Μαρία Γεωργοπούλου: Τι θα συμβεί φέτος στις Νύχτες Κλασικής Μουσικής στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη

Είναι η ένατη φορά που η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη φιλοξενεί τις Νύχτες Κλασικής Μουσικής, μια γιορτή της μουσικής δωματίου με καλεσμένους τους αποφοίτους του Curtis Institute of Music, καλλιτέχνες που ξεχωρίζουν στον χώρο της κλασικής μουσικής, για τρεις συναυλίες με τραγούδι και σύνολα εγχόρδων. Στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται έργα κλασικών δημιουργών, όπως Brahms, Schumann, Tchaikovsky, Bruch και Richard Strauss.H φετινή περιοδεία περιλαμβάνει και την παγκόσμια πρεμιέρα του έργου «Two Fantasies» (τρίο εγχόρδων) που συνέθεσε ο απόφοιτος του Curtis, Michael Djupstrom (Σύνθεση 2011) και αποτελεί ανάθεση από το Curtis Institute of Music αποκλειστικά για αυτή την περιοδεία. Το πλήρες πρόγραμμα της γιορτής αυτής, μπορείτε να το δείτε εδώ.

Η διευθύντρια της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, Μαρία Γεωργοπούλου, έχει σπουδάσει Αρχαιολογία, Ιστορία και Ιστορία της τέχνης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, τη Σορβόννη και το Πανεπιστήμιο της California στο Los Angeles από όπου πήρε διδακτορικό τίτλο σπουδών στην Ιστορία της Τέχνης. Επίσης, έχει διδάξει επί σειρά ετών στο Πανεπιστήμιο του Yale των Η.Π.Α. όπου και ίδρυσε το Πρόγραμμα Ελληνικών Σπουδών. Στη συζήτησή που ακολουθεί, με ζεστασιά μα και αγάπη για τους νέους ανθρώπους, μιλά για την κλασική μουσική, τη σημασία του να μαθαίνουμε στην πράξη αλλά και τις επερχόμενες δράσεις της Γενναδείου Βιβλιοθήκης.

Πώς ξεκίνησε η ιδέα για τις «Νύχτες Κλασικής Μουσικής στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη» και η συνεργασία με τον Ίδρυμα Schwarz και το Ινστιτούτο Curtis;
Το 2014 γνωρίστηκα με την κυρία Ξανθοπούλου-Schwarz μάλλον τυχαία, αλλά ήταν μια πολύ ευτυχής σύμπτωση το ότι βρεθήκαμε διότι έχουμε παρόμοια ενδιαφέροντα. Εκείνο το καλοκαίρι έδωσα μια ομιλία σε σχέση με την έκθεση που οργάνωνε τότε το Ίδρυμα Schwarz στο Πυθαγόρειο της Σάμου. Η επαφή μας στη Σάμο μας έφερε κοντά και δεδομένου ότι η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη και το Ίδρυμα Schwarz έχουν παρόμοιους στόχους αποφασίσαμε να συνεργαστούμε περαιτέρω. Η μουσική παιδεία των νέων και ιδιαίτερα το Curtis School of Music που είναι Αμερικανικό ίδρυμα όπως και η Γεννάδειος που ανήκει στην Αμερικανική Σχολή, ήταν η πρόκληση για να κάνουμε το επόμενο βήμα. Το 2015 ξεκινήσαμε για πρώτη φορά τις Νύχτες Κλασικής Μουσικής στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη στο τέλος του Αυγούστου. Η επιτυχία ήταν ανέλπιστη: η μαγεία της μουσικής, η φρεσκάδα αλλά και το ταλέντο αυτών των νέων παιδιών μας άφησαν όλους όχι μόνο άφωνους, αλλά και περήφανους και εξαιρετικά ικανοποιημένους.

Γιατί η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη επιλέγει την κλασική μουσική σε μία από τις σημαντικές δράσεις της;
Η μουσική παιδεία και ιδιαίτερα οι κλασική μουσική είναι, όπως και η εκπαίδευση επιστημόνων σε ακαδημαϊκό επίπεδο, ένας στόχος ζωής που χρειάζεται επιμονή, υπομονή, επιμέλεια, αγάπη, προσπάθεια αλλά χρειάζεται και επιβράβευση. Είναι επίσης ένα μέσο, όπως κατά κάποιο τρόπο και οι ελληνικές κλασικές σπουδές, το οποίο μιλάει σε πολλούς και ξεπερνάει τα σύνορα∙ γι’ αυτό θεωρήσαμε ότι η αριστεία των νέων μουσικών κλασικής παιδείας θα ήταν ένα μέσο με το οποίο να διευρύνουμε τους ορίζοντες της Γενναδείου βιβλιοθήκης περαιτέρω.

