Ελληνική Συμφωνική Ορχήστρα Νέων: Υπάρχει κι αυτή η Ελλάδα, που μας γεμίζει αισιοδοξία και εθνική υπερηφάνεια

Δεν είχαμε ξαναζήσει μια τέτοια στιγμή στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Η βραδιά της Πέμπτης 7 Δεκεμβρίου, που άνοιξε το έτος Ραχμάνινοφ για τα 150 χρόνια από τη γέννηση του μεγάλου Ρώσου συνθέτη, ήταν κάτι πάρα πάνω από συγκινητική. Και αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με τη μουσική, αλλά με ένα αίσθημα ελπίδας και εθνικής ανάτασης – κι αν ακούγεται υπερβολικό, δεν στερείται αλήθειας. Γιατί μπροστά στα μάτια μας και τα αυτιά μας ξετυλίχθηκε ένα success story εθνικού διαμετρήματος που πρέπει να το αγκαλιάσουμε – για εμάς πρώτα, το έχουμε ανάγκη. Γιατί προβάλλει αυτή την άλλη Ελλάδα, της δημιουργικότητας, των επιτυχιών και των διακρίσεων, και μας μεταφέρει ένα μήνυμα ότι υπάρχουν πυρήνες στη χώρα που, με σκληρή δουλειά, όραμα και αφοσίωση, την πάνε μπροστά.

Ο Βασίλης Βαρβαρέσος είναι κορυφαίος πιανίστας διεθνώς, οπότε το ότι ερμήνευσε το 2ο κονσέρτο του Ραχμάνινοφ με αυτή την εκρηκτικότητα και ευαισθησία δεν αποτέλεσε έκπληξη, παρότι η δύναμη της ερμηνείας του ήταν καθηλωτική. Ο μαέστρος Διονύσης Γραμμένος έχει ήδη μεγάλη αναγνώριση στο εξωτερικό και είχαμε τη χαρά να τον γνωρίσουμε καλύτερα μέσα από τη συνέντευξη που μας παραχώρησε λίγες μέρες πριν τη συναυλία – ένας υπερταλαντούχος μουσικός υψηλότατου επιπέδου. Όμως, ο μεγάλος πρωταγωνιστής της βραδιάς ήταν η Ελληνική Συμφωνική Ορχήστρα Νέων. Αν ακούγαμε τα απαιτητικά αυτά έργα ερμηνευμένα έτσι από μία ξένη κορυφαία ορχήστρα πάλι θα νιώθαμε συγκίνηση, αφού αυτή πηγάζει από την ίδια τη μουσική. Σκεφτείτε τώρα ότι την ορχήστρα αποτελούν Έλληνες μουσικοί 18-26 χρονών. Όπως παραδεχθήκαμε όλοι, μετά το τέλος της συναυλίας, αυτό που παρακολουθήσαμε στην Αίθουσα Λαμπράκη απλά δεν γίνεται να συμβαίνει στην Ελλάδα – είναι κάτι μοναδικό.

Η ορχήστρα έχει πίσω της μόλις 6 χρόνια ζωής. Ο Διονύσης Γραμμένος στα 26 του χρόνια είχε αυτό το –άπιαστο, θα έλεγε κανείς– όνειρο, το οποίο και υλοποίησε. Το 2017 ίδρυσε την ΕΛΣΟΝ στα ευρωπαϊκά πρότυπα των Εθνικών Ορχηστρών Νέων. Σκοπός ήταν ο εντοπισμός, η καθοδήγηση και η ανάδειξη των νέων ταλαντούχων Ελλήνων μουσικών και η εκπαίδευσή τους στο συμφωνικό και οπερατικό ρεπερτόριο. Παράλληλα, οι νεαροί σε ηλικία μουσικοί, αφού θα επιλέγονταν κάθε χρόνο με ακροάσεις, θα είχαν τη δυνατότητα να παίζουν συμπράττοντας με σπουδαίους σολίστ και αρχιμουσικούς σε σημαντικές αίθουσες συναυλιών ανά τον κόσμο. Αυτά τα 6 χρόνια πάνω από 250 νέοι και νέες από 37 πόλεις της Ελλάδας (κάποιοι από απομακρυσμένες περιοχές) και από πανεπιστήμια του εξωτερικού, εντάχθηκαν στο δυναμικό της ορχήστρας, συμμετέχοντας στο εκπαιδευτικό της πρόγραμμα, τις συναυλίες και τις δράσεις της. Η αφρόκρεμα της μουσικής νεολαίας της χώρας.

Σήμερα η ΕΛΣΟΝ, έχοντας κατακτήσει μοναδική ποιότητα στον ήχο της, θεωρείται μία από τις κορυφαίες Εθνικές Ορχήστρες Νέων, που κάποιες μπορεί να μετρούν 40, 50 και 60 χρόνια λειτουργίας! Απόδειξη ότι το 2023 ήταν προσκεκλημένη για δεύτερη φορά στο φημισμένο Κonzerthaus στο Βερολίνο και άνοιξε το Young Euro Classic, το φεστιβάλ των καλύτερων εθνικών ορχηστρών νέων του κόσμου.

