Σαν σήμερα, 6 Οκτωβρίου, κλείνει τα μάτια της η βασίλισσα των φάντο, Αμάλια Ροντρίγκες

Θρύλος της πορτογαλικής μουσικής υπήρξε η Αμάλια Ροντρίγκες, η μνήμη της οποίας τιμάται σαν σήμερα. Στην ερμηνεύτρια των παραδοσιακών πορτογαλικών τραγουδιών δικαίως έχει αποδοθεί ο τίτλος «βασίλισσα των φάντο», καθώς η ίδια έπαιξε κομβικό ρόλο στην διάδοσή τους παγκοσμίως. Ακόμη και σήμερα αποτελεί την πιο γνωστή ερμηνεύτρια φάντο σε όλον τον κοσμο και τα άλμπουμ της συνεχίζουν να 

H λατρεμένη Αμάλια των Πορτογάλων γεννήθηκε στις 23 Ιουλίου 1920 στην Λισαβόνα από μια φτωχή πολυμελή οικογένεια με εννέα παιδιά.

Άρχισε να εμφανίζεται στις ταβέρνες και τα κλαμπ της Λισαβόνας το 1939 και σύντομα ξεχώρισε με το ρεπερτόριο και την εκφραστική δύναμη της φωνής της, ενώ σε νεαρή ηλικία συμμετείχε σε πορτογαλικές ταινίες και θεατρικές παραστάσεις.

Οι ηχογραφήσεις της αλλά και οι συμμετοχές της σε δεκάδες ταινίες την έκαναν εμβληματική φιγούρα και της σύγχρονης πορτογαλικής μουσικής.

To «Fado» προέρχεται από τη λατινική λέξη fatum που σημαίνει πεπρωμένο, ενώ αυτό το είδος μουσικής έχει αστική προέλευση και είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τα δεινά της φτώχειας, του χωρισμού, και του αβέβαιου αύριο.

Το ξεκίνημα μιας μεγάλης καριέρας 

Η Αμάλια άρχισε να τραγουδά γύρω στο 1935 και η πρώτη επαγγελματική της παρουσίαση σε αίθουσα φάντο πραγματοποιήθηκε το 1939.

Την εποχή εκείνη συναντήθηκε με τον Φρεντερίκο Βαλέριο, συνθέτη με κλασική παιδεία που αναγνώρισε τις δυνατότητες της Αμάλια και συνέθεσε πολυάριθμες μελωδίες ειδικά σχεδιασμένες για αυτήν, προσθέτοντας ορχηστρικές συνοδείες.

Κάποια από τα πιο αξιομνημόνευτα κομμάτια είναι το «Fado do Ciúme», το «Ai Mouraria», το «Que Deus Me Perdoe» και το «Não Sei Porque Te Foste Embora».

Ως τις αρχές της δεκαετίας του '40, η Αμάλια είχε γίνει διάσημη στην Πορτογαλία άρχισε την καριέρα της ως ηθοποιός κάνοντας το ντεμπούτο της σε μια ταινία του 1946 με τίτλο «Capas Negras» ακολουθούμενη από την πιο γνωστή ταινία της το «Fado».

Η ηθοποιός Αμάλια Ροντρίγκες 

Η ίδια μάλιστα συνέχισε την καριέρα της στην υποκριτική σε ταινίες όπως το Sangue Toureiro (1958) και το Fado Corrido (1964) έχοντας λάβει το Βραβείο Κινηματογράφου της Πορτογαλίας για την ερμηνεία της στο «Fado» το 1947.

Ακόμη, η Αμάλια Ροντρίγκες εμφανίστηκε στην ταινία The Enchanted Islands του Carlos Vilardebó το 1964, η οποία ήταν βασισμένη σε μια σύντομη ιστορία του Χέρμαν Μέλβιλ.

Διεθνής καριέρα

Η «βασίλισσα των φάντο» ταξίδεψε για πρώτη φορά στο εξωτερικό το 1943, για να εμφανιστεί στο γκαλά του πρέσβη της Πορτογαλίας στη Μαδρίτη, Pedro Teotónio Pereira.

Έπειτα, εμφανίστηκε στη Βραζιλία το 1945, όπου έκανε τις πρώτες της ηχογραφήσεις, στο Βερολίνο το 1950, καθώς επίσης στο Μεξικό και τη Γαλλία. Ήταν ο πρώτος Πορτογάλος καλλιτέχνης που εμφανίστηκε στην USTV στο ABC το 1953. Τραγούδησε στο κλαμπ Mocambo του Χόλιγουντ το 1954.

