Queercore: Το punk rock κίνημα που γεννήθηκε στο Τορόντο - Ο ρόλος του Bruce LaBruce - Οι επιδραστικές μπάντες
«Πολλά από όλα αυτά, ήταν απλά ένας μύθος. Κάναμε να μοιάζει πως υπήρξε ένα πλήρες κίνημα από το Τορόντο στα 80s, από καθαρή προπαγάνδα και fakenews. Και απλά μετατράπηκε σε αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Σε ένα πραγματικό κίνημα. Είναι όπως τώρα στο internet όπου ο καθένας πλασάρει την πιο εξιδανικευμένη αναπαράσταση του εαυτού του. Το ίδιο πράγμα κάναμε ουσιαστικά».
O Bruce LaBruce, στον οποίο ανήκουν τα παραπάνω λόγια, απομυθοποιεί το όλο ξεκίνημα του “Queercore”, ωστόσο για μια ολόκληρη γενιά καλλιτεχνών είναι ο αδιαμφισβήτητος ιδρυτής του πολιτιστικού/κοινωνικού αυτού κινήματος. Γεννημένος το 1964 στο Οντάριο του Καναδά, έγινε γνωστός κατά τη δεκαετία του 1980 για τις αντισυμβατικές ταινίες που σκηνοθέτησε, με την απροκάλυπτη παρουσίαση σεξουαλικών σκηνών και θεμάτων. Έγινε όμως διάσημος και για την κυκλοφορία του περιοδικού J.D.s, το οποίο και στάθηκε η μεγαλύτερη επιρροή για την ανάπτυξη του queercore κινήματος, ειδικά από το 1990 κι έπειτα. Στα τεύχη του περιοδικού άρχισε να χρησιμοποιείται κατά κόρον ο σχετικός όρος, ως υποείδος του punk rock ευθυγραμμισμένο με το κίνημα της gay απελευθέρωσης. Ουσιαστικά επρόκειτο για ένα τυπικό fanzine της εποχής όπου οι ίδιοι οι αναγνώστες αποτελούσαν συχνά τους αρθρογράφους και φωτογράφους του κάθε τεύχους. Η φιλοσοφία πίσω από το περιοδικό ήταν σαφής και ήταν η ενδυνάμωση της απομονωμένης queer νεολαίας.
Queercore: Το κίνημα και η εξέλιξή του
Κατά μία έννοια, το κίνημα πήγαινε κόντρα στα πρότυπα εκείνης της εποχής, όπως ο καταναλωτισμός και η επίδειξη macho ανδρισμού, πρότυπα τα οποία επισκίαζαν τον αντικομφορμισμό της πρώτης εποχής του punk. Ήταν θέμα χρόνου το queercore κίνημα να γίνει ευρέως γνωστό και αυτό συνέβη το 1994, όταν οι Green Day στο πλαίσιο της περιοδείας για το ιστορικό album “Dookie”, είχαν ως support τους Pansy Division. Μέχρι και σήμερα, οι Pansy Division θεωρούνται το πρώτο ανοιχτά gay rock συγκρότημα στην ιστορία.
Γίνεται κατανοητό πως το queercore ήταν και είναι πολλά περισσότερα από ένα μουσικό υπο-είδος. Ο LaBruce, όπως και η συνεργάτιδα του στο περιοδικό G.B. Jones, βίωσαν πολλές φορές την ομοφοβία και το ρατσισμό, όντας μειονότητα και «παρεκκλίνοντες». Το όνομα του fanzine “J.D.s” ήταν συντομογραφία του “Juvenile Delinquents” (ανήλικοι παραβάτες), ωστόσο δεν είναι λίγοι που το συνδέουν τόσο με τους Joy Division, όσο και με τον συγγραφέα J.D. Salinger. Ο Salinger, ο οποίος έφυγε από τη ζωή το 2010, ήταν κυρίως γνωστός για το μυθιστόρημα «Ο Φύλακας στη Σίκαλη», με το οποίο είχε εμμονή ο δολοφόνος του John Lennon, Mark David Chapman. Ωστόσο, ήταν επίσης γνωστός για την έλλειψη συναισθηματισμού στη γραφή του και το χιούμορ με το οποίο περιέγραφε άσχημες και τραγικές καταστάσεις, με τις μαρτυρίες να λένε πως το ίδιο στιλ γραφής προσπάθησε να υιοθετήσει και το fanzine των LaBruce και Jones. Η αρχή έγινε στο Τορόντο, ωστόσο μικρές queercore σκηνές άρχισαν πολύ γρήγορα να εμφανίζονται σε Σικάγο, Λος Άντζελες και Νέα Υόρκη. Σε πολλές πολιτείες των ΗΠΑ άρχισαν να εμφανίζονται νέα fanzines που είχαν ως κύρια επιρροή το J.D.s, ενώ το πιο διάσημο ήταν σίγουρα το “Homocore” που θεωρείται υπεύθυνο για την ανάπτυξη του κινήματος στη Δυτική Ακτή της χώρας. Η όλη δε κοινότητα που αναπτύχθηκε γύρω από το κίνημα βασίζεται στην DIY (Do It Yourself) αισθητική και λειτουργία, ανταλλάσσοντας κασέτες και άλλου είδους αντικείμενα χέρι με χέρι, δωρεάν ή έναντι χαμηλότατου συνήθως αντιτίμου.
