Εκεί που ηχογραφούνται τα αγαπημένα μας τραγούδια: Στο Level Studio με τον Αντώνη Πετρίδη

Ένα παιδί που έζησε τη χρυσή εποχή του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού και πολύ γρήγορα μπλέχτηκε με καλώδια, κουμπιά και μουσικά όργανα. Το στούντιο Level έχει τη δική του ιστορία, από το 1989 που πρωτοφτιάχτηκε στα Κάτω Πατήσια, στην οποία έχουν πρωταγωνιστήσει λαϊκοί τραγουδιστές όπως ο Στέλιος Καζαντζίδης. Σε νέα περιοχή από το 2018, στην Ηλιούπολη, στη Βορείου Ηπείρου 9, ο Αντώνης Πετρίδης, σε άλλη εποχή πια, συνεχίζει τις μουσικές παραγωγές με την πείρα που απέκτησε εδώ και τρεις δεκαετίες.

Πότε δημιουργήσατε το studio και πώς βρεθήκατε σε αυτή την περιοχή; Γιατί επιλέξατε αυτό το όνομα;
Προέρχομαι από μουσική οικογένεια, ο πατέρας μου ήταν ο Νάκης (Διογένης) Πετρίδης ένας από τους καλύτερους ενορχηστρωτές - μαέστρους και συνθέτες της εποχής του με αρκετές επιτυχίες. Όταν ήμουν 17-18 χρονών ακολουθούσα τον πατέρα μου στα στούντιο σαν μουσικός (είμαι πιανίστας) ή σαν παρατηρητής, γιατί με είχε μαγέψει ο κόσμος της μουσικής και του στούντιο. Ο πατέρας μου με είχε βάλει στο στούντιο SIGMA του Γιάννη Σκιαδά να εργαστώ ως βοηθός. Ήταν καταπληκτικά! Στην ηλικία των 25 ετών δημιούργησα μέσα στο σπίτι μας ένα home studio 8 tracks ώστε να φτιάχνουμε τα τραγούδια μας. Φτάσαμε λοιπόν το 1989 να φτιάξουμε το πρώτο στούντιο στα Κάτω Πατήσια. Τη δημιουργία του χώρου την αναθέσαμε στη London Sound Solutions οι οποίοι μας έστειλαν τον Γιώργο Καμπουράκη και τον Λεωνίδα Δουρίδα. Έτσι δημιουργήθηκε το στούντιό μου. Από το 2018 έχουμε μεταφερθεί στην Ηλιούπολη. Κατά την κατασκευή είχα έναν εργάτη που έκανε τις κολλήσεις των καλωδίων και μια μέρα μου λέει «big level sound we make here»! Αυτό ήταν, από τότε ονόμασα το στούντιό μου «Level Studio».

Τι σας οδήγησε στον κόσμο της μουσικής παραγωγής;
Η αρχική ιδέα της δημιουργίας ήταν να φτιάχνουμε τα τραγούδια μας. Στο τέλος (λόγω καλού εξοπλισμού μας ζητούσαν τον χώρο για εγγραφή) κάναμε παραγωγές άλλων και έτσι μπήκα στον κόσμο της μουσικής παραγωγής.

Ποιο είναι το πιο σπουδαίο ηχογράφημα που πέρασε από τα χέρια σας;
Όλα τα ηχογραφήματά μου τα θεωρώ υπέροχα και καμαρώνω για όλα είναι δύσκολο να ξεχωρίσω κάποια από αυτά γιατί μπορεί να αδικήσω κάποιο άθελά μου.

Ποιο είναι το άλμπουμ στο οποίο θα θέλατε να είστε παρών ή να συμμετέχετε στην παραγωγή του;
Μάλιστα! θα ήθελα πολύ να βρίσκομαι στις παραγωγές των Phil Collins, Eros Ramazzotti και Toto!

Ποιες παραγωγές σας απασχολούν αυτή την περίοδο;    
Αυτή την περίοδο ασχολούμαι με την παραγωγή μουσικής σε ντοκιμαντέρ δανέζικης παραγωγής με τον Μιχάλη Πισιλή, τον Λευτέρη Βαζαίο, τον Τάσο Αυγερινό και άλλους.

Ποιο studio απ’ όσα έχετε επισκεφτεί στη ζωή σας, σας έχει εντυπωσιάσει περισσότερο και γιατί;
Black Rock Studio στη Σαντορίνη, του φίλου μου Κώστα Καλημέρη. Γιατί; Έχει φτιαχτεί για να είναι στούντιο!

Πώς ανακαλύπτετε νέους καλλιτέχνες; Πώς διακρίνετε ότι ένας καλλιτέχνης έχει δυνατότητες και επιλέγετε να συνεργαστείτε μαζί του;
Δεν υπάρχει δυσκολία στο να ανακαλύψεις κάποιον νέο καλλιτέχνη. Το καλό φαίνεται και ακούγεται. Το δύσκολο είναι να βρεις να έχει μουσική πειθαρχία, υπομονή, οργάνωση και επικοινωνία με τους άλλους.

