Vaya Con Dios: Είναι ώρα οι γυναίκες να μάθουν να ζουν και για τις ίδιες

11 και 3 εκατομμύρια σε πωλήσεις albums και singles αντίστοιχα. Κάποια από τα σπουδαιότερα hits της δεκαετίας του 1990. Μία χαρισματική ερμηνεύτρια, με φωνή στιβαρή και αισθαντική όσο λίγες. Ένας πλούσιος ετερόκλητος συνδυασμός από φαινομενικά αταίριαστες επιρροές, οι οποίες καταφέρνουν και δημιουργούν την πιο ιδιαίτερη pop της εποχής. Οι Vaya con Dios έχτισαν τον μύθο τους, έχοντας τα καλύτερα συστατικά ως συγκρότημα και κυκλοφορώντας μια σειρά από σπουδαία albums και τραγούδια. Οι προσωρινές παύσεις του γκρουπ δεν μείωσαν ούτε στο ελάχιστο το πολυπληθές κοινό τους, κάτι στο οποίο συνετέλεσαν και οι πολύ καλές δουλειές της τελευταίας εικοσαετίας. Σήμα κατατεθέν των Vaya con Dios φυσικά, αλλά και κινητήρια δύναμη του συγκροτήματος από την αρχή του, η παρουσία της εξαιρετικής Dani Klein πίσω από το μικρόφωνο. Μία σπουδαία καριέρα που απλώνεται σε τέσσερις δεκαετίες.

Η Klein φέρνει την πλούσια κληρονομιά των Vaya con Dios στη νέα εποχή, με έναν ακόμα πολύ καλό δίσκο με τίτλο “Shades of Joy”. Το album κυκλοφόρησε στα τέλη του 2023 και παρά το γεγονός ότι συνετέθη στην πλειοψηφία του μέσα στην περίοδο της καραντίνας του Covid-19, διακρίνεται για τη διάχυτη αισιοδοξία που αποπνέουν τα τραγούδια του. Είναι το όγδοο συνολικά studio album μιας δισκογραφίας, μέσα στην οποία οι Vaya con Dios κατάφεραν και συνδύασαν με ιδανικό τρόπο τη jazz, την pop, την επιρροή του γαλλικού chanson, αλλά και την μουσική των Ρομά. Η Klein, στα 71 της πλέον, μας χαρίζει ξανά σπουδαίες ερμηνείες, με τον αέρα της ντίβας η οποία μοιάζει συνάμα ιδιαίτερα προσιτή και προσγειωμένη. Και αν η πλειοψηφία του κόσμου θυμάται κυρίως τις σπουδαίες επιτυχίες των Vaya con Dios όπως τα “Just a friend of mine”, “Puerto Rico”, “Na neh nah” και το αγαπημένο “What's A Woman”, η Deni Klein ήταν πάντα μια ερμηνεύτρια με βαρύτητα στις απόψεις της, με έντονο κοινωνικό και πολιτικό στίγμα στον λόγο της.

Η σπουδαία τραγουδίστρια βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, στο πλαίσιο των γυρισμάτων του βιντεοκλίπ για την ελληνική έκδοση του τραγουδιού “Una Mujer”, από το “Shades of Joy” album. Με στίχους στα ισπανικά, το “Una Mujer” μιλάει για εκείνη τη γυναίκα που βιώνει τα συναισθήματα της στο έπακρο. Κλαίει, μιλάει, ουρλιάζει, αγαπά αλλά και μισεί, εκδικείται αλλά και συγχωρεί. Η ελληνική έκδοση αποτελεί ντουέτο με τον Έλληνα τραγουδιστή Θοδωρή Βουτσικάκη και θα κυκλοφορήσει στις 8 Μαρτίου, ημέρα της Γυναίκας. Η Athens Voice συνάντησε μία γλυκύτατη και ομιλητικότατη Deni Klein, η οποία έδωσε το στίγμα των Vaya con Dios εν έτει 2024. Θυμήθηκε επίσης σπουδαίες στιγμές της πορείας τους, αλλά και της προσωπικής της ζωής στις Βρυξέλλες μιας άλλης εποχής.

