Σαν σήμερα 5 Οκτωβρίου γεννήθηκε ο Ιρλανδός «σταυροφόρος» του ακτιβισμού Μπομπ Γκέλντοφ

Περισσότερο γνωστός για τους αγώνες του κατά της πείνας στην Αφρική και σαν εγκέφαλος πίσω από τη συναυλία Live Aid το 1985, ο Μπομπ Γκέλντοφ, ο οποίος γεννήθηκε σαν σήμερα το 1951, συχνά παραβλέπεται ως ένας από τους αρχιτέκτονες του πανκ μέσα από την πορεία του με τους Boomtown Rats.

Παρά τις μεγάλες κορυφώσεις και τις δραματικές ματαιώσεις της πολυκύμαντης διαδρομής του, ο ίδιος ο Ιρλανδός μουσικός και ακτιβιστής δηλώνει ότι ζει τη ζωή του αρνούμενος να κοιτάξει πίσω. «Έχω την άποψη ότι δεν υπάρχει καθρέφτης οπισθοπορείας σε αυτό το αυτοκίνητο», λέει.

Από την απαρχή της καριέρας του το 1975 έως τις μέρες μας, το προφίλ του Γκέλντοφ υπόκειται διαρκείς μεταμορφώσεις. Τον γνωρίσαμε ως μεγαλόστομο νεαρό ρόκερ προτού εξελιχθεί στον παθιασμένο αγωνιστή του Live Aid, μιας από τις μεγαλύτερες παγκόσμιες πρωτοβουλίες συγκέντρωσης κεφαλαίων όλων των εποχών.

Αργότερα έγινε η τραγική φιγούρα που έχασε την πρώτη του σύζυγο, την τηλεοπτική παρουσιάστρια Πόλα Γέιτς, και τη δεύτερη κόρη τους, Πίτσις, από υπερβολική δόση ναρκωτικών.

Στον πυρήνα της ύπαρξής του, παραμένει ένας αουτσάιντερ με παγκόσμια επιρροή, μια θεληματική περσόνα που ανασύρθηκε από τη γκρίζα καταστολή της καθολικής Ιρλανδίας της δεκαετίας του 1970 με την πεποίθηση ότι μπορούσε και έπρεπε να αλλάξει τον κόσμο.

Φτώχεια και η μοναξιά στην Ιρλανδία των seventies

Ο Μπομπ Γκέλντοφ γεννήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 1951. Η μητέρα του πέθανε από εγκεφαλική αιμορραγία όταν ο ίδιος ήταν επτά ετών και μεγάλωσε στο Νταν Λόαγκχερ, έξω από το Δουβλίνο, μαζί με τον πατέρα του, έναν πλανόδιο πωλητή, ο οποίος έλειπε πολύ. Οι Γκέλντοφ ήταν φτωχοί και ο Μπομπ έπρεπε να τα βγάζει πέρα μόνος του.

«Από μικρός ήμουν ανεξάρτητος», λέει. «Ερχόμουν σπίτι το βράδυ και δεν υπήρχε κανείς εκεί. Έφτιαχνα το τσάι, έκανα τα ψώνια, έπαιρνα το κάρβουνο και άναβα τη φωτιά. Δεν υπήρχε τηλεόραση γιατί δεν είχαμε τα χρήματα, ούτε τηλέφωνο. Απλώς άκουγα Ράδιο Λουξεμβούργο και διάβαζα. Γι' αυτό μεγάλωσα ατημέλητος. Ένα οκτάχρονο αγόρι δεν σιδερώνει το σορτσάκι του, ούτε χτενίζει τα μαλλιά του».

Έκτοτε ο Γκέλντοφ μιλούσε συχνά για το πόσο «η φτώχεια και η μοναξιά» είναι οι μεγαλύτεροι φόβοι του. Όταν μάλιστα ρωτήθηκε εάν πιστεύει ότι η δύσκολη ανατροφή του μπορεί να του έδωσε την αυτοπεποίθηση του αυτοδημιούργητου, αρνήθηκε κατηγορηματικά. «Δεν μου έδωσε τίποτα. Ένιωθα πανικό, μοναξιά και φόβο όλη την ώρα».