Η Αμάλια εμφανίστηκε στην ταινία του Ανρί Βερνέιγ «Οι εραστές της Λισαβόνας» (Les Amants du Tage), σε υποστηρικτικό ρόλο και στη Γαλλία ήταν ήδη τόσο δημοφιλής όσο και στην Πορτογαλία.

Αυτό οδήγησε στην κυκλοφορία του άλμπουμ «Portugal's Great Amália Rodrigues Live at the Olympia Theatre in Paris» το 1957.

Το 1962 επέστρεψε στην Πορτογαλία και επικεντρώθηκε στις ηχογραφήσεις και σε πιο αραιές δημόσιες εμφανίσεις.

Οι τελευταίες της εμφανίσεις και η κληρονομιά που άφησε πίσω 

Μετά την «Επανάσταση των Γαρυφάλλων» το 1974 κατηγορήθηκε πως είχε υποστηρίξει τη δικτατορία του Σαλαζάρ που ανέτρεψε η επανάσταση. Η κατηγορία αυτή την κλόνισε και νοσηλεύθηκε με κατάθλιψη. Αργότερα, σε απάντηση των κατηγοριών ηχογράφησε το τραγούδι σύμβολο της επανάστασης «Grândola, Vila Morena».

Η δεκαετίες του '80 και του '90 έφεραν την ενθρόνισή της ως ζωντανό μύθο. Η τελευταία της ολοκαίνουρια ηχογράφηση σε στούντιο, η Lágrima, κυκλοφόρησε το 1983. Ακολούθησε μια σειρά από χαμένες ή μη κυκλοφορημένες ηχογραφήσεις και δύο μεγαλύτερες συλλογές επιτυχιών.

Η Αμάλια Ροντρίγκες κυκλοφόρησε το τελευταίο άλμπουμ το 1990, το Obsessão, ενώ τον Δεκέμβριο του 1994 έδωσε την τελευταία της συναυλία σε ηλικία 74 ετών, κατά τη διάρκεια των συναυλιών της Λισαβόνας ως Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης.

Το 1997 κυκλοφόρησε ένα νέο άλμπουμ με πρωτότυπες ηχογραφήσεις από τη δεκαετία του 1960 και του 1970, το Segredo, και ένα βιβλίο με τα ποιήματά της, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είχε τραγουδήσει: Amália: Versos.

Το 1998 τιμήθηκε στην παγκόσμια έκθεση της Λισαβόνας (Expo '98) και τον Φεβρουάριο του 1999 θεωρήθηκε μια από τις 25 πιο σημαντικές προσωπικότητες της πορτογαλικής δημοκρατικής περιόδου. Λίγο μετά γυρίστηκε η τελευταία της τηλεοπτική συνέντευξη. Η Cinématheque de Paris παρουσίασε ένα αφιέρωμα για την Αμάλια Ροντρίγκες τον Απρίλιο του 1999, παρουσιάζοντας μερικές από τις ταινίες της.

Η Μίσια, η Ντούλτσε Πόντες αλλά και η Κριστίνα Μπράνκο είναι μόνο λίγες από τις καλλιτέχνιδες που βάδισαν στον δρόμο που χάραξε η Αμάλια Ροντρίγκες, και κατάφεραν να κάνουν δημοφιλή τα φάντο έξω από τα στενά σύνορα της Πορτογαλίας.

Η Αμάλια Ροντρίγκες άφησε την τελευταία της πνοή στις 6 Οκτωβρίου 1999 σε ηλικία 79 ετών στο σπίτι της στη Λισαβόνα. Η κηδεία της εξελίχθηκε σε λαϊκό προσκύνημα και για να τιμήσουν την μνήμη της δεκαπέντε μουσικοί έπαιξαν ένα από τα πιο γνωστά τραγούδια της βασίλισσας των φάδο , «το Αμάλια», γραμμένο ειδικά για αυτήν, κατά τη διάρκεια της κηδείας στη βασιλική Εστρέλα της Λισαβόνας.

Το σπίτι της, στο Rua de São Bento, είναι σήμερα μουσείο. Τάφηκε στο Εθνικό Πάνθεον μαζί με άλλες διακεκριμένες προσωπικότητες της χώρας.

