Μιλώντας με τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα και με τους φίλους του σαν να είναι εδώ

Είχαμε ραντεβού στο Dolce. Σκουφά 34. Έτσι το λέγανε το Φίλιον το 1990. Ήρθε στην ώρα του. Φορούσε τζην και ένα μπλε πουκάμισο με δύο τσέπες. Καθίσαμε έξω. Ήτανε Μάης ζεστός. Πριν προλάβω να πω τίποτα έβγαλε από την τσέπη του πουκαμίσου δύο χειρόγραφες σελίδες τετραδίου που εξείχαν. «Δες τι έγραψε» και μου τις δίνει να διαβάσω. Επικεφαλίδα «Διδυμότειχο Blues». «Δες τι έγραψε ο Μπαχ»! Εννοεί τον Γιάννη Σπυρόπουλο Μπαχ, τον φίλο και συνεργάτη του. Ενώ διαβάζω δεν σταματάει να μιλάει. «Του είπα την περιπέτεια της θητείας μου και την έκανε τραγούδι». Είναι μεγάλο για τραγούδι. Είναι ένα έμμετρο σενάριο ταινίας μικρού μήκους. Ένας στίχος με σουγιά. Σε αφοπλίζει. Μια απεγνωσμένη καταγγελία. Σκανάρει τη μεταπολίτευση όπως την έζησε ο νεοσύλλεκτος. Δεν έχει βάλει μουσική ακόμα. Είναι συγκινημένος. Θέλει να το μοιραστεί. Με βάζει να το διαβάσω φωναχτά. Δεν το χορταίνει.

Την επόμενη χρονιά κυκλοφορεί το τραγούδι ντουέτο με τον Γιώργο Νταλάρα και γίνεται ένας χαμός. Ο Μπαχ το αποκαλεί «μεταρεμπέτικο». Το έγραψε για τον φίλο του γιατί «Ο Λαυρέντης είχε φούρια με τα τραγούδια».

Έχουν και άλλη επιτυχία με τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα. Το «Πόσο σε θέλω» που το έγραψαν στο Φτελιό. Θυμάμαι στη συναυλία τους στον Λυκαβηττό και επτά χιλιάδες θεατές να του απαντάνε «Πόσο σε θέλω».

Συγκατοικούσανε στη Δαιδάλου στην Πλάκα. Ο Λαυρέντης δούλευε σε βιοτεχνία που έφτιαχναν δερμάτινα βραχιολάκια. Ο Γιάννης μεροκάματα μουσικού. Δεν είχαν πάντα χρήματα. Όταν χτύπαγε η Κα Καλοκαιρινού για το νοίκι της τραγουδούσαν ή τις έπαιζε ο Μπαχ σονάτες του Σοπέν και παίρνανε πίστωση. Για το νοίκι έβαζε πλάτη κι ο Φίλιππος Σπυρόπουλος ο αδελφός του Γιάννη.

Στη Νέα Ιωνία του Βόλου γεννήθηκε. Ο πατέρας του ήταν συνθέτης και διευθυντής της κρατικής ορχήστρας της ΕΡΤ όταν ήρθαν στην Αθήνα. Θα παρακολουθήσει τα βασικά στο Ελληνικό Ωδείο. Το μήλο και η μηλιά. Αφετηρία ήταν οι Μπητλς. Το “Help” μετά το “Revolver”. Θα τριγυρίσει στα ίδια στέκια με τον Γιάννη Κούτρα. Εξάρχεια, Πλάκα. Αντάρτικα. Θα δουλέψει με τον Πάνο Τζαβέλα που τον σπρώχνει να ξεψαρώσει «Έλα πες ένα τραγουδάκι που είσαι και νοστιμούλης». Δεν τον ξεχνά.