Η πρώτη φορά ήταν το 2021, όταν η γερμανική εφημερίδα Tagesspiegel έγραφε: «Το κοινό δεν θέλει να αφήσει την ορχήστρα να φύγει. Το ντεμπούτο της Ελλάδας στο Young Euro Classic Festival είναι τόσο θριαμβευτικό που τελικά τα φώτα της αίθουσας και η μάσκα προστασίας του κορωνοϊού του μαέστρου, δίνουν το στίγμα τους για το οριστικό τέλος των encore. Πρόκειται για μια πολύ νέα νεανική ορχήστρα που έχει τόσο ενθουσιώδη ανταπόκριση. Τα Ελληνόπουλα μετέφεραν μια συναρπαστική ατμόσφαιρα από τη σκηνή του Konzerthaus, την οποία συνέθεταν η ειλικρινής φιλοδοξία τους και η χαρά τους να παίζουν μουσική μαζί. Αυτό προασπίζεται και ο Διονύσης Γραμμένος, ο ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής της ορχήστρας, του οποίου η διεύθυνση είναι μια άνετη πρόσκληση για ακριβή απόδοση».

Καταλαβαίνετε, λοιπόν, ακόμα κι αν δεν ήσασταν στη συναυλία, για ποιο λόγο νιώσαμε αυτή την περηφάνια. Γιατί μιλάμε για την Εθνική Ορχήστρα Νέων της Ελλάδας. Έβλεπες τα νέα παιδιά να παίζουν με απαράμιλλο πάθος, ευαισθησία, φυσικότητα και δεξιοτεχνία, σε έναν δεμένο ήχο με κοινό πνεύμα και φαντασία. Στο δεύτερο μέρος έπαιξαν τη Δεύτερη Συμφωνία σε μι ελάσσονα, ένα πολύ δύσκολο τεχνικά έργο που μας καθήλωσε και μας συγκίνησε, η απόδοσή του ήταν εκπληκτική. Η αίθουσα ήταν κατάμεστη, και το κοινό, ανάμεσά του πολύς νέος κόσμος, στο τέλος δεν άφηνε την ορχήστρα να φύγει, το χειροκρότημα ήταν θερμότατο, με επευφημίες και σφυρίγματα. Το encore που μας χάρισαν ήταν ένα μέρος από το αριστούργημα του Ραχμάνινοφ για χωρωδία, Οι Εσπερινοί. Ξαφνικά τα μέλη της ορχήστρας σηκώθηκαν και μεταμορφώθηκαν σε χωρωδία, σε ένα επίσης απαιτητικό έργο το οποίο τραγούδησαν στα ρώσικα, αφήνοντάς μας εμβρόντητους, κυρίως όμως γαληνεύοντας την ψυχή μας.

Η ΕΛΣΟΝ είναι από το 2020 Ορχήστρα in Residence στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και στηρίζεται σε ιδιωτική χρηματοδότηση – μπορεί κανείς να δει τους χορηγούς της στη σελίδα της. Είναι, όμως, ένα εθνικό διαμάντι. Όπως είπε και ο Βασίλης Βαρβαρέσος στο τέλος του πρώτου μέρους συγκινημένος, «αυτή η ορχήστρα είναι η απάντηση σε όσους λένε πως στην Ελλάδα δεν μπορεί να γίνει κάτι. Και αυτά τα παιδιά, η νέα γενιά Ελλήνων μουσικών, μας αποδεικνύουν περίτρανα –περίτρανα!– πως η κλασική μουσική και η αγάπη για τη μουσική εδώ στη χώρα μας ανθίζει».

Και μετά, σε αυτή τη λαμπρή γιορτή για τα γενέθλια του Ραχμάνινοφ, έπαιξαν σε τέσσερα χέρια το Vocalize, με τον Διονύση Γραμμένο. Σε εκείνον πιστώνεται όλο αυτό, ήταν το δικό του όραμα που έγινε πραγματικότητα, όσο για τη χαρά και την ευγνωμοσύνη των νεαρών μουσικών φάνηκε στα καμαρίνια μέσα από τις αγκαλιές και τα ευχαριστώ προς τον μαέστρο. Ένιωθες την ενέργεια στο χώρο, τόσοι νέοι άνθρωποι να παράγουν πολιτισμό σε τόσο υψηλό επίπεδο. Όμως, το τονίζουμε ξανά, όλο αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με την κλασική μουσική. Η ΕΛΣΟΝ αποτελεί ένα κοινωνικό και πολιτικό statement για το ποια είναι η Ελλάδα που αγαπάμε και θέλουμε να αποτελούμε μέρος της.

Περιμένουμε με ανυπομονησία την επόμενη εμφάνισή της ΕΛΣΟΝ στο Μέγαρο Μουσικής, στις 28 Μαΐου του 2024.