Σαν σήμερα: Γεγονότα

• 105 π.Χ. – Μάχη του Αραούσιου: Οι Κίμβροι συντρίβουν το ρωμαϊκό στρατό του Μάλιου Μάξιμου.
• 69 π.Χ. – Μάχη στα Τιγρανόκερτα: Οι δυνάμεις της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας νικούν το στρατό του βασιλείου της Αρμενίας.
• 23 - Επαναστάτες σκοτώνουν και αποκεφαλίζουν τον αυτοκράτορα Ουάνγκ Μανγκ της δυναστείας Σιν, δύο ημέρες μετά την κατάληψη της πρωτεύουσας Τσανγκάν κατά τη διάρκεια εξέγερσης των αγροτών.
• 404 - Η Βυζαντινή αυτοκράτειρα Ευδοξία πεθαίνει από μόλυνση εξαιτίας αιμορραγίας από αποβολή κατά την τελευταία της εγκυμοσύνη.
• 1600 – Η Ευρυδίκη του Τζάκοπο Πέρι, η παλαιότερη σωζόμενη όπερα, κάνει πρεμιέρα στη Φλωρεντία, σηματοδοτώντας την έναρξη της περιόδου μπαρόκ.
• 1762 - Επταετής Πόλεμος: Ολοκληρώνεται η μάχη της Μανίλα μεταξύ της Μεγάλης Βρετανίας και της Ισπανίας, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τη βρετανική κατοχή της πόλης για το υπόλοιπο του πολέμου.
• 1789 - Γαλλική Επανάσταση: Ο Λουδοβίκος ΙΣΤ΄ της Γαλλίας επιστρέφει στο Παρίσι από το Ανάκτορο των Βερσαλλιών.
• 1854 - Στην Αγγλία, λίγο μετά τα μεσάνυχτα ξεσπά μεγάλη πυρκαγιά στο Νιούκασλ και το Γκέιτσχεντ με απολογισμό 53 νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες.
• 1876 – Ιδρύεται η Αμερικάνικη Ένωση Βιβλιοθηκών.
• 1908 - Η Αυστροουγγαρία προσαρτά τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, προκαλώντας κρίση.
• 1910 – Ο Ελευθέριος Βενιζέλος γίνεται για πρώτη φορά πρωθυπουργός της Ελλάδας.
• 1912 – Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος: Ο ελληνικός στρατός απελευθερώνει την Ελασσόνα και τη Δεσκάτη.
• 1923 - Οι μεγάλες δυνάμεις του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου αποχωρούν από την Κωνσταντινούπολη.
• 1927 – Κάνει πρεμιέρα η πρώτη ομιλούσα ταινία: Ο τραγουδιστής της τζαζ.
• 1939 – Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Ολοκληρώνεται η γερμανική εισβολή στην Πολωνία.
• 1947 – Ισχυρότατος σεισμός μεγέθους 7 Ρίχτερ χτυπά την Πύλο.
• 1951 – Προσκρούει στη Φαλκονέρα το ατμόπλοιο Αδρίας.
• 1955 - Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής γίνεται για πρώτη φορά πρωθυπουργός της Ελλάδας.
• 1973 – Πόλεμος του Γιομ Κιπούρ: Η Αίγυπτος και η Συρία εξαπολύουν συντονισμένη επίθεση κατά του Ισραήλ.
• 1976 - Η πτήση 455 της Cubana de Aviación συντρίβεται στον Ατλαντικό Ωκεανό λίγο μετά την απογείωσή της από το Μπριτζτάουν των Μπαρμπάντος, αφού εξερράγησαν δύο βόμβες που τοποθετήθηκαν από τρομοκράτες συνδεδεμένους με τη CIA. Και οι 73 επιβαίνοντες σκοτώνονται.
• 1976 - Ο νέος πρωθυπουργός της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας Χουά Γκουοφένγκ διατάζει τη σύλληψη της Συμμορίας των Τεσσάρων και των συνεργατών τους και τερματίζει την Πολιτιστική Επανάσταση στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας.