Τη δουλειά δεν τη φοβάται. Θα κάνει ό,τι δουλειά αντέξει. Έκανε τον σερβιτόρο. Φακέλωνε δίσκους σε αποθήκη δισκογραφικής. Δούλευε σε κάβα που τροφοδοτούσε ποτά σε μαγαζιά. Πάει παραγγελίες και στην μπουάτ «Σούσουρο» στην Πλάκα. Εκεί δουλεύει ο Αντώνης Μιτζέλος. Θα έρθουν σε επαφή. Στην παλιά του παρέα από τον στρατό, τον Παύλο Κικριλή και τον Δημήτρη Βασαλάκη που ήταν συγκρότημα θα ενταχθεί και ο Μιτζέλος. Είναι οι Paul- Larry - Jimmy. Η PLJ Band. Θα κυκλοφορήσουν το “Armageddon”. Θέλουν να κατακτήσουν τη διεθνή αγορά. Φιλόδοξο πρότζεκτ. Έχει ζηλέψει τους Aphrodite’s Child. Progressive rock. Είναι πολλά υποσχόμενοι. Θα πάνε στον Guru, τον Γιάννη Πετρίδη που θα τους υποδείξει να πάνε στη Γαλλία. Ταλαιπωρία. Απόρριψη. Θα γίνουν συλλεκτικοί οι δίσκοι τους στο μέλλον. Όταν τα βρούνε σκούρα θα γίνουν Τερμίτες με στίχο ελληνικό. Τότε θα προστεθεί στο γκρουπ και ο Φίλιππος Σπυρόπουλος.

Στις 27 του Σεπτέμβρη του 1986 θα δώσουν μια αξέχαστη συναυλία στο Θέατρο του Λυκαβηττού. Τερμίτες + Φίλοι Το «Τσιμεντένιο Κονσέρτο» - περιγράφει ενθουσιασμένος ο Αντώνης Μιτζέλος στο facebook για τις μοναδικές στιγμές που έζησαν, τους φίλους που συμμετείχαν εκείνο το βράδυ και τα τραγούδια που ακούστηκαν πρώτη φορά. Η Φλέρυ Νταντωνάκη θα ερμηνεύσει την «Μπαλάντα της νύχτας» και η Σοφία Βόσσου το «Ούτε σε γνωρίζω», ο Γιώργος Νταλάρας τραγουδάει για πρώτη φορά ζωντανά τα τραγούδια «Αρκούδες» και «Σκόνη», ο Σάκης Μπουλάς θα πει το «Φλασάκι» και το «Μπανάκι Μανάκι», ο Αντώνης Βαρδής το «Σχήμα Λόγου- Συγκάτοικοι ήμαστε» με τους Χάρη & Πάνο Κατσιμίχα και Λαυρέντη, ο δε Γιάννης Γιοκαρίνης θα τζαμάρει με την μπάντα το «Νοσταλγός του rock n roll». Η συναυλία κλείνει με το κομμάτι «Πόσο σε θέλω»….Και καταλήγει: «Κάτι είχε μόλις αλλάξει στην Ελληνική μουσική»…

Πράγματι κάτι θα αλλάξει και το συγκρότημα θα διαλυθεί.

Ο Μαχαιρίτσας ξεκινάει την ατομική του πορεία ενώ είναι ψυχή συγκροτήματος. Το πρώτο βήμα είναι θετικό αλλά θα σπάσει ταμεία με το «Ρίξε κόκκινο στη νύχτα» του Chris Thompson που διασκεύασε στιχουργικά η Λίνα Δημοπούλου.

Θα τακιμιάσει με τον Διονύση Τσακνή. Δύο Θεσσαλοί στην ίδια πόλη. Θα δέσουν ένα καλλιτεχνικό ντουέτο που θα οργώσει την Ελλάδα όλη, για δώδεκα χρόνια. Ξεκίνησαν από το «Καφεθέατρο» θα μετακομίσουν στο «ΜΕΤΡΟ» και μετά θα τα μετρήσουν όλα. Όταν γνωρίσει τη γυναίκα του, θα αλλάξει η ζωή του.

Ο Διονύσης θυμάται τη συναυλία στο Θέατρο Δάσους το 1994 που ήταν sold οut. Έχει από νωρίς γίνει το αδιαχώρητο. Οι δύο καλλιτέχνες προσπαθούν να περάσουν με το αμάξι αλλά πέφτουν μπροστά σε ένα όργανο της τάξης. Είναι ο επικεφαλής. «Τι συμβαίνει καπετάνιο» του λέει ο Λαυρέντης. «Δεν περνάτε… Παίζει ένας Τσακνησμαχαιρίτσας και δεν χωράει οδοντογλυφίδα». Ο Λαυρέντης με χιούμορ του υποδυκνύει χειρονομώντας. Τσακνής - Μαχαιρίτσας. Θα αργήσει να το αντιληφθεί ότι πρόκειται για δύο πρόσωπα. Εντέλει θα φθάσουν στη σκηνή.

