Tom Waits: Τα Swordfishtrombones και το νέο του ξεκίνημα στην Island

Αν το «Closing Time» του 1973 είναι ένα σπουδαίο ξεκίνημα, αν μέσα στην πρώτη του πενταετία στην Asylum ο Tom Waits δημιουργεί μια πολύ ιδιαίτερη περσόνα, εκεί γύρω στο 1977, το πράγμα έχει αρχίσει να κουράζει. Ακόμη κι ο ίδιος κουράζεται από τον εαυτό του κι επιχειρεί ν’ αλλάξει. Όμως η Asylum του David Geffen είναι μια μάλλον συντηρητική εταιρεία. Κι όχι μόνο δεν ενθαρρύνει τις αλλαγές στον ήχο του Tom Waits αλλά στις αρχές της δεκαετίας του 1980 αρνείται να κυκλοφορήσει τον δίσκο του νέου εαυτού του, το «Swordfishtrombones». Ο Chris Blackwell με την Island, φυσικά καραδοκεί: «Αν ρίξεις μια ματιά στους καλλιτέχνες που είχαμε υπογράψει, Fairport Convention, Toots, Kevin Ayers, Marianne Faithfull, John Cale, B-52’s, Kid Creole, όλοι οδηγούν στον Tom Waits». Έτσι, κανόνισε να τον συναντήσει στις παρυφές του Χόλιγουντ, εκείνον και τη σύζυγό του -ταυτόχρονα στιχουργό και manager- την Kathleen Brennan, «μια όμορφη γυναίκα και μια εξαιρετική δισκοθήκη», όπως έλεγε εκείνη την εποχή ο Tom Waits.

Στο «Islander» o Blackwell περιγράφει εκείνη τη συνάντηση ως μια συνάντηση που έμοιαζε με αυτές που είχε παλαιότερα με τον Nick Drake: «ο καλλιτέχνης δεν μιλούσε καθόλου». Μιλούσε όμως η Kathleen. Και -φυσικά- κλείστηκε η συμφωνία. Ο Chris Blackwell γράφει: «Δεν είναι λογικό να δοκιμάσεις να κατευθύνεις τον Tom Waits. Δεν λες σε κάποιον με τόσο ταλέντο τι δίσκους να κάνει. Όταν άκουσα τον δίσκο που είχε απορρίψει η Asylum, δεν μπορούσα να το πιστέψω. Θα ήμουν μια χαρά και με τον παλιό, όμως αυτός εδώ ήταν ένας ολοκαίνουργιος Tom Waits. Όλων των ειδών οι ήχοι και τα ιδιώματα σε απόλυτη συναρμογή μεταξύ τους, όλος ο κόσμος, όλος ο εικοστός αιώνας και η ιστορία της μουσικής, στοιχεία που δεν θα μπορούσες να φανταστείς ότι μπορούν να συνυπάρξουν, όμως για τον Tom συνυπήρχαν τέλεια». Ο δίσκος δεν πούλησε ιδιαίτερα, όπως και πολλά άλλα πράγματα της Island αλλά θεωρήθηκε ένας από τους καλύτερους του 1983. Έτσι όπως ο Tom Waits ήταν απολύτως ελεύθερος να ηχογραφήσει με τους δικούς του όρους, εμβάθυνε στη νέα του περσόνα κι έκανε σπουδαία πράγματα τόσο στο «Rain Dogs», όσο και στο «Frank’s Wild Years». Αυτή είναι άλλωστε μια ιδιότυπη τριλογία, εξαιρετικά σημαντική για το συνολικό έργο του μεγάλου τραγουδοποιού.

Η αισθητική αυτών των τριών -και αρκετών μετέπειτα- δίσκων του Tom Waits είναι πολύ κοντά στον τρόπο που του αρέσει να ακούει μουσική: «Μου αρέσει περισσότερο η μουσική που ακούγεται μέσα από τον τοίχο ενός ξενοδοχείου. Μου αρέσει περισσότερο όταν ακούγεται από ένα χαλασμένο ηχείο από το διπλανό τετράγωνο». Ίσως οι δίσκοι στην Asylum να ήταν δίσκοι σε στενή σύνδεση με το Λος Άντζελες, όπως αυτό είναι μέσα στο μυαλό μας από τη noir λογοτεχνία του Chandler αλλά και από τις ταινίες που την ακολούθησαν: τεράστιοι νυχτερινοί φωτισμένοι δρόμοι, φοίνικες, αλκοόλ, ζωή στο celluloid, θλίψη, περιπλάνηση, Bukowski, πειραγμένα-διεστραμμένα blues, προ-Brett-Easton Ellis σκηνικά, αργοί ρυθμοί, θλίψη, θλίψη… Το «Rain Dogs» είναι Νέα Υόρκη ή καλύτερα ένα μακρύ ταξίδι ως τη Νέα Υόρκη και πίσω πάλι.

Όσο για τους υπόλοιπους δίσκους στην Island, «Big Time», «Night On Earth», «Bone Machine» και «The Black Rider» είναι το Λος Άντζελες όπως το αναδημιουργεί εκείνος που πήγε στη Νέα Υόρκη και γύρισε. Μια καινούργια πόλη κι ένας ολοκαίνουργιος και σπουδαίος μουσικός. Για την Island, ο Tom Waits ήταν αυτό ακριβώς που λέει ο Chris Blackwell στο «Islander»: «Ένα είδος μυστικού δίπλα σε τόσα και τόσα μυστικά, όμως τα καλύτερα πράγματα που είχε η Island ήταν τα μυστικά. Από τους Dr. Strangely Strange στους White Noise, από τον Ijahman στον Stomu Yamashta κι ύστερα στους πρώιμους Ultravox, όλοι έκαναν τη δουλειά σχεδόν μυστικά. Μέχρι και οι U2 έτσι ξεκίνησαν».

Υ.Γ.: Βάζω το «Swordfishtrombones», ύστερα το «Rain Dogs» κι αμέσως μετά το «Frank’s Wild Years». Ακούω χωρίς διακοπή. Είναι από τους καλύτερους δίσκους των 80s. Ίσως και ολόκληρης της ιστορίας της μουσικής.