Το Ινστιτούτο Curtis υιοθετεί τη φιλοσοφία «μαθαίνω στην πράξη». Ως εκπαιδευτικός της ανώτατης βαθμίδας και μάλιστα σε πανεπιστήμια όπως το Yale, ποια πιστεύετε ότι είναι τα πλεονεκτήματα αυτής της φιλοσοφίας;
Πιστεύω ότι η φιλοσοφία του να μην μαθαίνει κάποιος όλα τα πράγματα μόνο στη θεωρία αλλά και στην πράξη είναι κάτι πάρα πολύ σημαντικό. Είναι ένας τρόπος να προσεγγίσεις τους νέους ανθρώπους, να τους βάλεις μέσα στο γίγνεσθαι της πραγματικής καθημερινής ζωής, να τους μάθεις με ένα τρόπο που δεν είναι ξύλινος το πώς θα είναι πιθανά η ζωή τους μόλις τελειώσουν το πτυχίο τους και όταν με το καλό βρουν δουλειά. Είναι με άλλα λόγια, μια πρακτική άσκηση που τη χρειαζόμαστε όλοι μας, σε όλα τα επαγγέλματα… Το να πάρουμε μια μικρή γεύση του τι μας περιμένει πιστεύω ότι είναι πάρα πολύ σημαντικό. Είχα την τύχη να κάνω το διδακτορικό μου στην Αμερική, όπου για δύο χρόνια έπρεπε να διδάξω μικρές ομάδες φοιτητών ως βοηθός καθηγητή. Αυτή η εξάσκηση σε ένα επίπεδο ημι-επαγγελματικό, αν μπορώ να χρησιμοποιήσω αυτό τον όρο, ήταν κάτι που πραγματικά μου έδωσε φτερά. Ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη προετοιμασία πριν να διδάξω τη δική μου τάξη όπου είχα μπροστά μου δεκάδες φοιτητές, ένα γεγονός που μερικές φορές σου προξενεί δέος. Νομίζω ότι κάπως έτσι δουλεύει και η φιλοσοφία του Curtis. Και για τους νέους αυτούς μουσικούς δεν είναι το ίδιο να είσαι σε μια τάξη με τον καθηγητή σου με το να παίζεις μπροστά σε κοινό σε ένα συναυλιακό χώρο όπου όλοι περιμένουν από σένα να είσαι τέλειος.

Με τη συγκεκριμένη δράση, ανοίγετε τις πόρτες της Γενναδείου Βιβλιοθήκης σε νέους μουσικούς, σε νέους ανθρώπους. Πόσο σημαντικό είναι αυτό για σας;
Σε μια εποχή που η παλαιού τύπου γνώση, τα βιβλία αλλά και γενικότερα το παραδοσιακό σχολείο βρίσκονται σε κρίση πιστεύω ότι ένα άνοιγμα προς τους νέους είναι αναγκαίο. Τα παιδιά είναι η ζωή μας. Τα παιδιά και οι νέοι είναι αυτοί που πρέπει να μας δείξουν με το δικό τους τρόπο το δρόμο που θα μπορούσαμε και εμείς να ακολουθήσουμε με τις νέες τεχνολογίες για τα νέα οράματα που έχει αυτή η γενιά.

Από τον ανεκτίμητο θησαυρό που υπάρχει στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, εσείς η ίδια, τι αγαπάτε πιο πολύ, σε τι ανατρέχετε πιο συχνά;
Για μένα η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη πιστεύω ότι θα είναι πάντα το ίδρυμα που επισκέφθηκα όταν ήμουν νέα, το ίδρυμα όπου βρήκα υλικό για τη διατριβή μου πάνω στη βενετσιάνικη Κρήτη. Παρόλο που κάθε μέρα ανακαλύπτω καινούργια και πολύ ενδιαφέροντα πράγματα στη Γεννάδειο, ξέρω ότι οι χάρτες της Κρήτης φτιαγμένοι από Ιταλούς το δέκατο έκτο και δέκατο έβδομο αιώνα θα είναι πάντοτε στην καρδιά μου.