Αφότου εγκατέλειψε το σχολείο, ο Γκέλντοφ ίδρυσε τοπικές ομάδες υπέρ του πυρηνικού αφοπλισμού και κατά του απαρτχάιντ και δούλεψε με άστεγους και πόρνες, απασχολούμενος σε εργοστάσια.

Η Ιρλανδία των μέσων της δεκαετίας του '70 ήταν ο τόπος που τον διαμόρφωσε: Η φτώχεια, η εκκλησία, ο αγανακτισμένος πληθυσμός, οι γηγενείς μουσικές παραδόσεις, στις οποίες δεν ένιωθε καμία επιθυμία να συμμετάσχει.

«Η Ιρλανδία το 1975 ήταν ένα άλλο σύμπαν - ο πλανήτης Ιρλανδία. Ήταν τόσο κλειστοφοβικό. Εκδηλωνόταν μέσα μου ως δύσπνοια, άσθμα κυριολεκτικά. Μόνο εάν έφευγα από την Ιρλανδία θα εξαφανιζόταν».

Σε ένα ταξίδι του στον Καναδά, κατόρθωσε να γίνει διευθυντής μιας μουσικής εφημερίδας, στην οποία εργάστηκε ωσότου απελαθεί. Πίσω στο Δουβλίνο, πήγε να δουλέψει σε ένα σφαγείο, μια εμπειρία που του έδωσε την έμπνευση για το τραγούδι «Rat Trap» και σχημάτισε ένα συγκρότημα, το οποίο ονομάστηκε αρχικά Nightlife Thugs και έπειτα Boomtown Rats, μέσα από μια αναφορά του φολκ θρύλου, Γούντι Γκάθρι.

Στην πρώτη συναυλία των Boomtown Rats, μπροστά σε περίπου 30 άτομα, ο Γκέλντοφ ήταν τόσο νευρικός που φόρεσε καπέλο, παλτό και κασκόλ και στάθηκε με την πλάτη στο κοινό μέχρι που κατάλαβε ότι τους χειροκροτούσαν. «Αυτό το χειροκρότημα και ο κόσμος που χόρευε ήταν η πρώτη επιδοκιμασία που αποσπούσα για οτιδήποτε», ενθυμείται.

Boomtown Rats κατά του κατεστημένου και κατά του αντι-κατεστημένου

Όταν το γκρουπ μετακόμισε στο Λονδίνο στο απόγειο του πανκ, η δημοφιλία τους καθώς και η περίφημη δήλωση του Γκέλντοφ ότι ήθελε «να γίνει πλούσιος, να γίνει διάσημος και να κάνει πολύ σεξ» προκάλεσε τις πουριτανικές ευαισθησίες της εποχής. Ο Γκέλντοφ περιέγραφε «Αρουραίους» του ως «αιώνιους αουτσάιντερ, κατά του κατεστημένου και κατά του αντι-κατεστημένου. Όπως το έβλεπα, αν ένα Volkswagen και μια λιμουζίνα ερχόταν στην πόρτα μου, θα έπαιρνα τη λιμουζίνα γιατί μάλλον δεν θα συνέβαινε ποτέ ξανά».

Το ανθολόγιο των Boomtown Rats περιλαμβάνει χιτς όπως τα «I Don't Like Mondays», «Rat Trap» και «She's So Modern», καθώς και λιγότερο γνωστό αλλά εξίσου ποιοτικό υλικό, όπως τα τραγούδια «Dave» και «Never in a Million Years». Κατά τη διάρκεια της καριέρας τους, κέρδισαν βραβεία Grammy, κατόρθωσαν να γίνουν το πρώτο new wave σχήμα που έφτασε στην κορυφή των τσαρτ, αλλά και το πρώτο ιρλανδικό σχήμα στο νούμερο ένα του καταλόγου επιτυχιών.