Το queercore και η μουσική του έκφραση αποτελούσε και αποτελεί μια έκρηξη της LGBTQ κοινότητας, η οποία έβλεπε τους καλλιτέχνες που την εκπροσωπούσαν να δυσκολεύονται να εκφραστούν, μέσα στα αυστηρά πλαίσια της βιομηχανίας εκείνη την εποχή. Εξαίρεση φυσικά αποτελεί η ανδρόγυνη μορφή την οποία υιοθετούσε ο David Bowie κατά καιρούς, ενώ ιδιαίτερης αναφοράς χρίζει η σπουδαία Jayne County. Πρόκειται για την πρώτη trans τραγουδίστρια του rock 'n' roll, η οποία μέσω του punk μίλησε ανοιχτά για σχετικά ζητήματα, πολύ πριν το queercore κίνημα εμφανιστεί. Χαρακτηριστικός είναι ο τίτλος του τραγουδιού της “Man Enough to Be a Woman”.
Queercore: Τα πιο σημαντικά συγκροτήματα της σκηνής
Όσον αφορά τη μουσική καθαυτή, οι σημαντικότεροι εκπρόσωποι του είδους εμφανίστηκαν στη δεκαετία του 1990 και είναι οι εξής:
AgainstMe! Εξέχον μέλος της queer punk κοινότητας από το 1997, με αξιοσημείωτα θέματα ως προς την εξερεύνηση queer εμπειριών. Τα θέματα αυτά βασίζονται στις εμπειρίες της τραγουδίστριας Laura Jane Grace, η οποία εμφανίστηκε δημόσια ως trans γυναίκα το Μάιο του 2012.
PansyDivision Με το όνομα τους να προέρχεται από ποίημα του Walt Whitman, οι Pansy Division έκαναν όνομα στο Αμερικανικό underground, μέχρι που ο Billie Joe Armstrong των Green Day (bi-sexual ο ίδιος του) τους προσκάλεσε σε περιοδεία. Ιστορικό για τη σκηνή θεωρείται το ομώνυμο ντεμπούτο τους, το 1992.
TeamDresch Με στίχους που είχαν άμεση σχέση με lesbian και queer εμπειρίες και θέματα, οι Team Dresch ιδρύθηκαν το 1991 στην πολιτεία της Ουάσινγκτον. Ο δίσκος τους “Personal Best” του 1995 θεωρείται ως ορόσημο του είδους, όσον αφορά την προσέγγιση της queer ιδεολογίας. Η ηγέτιδα του γκρουπ Donna Dresch ήταν από τις πρώτες που συμμετείχαν στη συντακτική ομάδα του J.D.s fanzine.
Tribe 8 Το συγκρότημα ιδρύθηκε το 1989, συνδυάζοντας το punk rock με στοιχεία industrial και πειραματικής μουσικής. Στους στίχους τους αναφέρονταν συχνά σε θέματα όπως η αμφισεξουαλικότητα και οι σεξουαλικές εμπειρίες των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων. Η τραγουδίστρια Lynn Breedlove ήταν γνωστή για τις εκκεντρικές εμφανίσεις της στη σκηνή, όπου εμφανιζόταν πολλές φορές ημίγυμνη.
Το 2017, το ντοκιμαντέρ “Queercore - How to punk a revolution” κατέγραψε τις απαρχές του είδους και το κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο αυτό αναπτύχθηκε. Περιέγραψε την ανάγκη δημιουργίας μιας κοινότητας, όταν αυτή στην οποία ανήκει κάποιος δεν τον εκφράζει, ενώ επίσης ανέλυσε το πώς ένα ψευδο-κίνημα αποκτά σιγά σιγά οντότητα, γίνεται ριζοσπαστικό και αναδεικνύει μια σειρά καλλιτεχνών οι οποίοι πολλές φορές ξεκινάνε από μειονεκτική θέση την καριέρα τους. Με πολλές ιστορικές αναφορές, συνεντεύξεις και συναυλίες, το ντοκιμαντέρ καλύπτει την ιστορία του queercore κινήματος και περιγράφει με σαφή τρόπο τη φιλοσοφία πίσω από αυτό. Η σκηνοθεσία είναι του Yony Leyser, ο οποίος έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος του έργου σε ξεχωριστές κουλτούρες και την queer ιστορία. Το “Queercore - How to punk a revolution” προβάλλεται αυτές τις ημέρες στο πλαίσιο του 26ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Μπορείτε να δείτε το trailer εδώ:
