Nick Cave: Το «Frogs» και η Τέχνη του Στίχου

Το “Frogs” είναι το δεύτερο τραγούδι που αποκαλύπτει ο Nick Cave από το “Wild God” που κυκλοφορεί στις 30 Αυγούστου. Κι αν μουσικά δεν είναι τόσο καλό όσο το πρώτο και ομώνυμο single από το δίσκο, στιχουργικά έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Ακόμη και για εκείνους που -σαν εμένα- δεν μοιράζονται τις ίδιες θρησκευτικές πεποιθήσεις με τον Cave.

Νομίζω ότι το έχω ξαναγράψει: ο τελευταίος δίσκος του Nick Cave που ένιωσα να με ενδιαφέρει ως σύνολο ήταν το “Let Love In”. Από τότε έχουν περάσει ακριβώς 30 χρόνια, στα οποία ακούω προσεκτικά κάθε καινούργιο του δίσκο. Σε κάθε νέα κυκλοφορία -με τους Bad Seeds ή χωρίς αυτούς- βρίσκω τραγούδια που θεωρώ καλά και σημαντικά, μόνο που δίσκο με τον δίσκο, αυτά μειώνονται.

Δεν είναι εύκολο να πεις ότι ο καλλιτέχνης που αγάπησες στην πρώτη νότα του “Prayers On Fire” των Birthday Party, τότε που δεν είχες κλείσει ακόμη τα 20, πάει, τελείωσε, ξόφλησε. Έτσι όπως σε σήκωσε στα σκοτεινά του φτερά κι έχει το μερτικό του στον τρόπο που νιώθεις και στον τρόπο που σκέφτεσαι, είναι σαν να πας να ξεριζώσεις ένα προσωπικό σου ζωντανό κομμάτι. Από την άλλη, αδυνατείς πια να κατανοήσεις τον τρόπο που στήνει τις μελωδίες του, δεν σ’ αγγίζουν με τον ίδιο τρόπο πια: ή αυτός έχει φύγει μακριά ή εσύ ο ίδιος.

Όμως υπάρχει και η άλλη πλευρά. Ξεφυλλίζοντας το βιβλίο που κυκλοφόρησε πρόσφατα η Penguin, “Nick Cave, The Complete Lyrics 1978-2022” αρχίζεις να παρατηρείς ότι ασχολείσαι πολύ περισσότερο με τους πιο πρόσφατους στίχους, παρά με τους παλιούς. Κι αυτό όχι επειδή τους παλιούς τους ξέρεις απ’ έξω αλλά επειδή δίσκο με τον δίσκο, ως προς τον στίχο, τα καλά τραγούδια αυξάνονται.

Μία από τις προηγούμενες μέρες ο Nick Cave απάντησε μέσω των Red Hand Files στον Barry, έναν από τους ακροατές που έβρισκε τους στίχους του ολοκαίνουργιου “Frogs”, ακατανόητους. Η ιστορία είναι ότι «ένα ζευγάρι, πιο συγκεκριμένα εγώ και η σύζυγός μου περπατάμε στη βροχή μια Κυριακή πρωί». Το ζευγάρι γυρίζει από την εκκλησία και ο αφηγητής έχει στη σκέψη του την ιστορία του Κάιν και του Άβελ από την Παλαιά Διαθήκη. Κι ύστερα έρχεται η πραγματικότητα: «Τα βατράχια πηδούν στους υπονόμους / στρέφονται στον Θεό / έκπληκτα από την αγάπη και έκπληκτα από τον πόνο / έκπληκτα που βρίσκονται και πάλι στο νερό». «Αυτά τα βατράχια, Barry», του λέει ο Cave, «είμαστε εσύ κι εγώ και όλη η ανθρωπότητα».

Στην επόμενη στροφή έχουμε «τα παιδιά στους ουρανούς / πηδούν όλο χαρά / πηδούν όλο αγάπη / και ανοίγουν τους ουρανούς». Ο Cave λέει στον Barry ότι εδώ «έχουμε να κάνουμε με τους νεκρούς, εκείνους που δεν είναι πλέον μαζί μας και που ο θάνατος τους κάνει παιδιά. Κι εκείνοι ,όπως τα βατράχια πηδούν από χαρά μέσα στα σύννεφα, την ώρα που τα σύννεφα που θρηνούν».

Όσοι δεν είναι ιδιαίτερα εξοικειωμένοι με τη στιχουργική του Nick Cave σίγουρα θα παραξενευτούν μ’ εκείνο το ξαφνικό “Kill Me” που συναντάμε πιο κάτω. Όμως είναι ο άνθρωπος «που ζητά να σκοτωθεί από τον Θεό, να σκοτωθεί από την αγάπη, να μετακινηθεί από την ανθρώπινη κατάσταση προς κάτι υπερβατικό». Κι αυτή είναι η κορύφωση του τραγουδιού, που θα επιστρέψει όμως ξανά στην προηγούμενη κατάσταση με τα βατράχια στους υπονόμους.

Δεν υπάρχει ούτε ένα τραγούδι του Cave που να μη συνυπάρχει η χαρά -κει ειδικά η χαρά της αγάπης- με τον πόνο που προέρχεται από αυτή την ίδια αγάπη. Ειδικά μετά τη γνωριμία του Cave με τον David Tibet και την ιδιόρρυθμη σχέση που έχει ο τελευταίος με τη χριστιανική πίστη, ο πόνος και η σκοτεινή πλευρά είναι πάντα εκεί, μόνο που υπάρχει η ελπίδα ότι είτε το φως του Θεού είτε το φως που κάθε άνθρωπος έχει μέσα του, στο τέλος θα φέρει τη σωτηρία. Αυτό ακριβώς είναι και το νόημα του τραγουδιού: η διπλή κατάσταση ταυτόχρονα να υποφέρεις αλλά και να πηγαίνεις «πηδώντας σαν τον Kermit προς τον Θεό».

«Είναι άραγε καλοί οι στίχοι; Δεν ξέρω. Αλλά μοιάζουν ιδιαίτεροι, επείγοντες και πολύ καινούργιοι. Γι’ αυτό σου γράφω, Barry, με σοβαρότητα και σεβασμό, έτσι ώστε να ξέρεις περί τίνος πρόκειται».