Proud Tina: Η ζωή, η μουσική και το look της μεγάλης Tina Turner

Το πρωινό της Πέμπτης 25/5/2023,  τα ραδιόφωνα όλου του κόσμου έπαιζαν το «Simply The Best» προσπαθώντας να αποχαιρετήσουν μία μεγάλη καλλιτέχνιδα που, χωρίς να το έχουν καταλάβει, την αγαπούσαν όλοι – κι ας μην ανήκε ακριβώς στα μουσικά τους γούστα. Η Tina Turner, η Βασίλισσα του Ροκ εν Ρολ, και όχι η «Γιαγιά της Ροκ» που τόσο αδέξια και λαϊκίστικα την αποκαλούσαν τα κουτσομπολίστικα περιοδικά των 90s, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 83 ετών, αφήνοντας πίσω της όχι μόνο ένα μουσικό έργο σπουδαίας ερμηνεύτριας, όχι μόνο 2-3 βιογραφίες σκληρής ζωής ιδανικές για ταινία (που γυρίστηκε μάλιστα, με την Angela Basset να υποδύεται την Tina), αλλά ανοίγοντας τον δρόμο και σε όλες τις νεόκοπες soul/pop stars που ξεπήδησαν από τα 80s και μετά, διεκδικώντας άστρο και μεγάλη σκηνή του είδους που μόνο άνδρες καλλιτέχνες διεκδικούσαν μέχρι τότε. Από τη Madonna μέχρι τη Miley Cyrus, από την Beyoncé μέχρι τη Rihanna και από την Diana Ross μέχρι τον Mick Jagger, όλοι, όλες και όλα οφείλουν την εκρηκτική ενέργεια στη σκηνή στην πρώτη διδάξασα (σε τέτοιο βαθμό) σε αυτήν που μόνη της στάθηκε και συγκρίθηκε με έναν James Brown.

H Proud Tina, κατά τη μεγάλη της επιτυχία «Proud Mary», πέρασε πολλά στη ζωή της. Από ξυλοδαρμούς από τον (όχι επίσημο τελικά, όπως αποδείχθηκε, και μάλιστα διπλοπαντρεμένο) σύζυγό της Ike Turner, μέχρι βραβεύσεις, Grammys, εκατοντάδες εκατομμύρια δίσκους, αρένες των 180 χιλιάδων κόσμου να την αποθεώνουν, μέχρι τον σκληρό αγώνα για να επιβάλει τον εαυτό της ξανά, αρχίζοντας από το μηδέν, μετά το διαζύγιό της από τον καταχρηστικό Ike. Πάντα περήφανη, proud, με κουράγιο και με τη βοήθεια του βουδισμού τον οποίο άρχισε να ασκεί το 1971. Όπως είχε δηλώσει αργότερα στη ζωή της, η πίστη της την είχε βοηθήσει να επιβιώσει. Στη βιογραφία της έγραφε, «Αν σε στεναχωρεί το οτιδήποτε –η μητέρα σου, ο πατέρας σου, ο σύζυγός σου, η γυναίκα σου, η δουλειά σου, το αφεντικό σου, το αυτοκίνητό σου– ό,τι σε βάζει κάτω, ξεφορτώσου το. Γιατί θα διαπιστώσεις ότι μόνο όταν είσαι ελεύθερος, θα βγει η αληθινή σου δημιουργικότητα, ο αληθινός σου εαυτός».

Η θρυλική Tina, το άγριο κορίτσι της soul και η θεότητα του rock ’n’ roll, πέθανε σε ηλικία 83 ετών, μετά από μακροχρόνια αρρώστια –είχε καρκίνο, νεφρική ανεπάρκεια, είχε υποστεί εγκεφαλικό και πάλευε με το μετατραυματικό στρες– στο σπίτι της στην Ελβετία, έχοντας δίπλα της τον σύζυγό της, Γερμανό μουσικό παραγωγό Erwin Bach, και τους τέσσερις γιους τους.