Live Aid, παρασημοφόρηση και προσωπικές τραγωδίες του Μπομπ Γκέλντοφ

Όταν οι Αρουραίοι χώρισαν, ο Γκέλντοφ βίωσε παρατεταμένη περίοδο αποπροσανατολισμού και σύγχυσης. Ωστόσο το Live Aid, η φιλανθρωπική εκδήλωση την οποία διοργάνωσε με παγκόσμια επιτυχία το 1985, συγκέντρωσε περισσότερα από 100 εκατομμύρια λίρες για τα θύματα της ξηρασίας στην Αιθιοπία, ενώ προώθησε το δημόσιο προφίλ του περισσότερο από όσο είχε κατορθώσει μέσα από τη μουσική του.

Ο Γκέλντοφ έλαβε τον τίτλο του ιππότη, έχασε για λίγο το Νόμπελ Ειρήνης και έγινε διεθνής λαϊκός ήρωας μέσα σε μια στιγμή. Ήταν εκείνο το διάστημα που εκστόμισε το διάσημο κάλεσμά του υπέρ της συγκέντρωσης κεφαλαίων («Δώστε μας γ@μ$μέν@ λεφτά σας!») και αντέκρουσε τη Μάργκαρετ Θάτσερ δύο φορές κατά πρόσωπο σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση.

Ο Μπομπ Γκέλντοφ ένιωσε συντετριμμένος όταν η Πόλα Γέιτς τον χώρισε για τον frontman των INXS, Μάικλ Χάτσενς. Σύντροφός του από την πρώιμη περίοδο των Boomtown Roots το 1976, σύζυγός του με κουμπάρο τον Σάιμον Λε Μπον των Duran Duran σε έναν γάμο που πραγματοποιήθηκε στο Λας Βέγκας το 1986 και μητέρα τριών από τις κόρες του, η τηλεοπτική παρουσιάστρια και συγγραφέας πέθανε από υπερβολική δόση ηρωίνης το 2000.

Τρία χρόνια νωρίτερα, ο Χάτσενς είχε βρεθεί απαγχονισμένος σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου στο Σίδνεϊ, πιθανώς ως αποτέλεσμα αυτοερωτικής ασφυξίας, το ίδιο βράδυ που είχε μια διαμάχη στο τηλέφωνο με τον Μπομπ Γκέλντοφ.

Από υπερβολική δόση ηρωίνης επρόκειτο αργότερα να πεθάνει και η κόρη του Πίτσις, η οποία βρέθηκε νεκρή στο σπίτι της στις 7 Απριλίου 2014.

Μπομπ Γκέλντοφ: «Είναι σχεδόν εθνική υποχρέωση να εναντιώνομαι»

Ο Γκέλντοφ παραμένει οργισμένος για το χρέος του Τρίτου Κόσμου. Όπως το βλέπει, αν το ένα τρίτο του χρέους μπορεί να διαγραφεί, όπως έχει συμβεί, τότε ποιο είναι το πρόβλημα με τα υπόλοιπα δύο τρίτα;

Συνεχίζοντας το ακτιβιστικό του έργο, το 2022 ερμήνευσε το «(What's So Funny 'Bout) Peace, Love, and Understanding» του Νικ Λόου στο Night for Ukraine, μια συναυλία παροχής βοήθειας σε άτομα που εγκαταλείπουν την Ουκρανία μετά τη ρωσική εισβολή.

Με τα χρόνια, και παρότι ο Γκέλντοφ κατηγορήθηκε ότι έγινε μέρος του κατεστημένου σχετιζόμενος με πολλούς παγκόσμιους ηγέτες, ο ίδιος δηλώνει ότι υπάρχει ακόμη ένα μέρος του που αισθάνεται άβολα στην προοπτική σύμπραξης με οποιαδήποτε κυβέρνηση. «Μπορεί στην πραγματικότητα να συμφωνώ με πολλά από αυτά που λένε, αλλά, επειδή είμαι Ιρλανδός, θεωρώ ότι είναι σχεδόν εθνική υποχρέωση να εναντιώνομαι».

Γεγονότα σαν σήμερα 5 Οκτωβρίου

610: Ο έξαρχος της Αφρικής, Ηράκλειος, αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου μετά την ανατροπή του διεφθαρμένου Φωκά.