Ο Λάρυ είναι λάτρης του αυθόρμητου και του τυχαίου. Αυτό που λέγαμε αρβαλαρία. Και λίγη ξεκουρδισιά δεν θα τον χαλάσει. Η χαρά και η αμεσότητα της επικοινωνίας είναι το ζητούμενο. Έχει μια αυτόματη ανάφλεξη και μια εσωτερική σιγουριά. Ζει την κάθε στιγμή και ότι έχει σχηματίσει στο μυαλό του αυτό θα κάνει. Έχει ένα πείσμα μυστικό.

Με τον Διονύση λένε θεσσαλικά καλαμπούρια έχουν κι ένα μότο. «Πάμ;- Πού να πάμ;, Θα τις φάμ- Πάμ κι όσες φάμ». Στο soundcheck θέλει να τελειώνει γρήγορα. Βολεύεται με τα βασικά. Τους κατακεραυνώνει με την ατάκα «Ρε μη τρελαίνεστε. Πάει ο Bon Jovi σε soundcheck»; Στις πρόβες δεν θέλει να του αλλάζουν τα κομμάτια. «Δεν θέλω Τζαζζζζζζ»! Τα θέλει όπως γράφτηκαν. «Όπως τα έμαθε ο κόσμος». Έχουν και τις διαφορές τους. O Λαυρέντης είναι Παναθηναϊκός και γηπεδάκιας κι ο Διονύσης γηπεδάκιας και Ολυμπιακός. Επίσης Νίκη Βόλου ο ένας, Αναγέννηση Καρδίτσας ο άλλος.

Ο Τσακνής μου αφηγείται στιγμιότυπα από την περιοδεία τους στην Κρήτη. Στο Ρέθυμνο στο Κάστρο Φορτέτζα με μέτρια προπώληση, κάθονται οι δυο τους σε επιτελική θέση και βλέπουν την προσέλευση που είναι αραιή. «Πάει έσβησε το άστρο μας» λέει ο Λαυρέντης. Προς στιγμήν είχε την εντύπωση ότι τελείωσε το δίδυμο. Τελευταία λεπτά και το θέατρο γεμίζει. Κανένα σχόλιο. Στα Χανιά την επομένη υπάρχει εξαιρετική προπώληση. Κανένας λόγος ανησυχίας. Κι εδώ η προσέλευση είναι αραιή. Και θα πει το αμίμητο. «Να δεις που αγόρασαν τα εισιτήρια και δεν θα έρθουν για να μας κάνουν πλάκα»!

Το 1994 το ζεύγος Μαχαιρίτσα θα υποδεχθεί τη Μαρία Κλάρα. Θα φωτίσει το σπίτι τους και θα αλλάξει η ζωή τους.

Τους έχουν καλέσει με τον Τσακνή στο Φεστιβάλ του Άρδα τότε που ο δήμαρχος Διδυμότειχου τον είχε μηνύσει για τον στίχο «τρύπα στην γεωγραφία». Οι διοργανωτές συστήνουν να μην συμπεριλάβουν «Το Διδυμότειχο» στο πρόγραμμα για να αποφευχθούν τυχόν επεισόδια. Ο Λαυρέντης δεν μασάει. Θα το τραγουδήσει προς το τέλος. Από το κοινό κάποιοι πετάνε άστοχα μπουκάλια με νερό και κάποιοι πιο φανατικοί μπουκάλια μπύρας. Και ξαφνικά σκάει στη σκηνή μια μεγάλη πέτρα. Ο Λαυρέντης σταματάει να τραγουδά ενώ η ορχήστρα συνεχίζει. Κοιτάζει νευριασμένος το κοινό. Ο Διονύσης συνεχίζει το τραγούδι. Ο Λαυρέντης παραμένει ακίνητος. Οι ρίψεις σταμάτησαν. Ο κόσμος τους χειροκροτάει. Το πρόγραμμα κορυφώνεται με το «Πόσο σε θέλω». Στα καμαρίνια μαζεύεται κόσμος και τους αντιμετωπίζουν σαν ήρωες που δεν λιποψύχησαν στη βία των τραμπούκων. Πλησιάζει τον Λαυρέντη και ένας νέος κλαμένος. «Γιατί κλαις;» τον ρωτάει ο Λαυρέντης. «Εγώ σου έριξα την πέτρα. Συγχώρα με, παρασύρθηκα. Τους πίστεψα ότι θέλεις το κακό μας». «Μια συμβουλή θα σου δώσω-του είπε- πριν πεις κάτι ή πριν πετάξεις κάτι να το σκεφτείς δύο φορές γιατί ούτε τα λόγια ούτε την πέτρα μπορείς να πάρεις πίσω».

