Ένα ακόμα τέλος εποχής για τους Dead Can Dance

Μάιος 2022, Αθήνα, Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Η αίθουσα ΚΠΙΣΝ γεμάτη από μύστες της Dead Can Dance εμπειρίας ανυπομονούν να δουν τον Brendan Perry και τη Lisa Gerrard στην εν Ελλάδι εμφάνισή τους στο πλαίσιο της Europa Tour 2022 – μια εμφάνιση των Dead Can Dance στην Αθήνα που σήμερα μάλλον αποδεικνύεται ιστορική. Οι εντυπώσεις όσων βρέθηκαν εκεί μιλούν από μόνες τους και οι ευχές όσων έχασαν τις τελευταίες συναυλίες του πυρηνικού ντουέτου που μετέτρεψε το dark wave σε avant garde ιεροτελεστία στην Ελλάδα για μια άμεση επιστροφή δεν προβλέπεται να εισακουστούν. Το ήμισυ αυτού του σκληρού πυρήνα, η Lisa Gerrard, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο igloo magazine και στον Christopher Mathieau, με αφορμή το νέο της album «Universal Language» κήρυξε σε ανύποπτο χρόνο ένα ακόμα τέλος εποχής για το δημιουργικό ντουέτο των Dead Can Dance που φαντάζει, σύμφωνα με τα λεγόμενά της, οριστικό.

«Νομίζω ότι οι Dead Can Dance έχουν τελειώσει» δηλώνει η Lisa Gerrard απορρίπτοντας οποιοδήποτε ενδεχόμενο για ένα νέο Dead Can Dance album ή μια νέα περιοδεία. «Έχει πραγματικά τελειώσει αυτή τη φορά. Έχουμε κάνει τον κύκλο μας. Στις τελευταίες εμφανίσεις απλώς επαναλαμβάναμε ξανά και ξανά τα ίδια κομμάτια. Είναι πολύ δύσκολο πια, είναι πολύ δύσκολο και για τον Brendan, εκτός αν ήταν να κάνουμε κάτι εντελώς νέο. Ακόμα και το “Dionysus” ήταν περισσότερο album του Brendan, δεν το γράψαμε ακριβώς μαζί, όπως κάναμε με τους παλιότερους δίσκους μας. Ήθελε να πάρει ένα διαφορετικό μονοπάτι ως καλλιτέχνης, και το σέβομαι, αλλά κάπως χάθηκε αυτή η σύνδεση που είχαμε. Αυτό είναι κάτι που έρχεται φυσικά, οργανικά, δεν μπορείς να το πολεμήσεις. Είναι κομμάτι της εξέλιξης μιας δουλειάς».

Κάθε μέσος fan της σπουδαίας αυτής της μπάντας γνωρίζει, βέβαια, ότι δεν είναι η πρώτη φορά που ο Brendan Perry και η Lisa Gerrard χωρίζουν τους δρόμους τους. Ίσως να μην υπάρχουν και πολλές εναλλακτικές εξέλιξης για ένα σχήμα που έζησε τις δύο πρώτες δημιουργικές του δεκαετίες τόσο έντονα και πλούσια, μουσικά και καλλιτεχνικά, καταφέρνοντας να βρεθεί από τη Μελβούρνη στο επίκεντρο του «ανεξάρτητου» ήχου στο Λονδίνο και να επαναπροσδιορίσει με τόσο πολυσυλλεκτικά και πολυαναφορικά ρηξικέλευθο τρόπο το σκοτεινό καλτ μουσικό τοπίο. Ίσως να μην μπορεί να γίνει και πολύ διαφορετικά για ένα ντουέτο που απαρτίζεται από δύο τέτοιας δύναμης και ταλέντου μονάδες οι οποίες ωριμάζουν καλλιτεχνικά αυτόνομα και ανυποχώρητα χωρίς ιδιαίτερες παρεμβολές εξισορρόπησης.