869: Αρχίζει η Δ’ Σύνοδος της Κωνσταντινούπολης, η οποία θα αποφασίσει για την τύχη του Πατριάρχη Φώτιου.

1582: Μία ημέρα που ουδέποτε υπήρξε. Η 4η Οκτωβρίου 1582 ήταν η τελευταία ημέρα του Ιουλιανού Ημερολογίου. Η αμέσως επόμενη ημέρα και 1η του Γρηγοριανού Ημερολογίου είναι η 15η Οκτωβρίου. Οι ημέρες από τις 5 Οκτωβρίου έως και τις 14 Οκτωβρίου «δεν θα υπάρξουν ποτέ», καθώς απαλείφονται, προκειμένου οι ημερομηνίες να εναρμονιστούν με το νέο Γρηγοριανό Ημερολόγιο.

1793: Κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης, καταργείται από θρησκεία ο χριστιανισμός στη Γαλλία.

1840: Ανευρίσκεται το θαυματουργό λείψανο του οσίου Ευδοκίμου του Βατοπεδινού εν Άθω, στη Μονή Βατοπεδίου του Αγίου Όρους.

1864: Καταστρέφεται ολοσχερώς σχεδόν η πόλη Καλκούτα της Ινδίας από κυκλώνα. Πεθαίνουν 60.000 άνθρωποι.

1886: Ιδρύεται η πόλη του Γιοχάνεσμπουργκ στη Νότια Αφρική, μετά από την ανακάλυψη χρυσού στην περιοχή.

1892: Η τελευταία παράνομη ενέργεια της συμμορίας των Ντάλτον. Στην προσπάθειά τους να ληστέψουν τράπεζα στο Κόφι Βιλ του Κάνσας γίνονται αντιληπτοί από τους πολίτες και στην ανταλλαγή πυροβολισμών που ακολουθεί σκοτώνονται οι τέσσερις, ενώ διασώζεται βαρύτατα τραυματισμένος ο Έμετ Ντάλτον, ο οποίος καταδικάζεται σε ισόβια.

1900: Στο Παρίσι, το Συνέδριο της Ειρήνης καταδικάζει τη βρετανική πολιτική στη Νότια Αφρική και διακηρύττει το δικαίωμα της Δημοκρατίας των Μπόερς για αυτοδιάθεση.

1912: Η Ελλάδα κηρύσσει τον πόλεμο κατά των Οθωμανών. Ο Ελληνικός Στρατός διαβαίνει τα σύνορα και εισέρχεται στο έδαφος της Μακεδονίας.

1919: Ο Έντσο Φεράρι κάνει το ντεμπούτο του σε αγώνα αυτοκινήτων. Αργότερα θα ιδρύσει την αυτοκινητοβιομηχανία που φέρει το όνομά του.

1922: Σύμφωνα με απόφαση της Ελληνικής Επαναστατικής Επιτροπής, οι υπεύθυνοι της εθνικής τραγωδίας (Μικρασιατική Καταστροφή) θα τιμωρηθούν παραδειγματικά. Πρόεδρος της ανακριτικής επιτροπής ορίζεται ο στρατηγός Θεόδωρος Πάγκαλος.

1930: Ο Ελευθέριος Βενιζέλος κηρύσσει την έναρξη των Α’ Βαλκανικών Αγώνων Στίβου στο Παναθηναϊκό Στάδιο, παρουσία του Τούρκου πρωθυπουργού. Ο επικοντιστής του Παναθηναϊκού, Αργύρης Καραγιάννης, γίνεται ο πρώτος Έλληνας βαλκανιονίκης.

1947: Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Χάρι Τρούμαν, καλεί τους Αμερικανούς να μειώσουν την κατανάλωση κρέατος και πουλερικών, για να υπάρξει περισσότερο διαθέσιμο φαγητό για την Ευρώπη, που υποφέρει από πείνα.

1949: Γίνεται η επίσημη έπαρση της σημαίας των Ηνωμένων Εθνών, στο νέο κτίριο του ΟΗΕ, στη Νέα Υόρκη.