Η μόνιμη διαφωνία με τον επί εικοσαετίας συνοδό του στα τρεχάματα και στις συναυλίες, τον Κωνσταντίνο Μπαλαγούρα ήταν η πρόληψη από τον κίνδυνο μη χάσουν το μέσον. Έδινε εντολή ο Κωσταντίνος για ώρα εκκίνησης δυο ώρες πριν για τα αεροδρόμια, μία ώρα πριν για τα λιμάνια. Ο Λαυρέντης γκρίνιαζε και υποκινούσε και τους μουσικούς ότι ήταν υπερβολικό το μέτρο. Έως ότου βρίσκονται στην Κύπρο σε συναυλία του Σαββόπουλου στο Μεταλλείο της Σκουριώτισσας με Φοίβο Δεληβοριά, Πάνο Μουζουράκη, Κατερίνα Κούκα, Έλλη Πασπαλά, Γιώτα Νέγκα, Κατερίνα Πολέμη. Ξεκινάνε με το πούλμαν για το αεροδρόμιο της Λάρνακας δύο ώρες πριν με τις γνωστές γκρίνιες για τον χαμένο χρόνο. Κι εκεί στου δρόμου τα μισά, που λέει και το τραγούδι, χαλάει το πούλμαν. Πανικός. Περιμένουν στο πουθενά να έρθει άλλο να τους πάρει. Αγωνία. Θα έρθει σε μία ώρα. Φτάνουν στην Πύλη στο παρά τρία. Μόλις επιβιβαστούν βάζει μια φωνή ο Λαυρέντης «Έτσι και ξανακούσω κουβέντα για τον Κωνσταντίνο και τον χαμένο χρόνο σας έφαγα».

Τις επιτυχίες τις μυρίζεται και τις μοιράζεται. Τραγουδάνε με τον Μπάμπη Στόκα τον «Νότο» και με τον Σαββόπουλο το «Και τι ζητάω». Και στον Τούρκο στο Παρίσι θα είναι με τους Πυξ Λαξ. Τρεις ιστορίες. Τρεις επιτυχίες του Ισαάκ Σούσση.

Τον κράζουν συνάδελφοι ότι δεν είναι ροκ. Θα απαντήσει κάνοντας ένα πρόγραμμα στο Ζυγό με τον Τσακνή και τον Πλιάτσικα «25 χρόνια Το δικό μας Ροκ». Έχει διευρυμένη αντίληψη για το ροκ. Είναι ο κύριος εισηγητής της Ιταλικής σχολής τραγουδιού χωρίς να ξέρει Ιταλικά. Του έχει κάτσει εξαιρετικά, από τα πρώτα  του βήματα  το “E penso ate” του Lucio Battisti που το έκανε η Αφροδίτη Μάνου «Τι να πω». Είναι εξαιρετικός τραγουδιστής. Ό,τι πει θα το σημαδέψει. Είναι πληροφορημένος και ψάχνεται και όλο κάτι προτείνει. Θα προτείνει πολλά και είναι εύστοχα. Θα αναπτύξει σχέσεις με τον Angelo Branduardi. Θα αλληλοφιλοξενηθούν στους δίσκους τους.

Δουλεύει την ιδέα της συναυλίας στο «Καλλιμάρμαρο» κοντά ένα χρόνο. «Οι Άγγελοι ζουν ακόμα στην Μεσόγειο». Δεν είναι συναυλία είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση σε επίπεδο τραγουδιού. Είναι το πάρτυ της εφηβείας μας. Η Πανευρωπαϊκή Βουλιαγμένη. Salvatore Adamo, Angelo Branduardi, Tonino Carotone, Cristophe, Lavilliers, Nomadi, Piluka Aranguren, Quatuor Stevens, Josep Tero, Αλιάγας, Ζουγανέλη, Παπακωνσταντίνου, Κατσιμίχας, Τσακνής, Πλιάτσικας, Φαραντούρη. Θα προστεθούν για να τιμήσουν τον φίλο τους ο Πασχαλίδης και ο  Στόκας.

Μετά την ανεπανάληπτη επιτυχία μου εκμυστηρεύτηκε την πίκρα του. Άλλος κόσμος καταγράφτηκε στο στάδιο και άλλα εισιτήρια του αποδόθηκαν. Θα πάθει καρδιακό επεισόδιο και θα υποβληθεί σε επέμβαση Bypass. Θα ανανήψει σύντομα. Τον περιμένει ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου και ο Τσακνής για καλοκαιρινές συναυλίες.

