tom υπήρξε και η πιο πληθωρική του. Στο «Space Oddity», το οποίο έχει συνδεθεί με τη χρήση LSD, ο Μπόουι γράφει υπό την οπτική γωνία ενός αστροναύτη που βαριέται την κοσμική ζωή στη Γη και πετά στο Διάστημα. Με αυτόν τον τρόπο, βιώνει την απεραντοσύνη του σύμπαντος και θέτει την κλίμακα των επίγειων προβλημάτων στη σωστή προοπτική. «Planet Earth is blue, and there’s nothing I can do», όπως εξιστορεί στους στίχους.

«Ashes to Ashes», «Blackstar» και κατοπινές εμφανίσεις του Major Tom

Η σημασία του «Space Oddity» δεν μπορεί να υποτιμηθεί, όχι μόνο για τη δημιουργία του ίδιου του χαρακτήρα, αλλά και για τα όσα πρόσφερε στην καριέρα του Μπόουι. Ο Major Tom χάρισε στον 22χρονο τότε καλλιτέχνη μια από τις πρώτες του μεγάλες επιτυχίες και παράλληλα με τον πρωταγωνιστή του τραγουδιού, ο Ντέιβιντ Μπόουι εκτοξεύτηκε στη φήμη μετά την κυκλοφορία του.

Καθώς ο ερμηνευτής υποδυόταν τον Major Tom στο βίντεο, προσκολλήθηκε στον χαρακτήρα. Έκτοτε το κοινό έκανε συχνές συγκρίσεις μεταξύ του Ντέιβιντ Μπόουι και του αστροναύτη Major Tom, καθώς έβλεπε τον Μπόουι ως έναν εξωγήινο, ο οποίος παρατηρούσε τον κόσμο από την οπτική γωνία ενός παρείσακτου και όχι ως κάποιου που συμμετείχε ενεργά στο ανθρώπινο δράμα.

Οι παραλληλισμοί συνεχίστηκαν σε όλη τη διάρκεια της καριέρας του, ακόμη και μέχρι την επόμενη εμφάνιση του Major Tom, στο κομμάτι «Ashes to Ashes» από το άλμπουμ «Scary Monsters (And Super Creeps)» του 1980.

Ο Ταγματάρχης Τομ δεν αναφέρθηκε ξανά μέχρι το 1995. Στο «Hallo Spaceboy», ο Μπόουι στρέφει το βλέμμα του και πάλι στο Διάστημα χρησιμοποιώντας το συμπαντικό σκηνικό προκειμένου να μιλήσει για την ανυπαρξία. Στους στίχους του τραγουδιού, μιλά για την αποκαλυπτική φύση αυτής της ανυπαρξίας και για το πώς δεν μπορεί να της ξεφύγει παρά το γεγονός ότι τον σκοτώνει.

Τέλος, φτάνουμε στο «Blackstar», ομότιτλο κομμάτι του ύστατου άλμπουμ του Ντέιβιντ Μπόουι, όπου το πεταμένο σώμα του Major Tom στο βίντεο μοιάζει να αναπαριστά τη ζωή, τη διαδρομή και τη θνησιμότητά του ίδιου του καλλιτέχνη.

Αν και δεν κάνει καμία άμεση αναφορά στο αν πτώμα που παρακολουθούμε στα πλάνα είναι αναφορά στον Major Tom, έχει γίνει λίγο πολύ αποδεκτό ότι πρόκειται για τον ίδιο τον Ντέιβιντ Μπόουι, ο οποίος αποχαιρετά την καριέρα του και ταυτόχρονα έναν από τους χαρακτήρες που την εκκόλαψαν.

Διασκευές του «Space Oddity» έχουν ηχογραφηθεί από καλλιτέχνες τόσο ετερόκλητους όσο η Σέριλ Κρόου, οι Def Leppard και οι Tangerine Dream.

Τον Μάιο του 2013, ο Καναδός αστροναύτης Κρις Χάντφιλντ, διοικητής της αποστολής 35 στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, ηχογράφησε στο διάστημα μια διασκευή του τραγουδιού που έγινε viral, την οποία αφιέρωσε στην «ιδιοφυΐα του David Bowie».

(Με πληροφορίες του Far Out και του uDiscover Music)