Καλησπέρα Dani, εδώ και λίγο διάστημα έχετε ένα νέο album στις αποσκευές σας με τίτλο “Shades of Joy”. Ποιες είναι μέχρι στιγμής οι αντιδράσεις του κόσμου σε αυτό;
Στον περισσότερο κόσμο δείχνει να αρέσει. Υπάρχει βέβαια και η αντίθετη άποψη, κάποιος είπε ότι του φάνηκε βαρετό. Οι περισσότερες αντιδράσεις ήταν ιδιαίτερα θετικές, ο δίσκος έχει πουλήσει αρκετά καλά μέχρι στιγμής και ζούμε σε μια εποχή που ο κόσμος δεν αγοράζει δίσκους όπως το έκανε κάποτε, χρησιμοποιούν το Spotify κλπ. Νομίζω ήταν αρκετά θετική η υποδοχή που έλαβε ο δίσκος, φυσικά πάντα θα υπάρχουν και αυτοί που δεν θα τους αρέσει τόσο.

Το album διακρίνεται από μια ιδιαίτερα χαρούμενη αύρα και προσέγγιση, τραγούδια όπως το ομώνυμο και το ήδη αγαπημένο “Through with love” το αποδεικνύουν. Ωστόσο, η πλειοψηφία του έχει γραφτεί κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Πώς προέκυψε αυτός ο πολύ θετικός τόνος μέσα σε μια σκοτεινή και δύσκολη περίοδο;
Είναι αστείο αλλά προσωπικά δεν έζησα την περίοδο του Covid ως μια σκοτεινή περίοδο. Ήταν μια πάρα πολύ σοβαρή περίοδος σίγουρα, δραματική για πολύ κόσμο, υπήρχαν άνθρωποι που πέθαναν ολομόναχοι. Ωστόσο, ήταν και μια περίοδος «επιστροφής στα βασικά», κατά την οποία έπρεπε να είμαστε ικανοί να ζούμε με τους εαυτούς μας και να επαναπροσδιορίσουμε τις προτεραιότητες μας σε αυτή τη ζωή. Έμαθα πολλά μέσα σε αυτό το διάστημα.