Η πρώτη ρήξη ήρθε το 1999 με ένα καθοριστικό break up και την ακύρωση της τότε παγκόσμιας περιοδείας τους για το διάδοχο album του «Spiritchaser» καταλαμβάνοντας εξ απήνης το απανταχού κοινό τους. Κάποια τραγούδια από εκείνο το «lost album» βρήκαν τον δρόμο τους σε συλλογές και box sets ως bonus ακυκλοφόρητο υλικό και οι Dead Can Dance βρήκαν τον δικό τους μέσα από solo projects, νέες συνεργασίες και μια αλληλουχία «συλλεκτικών» επανενώσεων που καθησύχασαν αρκετά τους φανατικούς του μαγικού ήχου τους με κάθε νέα τους εμφάνιση να είναι μια ιδιότυπη επιβεβαίωση ότι οι Dead Can Dance δεν θα τελειώσουν στ’ αλήθεια ποτέ. Από το πρώτο συναυλιακό reunion το 2005 με τις συλλεκτικές live ηχογραφήσεις μέχρι την πλούσια τη σημειολογία του album «Anastasis» που κυκλοφόρησε το 2012 κι από τις μεγάλες παγκόσμιες περιοδείες που αυτό τροφοδότησε μέχρι το τελευταίο τους –σύμφωνα με τη Lisa Gerrard– album «Dionysus» το 2018 οι Dead Can Dance πέρασαν μια δεκαπενταετία στην οποία φάνηκε ότι είχαν βρει τον τρόπο να υπάρχουν και μαζί και χώρια. Οι συνεντεύξεις τους –κοινές και μη– έβριθαν, βέβαια, από στοιχεία που καταδείκνυαν τις δυσκολίες και τα εμπόδια που παραμόνευαν στη σύμπραξή τους, ωστόσο κάθε φορά που βρίσκονταν πάνω στη σκηνή η οποιαδήποτε αμφιβολία διαλυόταν στο αιθέριο μουσικό και γλωσσικό συνονθύλευμα του ήχου τους, στη μυσταγωγία της στιγμής. Οι μύστες συνέρρεαν σε αυτές τις μυσταγωγίες ωθούμενοι από την ακαταμάχητη δύναμη της Dead Can Dance εποποιίας, με ένα οξύμωρο κράμα αγωνίας της τελευταίας φοράς και σιγουριάς ότι όσοι είναι ζωντανοί θα χορεύουν ακόμα τα πνεύματα του κοινού τους σε αρχέγονες πολυρυθμίες. Όσοι βρέθηκαν στον Λυκαβηττό το 2012, στο Ηρώδειο το 2019 ή και στο ΚΠΙΣΝ την περασμένη άνοιξη ξέρουν ακριβώς αυτό το συναίσθημα τη ζυγαριά του οποίου έρχεται να γείρει η Lisa Gerrard με τις τελευταίες δηλώσεις της υπέρ του last dance.

«Γι’ αυτό αποκαλούμαστε Dead Can Dance, επειδή υπάρχει μια ολόκληρη διαδικασία στο να κάνεις το άψυχο έμψυχο. Το να προσδίδεις ψυχή στα πράγματα. Η δόνησή τους, η απομάκρυνση της αδράνειας και η δημιουργία της ζωής. Η τέχνη της δημιουργίας είναι ένα από τα μεγαλύτερα δώρα στο καλλιτεχνικό επίπεδο» δήλωναν οι Dead Can Dance στη συνέντευξη που παραχώρησαν στην ATHENS VOICE στο πλαίσιο της τελευταίας –όπως φαίνεται– περιοδείας τους. Ο πολυμήχανος, χαρισματικός βαρύτονος και το απαράμιλλο ξωτικό που έδωσαν ζωή σε «πεθαμένες γλώσσες», επανασυστήνοντας κουλτούρες χαμένες στα βάθη του χρόνου στη σύγχρονη μουσική και μετατρέποντας μυστικιστικές διδαχές σε υψηλή μουσική τέχνη θα συνεχίσουν απ’ ό,τι φαίνεται να χορεύουν solo. Μέχρι την επόμενη (;) φορά.