Utopia: Έβγαλε ο Travis Scott τον ραπ δίσκο της χρονιάς;

«Αριστούργημα. Δεν έχω να πω τίποτα άλλο» και «Δεν είναι απλώς μουσική, είναι εμπειρία». «To μόνο που έχει για να υποστηρίξει τον εαυτό του είναι η παραγωγή κι ακόμα κι αυτή παραείναι safe». Και οι δυο κατηγορίες σχολίων φιγουράρουν στο metacritic κάτω από τον ίδιο καλλιτέχνη και το ίδιο album – το «Utopia», το τέταρτο album του Travis Scott που κυκλοφόρησε πριν λίγες ημέρες, στις 28 Ιουλίου από την Cactus Jack και την Epic Records. Η συντριπτική πλειοψηφία των εγκωμιαστικών και ενθουσιωδών σχολίων έρχεται από τους χρήστες η επίσης εντυπωσιακή πλειοψηφία των αρνητικών από τους κριτικούς με κραταιά μάλιστα μουσικά μέσα όπως το Pitchfork και το NME να κατατάσσουν το νέο δισκογραφικό πόνημα του super star ράπερ στην άβολη βαθμολογική περιοχή γύρω από τη βάση. Αποτέλεσμα; To «Utopia» σκοράρει ένα κάτω του μετρίου 63 στο metascore κι ένα σεβαστό 85 στο user score καθιστώντας σαφή τις ξεκάθαρες αποστάσεις που κρατάει ο μουσικός τύπος από το fan base του Travis Scott. Στο μεταξύ το «Utopia» αρμενίζει κερδοφόρο στον κόσμο του streaming και της μουσικής αγοράς μαρκάροντας την δεύτερη μεγαλήτερη streaming εβδομάδα του 2023 και σημειώνοντας τις υψηλότερες πωλήσεις βινυλίου ραπ album στις ΗΠΑ από το 1991. Ενώ ήδη ακούγεται με αξιώσεις ότι ο Travis Scott έβγαλε τον κορυφαίο ραπ δίσκο της χρονιάς - δεν θα είναι και η πρώτη φορά άλλωστε που βγαίνει εντελώς λάθος το Pitchfork.

© Alexander Tamargo/Getty Images for E11EVEN

Πού βρίσκεται η αλήθεια; Όπως (σχεδόν) πάντα κάπου στη μέση, όπως πάντα κάπου γύρω στα γεγονότα. Ένα γεγονός είναι ότι η τραγωδία του φεστιβάλ Astroworld δεν έχει ξεχαστεί και ότι ο Travis Scott προσπαθεί ακόμα, ακούσια ή εκούσια, να επανακάμψει από το cancel που -μάλλον δικαίως- πατήθηκε στις 5 Νοεμβρίου του 2021 όταν το «προσωπικό» φεστιβάλ του Travis Scott στο Χιούστον κατέληξε στον θάνατο δέκα ανθρώπων και στον τραυματισμό εκατοντάδων σε πρώτο επίπεδο λόγω ποδοπατήματος και ασφυξίας και σε δεύτερο λόγω των πλημμελών μέτρων ασφαλείας και της κακής διαχείρισης ενός event που φιλοξενούσε πενήντα χιλιάδες κόσμου με ιστορικό άναρχων κι επικίνδυνων mosh pits. O Travis Scott χρεώθηκε επικοινωνιακά αλλά και ουσιαστικά την απτόητη συνέχιση του act του ακόμα και όταν ήταν ολοφάνερο ότι άνθρωποι έπεφταν ή/και λιποθυμούσαν εν μέσω ασθενοφόρων που προσπαθούσαν να προσεγγίσουν για τη διακομιδή τους. Η viral ετεροχρονισμένη απολογία του δεν έπεισε ιδιαίτερα τον μουσικό τύπο, μεγάλη μερίδα του οποίου τον πέρασε στη μαύρη λίστα επ’ αόριστον ενώ η ευρύτερη βιομηχανία βρέθηκε σε μια σύγχυση μπροστά στον φόβο να χάσει το απίστευτα επιτυχημένο brand Travis Scott ικανό για κάθε είδους εμπορική συμφωνία πρώτης γραμμής από τη Nike και την Epic Games μέχρι τη Dior και τα...McDonald’s. Αποτέλεσμα μια περίοδος σχετικής «ησυχίας» και μια αξιοσημείωτη αναβολή της κυκλοφορίας του «Utopia» το οποίο ο Travis Scott είχε ξεκινήσει να teasάρει ήδη από τα τέλη του 2020. Όταν έφτασε όμως η στιγμή για την πολυπόθητη -τουλάχιστον για τον ίδιο τον Travis Scott, τους πιστούς του fans και τους managers του- κυκλοφορία του τέταρτου albun του έγινε σαφές ότι πολλοί κριτικοί και δημοσιογράφοι δεν είναι διατεθειμένοι να διακινδυνεύσουν οποιοδήποτε «ξέπλυμα» του Travis Scott ακόμα και με αφορμή τον καλύτερο του ίσως δίσκο μέχρι σήμερα.