Θα ήθελα να μιλήσουμε για το τραγούδι “Una Mujer”. Είναι αυτοβιογραφικό ή υπήρχε κάποια ηρωίδα στο μυαλό σας;
Πιστεύω πως είναι ένα τραγούδι για όλες τις όψεις του να είσαι γυναίκα. Έχουμε όλα αυτά τα στοιχεία μέσα μας, μπορούμε να είμαστε καλές και κακές, μαλακές και σκληρές, πολλές πλευρές μιας προσωπικότητας για την οποία πολύς κόσμος νομίζω δεν ενδιαφέρεται. Μας βλέπει ως μαμάδες, ως φροντιστές, ως ανθρώπους που ζούνε και δίνουν το χρόνο τους περισσότερο για τους άλλους, σε σχέση με τους εαυτούς μας. Είναι ώρα οι γυναίκες να μάθουν να ζουν και για τις ίδιες. Είμαι φυσικά πολύ χαρούμενη που έζησα τη συγκεκριμένη περίοδο που έζησα και όχι την αντίστοιχη που έζησε η γιαγιά μου. Η οποία έμενε σπίτι ενώ ο παππούς δούλευε και της έδινε χρήματα για το ενοίκιο, το φαγητό, τα ρούχα, ενώ ο ίδιος του ξόδευε σε ποτά και τσιγάρα, τη στιγμή που προσπαθούσαν να τα βγάλουν πέρα. Κουράστηκε και τον παράτησε, με δύο παιδιά και μέσα στον Πόλεμο. Δεν έβρισκε δουλειά σκέψου, ήξερε μόνο να είναι υπηρέτρια αλλά κανείς δεν ήθελε υπηρέτρια που να έχει παιδιά. Οπότε έπρεπε να επιστρέψει. Το μήνυμα που παίρναμε από αυτές τις γυναίκες, τις γιαγιάδες και μαμάδες, ήταν ότι έπρεπε να είμαστε οικονομικά ανεξάρτητες και ότι έπρεπε να φεύγουμε από αδιέξοδες καταστάσεις. Εμείς σήμερα πάμε σχολεία, εργαζόμαστε, αλλά σκέψου πως υπάρχουν χώρες όπως η Αίγυπτος όπου αν είσαι γυναίκα μόνη σου, δεν μπορείς να νοικιάσεις ένα σπίτι. Στο Βέλγιο μέχρι το 1968, δεν μπορούσες να βρεις δουλειά χωρίς την άδεια του πατέρα ή του συζύγου σου, ή να ανοίξεις έναν λογαριασμό στην τράπεζα. Δεν μιλάμε για πάρα πολύ καιρό πριν αν το σκεφτεί κανείς. Θυμήσου την εποχή των χίπηδων, στις Βρυξέλλες όλοι κοιμόντουσαν με όλους, εγώ και οι φίλοι μου τουλάχιστον (γέλια). Ήταν πολύ ωραία περίοδος, αλλά και πάλι ήταν πιο ok για τους άνδρες, μια γυναίκα που είχε πολλούς εραστές χαρακτηριζόταν ως πόρνη. Σήμερα υπάρχει το ίδιο στερεότυπο. Αν μου αρέσει ένας άνδρας και θέλω να κοιμηθώ μαζί του, ποιανού δουλειά είναι πραγματικά; Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει με τους gay. Τι με νοιάζει εμένα αν είναι ομοφυλόφιλος κάποιος; Έμαθα για το νομοσχέδιο που ψηφίστηκε πρόσφατα στην Ελλάδα, επιτέλους! Από τη στιγμή που δεν πληγώνει κανέναν, τι σας νοιάζει τι κάνει ο άλλος στη ζωή του;

Ποιες είναι οι επιρροές σας στον τελευταίο δίσκο και ποιοι καλλιτέχνες σας έχουν κάνει εντύπωση τα τελευταία χρόνια;
Σπάνια ακούω μουσική πλέον. Ούτε εγώ, ούτε πολλοί φίλοι μου μουσικοί. Άκουγα πάρα πολύ, αλλά πλέον συνήθως ακούω στο αμάξι μου, όπου στο ραδιόφωνο ανακαλύπτω πολλά καινούργια πράγματα. Είναι ένας νέος Βέλγος καλλιτέχνης που μου αρέσει πολύ, είναι γνωστός ως Loverman. Τον έχω δει ζωντανά, ήταν καταπληκτικός. Επίσης οι The Gabriels, ο Rag'n'Bone Man κ.α. Μου αρέσει η μοντέρνα μουσική. Ακόμα και η rap. Μου αρέσουν ο Eminem και ο 2Pac, ωστόσο καινούριους rappers δεν γνωρίζω. Μου αρέσει και η Aya Nakamura, γαλλίδα τραγουδίστρια.

Ο ήχος των Vaya con Dios είναι μίγμα πολλών διαφορετικών επιρροών. Θεωρείτε πως αυτό είναι κάτι το προγραμματισμένο ή απλά συμβαίνει; Πώς συνδυάζονται αλήθεια, η jazz, η pop, το φλαμένκο και η μουσική των Ρομά;
Όλα ξεκίνησαν από τον πατέρα μου. Άκουγε πολλή μουσική, όλα τα είδη, σε μια εποχή που δεν είχαμε καν τηλεόραση. Πολλή κλασική μουσική την οποία δεν αγαπούσα ιδιαίτερα, οι οπερετικές φωνές τα πρωινά της Κυριακής με τρέλαιναν (γέλια). Αλλά επίσης άκουγε Sinatra, μουσική των Ρομά, Latin, όλα τα είδη. Επίσης στις Βρυξέλλες είναι κάπως διαφορετικά τα πράγματα. Οι Ισπανοί έχουν το φλαμένγκο, εσείς έχετε το μπουζούκι, οι Βρυξέλλες δεν είχαν δική τους μουσική ταυτότητα. Επηρεαστήκαμε πολύ από το γαλλικό chanson, λογικό καθώς η Γαλλία είναι δίπλα μας και μιλάμε γαλλικά. Ακούγαμε έναν συνδυασμό των πάντων, ακόμα και στο ραδιόφωνο.