Θα μεσολαβήσω και θα έρθει να παίξει στην Άνδρο για τον Φιλοπρόοδο Όμιλο το Γαύριο. Θα ανέβει στην σκηνή και ο Τζίμης Πανούσης. Θα πούνε μαζί το «Θε μου μεγαλοδύναμε». Αξέχαστες στιγμές.

Είναι ευφάνταστος. Του προτείνω δύο ιδέες για προγράμματα για το Γυάλινο και μου αντιπροτείνει εφτά. Θα στήσουν και θα μοιραστούν ένα πρωτότυπο πρόγραμμα με τον φίλο του Γιάννη Κότσιρα την «Παραγγελιά» και θα σκίσουν.

Κανένας δεν μπόρεσε να καταλάβει τι του άρεσε περισσότερο. Το live ή το μετά το live; Μετά ήθελε παρεάκι να τσιμπολογάει. Να πίνει ένα ποτάκι και να καπνίζει το πούρο του. Και κουβέντα, σχόλια ποδοσφαιρικά, πολιτικά, μουσικά, κοινωνικά, αμπελοφιλοσοφίες.

Ο τελευταίος καλλιτεχνικός του φίλος ήταν ο Νίκος Πορτοκάλογλου. Δύο παράλληλες πορείες συναντήθηκαν επί σκηνής. Δύο δημιουργοί  ένα αρμονικό κούρδισμα ένα απερίγραπτο δέσιμο. Τα τραγούδια τους είναι το soundtrack της γενιάς τους. Είναι ο επιμελής και ο χύμα. Ο μετρημένος και ο ανοικονόμητος. Το Γιν και το Γιαγκ. Ο Νίκος να πηγαίνει για soundcheck μιάμιση ώρα πριν για να τσεκάρει τις τρεις του κιθάρες να ελέγξει το μικρόφωνό του και αν τους ακούει όλους και ο Λάρυ μόλις ένα τέταρτο πριν ανοίξουν οι πόρτες να έρχεται και με το βροντερό του γέλιο να τον πειράζει. «Δηλαδή θα παίξεις καλύτερα το βράδυ»;

Στον Βόλο στην τελευταία συναυλία που έδωσαν. Ο Λαυρέντης είναι πολύ συγκινημένος. Τον αγκαλιάζει σαν να τον αποχαιρετά. «Τι ευλογία είναι αυτή να βρεθούμε μετά τόσα χρόνια. Να παίζουμε μαζί στον τόπο μας. Είσαι ο τελευταίος μου φίλος».

Αρκετοί αναρωτήθηκαν γιατί δεν φυλάχτηκε. Γιατί δεν περιόρισε την έκθεσή του στους κινδύνους. Μπορεί να ήταν και οι ίδιοι που αναρωτιόντουσαν τι σόι ροκ είναι τούτος. Ήταν αδύνατον να τον μαζέψεις. Ήθελε να συναντιέται με την ένταση και την χαρά της συναυλίας. Γιατί το ροκ δεν είναι μόνο η απόγνωση, τα ντραγκ και η ωμότητα. Είναι και η αμφισβήτηση, τα ερωτηματικά, η ορμή της ζωής, το δεν μασάω, το πείσμα που λένε οι Κατσιμιχαίοι και η σκάλα για τα ουράνια.

Εκεί στο Φτελιό στο ησυχαστήριό του. Έπαιξε με τους παιδικούς του φίλους «μπουρλότο». Ήπιε μια μπύρα. Είχε κοντά του την χαρά της συναυλίας και τη Μαρία Κλάρα. Έβλεπε αγώνα τένις και τον πήρε ο ύπνος. Στις 9 Σεπτεμβρίου 2019.

Ένα ήρεμο, ήσυχο πέρασμα. Κι όμως «υπάρχει ακόμα είναι ακόμα εδώ»!

Ο τελευταίος δίσκος του Λαυρέντη Μαχαιρίτσα που δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει λέγεται «Ψέμα στο Ψέμα» και ολοκληρώθηκε από τους στενούς του συνεργάτες μετά το πέρασμά του.

Τη Δευτέρα 3 Ιουνίου στο Δημοτικό Θέατρο Λυκαβηττού θα γίνει μεγάλη συναυλία αφιέρωμα στον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα «μα υπάρχω ακόμα, είμαι ακόμα εδώ».

Ευχαριστούμε την οικογένεια Μαχαιρίτσα για την παραχώρηση των φωτογραφιών από το αρχείο του.