Δημήτρης Παπαδημητρίου: Μου αρέσει να βλέπω το ελληνικό τραγούδι ως οροσειρά με αρκετές ψηλές κορφές

Αλεξανδρινός στην καταγωγή, δημιουργός μεγάλων επιτυχιών, με μακρά πορεία στον χώρο της μουσικής και σημαντικές συνεργασίες με όλους τους σπουδαίους της εποχής, ο συνθέτης Δημήτρης Παπαδημητρίου πρόκειται να παρουσιάσει το νέο του έργο "Ενδογένεση - Όντογένεση" "Το Πέταγμα του Αετού" για πρώτη φορά στο 9ο Διεθνές Φεστιβάλ Μουσικής Μολύβου, στην Λέσβο, στις 17 Αυγούστου. Λίγο πριν την επίσημη πρώτη, μιλήσαμε με τον μεγάλο συνθέτη για την έμπνευση πίσω από το νέο του έργο, την παρουσία του στο Φεστιβάλ, καθώς και για τους σταθμούς στην μουσική του πορεία, τον Μίκη Θεοδωράκη και την σχέση του με τον Μάνο Χατζιδάκι.

Κύριε Παπαδημητρίου, πρόκειται να παρουσιάσετε το νέο σας έργο  "Ενδογένεση - Όντογένεση" "Το Πέταγμα του Αετού" για πρώτη φορά στο 9ο Διεθνές Φεστιβάλ Μουσικής Μολύβου. Θα ήθελα να μας πείτε λίγα λόγια για αυτό το έργο.
Η συνεργασία με σημαντικούς νέους σολίστες ειναι κάτι το πολυ σημαντικό γιατι μια ιδανική εκτελεση ειναι αληθινή ηδονή για τον συνθέτη. Η θεματολογία του Φεστιβαλ ήρθε και «έδεσε» γιατί είχα στο μυαλό μου να γράψω για οκτέτο αυτό το πρώτο κομμάτι που να έχει μινιμαλιστικές ρίζες. Οι σπουδές μου με τον Steve Reich στο Tanglewood και η σύντομη αλλά σημαντική για μένα συνεργασία μου ως μουσικός με αυτόν (στην πρώτη αμερικανική εκτέλεση του έργου του City Life στην Βοστόνη) μου έδωσε την έμπνευση να γράψω κι εγώ για παρόμοιου μεγέθους σύνολο ένα μινιμαλιστικό έργο.

Η δική μου ανάλυση για τον μινιμαλισμό είναι ότι, και αυτός, όπως η φούγκα, προσεγγίζει τα μυστικά της διαρκούς αυτο-αναπαραγωγής της ζωής. Ο μινιμαλισμός ισως πιο αρχετυπικά, μέσα από μηχανισμούς αρμονικής επανάληψης και αργής μεταβολής. Περιέχει αν θέλετε κάτι και προγενέστερο- πιο πρωτόγονο- και μεταγενέστερο, την γνώση και εγγύτητα του ανθρώπου με τους μηχανισμούς του Σύμπαντος. Οπότε αμέσως το αποφάσισα.

Όμως για να ειμαι ισόρροπος με τον εκλεκτικιστή εαυτό μου και πιο άμεσα συναφής με την φύση και το μεγαλείο της συνέδεσα το πρωτο εργο με ενα αντίθετο συνθετικά έργο που δοξάζει τον βασιλέα των αιθέρων, τον αητό. Οι λόγοι είναι, νομίζω, αυταπόδεικτοι.

Γιατί επιλέξατε να το παρουσιάσετε πρώτη φορά στο συγκεκριμένο φεστιβάλ;
Η έννοια της παραγγελίας είναι ένα ψεμματακι των δημιουργών στους παραγγέλλοντες θεσμούς. Στην πραγματικότητα ο κάθε σημαντικός δημιουργός εχει μια ατζέντα έργων που έχει σκοπό να γράψει αργά η γρήγορα. Ο πρώτος παραγγέλων έργο που τυχαίνει να είναι ήδη στη λίστα αυτήν έχει την χαρα να επαίρεται οτι προκάλεσε το έργο. Όμως, απλά αναδιαμόρφωσε τη σειρά των έργων που ούτως η αλλως ο δημιουργός θα έγραφε. Ενώ δηλαδή ο παραγγέλων πιστεύει ότι είναι ο πατέρας των έργων είναι απλά ο μαιευτηρ. Λίγο δεν είναι και πάλι…

Το Φεστιβάλ αυτό τηρεί ως φάινεται όλες τις προϋποθέσεις για άριστη πρώτη παρουσίαση των έργων μου. Ευγνωμοσύνη εξακολουθεί να ισχυει ωστόσο. Γιατί ένα έργο που, στο σκοτάδι της ανυπαρξίας, περίμενε την αφορμή να γεννηθεί πράγματι παίρνει σάρκα και οστά νωρίτερα και επ’ αμοιβή. Σπουδαίο!