Τι με νοιάζει εμένα αν είναι ομοφυλόφιλος κάποιος; Έμαθα για το νομοσχέδιο που ψηφίστηκε πρόσφατα στην Ελλάδα, επιτέλους!

Πάμε λοιπόν πίσω στο 2008, όταν και τραγουδήσατε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ρομά. Πώς προέκυψε αυτή η εμφάνιση; Πιστεύετε ότι έχουν αλλάξει τα πράγματα έκτοτε για αυτούς τους ανθρώπους;
Παρεμπιπτόντως ήμουν πριν δύο εβδομάδες και πάλι στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με κάποιους αντιπροσώπους της κοινότητας των Ρομά, από Ισπανία, Βόρεια Μακεδονία κλπ. Όταν λοιπόν ήμουν παιδί ακόμα, είδα την ταινία “J'ai même rencontré des Tziganes heureux” του Aleksandar Petrović η οποία και είχε πολύ μεγάλη επίδραση πάνω μου. Στην ταινία αυτή ακούγεται μια γυναίκα να τραγουδάει το “Djelem Djelem”, τον ύμνο των Ρομά. Έκτοτε πάντα ήθελα να το τραγουδάω κι εγώ, προσέθεσα και κάποια λόγια στα γαλλικά και το ερμήνευσα στις πρώτες μου εμφανίσεις. Κάποια στιγμή σε ένα live στις Βρυξέλλες με προσέγγισε ο Martin, Ρομά από τη Βόρεια Μακεδονία που εργαζόταν ως βοηθός ενός ευρωβουλευτή και μου μίλησε για την προσπάθεια που έκαναν σε Βαλκανικές χώρες, όσον αφορά την προώθηση της εκπαίδευσης στους Ρομά. Μου πρότεινε να τους ακολουθήσω εκεί, καθώς εκείνη την εποχή οι Vaya con Dios ήταν ιδιαίτερα δημοφιλείς σε αυτές τις περιοχές. Συνεργαστήκαμε και με μια κυρία από την Ολλανδία, υπεύθυνη στο Ευρωκοινοβούλιο για τα δικαιώματα των Ρομά. Η προώθηση πήγε αρκετά καλά, πολλοί από αυτούς δεσμεύτηκαν ότι θα ακολουθήσουν εκπαιδευτικά προγράμματα. Από εκείνη την εποχή, τα πράγματα για αυτούς τους ανθρώπους δεν έχουν αλλάξει στο βαθμό που ίσως θα θέλαμε, ωστόσο είναι μια διαδικασία που παίρνει πάρα πολύ χρόνο. Ενόψει των Ευρωεκλογών, γίνεται μια προσπάθεια να πειστούν ότι πρέπει να πάνε να ψηφίσουν, καθώς οι περισσότεροι δεν ενδιαφέρονται πραγματικά. Η ακροδεξιά καλπάζει σε όλη την Ευρώπη, οπότε κάθε ψήφος έχει σημασία, ειδικότερα αυτών των κοινωνικών τάξεων, ώστε να υπάρξει μια ισορροπία. Υπάρχουν από την άλλη χώρες όπως η Βόρεια Μακεδονία και η Σλοβακία, όπου τα παιδιά των Ρομά πάνε σε διαφορετικά σχολεία από τα υπόλοιπα. Ουσιαστικά μένουν στο ίδιο μέρος αλλά πρόκειται για διαφορετικούς κόσμους. Μένουν σε μολυσμένα εδάφη, παλιά ορυχεία, σκηνές, δεν το καταλαβαίνω ειλικρινά. Και παρόλο που τους προσφέρθηκαν σπίτια, κάποιοι καίνε τα παράθυρα διότι τους αρέσει να μαγειρεύουν πάνω σε ξύλο. Πρέπει να υπάρξει ένα συνολικό σχέδιο. Έχω και μια φίλη Ρομά η οποία λέει πως δεν καταλαβαίνει γιατί θέλουν συνεχώς «να τους φτιάξουν λες και υπάρχει κάτι κακό με αυτούς». Δεν είναι στην κουλτούρα τους να πηγαίνουν σχολείο, κάποιοι ζουν από την επαιτεία, αλλά πρέπει να τους δοθεί κάτι θετικό στο να πιστέψουν και να ακολουθήσουν. Η συνεχής τιμωρία τους δεν έχει αποτέλεσμα. Από τη μεριά μας οι υπόλοιποι πρέπει πρώτα να αποδεχτούμε πως κάποιοι άνθρωποι θέλουν να μένουν σε καραβάνια και όχι σε σπίτια. Τι μας αφορά εμάς; Αν κάποιοι αντίθετα θέλουν ένα σπίτι, οφείλουμε να τους εξηγήσουμε πώς λειτουργούν τα πράγματα εκεί. Πάντως αυτοί οι άνθρωποι έχουν ένα είδος ελευθερίας που οι υπόλοιποι δεν έχουμε. Στις Βρυξέλλες π.χ. έχουμε πέντε διαφορετικές σακούλες για να ταξινομούμε τα σκουπίδια μας, κάθε μέρα. Έχω μια φίλη που έχει τόσο μικρό σπίτι και κουζίνα που οι σακούλες της κρέμονται από το ταβάνι. Τι στο διάολο; Και βγάζουμε τα σκουπίδια μας μετά τις 18.00 το απόγευμα. Τι γίνεται αν πρέπει να λείψεις λίγες μέρες; Κάποια στιγμή έλειψα εγώ και μου έβαλαν πρόστιμο 100 ευρώ. Τα πάντα είναι έτσι. Κάποια παρκόμετρα λειτουργούν με κέρματα, κάποια με κάρτες, κάποια με το τηλέφωνο. Όταν δεν έχεις κέρματα τι γίνεται; Είναι ένας εφιάλτης.