Πώς ξεκινά μία παραγωγή ενός άλμπουμ από τη στιγμή που θα βρεθείτε με έναν καλλιτέχνη;
Θα πρέπει να ξεκινήσουμε με το στιλ και το είδος των τραγουδιών του καλλιτέχνη στο οποίο θα είναι καλύτερος και πιο αποδοτικός! Να δούμε τον χαρακτήρα του. Μετά θα αρχίσει η αναζήτηση κατάλληλων τραγουδιών. Και αφού βρεθούν ξεκινάει η υλοποίηση της παραγωγής.

Ποια είναι η διαφορά ενός μηχανικού με έναν παραγωγό;
Η διαφορά τους είναι ότι ο παραγωγός φέρνει το άλμπουμ ή το ένα τραγούδι και ο μηχανικός πρέπει να το φέρει σε ηχητικό πέρας. Βέβαια για μένα πρέπει ο μηχανικός να ξέρει μουσική και ο παραγωγός από ήχο.

Πώς έχει αλλάξει η δουλειά ενός παραγωγού σήμερα σε σχέση με το παρελθόν;
Σήμερα δεν υπάρχει παραγωγός! Και βέβαια ούτε δισκογραφική εταιρία! Ο λόγος είναι γιατί δεν πουλάμε CD και δεν υπάρχουν έσοδα τουλάχιστον με τη μορφή που υπήρχαν παλαιότερα! Ελληνικό προνόμιο αυτό!

Ποια τεχνολογία σας έχει ενθουσιάσει και σας έχει φανεί χρήσιμη; Γιατί;
Το 1989 που ξεκίνησε το Level Studio είχα αναλογική ηχογράφηση με μαγνητόφωνο 24 tracks. Τα χρόνια πέρασαν και η τεχνολογία έκανε άλματα. Δημιούργησε το κομπιούτερ. Πλέον υπάρχουν πολλές δυνατότητες και ταχεία εξέλιξη σε όλα τα στάδια της ηχογράφησης … Ακολουθούμε και εμείς…

Συνηθισμένες δυσκολίες στη συνεργασία με έναν καλλιτέχνη; Ποιο είναι το πιο δύσκολο πράγμα στη συνεργασία με έναν καλλιτέχνη;
Δυσκολίες υπάρχουν σε όλες τις δουλειές! Σε μας το δύσκολο είναι όταν έχεις να κάνεις με καλλιτέχνη που τα ξέρει ΟΛΑ. Και δεν δέχεται βοήθεια ή συμβουλές!

Εάν ένα συγκρότημα έχει κολλήσει κατά τη διάρκεια μιας ηχογράφησης, ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να το λύσετε και να προχωρήσετε;
Εκείνη την στιγμή το καλύτερο είναι να γίνει διάλλειμα για να ηρεμήσει το γκρουπ είτε με αστεία ή με άλλου είδους κουβέντα (π.χ. αθλητικά κλπ) ώστε να καθαρίσει το μυαλό τους από το πρόβλημα του κολλήματος.

Πόσο σημαντικό είναι να κάνεις τον καλλιτέχνη να νιώθει άνετα στο στούντιο, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι πρέπει να κάνεις πράγματα που είναι λίγο αντισυμβατικά;
Όταν δημιουργούμε τον χώρο του στούντιο προσπαθούμε να είναι φιλικός και πρόσχαρος. Αν αυτό το κλίμα δεν περάσει στην ψυχολογία του καλλιτέχνη τότε θα πρέπει να είμαστε εμείς αυτοί που θα κάνουμε τα πάντα ώστε να αισθανθεί ο καλλιτέχνης όμορφα και να έχει καλή ψυχολογία και διάθεση.

Υπάρχει κάποια αποτυχία που σας οδήγησε σε μία επιτυχία;
Δεν μπορώ να θυμηθώ κάποιο τέτοιο γεγονός.

Με ποια προγράμματα ηχογράφησης δουλεύετε;
Δουλεύω αναλογικά (μαγνητόφωνο 24 tracks αναλογικό) και ψηφιακά με Pro Tools Ultimate, έχω παντρέψει ψηφιακό και αναλογικό σύστημα μαζί.

Για ποια είδη μουσικής είναι πιο κατάλληλος ο χώρος που διαθέτετε;
Όλα τα είδη μουσικής, ελληνικά και ξένα εκτός από κλασική μουσική που χρειάζεται μεγάλη αίθουσα ηχογράφησης και ψηλή.

Τι στοιχεία πρέπει να έχει μία δουλειά για να θεωρείται ολοκληρωμένη;
Καθαρά παιξίματα μουσικών και τραγουδιστών και βέβαια καθαρή μείξη.