• 1977 - Κάνει την πρώτη του πτήση το Mikoyan MiG-29.
• 1981 - Ο Αιγύπτιος πρόεδρος Ανουάρ Σαντάτ δολοφονείται από Ισλαμιστές εξτρεμιστές.
• 1995 – Στον αστερισμό του Πήγασου ανακαλύπτεται το πρώτο σημαντικό αστέρι 47,9 έτη φωτός από τη Γη, εκτός του ηλίου και έχει έναν εξωηλιακό πλανήτη (51 Pegasi)
• 1995 – Η ισραηλινή Βουλή εγκρίνει τη συμφωνία με τους Παλαιστίνιους για τη διεύρυνση της παλαιστινιακής αυτονομίας στη Δυτική Όχθη.
• 1998 – Στη Δομινίκα, ορκίζεται Πρόεδρος ο Βέρνον Σόου.
• 1998 – Στο Πανεπιστήμιο του Γουαιμόμινγκ, στις ΗΠΑ, ο Μάθιου Σέπαρντ δέχεται επίθεση επειδή ήταν ομοφυλόφιλος. Θα πεθάνει στις 12 Οκτωβρίου.
• 1999 – Νέος ΓΓ του ΝΑΤΟ διορίζεται ο Βρετανός Λόρδος Τζορτζ Ρόμπερτσον.
• 1999 – Το Ευρωκοινοβούλιο ψηφίζει υπέρ της επιλεξιμότητας της Τουρκίας ως υποψηφίου μέλους.
• 1999 – Την ηγεσία του στρατού στην Τσετσενία αναλαμβάνει ο Ασλάν Μασχάντοφ.
• 2000 – Παραιτείται ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, πρώην Πρόεδρος της Σερβίας και τελευταίος Πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας.
• 2001 – Διεξάγεται για πρώτη φορά ποδοσφαιρικός αγώνας ανάμεσα στη Γαλλία και την Αλγερία στο Παρίσι (διακόπτεται λόγω εισβολής Αλγερινών φιλάθλων, που ήθελαν να πανηγυρίσουν).
• 2002 – Έκρηξη σημειώνεται στο γαλλικό δεξαμενόπλοιο «Λίμπουργκ» στην Υεμένη, με αποτέλεσμα να αγνοείται ένας ναυτικός από το 25μελές πλήρωμα.
• 2002 – Στις προεδρικές εκλογές στη Βραζιλία, στον α΄ γύρο προηγείται ο αριστερός Λούις ντα Σίλβα, με 46,4%.
• 2003 – Ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου μετονομάζεται σε Συνασπισμός της Αριστεράς, των Κινημάτων και της Οικολογίας.
• 2004 – Αθώος κρίνεται ο κατηγορούμενος για την υπόθεση του ΕΛΑ, Μιχάλης Κασσίμης.
• 2004 – Την παλαιότερη και βαρύτερη (2,3 τόνων- χρονολογείται από το 900 π.Χ.) σαρκοφάγο που βρέθηκε ποτέ στην Ελλάδα, αποκάλυψε στην αρχαία Κόρινθο ο Guy Sanders της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών.
• 2004 – Ομάδα αρχαιολόγων από τη Ιαπωνία και τη Μογγολία ανακοινώνουν την ανακάλυψη του παλατιού του Τζένγκις Χαν και του παρακείμενου τάφου του.
• 2005 – Η σύνθεση Ξένο Ρούχο των Δημήτρη Λίβανου (σύνθεση) και Χρήστου Σταυρακούδη (στίχοι) με ερμηνεύτρια τη Σταυρούλα Αρβανιτοπούλου από την Αλεξανδρούπολη αποσπάει το πρώτο βραβείο του Φεστιβάλ Τραγουδιού Θεσσαλονίκης (αναβίωσε για πρώτη φορά από το 1997).
• 2005 – Την παραίτησή του από την ηγεσία των Συντηρητικών ανακοινώνει ο Μάικλ Χάουαρντ ενώπιον των συνέδρων του κόμματος. Κάλεσε τους Τόρις να ενωθούν πίσω από τον μελλοντικό ηγέτη τους, χωρίς όμως να εκφράσει την προτίμησή του προς κάποιον από τους υποψηφίους.