Tina Turner: Στα περίχωρα του Nutbush, στο Τενεσί

Γεννήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 1939 στο Μπράουνσβιλ του Τενεσί. Το κανονικό της όνομα ήταν Anna Mae Bullock αν και πολλές φορές στα συμβόλαιά της υπέγραφε ως Martha Nell Bullock, μία παραφθορά που εν αγνοία της τής προκάλεσε μεγάλα προβλήματα όταν προσπαθούσε να διεκδικήσει τα δικαιώματά της κατά τον άσχημο χωρισμό της με τον Ike Turner. Μεγαλωμένη σε μία φτωχική οικογένεια, θυμάται να δουλεύει σε βαμβακοφυτείες μαζί με τις δύο αδερφές της και τους γονείς της μέχρι που η μητέρα της τους εγκατέλειψε όλους, μην αντέχοντας άλλο την κακοποιητική συμπεριφορά του πατέρα της Tina. Ο οποίος ξαναπαντρεύτηκε και τα τρία κορίτσια πήγαν να μείνουν με τη γιαγιά τους. Στην εφηβεία της, η Anna δούλευε σαν οικιακή βοηθός και αργότερα σαν βοηθός νοσοκόμα. Η ίδια περιγράφει τον εαυτό της σαν «αγοροκόριτσο» που μάθαινε μόνη της τη ζωή, τραγουδούσε στην εκκλησία, έπαιζε στις μαζορέτες και στην ομάδα μπάσκετ του Γυμνασίου της. Και κάτι ακόμα πολύ βασικό: «Έκανα socializing με κάθε ευκαιρία που εύρισκα».

Το 1957, από την εκκλησία στα κλαμπ με ζωντανή, καυτή, μεθυστική σόουλ μουσική δεν ήταν μακρύς ο δρόμος. Η Anna πήγαινε και έβλεπε τους Kings of Rhythm του Ike Turner στο Manhattan Club στο ανατολικό St. Louis και προσπαθούσε να βρει μια ευκαιρία να αρπάξει το μικρόφωνο να τραγουδήσει και αυτή. Η ίδια έλεγε ότι την πρώτη φορά που είδε τον Ike να παίζει «έπεσα σχεδόν σε τρανς». Παρά τη φλόγα, ο μουσικός αδιαφορούσε για τη μικρή. Ήταν μια εποχή που μία γυναίκα στο συγκρότημα φαινόταν κάτι σαν απόγνωση να φέρεις κόσμο στο μαγαζί. Ένα βράδυ όμως, στη διάρκεια ενός διαλείμματος, όπως συμβαίνει στις ωραιότερες μουσικές ταινίες, η Anna ανέβηκε, πήρε το μικρόφωνο, τραγούδησε μία μπλουζ μπαλάντα του B.B. King και στο επόμενο λεπτό ο Ike της είχε ζητήσει να μπει στο συγκρότημά του.

Ήταν η περίοδος του μεγάλου έρωτα. Ο Ike σε ρόλο Πυγμαλίωνα της έμαθε να τραγουδάει σωστά, να διοχετεύει την απίστευτη ενέργειά της στη φωνή της (σύντομα θα ακολουθούσε και η εκρηκτική σωματική της έκφραση), της έμαθε την ψυχή της soul και την αυθάδεια του ροκ εν ρολ. Η πρώτη της ηχογράφηση, με το όνομα «Little Ann», ήταν το single «Boxtop», το 1958. Λίγο αργότερα την ίδια χρονιά ήρθε και ο πρώτος γιος της Anna, ο Craig, καρπός ενός φευγαλέου έρωτα με έναν μουσικό που την παράτησε.

Μάλλον κάτι ήξερε και το φοβόταν. Παρά τις δισκογραφικές και συναυλιακές επιτυχίες, η σχέση τους ήταν κακοποιητική και συχνά η Tina έβγαινε στη σκηνή να τραγουδήσει με πρησμένο πρόσωπο και μαυρισμένο μάτι. Το γκρουπ είχε μεγαλώσει. Στο σχήμα είχαν μπει και οι Ikettes, το γυναικείο φωνητικό σύνολο που συνόδευαν την Tina στο τραγούδι και στο σόου. Οι ρυθμοί όμως είναι εξαντλητικοί. Παίζουν σε φουλ ένταση, πολλές φορές 90 βραδιές συνέχεια, χωρίς διακοπή. Οι κριτικές είναι διθυραμβικές, η αδρεναλίνη ρέει σαν ποτάμι και ο James Brown ανησυχεί ότι έχει βρεθεί ο αντίπαλός του: αυτή η Tina.

Την Tina όμως δεν την έχει προσέξει μόνο ο James Brown αλλά και εκείνος ο τρελός, λευκός θαυμαστής του, ο Mick Jagger. Ο οποίος σπεύδει να κλείσει τους Ike & Tina Turner να ανοίγουν τις συναυλίες των Rolling Stones, ενισχύοντας έτσι ακόμα περισσότερο το ηλεκτρικό, ροκ προφίλ της Tina.