Τι σας ενέπνευσε να δημιουργήσετε το συγκεκριμένο έργο;
Ο Δήμος Αβδελιωδής που δε ριμάρει τυχαία με το «μεγαλειώδης». Φίλος, συνοδοιπόρος και συνεργάτης. Αλλά δεν θα αρκούσε. Μόνο αν προστεθεί το «μεγάλος ποιητής.» Παρίστατο και ενίσχυσε την πρόταση της Λητούς. Ήταν αρκετό.

Έχετε μια μακρά πορεία στον χώρο της μουσικής, με τις συνθέσεις σας να έχουν παρουσιαστεί σε θεατρικές παραστάσεις, κινηματογραφικές ταινίες, σειρές, τα τραγούδια σας έχουν γίνει αγαπημένες επιτυχίες και παράλληλα έχετε συνεργαστεί με μεγάλους καλλιτέχνες από τον Δημήτρη Μητροπάνο μέχρι τον Κώστα Μακεδόνα. Ξεχωρίζετε κάποιες στιγμές σε αυτή σας την πορεία;
Αν ξεχώριζα, θα έβαζα όλα τα άλλα σε δεύτερη μοίρα. Αυτο δεν γινεται όμως γιατι υπογράφω με ένταση κάθε μου συνεργασία. Ισως να σκεφθεί κανείς την επιτυχία. Και πάλι ομως ακυρώνεται η σκέψη γιατί όλες είναι στον τομέα που ετάχθησαν άκρως επιτυχείς. Πρωταθλητές , σε διαφορετικά αθλήματα, υπήρξαν όλοι.

Ποια πρόσωπα σας ενέπνευσαν και σας καθόρισαν ως δημιουργό;
Οι Ποιητές κυρίως. Αλλά και ποιητές ζωγράφοι, ποιητές σκηνοθέτες, ποιητές συνθέτες, ποιητές ηθοποιοί. Αλλα και ποιητές άνθρωποι, ποιητές ως φίλοι. Θα προσθέσω σε αυτούς που δικαίως όλοι εικάζουν μερικούς που γνώρισα και δεν παει ο νους σας: Μιχαλης Κατσαρος, Γιωργος Ιωάννου, Νίκος Μαμαγκάκης, Henri Dutilleux, John Williams, Seiji Ozawa, Μιχάλης Κακογιάννης.

Τα προσωπα αυτά συνέθεσαν μαζί με το κυρίως πιάτο, δηλαδή την μεγάλη παρέα του Χατζιδάκι και την παρέα της «οδούς Σωφρονίσκου» (με αρκετούς  νέους διανοούμενους της επερχόμενης εποχής) ενα αντίρροπο και πλατύ γνωστικό ορίζοντα ζωής και τέχνης.

Και βέβαια την Αλεξάνδρα και τον Στέλιο, δηλαδή τους εξέχοντες σε όλα γονείς μου και τα δύο μεγάλα μου αδέρφια Αντώνη και Γιώργο που ειναι προσωπικότητες που όμοιες τους δεν ξανασυνάντησα ποτέ.

Ο Μίκης Θεοδωράκης σας έχει χαρακτηρίσει σε συνέντευξη του ως τον σημαντικότερο νέο Έλληνα συνθέτη. Τι σημαίνει για εσάς ένα τέτοιο σχόλιο από τον σπουδαίο μουσικοσυνθέτη;
Βαρύτατος τίτλος που η υπερβολή του, που με χαροποιεί πάντα, επιβραβεύει την προσωπική μου κατάθεση, αλλά και με βάζει σε σκέψεις. Το ελληνικό τραγούδι μου αρέσει να το βλέπω ως οροσειρά με αρκετές ψηλές κορφές. Ξέρω δυο-τρεις κορφές ακόμη που απλά μπορεί να μην «του πήγαν» του Μίκη και το καταλαβαίνω. Μετά τον θάνατό μας, η φαινομενικά ψηλότερη θα αλλάζει ανάλογα τους κριτές μας διαδοχικά, όσο αυτοί θα μας μελετούν- αν μας μελετούν. Και δεν εχει σημασία νομίζω αφού για όλους μας χρυσά θα είναι τα μετάλλια.