Κι όσον αφορά τη μουσική τους; Τι κάνει τη μουσική των Ρομά τόσο ξεχωριστή;
Είναι τόσο ψυχωμένη, τόσο φυσική και όχι «υπολογιστική». Παίζουν αυτό που νιώθουν, δεν τους νοιάζει να παίζουν τέλεια. Είναι και πολύ αυθόρμητη. Έχει ελευθερία, υπάρχουν και πολλές αλλαγές ρυθμών στη μουσική αυτή. Σήμερα όλοι δουλεύουν με έναν μετρονόμο.

Ας μιλήσουμε για αναμνήσεις. Ήσασταν εδώ πριν 19 χρόνια και δώσατε συναυλία στο θέατρο του Λυκαβηττού. Τι θυμάστε από αυτό το live και από την πόλη γενικότερα.
Θυμάμαι τον Λυκαβηττό, είναι ένα φανταστικό μέρος. Δεν παίζεις κάθε μέρα σε ένα παλιό ελληνικό θέατρο. Είχε έρθει πολύς κόσμος και υπήρχε πολύς ενθουσιασμός. Δεν θα ξεχάσω την ατμόσφαιρα, την ευκαιρία να τραγουδήσω κάτω από έναν ουρανό γεμάτο αστέρια. Ήταν Ιούνιος από όσο θυμάμαι.

Είχατε επισκεφτεί και κάποιο ελληνικό νησί με αφορμή εκείνη τη συναυλία;
Όχι αλλά σε άλλη στιγμή έχω επισκεφτεί την Τήνο, ένας Βέλγος φίλος μου έμενε εκεί αλλά δυστυχώς επέστρεψε διότι έχει καρκίνο. Έχω πάει επίσης στην Κρήτη. Δεν έχω πάει σε όσα θα ήθελα, η Σίφνος μου αρέσει πολύ επίσης. Αλλά το αγαπημένο μου νησί παραμένει η Τήνος, έχει μια άγρια ομορφιά, ωραία φύση, δεν είναι τόσο τουριστική. Φυσικά μου αρέσουν πολύ και οι ναοί στο νησί.