Γεννήσεις

• 1289 - Βεγκέσλαος Γ΄, βασιλιάς της Βοημίας
• 1631 - Εμμανουήλ, πρίγκιπας του Άνχαλτ-Κέτεν
• 1773 – Λουδοβίκος Φίλιππος, βασιλιάς της Γαλλίας
• 1803 – Ερρίκος Γουλιέλμος Ντόβε, Γερμανός φυσικός
• 1808 - Φρειδερίκος Ζ΄, βασιλιάς της Δανίας
• 1849 - Βασίλειος Ζαχάρωφ, Έλληνας επιχειρηματίας
• 1887 – Λε Κορμπυζιέ, Ελβετός αρχιτέκτονας
• 1888 - Ρολάν Γκαρός, Γάλλος αεροπόρος
• 1900 - Μαριέττα Γιαννοπούλου-Μινώτου, Ελληνίδα λογοτέχνιδα
• 1903 – Έρνεστ Τόμας Σάιντον Γουόλτον, Ιρλανδός φυσικός
• 1906 – Τζάνετ Γκέινορ, Αμερικανίδα ηθοποιός
• 1914 – Θορ Χέιερνταλ, Νορβηγός εξερευνητής
• 1923 - Γιασάρ Κεμάλ, Τούρκος συγγραφέας
• 1935 – Μπρούνο Σαμαρτίνο, Ιταλός παλαιστής
• 1937 - Σταύρος Τσιώλης, Έλληνας σκηνοθέτης
• 1948 – Γκλεν Μπράνκα, Αμερικανός κιθαρίστας και συνθέτης
• 1951 - Μάνφρεντ Βίνκελχοκ, Γερμανός οδηγός αγώνων
• 1952 – Αϋτέν Μουτλού, Τουρκάλα συγγραφέας
• 1959 - Νίκος Παντέλης, Έλληνας προπονητής ποδοσφαίρου
• 1960 – Υβ Λετέρμ, Βέλγος πολιτικός
• 1963 - Βασίλε Ταρλέφ, Μολδαβός πολιτικός
• 1966 - Σινιχίρο Αρακάου, Ιάπωνας σχεδιαστής μόδας
• 1969 - Διονύσης Σχοινάς, Έλληνας τραγουδιστής
• 1971 – Τάκης Γκώνιας, Έλληνας ποδοσφαιριστής
• 1974 – Αλέξης Γεωργούλης, Έλληνας ηθοποιός
• 1975 - Πέτερ Πελεγκρίνι, Σλοβάκος πολιτικός
• 1979 - Κώστας Δόξας, Έλληνας τραγουδιστής
• 1980 – Αμπντουλαγιέ Μεϊτέ, Γάλλος ποδοσφαιριστής

Θάνατοι

• 23 - Ουάνγκ Μανγκ, Κινέζος αυτοκράτορας
• 404 - Ευδοξία, Βυζαντινή αυτοκράτειρα
• 877 – Κάρολος ο Φαλακρός, βασιλιάς της δυτικής Φραγκίας
• 1014 – Σαμουήλ, τσάρος της Βουλγαρίας
• 1019 - Φρειδερίκος του Λουξεμβούργου, κόμης του Μόζελγκαου
• 1101 – Μπρούνο, Γερμανός ιδρυτής των Καρθουσιανών
• 1349 - Ιωάννα Β', βασίλισσα της Ναβάρρας
• 1553 - Μουσταφά, Οθωμανός ηγεμόνας
• 1794 - Φρίντριχ Γκόττλιμπ Μπαρτ, Γερμανός παιδαγωγός και γλωσσολόγος
• 1876 - Τζον Γιανγκ, Βρετανός πολιτικός
• 1892 – Άλφρεντ Τέννυσον, Άγγλος ποιητής
• 1923 - Νταμάτ Φερίντ Πασάς, Οθωμανός πολιτικός
• 1958 - Χαράλαμπος Πεττεμερίδης, Κύπριος αγωνιστής
• 1979 - Αναστάσιος Ορλάνδος, Έλληνας αρχιτέκτονας
• 1981 – Ανουάρ Σαντάτ, Αιγύπτιος πολιτικός
• 1984 - Τζωρτζ Γκέιλορντ Σίμπσον, Αμερικανός παλαιοντολόγος
• 1989 – Μπέτι Ντέιβις, Αμερικανίδα ηθοποιός
• 1999 – Γκορίλα Μονσούν, Αμερικανός παλαιστής
• 1999 - Κωνσταντίνος Σαψάλης, Έλληνας πολιτικός
• 2012 - Τσαντλί Μπεντζεντίντ, Αλγερινός πολιτικός