Ο Μίκης τότε μου ήταν ακόμη προσωπικά άγνωστος. Θα έπρεπε κανονικά να με σνομπάρει αφού ήμουν επίσημα ο βοηθός του Μάνου. Επίσης προηγουμένως αρνήθηκα την πρότασή του να γράψω το τραγούδι για την Eurovision. Όμως, είχε κάνει την επιλογή του και το απέδειξε. Γνωριστήκαμε και μιλήσαμε πολλές φορές μέσα στα χρόνια. Νομίζω ότι όσα μου εκμυστηρεύτηκε μια μέρα δεν τα έχει πει πουθενά. Αυτό μου δείχνει ακόμα περισσότερο ότι το εννοούσε. Όμως δεν χρησιμοποίησα ποτέ αυτήν του την δήλωση οπως και αυτήν του Μάνου. Θα έλεγα σε αυτούς : Είμαι, ναι, ο γιός σας αλλά όχι ο επίγονος σας. Επίγονοι είμαστε όλοι. Αρκεί μια δήλωση. Ανάμεσά τους όμως πολλοί λίγοι είναι οι πραγματικοί γιοι. Και είναι αυτοί που κρατώντας την ουσία και οχι τον τύπο πήγαν τα πράγματα λίγο πιο πέρα.

Σπουδάσατε στη Νομική Αθηνών. Τι σας προσέφερε στην μετέπειτα πορεία σας;
Πρώτον, μου άνοιξε την πόρτα στην καλλιτεχνική κοινότητα μέσα από το Θεατρικό Τμήμα και μέσω αυτού, στο Τρίτο Πρόγραμμα του Μάνου. Δεύτερον, έμαθα να γράφω συμβάσεις καλύτερες από ότι ενός συμβατικού δικηγόρου. Τρίτον, να τις διαβάζω, ως διοικητικός στην ΕΡΤ.

Θα θέλαμε να μας μιλήσετε για τη γνωριμία και τη σχέση σας με τον σπουδαίο Μάνο Χατζιδάκι.
Δάσκαλος του «ζείν εντέχνως».  Πώς δηλαδή ένας αληθινός δημιουργός επιζεί σε μια εχθρική ή αδιάφορη κοινωνία. Φίλος παθιασμένος. Καλός άνθρωπος, που μπορούσε να γίνει εκδικητικός όταν ήταν σίγουρος ότι αδικήθηκε.  Στήριγμα της ελληνικής κοινωνίας και στις ζωές των φίλων του καθημερινό σημείο αναφοράς. Ακραία ευφυής αλλά κυρίως έξυπνος και ηθικός. Ξεχώριζε τη σοφιστεία από την σοφία. Και αυτό τον βάζει μόνο του σε μια κατηγορία. Και μάλιστα τη σπουδαιότερη κατηγορία. Αδιαφιλονίκητος.

Είμαι ένας από τους δύο βαφτισμένους συνθέτες -γιούς του. Του χρωστάω πολλά αλλά το κύριο, ότι με «έδιωξε» από την ομάδα, για να μην γίνω μιμητής του. Στεναχωρήθηκα τότε αλλά όμως σώθηκα.  Του χρωστάω έκτοτε και μου αρέσει να τον θυμίζω όπως και τον Μίκη.

Ποια είναι η πιο αντιπροσωπευτική σας δισκογραφική στιγμή;
Το πρώτο μου κοντσέρτο για πιάνο, (με την ΚΟΑ τον Γούβελη και τον Πέτρου) μια παράγωγη υποψήφια για τρία βραβεία Opus Klassik- από τα σημαντικότερα βραβεία κλασικής μουσικής στον κόσμο. Το CD έχει κυκλοφορήσει σε 126 μεγάλες πόλεις στον κόσμο και σημείωσε σημαντική επιτυχία και διαδικτυακά ως συναυλιακό βίντεο στο YouTube.

INFO
9^ο Διεθνές Φεστιβάλ Μουσικής Μολύβου, 11 – 19 Αυγούστου, Μόλυβος Λέσβου
www.molyvosfestival.com
Εισιτήρια: https://www.ticketservices.gr/event/molyvos-international-music-festival-2023/?lang=el