1949: Ακριβώς 38 μέρες μετά τη λήξη του Εμφυλίου Πολέμου, συνέρχεται η 6η ολομέλεια του ΚΚΕ στο Μπουρέλι της Αλβανίας και αποφασίζει την επίσημη παύση του πυρός. Στα νέα καθήκοντα του κόμματος περιλαμβάνονται η ίδρυση ενός νόμιμου πλατιού αριστερού δημοκρατικού κόμματος και η έκδοση μιας αριστερής νόμιμης αθηναϊκής εφημερίδας.

1951: Το Τάγμα του Ελληνικού Εκστρατευτικού Σώματος Κορέας, μετά από τριήμερη σφοδρή επίθεση, καταλαμβάνει το ύψωμα 313 (Σκοτς) κοντά στον ποταμό Ιμτζίν. Πρόκειται για την πλέον αιματηρή επιχείρησή του (πεσόντες 28, τραυματίες 87).

1959: Την τελευταία του πνοή αφήνει ο ποδοσφαιριστής του Εθνικού Πειραιά, Θοδωρής Ιωάννου, ο οποίος την προηγούμενη ημέρα είχε συγκρουστεί με τον τερματοφύλακα του Παναθηναϊκού, Μιχάλη Βουτσαρά, σε φιλικό παιγνίδι μεταξύ των δύο ομάδων.

1962: Οι Beatles κυκλοφορούν το πρώτο τους τραγούδι, το «Love Me Do».

1962: Βγαίνει στους κινηματογράφους η ταινία «Δόκτωρ Νο», η πρώτη της σειράς ταινιών Τζέιμς Μποντ.

1969: Παραδίδεται στην κυκλοφορία η νέα οδική αρτηρία Κορίνθου-Πατρών.

1984: Εκτοξεύεται από τη Φλόριντα το διαστημόπλοιο Τσάλεντζερ με επταμελές πλήρωμα. Είναι το μεγαλύτερο πλήρωμα στην ιστορία των διαστημικών ταξιδιών.

1999: Στο Λονδίνο, έπειτα από σύγκρουση δύο τραίνων υψηλής ταχύτητας στο σταθμό του Πάντινγκτον, βρίσκουν το θάνατο 31 ενώ τραυματίζονται 400 άτομα.

2000: Λαϊκή εξέγερση στο Βελιγράδι, με στόχο την ανατροπή του ηγέτη της Γιουγκοσλαβίας, Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς. Χιλιάδες πολίτες συγκεντρώνονται στο Βελιγράδι για να διαμαρτυρηθούν για την απάτη στις προεδρικές εκλογές. Οι διαδηλωτές απαιτούν την παραίτηση του Μιλόσεβιτς και εισβάλλουν στο κοινοβούλιο. Οι διαδηλώσεις θα αναγκάσουν το Μιλόσεβιτς να παραδεχθεί την ήττα του και να παραιτηθεί.

2009: Ο Γιώργος Παπανδρέου λαμβάνει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κάρολο Παπούλια.

2011: Την τελευταία του πνοή, στην ηλικία των 56 ετών, άφησε ο συνιδρυτής, πρώην πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Apple Στιβ Τζομπς, έπειτα από πολύχρονη μάχη με τον καρκίνο και άλλα προβλήματα υγείας που τον ταλαιπωρούσαν.