Στον υπόλοιπο κόσμο, ποια μέρη που έχετε επισκεφτεί για συναυλίες θυμάστε έντονα;
Το performing είναι το ίδιο παντού, ωστόσο υπάρχουν μέρη στον Νότο όπου ο κόσμος είναι πιο ενθουσιώδης. Θα μιλήσουν και θα κάνουν διάδραση μαζί σου. Σε πιο βόρεια μέρη όπως π.χ. η Φινλανδία, παίζαμε στο Pori συγκεκριμένα, θυμάμαι να νομίζω πως ο κόσμος μας μισούσε, ήταν σαν «νεκροί» από κάτω. Μου αρέσουν οι νότιες χώρες περισσότερο. Ο Βορράς είναι πολύ «οργανωμένος» και αυτό σου δίνει μια συγκεκριμένη άνεση.

Πώς προέκυψε η συνεργασία με τους Thierry Plas και Francois Garny. Γενικότερα, με ποια κριτήρια επιλέγετε τους συνεργάτες σας;
Με τον Thierry ήμασταν συγκάτοικοι πριν από πολλά χρόνια, είμαστε καλοί φίλοι. Μέσα από αυτόν γνώρισα και τον Francois, με τον οποίον γράφουν μουσική εδώ και πολλά χρόνια στο studio του Thierry. Ζούμε όλοι μας και στην ίδια γειτονιά. Είναι καλοί άνθρωποι και αυτό το θέλω για τους συνεργάτες μου, δεν μπορώ τους υπερόπτες, είναι καλοί και ευαίσθητοι άνθρωποι όπως θα τους ήθελα. Δεν μου αρέσουν οι «μηχανικοί» μουσικοί. Ας μην είναι και οι καλύτεροι βιρτουόζοι, θέλω να βλέπω την προσωπικότητά τους μέσα στη σύνθεση των τραγουδιών. Κυρίως δε, δεν θέλω ανθρώπους εθισμένους σε ναρκωτικά και αλκοόλ. Έχω συνεργαστεί με τέτοιους και στο τέλος γίνεται πολύ κουραστικό.

Σας ενδιαφέρουν οι νεότερες γενιές οπαδών; Πώς θα τους προσεγγίζατε;
Δε νομίζω ότι μπορούμε να τους προσεγγίσουμε εύκολα. Έχουν τον δικό τους κόσμο. Κι εμείς στα 18 μας δεν ακούγαμε αυτά που άκουγαν οι γονείς μας. Ίσως είμαστε αρκετά μεγάλοι για αυτούς, κάποιοι φυσικά δε μας ξέρουν καν. Η μουσική προχωράει, δεν ανησυχώ ιδιαίτερα, αν δε μας ακούν δεν έχει και πολλή σημασία. Έχουν τα δικά τους ακούσματα.

Τι επιφυλάσσει το μέλλον για τους Vaya con Dios;
Μόλις κάναμε το ντουέτο με τον Θοδωρή Βουτσικάκη για την ελληνική έκδοση του τραγουδιού “Una Mujer”, γυρίσαμε ένα πολύ ωραίο video. Όταν άκουσα τη φωνή του την ερωτεύτηκα, πολύ συναισθηματική. Περιμένω να δω το τελικό αποτέλεσμα. Αντίστοιχα ετοιμάζουμε κάτι με έναν oλλανδό τραγουδιστή. Δε γνωρίζω αν θα υπάρξουν συναυλίες, ξέρω όμως ότι πρέπει να το αποφασίσω σύντομα.

Τα τελευταία λόγια δικά σας! 
Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω πολύ για τη συνέντευξη. Ήθελα να ευχαριστήσω και τη δισκογραφική μας εταιρεία, Panik Records/Sony Music, που μου έδωσε την ευκαιρία να ξανάρθω στην Ελλάδα. Μου αρέσει πολύ και εύχομαι να επιστρέψω σύντομα. Αυτό το φαγητό σας...