Για ποιο λόγο να προτιμήσει κάποιος το δικό σας studio από κάποιο άλλο;
Η προτίμηση έχει να κάνει με τον ήχο του στούντιο και την ατμόσφαιρα του χώρου και από τους ανθρώπους που βρίσκονται σε αυτόν.

Πέραν της ηχοληψίας, ασχολείστε και με την παραγωγή; Ποια είναι η διαφορά; Υπάρχει extra χρέωση;
Με την παραγωγή ασχολούμαι πάρα πολύ καιρό δεν υπάρχει ξεχωριστή χρέωση. Το κακό είναι ότι χάνουμε πολύ χρόνο για την ανεύρεση τραγουδιών.

Ακούμε κάποιους που γράφουν στο σπίτι τους. Τι συμβουλή τους δίνετε;
Να πάρουν μια καλή κάρτα ήχου και να προσέχουν όταν γράφουν όργανα ή φωνή τις ανακλάσεις και τους γύρω θορύβους. Να τους θυμίσω βέβαια ότι υπάρχουν και οι επαγγελματίες που μπορούν να τους βοηθήσουν.

Μπορεί να παντρευτεί το bedroom recording με το pro studio;
Βέβαια μπορεί! Αρκεί να προσέξει αυτός που ηχογραφεί.

Ακούμε πολλά για τον αναλογικό ήχο που θέλουν να παράξουν κάποιες μπάντες. Ποια είναι η πραγματικότητα; Γίνεται;
Σίγουρα το αναλογικό είναι το καλύτερο! Στην Ελλάδα όμως δεν χρειάζεται ο αναλογικός ήχος γιατί δεν πουλάμε CD και δυστυχώς ακούμε το άθλιο MP3!

Το live recording είναι πραγματικά live;
Βέβαια! Υπάρχουν και φτιαγμένα στα στούντιο αλλά είναι λίγα.

Τελικά, τι κάνει μια παραγωγή τεράστια;
Αρχίζουμε από την επιλογή των τραγουδιών (από ποιους συνθέτες και από ποιους στιχουργούς), ο ενορχηστρωτής, οι μουσικοί, η επιλογή στούντιο, ο κατάλληλος ηχολήπτης, το mastering. Μεγάλο πακέτο Πολλά έξοδα!

Γνωρίζουμε μία διαφωνία που υπάρχει παγκοσμίως ανάμεσα σε αυτούς που θέλουν τις παραγωγές δυνατές (loudness war) και σε εκείνους που προτιμούν οργανικές, φυσικές. Τι προτιμάτε;
Αυτό νομίζω αφορά στις ξένες παραγωγές trap, hip hop, rap κλπ. Στην Ελλάδα δεν νομίζω ότι θέλουν τη βρώμα στον ήχο τους.

Δώστε μας μία λίστα από 5 πράγματα που πρέπει να έχει (κάνει) ένας μουσικός πριν μπει στο στούντιο να γράψει μαζί σας.
Να είναι μουσικός, να ξέρει να διαβάζει, να έχει άποψη, να είναι πειθαρχημένος μουσικός, να μπορεί να επικοινωνήσει με τον ενορχηστρωτή.   

Πείτε μας μία ωραία ιστορία που έχει συμβεί στο studio σας.
Το 1997 γράφω τον Στέλιο Καζαντζίδη φωνή. Έχει μπει στην αίθουσα, έχουμε φτιάξει το μικρόφωνο και τοποθετώ το αναλόγιο για τον στίχο σε μια απόσταση 45-50 εκατοστών από το μικρόφωνο και πάω να φύγω. «Ανιψιέ μου», φωνάζει ο Στέλιος (έτσι με έλεγε λόγω μεγάλης φιλίας με τον πατέρα μου) είναι πολύ κοντά το χαρτί με τον στίχο! «Όχι» του λέω, «μια χαρά είναι» (!) και φεύγω για το κοντρόλ. Κατά τη διάρκεια της ηχογράφησης ακούω έναν ήχο φρρρ -φρρρ! Ψάχνω όλα τα κανάλια και τα ακούω καθαρά, κατά λάθος πέφτει το μάτι μου στον στίχο και παρατηρώ ότι κουνάει μόλις τραγουδούσε ο Στέλιος! Μα είναι δυνατόν να είναι αυτό! Πάω στην αίθουσα και πάω πιο μακριά το αναλόγιο με τον στίχο. «Στο είπα» μου λέει ο Στέλιος! Δεν απαντώ και πάω στο κοντρόλ. Τελικά το φρρρ - φρρρ σταμάτησε! Μα τι αέρα έβγαζε;

Και μία όχι τόσο ωραία.
Η αναγγελία θανάτου της μητέρας μου το 2000 και το 2004 του πατέρα μου κατά τη διάρκεια ηχογράφησης.

Τελικά, τι κάνει ένα στούντιο ηχογραφήσεων καλό; Είναι ο εξοπλισμός του, το έμψυχο δυναμικό, ή οι χώροι του;
Όλα μαζί! Μα περισσότερο ο άνθρωπος!