Αμέσως μετά τις «Νύχτες Κλασικής Μουσικής» ξεκινά η έκθεση «Ο Όμηρος στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη: Σπάνιες Εκδόσεις Ομηρικών Επών». Γιατί επιλέγει η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη τον Όμηρο ως το θέμα της πρώτης έκθεσης της σεζόν;
Η πρώτη τυπωμένη έκδοση του Ομήρου (Φλωρεντία 1488) είναι το πιο πολύτιμο βιβλίο που απέκτησε ποτέ ο Ιωάννης Γεννάδιος. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ο μεγαλύτερος μας θησαυρός. Σε λίγες μέρες θα έχουμε την τύχη να έχουμε μαζί μας την καθηγήτρια κλασικών σπουδών στο πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, EmilyWilson, που θα παρουσιάσει διάλεξη στη μνήμη της Θάλειας Ποταμιάνου. Μόλις κυκλοφόρησε η νέα μετάφραση της Ιλιάδας της EmilyWilson σε μια γλώσσα σύγχρονη που πιστεύουμε ότι θα φέρει το κείμενο της Iλιάδας ακόμα πιο κοντά στο νέο αγγλόφωνο κοινό. Η Wilson θα μας μιλήσει για τη σχέση και την επιρροή που έχουν τα ομηρικά έπη με την εποχή μας. Αποφασίσαμε λοιπόν να γιορτάσουμε αυτή την ευκαιρία με μια μικρή έκθεση των σπάνιων εκδόσεων του Ομήρου (μόνο μέχρι τις 24 Οκτωβρίου διότι δεν πρέπει να κρατήσουμε ανοικτά αυτά τα παλαιά βιβλία πιο πολύ χρόνο). Αυτή η δράση θα μας δώσει την χαρά να μπούμε μέσα στο πετσί αυτών των ομηρικών επών και γιατί όχι; Ίσως και να τα ξαναδιαβάσουμε.

Επίσης για τον Οκτώβριο, έχετε προγραμματίσει μια εκδήλωση για την Λουίζ Γκλικ. Σχετίζεται η επιλογή σας και με το γεγονός ότι εκείνη έχει χρησιμοποιήσει στο έργο της και ελληνικούς μύθους;
Η Λουίζ Γκλικ είναι φυσικά κάτοχος του βραβείου Νόμπελ και Αμερικανίδα οπότε είναι όλες αυτές οι πτυχές -μαζί με το πως χρησιμοποιεί και ελληνικούς μύθους- που νομίζω ότι θα μας βοηθήσουν να καταλάβουμε καλύτερα το έργο της το οποίο έχει μεταφραστεί από τον Χάρη Βλαβιανό, ο οποίος και συντονίζει την όλη εκδήλωση.

Τι άλλες δράσεις, εκθέσεις, εκδηλώσεις να περιμένουμε στο επόμενο διάστημα από τη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη;
Αυτές τις μέρες ολοκληρώνουμε τις προετοιμασίες για μια πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση η οποία τιτλοφορείται «Στο όνομα της ανθρωπιάς. Αμερικανική ανακουφιστική βοήθεια στην Ελλάδα, 1918-1929». Μέσα από υλικό των Αρχείων της Αμερικανικής Σχολής και της Γενναδείου βιβλιοθήκης και με δάνεια από ιδιώτες και ιδρύματα, διοργανώνουμε μια έκθεση που θα φωτίσει πολλές πτυχές της αρωγής των Αμερικανών προς την Ελλάδα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Τα εγκαίνια είναι στις 17 Οκτωβρίου. Ελπίζω να σας δούμε τότε.

Μία προσωπική ερώτηση: Υπάρχει κάποια εποχή της κλασικής μουσικής ή κάποιος συνθέτης που να αγαπάτε ιδιαίτερα;
Ω, δύσκολη ερώτηση. Έτσι, χωρίς να σκεφτώ πολύ θα πω δύο ονόματα: Vivaldi και Ravel. Γενικά η αρχή του 20ού αιώνα με συναρπάζει σε όλες τις εκφάνσεις αλλά η Βενετία του 17ου αιώνα είναι επίσης μια από τις αγάπες μου – λόγω επιστημονικού ενδιαφέροντος, ίσως.

Αν σας ζητούσα να κλείσουμε με μία φράση, μια προτροπή, μια σκέψη που θα σας εξέφραζε αυτή τη στιγμή, ποια θα ήταν;
Να αφεθούμε για λίγο στη μαγεία της μουσικής. Το έχουμε ανάγκη.