Tον Νοέμβριο του 1967, η Tina έγινε η πρώτη μαύρη γυναίκα καλλιτέχνις που έμπαινε στο εξώφυλλο του, βασικά ανδροκρατικού και λευκού, ροκ περιοδικού Rolling Stone. Όπως πολλά χρόνια αργότερα, το 2013, θα γινόταν εξώφυλλο στη γερμανική Vogue, το πιο ηλικιωμένο πρόσωπο (73) που κοσμούσε τη Vogue, ξεπερνώντας μάλιστα τη Meryl Streep που είχε γίνει εξώφυλλο στην αμερικανική Vogue στα 62 της, το 2012.

Tο ντουέτο γίνεται όλο και πιο διάσημο. Οι εμφανίσεις τους στο Λας Βέγκας γίνονται συνεχώς sold-out ενώ στο κοινό τους είναι όλη η αφρόκρεμα της βιομηχανίας ψυχαγωγίας: από τον αβάν γκαρντ David Bowie, τον Sly Stone, την Janis Joplin, τη Cher, τον James Brown (χα!), τον Ray Charles, τον Elton John μέχρι τον ίδιο τον βασιλιά, τον Elvis Presley.

Acid Queen : Η ζωή της Tina Turner μετά τον χωρισμό με τον Ike Turner

Αυτή ήταν η ονομασία που είχε ο ρόλος της Tina Turner στην περίφημη κινηματογραφική ροκ όπερα των The Who, «Tommy», το 1974. Η Acid Queen ήταν μία σπινταρισμένη, έξαλλη, φευγάτη μάγισσα που προσπαθεί να θεραπεύσει μετά από σοκ, ένα τυφλό, βουβό, κουφό αγόρι που είναι αστέρι στο pinball. Από μια άποψη, κλέβει την παράσταση και ονομάζει έτσι, Acid Queen, το επόμενο άλμπουμ της, μέσα στο οποίο διασκευάζει και με τον δικό της τρόπο τους Led Zeppelin στο «Whole Lotta Love». Είναι πια ελεύθερη από τον Ike.

Όσο για τον Ike και τον εθισμό του στην κοκαΐνη, παρά τις συγγνώμες που είχε επιχειρήσει να ζητήσει από την Tina, ακόμα και να κάνουν μαζί εμφανίσεις όταν τους βράβευσαν στο Rock and Roll Ηall of Fame, η Tina αρνιόταν οποιαδήποτε επαφή μαζί του.

Ο Ike, μετά από αρκετά χρόνια, διαγνώστηκε ότι έπασχε από διπολική διαταραχή.

Τα χρυσά χρόνια της Tina Turner

Μετά από προσπάθειες και δύο αποτυχημένα άλμπουμ στη σόλο καριέρα της, ξαφνικά η τύχη άλλαξε και η «νέα Tina» πολύ πιο λαμπερή και σέξι (με λίγη βοήθεια και από τον θρυλικό δημιουργό των πιο εντυπωσιακών εμφανίσεων των σταρ, Bob Mackie) αρχίζει και γίνεται και πάλι πρώτο όνομα, μόνη της αυτή τη φορά, στο Λας Βέγκας. Ήταν 1982 πια και η εικόνα μετράει. Το MTV στα πρώτα του βήματα και με αυστηρά ροκ ρεπερτόριο, βάζει τα πρωτόλεια ακόμα βίντεο κλιπ της Tina στις προβολές του. Μια νέα γενιά που δεν ήξερε καν τι θα πει soul των 60s, μαθαίνει την Tina.  Σε αυτό βοήθησε και μία έξυπνη κίνησή της: να δεχτεί να ερμηνεύσει τον ρόλο της Θείας Entity, μιας μέταλ meta-αποκαλυπτικής φιγούρας στο πολύ επιτυχημένο φιλμ επιστημονικής φαντασίας, «Mad Max: Beyond Thunderdome». Tα εξώφυλλα της ποπ κουλτούρας κατακλύζονται από φωτογραφίες της Tina μαζί με τον συμπρωταγωνιστή της, τον Mel Gibson.

Τον Ιανουάριο του 1988, η Turner εμφανίστηκε μπροστά σε περίπου 180.000 άτομα στο στάδιο Maracanã στο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας, σημειώνοντας το Παγκόσμιο Ρεκόρ Γκίνες εκείνη την εποχή για τη μεγαλύτερη (με εισιτήριο) σε προσέλευση θεατών συναυλία για σόλο καλλιτέχνη. Το 1995 έγραψε άλλη μία «χρυσή» στιγμή στην καριέρα της και στο ροκ προφίλ της, όταν τραγούδησε το «GoldenEye», το οποίο γράφτηκε από τον Bono και τον Edge των U2 για την ταινία του James Bond «GoldenEye».