Γεννήσεις σαν σήμερα 5 Οκτωβρίου

954 – Μάλκολμ Β’, βασιλιάς της Σκωτίας
1319 – Πέτρος Δ’, βασιλιάς της Αραγωνίας
1338 – Αλέξιος Γ’ Μέγας Κομνηνός, αυτοκράτορας της Τραπεζούντας
1377 – Λουδοβίκος Β’ του Ανζού, βασιλιάς της Νάπολης
1703 – Τζόναθαν Έντουαρντς, Αμερικανός ιερέας και θεολόγος
1712 – Φραντσέσκο Γκουάρντι, Ιταλός ζωγράφος
1713 – Ντενί Ντιντερό, Γάλλος φιλόσοφος
1737 – Αλέξιος Ορλόφ, Ρώσος στρατιωτικός
1829 – Τσέστερ Άρθουρ, 21ος πρόεδρος των Η.Π.Α.
1848 – Γκουίντο φον Λιστ, Αυστριακός συγγραφέας
1864 – Λουί Λιμιέρ, Γάλλος κινηματογραφιστής
1879 – Φράνσις Ρους, Αμερικανός παθολόγος
1884 – Σουλεϊμάν Ντελβίνα, Αλβανός πολιτικός
1913 – Γιουτζίν Φλάκι, Αμερικανός υποναύαρχος
1925 – Αντουάν Γκιζένγκα, Κονγκολέζος πολιτικός
1930  Ράινχαρντ Ζέλτεν, Γερμανός οικονομολόγος
1933 – Πέτρος Φυσσούν, Έλληνας ηθοποιός
1936 – Βάτσλαβ Χάβελ, Τσέχος πολιτικός
1938 – Τζόνι Ντάνκαν, Αμερικανός τραγουδιστής
1944 – Άρνχιμ Γιούστας, πρωθυπουργός του Αγίου Βικεντίου και Γρεναδίνων
1947 – Μισέλ Πιερ-Λουί, Αϊτινός πολιτικός
1947 – Μπράιαν Τζόνσον, Άγγλος τραγουδιστής
1952 – Κλάιβ Μπάρκερ, Άγγλος συγγραφέας και σκηνοθέτης
1952 – Ιμομάλι Ραχμόν, πρόεδρος του Τατζικιστάν
1955 – Ευγένιος Αρανίτσης, Έλληνας συγγραφέας
1958 – Νιλ Ντεγκράς Τάισον, Αμερικανός αστροφυσικός
1967 – Γκάι Πιρς, Αυστραλός ηθοποιός
1969 – Γιάννης Κότσιρας, Έλληνας τραγουδιστής
1975 – Κέιτ Γουίνσλετ, Αγγλίδα ηθοποιός
1983 – Τζέσι Άιζενμπεργκ, Αμερικανός ηθοποιός
1987 – Κέβιν Μιραλάς, Βέλγος ποδοσφαιριστής
1990 – Λάις Ριμπέιρο, Βραζιλιάνα μοντέλο
1992 – Κέβιν Μάγκνουσεν, Δανός οδηγός αγώνων

Θάνατοι σαν σήμερα 5 Οκτωβρίου

578 – Ιουστίνος Β’, Βυζαντινός αυτοκράτορας
610 – Φωκάς, Βυζαντινός αυτοκράτορας
1056 – Ερρίκος Γ’, αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας
1214 – Αλφόνσος Η’, βασιλιάς της Καστίλης
1285 – Φίλιππος Γ’, βασιλιάς της Γαλλίας
1524 – Γιοάχιμ Πατινίρ, Φλαμανδός ζωγράφος
1804 – Φρίντριχ Ντάνιελ Μπεν, Γερμανός παιδαγωγός
1880 – Ουίλιαμ Λάσελ, Άγγλος αστρονόμος
1880 – Ζακ Όφενμπαχ, Γερμανός συνθέτης
1907 – Μίνωας Καλοκαιρινός, Έλληνας αρχαιοδίφης
1918 – Ρολάν Γκαρός, Γάλλος αεροπόρος
1934 – Ζαν Βιγκό, Γάλλος σκηνοθέτης
1960 – Άλφρεντ Λούις Κρέμπερ, Αμερικανός ανθρωπολόγος
1981 – Γκλόρια Γκράχαμ, Αμερικανίδα ηθοποιός
1982 – Κωνσταντίνος Μπακόλας, Έλληνας πολιτικός
1983 – Ερλ Τάπερ, Αμερικανός εφευρέτης και επιχειρηματίας
1986 – Χαλ Ουόλις, Αμερικανός κινηματογραφικός παραγωγός
2005 – Ηλίας Λάγιος, Έλληνας ποιητής
2007 – Βάλτερ Κεμπόβσκι, Γερμανός συγγραφέας
2011 – Στιβ Τζομπς, Αμερικανός επιχειρηματίας και συνιδρυτής της Apple
2016 – Αντώνης Σουρούνης, Έλληνας συγγραφέας
2017 – Αν Βιαζέμσκι, Γαλλίδα ηθοποιός και συγγραφέας