Γιατί ένα ακόμα γεγονός -είτε τα αποτελέσματά του περάσουν τους υποκειμενικούς πήχεις του καθένα είτε όχι- είναι ότι το «Utopia» σηματοδοτεί μια καλλιτεχνική εξέλιξη για τον Travis Scott που δεν μπορεί να μην του πιστωθεί. Εκεί που το προηγούμενο δισκογραφικό σερί του αναμασούσε τις ίδιες νόρμες και τα ίδια μοτίβα χορεύοντας πάνω στην πεπατημένη επιτυχίας που είχε εξασφαλίσει -οριακά άνευ όρων- στον Travis Scott η μαθητεία του στις σχολές Kanye West και ASAP Rocky και ο τρόπος που μετέφρασε αυτά τα μαθήματα στο δικό του super stardom το «Utopia» κάνει ένα ουσιαστικό βήμα μπροστά αφήνοντας να φανερωθεί μια συγκροτημένα και αρκετά υποσχόμενη αισθητική πρόταση, μια συστηματική προσέγγιση  της πρόσμιξης της ραπ και του hip hop με τις ποπ αναφορές που αφορά όλο και περισσότερους, είτε ακούν Beyonce και Bad Bunny είτε Westside Gunn και Young Thug.

Δεν κρύβεται φυσικά το «κάν’ το όπως ο Ye» μότο και η τεράστια επιρροή του ορόσημου του «Yeezus» -που σε μεγάλο βαθμό λειτουργεί ως ευχή και κατάρα του «Utopia»- ούτε και οι μεγάλες έως και σωτήριες αβάντες που δίνουν τα all star features στον δίσκο. Drake, Beyonce, The Weeknd, Bad Bunny, Young Lean, Young Thug, SZA, Playboy Carti, Kid Cudi, Westside Gunn, James Blake ακόμα και ο Dave Chapelle - τα ονόματα μιλάνε από μόνα τους και πρωταγωνιστούν σε μια τεραστίων διαστάσεων ονείρωξη καλλιτεχνικών συμπράξεων. Την οποία συμπληρώνουν σαν κερασάκια πιο ακριβά από την ίδια την τούρτα τα credits της παραγωγής και των συνθέσεων με άλλη μια ντουζίνα αποστομωτικά ονόματα μεταξύ άλλων ο Guy-Manuel de Homem Christo των Daft Punk, o Noah Goldstein, o Justin Vernon των Bon Iver, ο Pharell Williams και φυσικά ο Kanye West. Αλλά το θέμα δεν είναι ότι υπάρχουν όλα τα διαθέσιμα μεγάλα μέσα αλλά το τι κάνει ο Travis Scott με αυτά.

Kι αυτό που κάνει είναι το πιο καλοφτιαγμένο, συγκροτημένο και διερευνητικό album του μέχρι σήμερα, έναν δίσκο που αν και του λείπουν ακόμα πολλά για να μπορεί να χαρακτηριστεί «κονσεπτικός» ή «ιδιοσυγκρασιακός» φτάνει και με το παραπάνω για να διαμορφώσει έναν δικό του χώρο, έναν δικό του κόσμο, έναν κόσμο ικανό να προσκαλέσει και να αποπλανήσει με την αριστουργηματική παραγωγή του και την διαφορετική, πιο εσωτερική πλευρά του Travis Scott που επιχειρείται να επικοινωνηθεί μέσα από αυτήν. Ναι ο Travis Scott είναι καλύτερος curator παρά ράπερ, ναι δεν φαίνεται να έχει τη στόφα του γνήσιου ταλέντου του «δασκάλου» Kanye, ναι ένα από τα μεγαλύτερα -αν όχι το μεγαλύτερό- του προτερήματα είναι ότι κατέχει άριστα την τέχνη και την τεχνική της ποπ απόσταξης από ετερόκλητα μέρη. Πάνω σε αυτό το τελευταίο ποντάρει και χτίζει και με το «Utopia» το κάνει καλύτερα από ποτέ, με τρόπο που δείχνει ότι έχει τη δική της αξία η μετουσίωση των επιρροών σε προσωπική, ουσιαστική,  επιδραστικότητα, ότι σε μια αγορά που απομιμήσεων είναι κάτι έως πολλά να καταφέρεις να ξεπεράσεις το status του κλώνου - κάτι που ο Travis Scott το έχει με τον δικό του, περίεργο τρόπο καταφέρει, κόντρα στα προγνωστικά.

Είναι, λοιπόν, το Utopia o κορυφαίος ραπ δίσκος της χρονιάς; Αν μιλάμε με όρους ποπ διείσδυσης ο Travis Scott δύσκολα θα βρει ανταγωνιστή στον εντυπωσιακό τρόπο που (συνεχίζει να) ανοίγει με αυτόν τον δίσκο τον ήχο που εκπροσωπεί σε όλο και μεγαλύτερο -μη παραδοσιακό αυτού του ήχου- κοινό προς όλες τις κατευθύνσεις. Κατά τα άλλα ισχυρές υποψηφιότητες για τον τίτλο του «ραπ δίσκου της χρονιάς» θέτουν και άλλες -λιγότερο προφανείς- κυκλοφορίες όπως το εξαιρετικό «Maps» του Billy Woods. Σε κάθε περίπτωση το «Utopia» είναι ένας σημαντικός δίσκος ττόσο για τον ίδιο τον Travis Scott όσο και για τη μεγαλύτερη εικόνα του genre εκπροσωπεί - ένας δίσκος που δεν μπορεί να αγνοηθεί ούτε να υποβιβαστεί όσο εύκολα θα βόλευε την περιορισμένη γιατί η απήχησή του είναι ρέει αβίαστα με το πρώτο play. Και ίσως, αν πριν δέκα χρόνια δεν είχε υπάρξει το «Yeezus» του Ye να μιλούσαμε πολύ πιο εύκολα όχι απλώς για έναν σημαντικό δίσκο της χρονιάς αλλά για έναν από τους πιο σημαντικούς ραπ δίσκους της δεκαετίας.