Tina Turner: Καμιά δεν φόρεσε τα κρόσσια καλύτερα

Ο Bob Mackie κάποτε είπε ότι η Tina, όταν ήταν στη φάση του διαζυγίου της από τον Ike και ήταν άφραγκη, αγόραζε φθηνά βραδινά φορέματα και τα έκοβε πολύ κοντά για να φαίνεται καλύτερα η κορμοστασιά της, πράγμα που τελικά έγινε το χαρακτηριστικό της λουκ.

Ο τρόπος που η Tina Turner σάρωσε τις μουσικές σκηνές δεν άφησε μόνο το τόσο ιδιαίτερο χορευτικό της στιλ, άγαρμπο και σέξι, αισθαντικό και περήφανο με τον τρόπο που, σαν άγριο άλογο, τίναζε την περίφημη χαίτη της, αλλά άφησε και το αλάνθαστο και διαχρονικό στιλ της στο ντύσιμο.

Χορεύοντας με αυτόν τον ατίθασο αλλά «συγκρατημένο» τρόπο έκανε την καλύτερη γυμναστική που θα μπορούσε να ελπίζει, χτίζοντας το καλύτερο σωματικό της ατού: τα πόδια της.

Με τακούνια στιλέτο.

Η Tina δεν ήταν «κορίτσι πολυτελείας». Της άρεσαν τα βασικά, ουσιώδη, ωραία πράγματα με αποτέλεσμα.

Όπως έλεγε: «Κοιμάμαι πολύ αργά και ξυπνάω πολύ αργά, συνήθειο που μου έμεινε από τα τόσα χρόνια ροκ περιοδειών. Το κλειδί για ένα καλό δέρμα είναι ο καλός, άφθονος ύπνος τη νύχτα. Ευτυχώς είμαι ευλογημένη, έχω πολύ καλό δέρμα και μόνο νερό και μία ενυδατική μου αρκούν».

Επίσης δεν φορούσε άρωμα. Της άρεσε όμως το σπίτι της να μυρίζει ωραία, να είναι φιλόξενο. «Μια φίλη κάποτε μου έφερε ένα κερί αρωματικό χώρου, Jo Malone, με άρωμα λάιμ, βασιλικό και μανταρίνι. Μου άρεσε πάρα πολύ και από τότε, όποτε έρχεται να με δει, μου φέρνει μερικά τέτοια».

Και πολύ απλά και περιεκτικά δήλωνε ότι τα προϊόντα που χρησιμοποιεί είναι τα Mac – που και αυτά τα γνώρισε όταν βγήκε στο θέατρο η βιογραφία της. «Έχουν» έλεγε «τις τέλειες αποχρώσεις για το δέρμα μου». 

Το ίδιο «βασική αλλά ουσιώδης» ήταν και στη λάμψη της σκηνής ή την καθημερινή της κομψότητα. Θα έλεγε κανείς ότι εμπιστευόταν πρώτα το ένστικτό της σε ό,τι λάμπει και κουνιέται όμορφα στον ρυθμό και σε κάποιους σχεδιαστές που εμπιστευόταν – τον εξής ένα, τον Bobby Mackie, τον άνθρωπο που την έντυσε για να βγει στη σόλο καριέρα της και κατανόησε με τέτοια πληρότητα τη μουσική της, την ερμηνεία της και τον σωματότυπό της.

Τον Mackie τον γνώρισε όταν πήγε καλεσμένη στο τηλεοπτικό σόου της Cher, της οποίας ήταν ο αγαπημένος και αποκλειστικός σχεδιαστής. Ο Bob την οδήγησε σε νέους δρόμους, σε πιο θεαματικά ρούχα (όπως το πρώτο κοστούμι που της σχεδίασε, τη διάσημη τουαλέτα με τα φτερά). Ο Mackie έβαλε περισσότερα κρύσταλλα και λάμψη στα ρούχα της και έπαιξε περισσότερο με τα σκισίματα και τα μήκη. Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, το φόρεμα με τα σκισίματα και τις φλόγες το οποίο, ίδιο ακριβώς, φόρεσε με χιούμορ και η Cher όταν τραγούδησαν μαζί (και αργότερα η RuPaul και η Beyoncé σαν φόρο τιμής στη σταρ και στον σχεδιαστή της).

Όσο για την αποχαιρετιστήρια συναυλία της στο μιλένιουμ, φόρεσε σφιχτό, γυαλιστερό, κατάμαυρο κορσέ από λάτεξ, κάλτσες μέχρι το γόνατο και πολλές αλυσίδες στη μέση. Μερικές φορές, ακόμα και οι καλύτεροι στιλίστες κάνουν λάθη. Απλώς η βασίλισσα ήταν καλή, γλυκιά, αγαθή, και δεν τους έπαιρνε το κεφάλι.