Πώς η PJ Harvey επαναπροσδιόρισε τη σχέση της με τη μουσική στο νέο της άλμπουμ

Εκφραστική, δυναμική φωνή, συλλέκτρια λέξεων, πρωταγωνίστρια στο ντοκιμαντέρ «A Dog Called Money» - ένα μεγάλο ταξίδι έμπνευσης και δημιουργίας που πέρασε από Αφγανιστάν, Κόσοβο, Ειδομένη και Ουάσινγκτον- το οποίο είχαμε την ευκαιρία να δούμε στο Gimme Shelter Film Festival στην Αθήνα, διορισμένο μέλος από τη Βασίλισσα Ελισάβετ Β’ του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας για υπηρεσίες στη μουσική, τιμητική θέση στο Goldsmiths College, η μοναδική καλλιτέχνιδα που έχει βραβευτεί δύο φορές με Mercury Prize.

Η PJ Harvey ακολουθούσε πάντα πολλούς, διαφορετικούς, δρόμους. Από το 1988 που εντάχθηκε σε ένα συγκρότημα του Μπρίστολ με το όνομα Automatic Dlamini, ένα συγκρότημα που ίδρυσε ο μετέπειτα μακροχρόνιος συνεργάτης της John Parish, μέχρι το 1991 που αποφάσισε να ξεκινήσει το δικό της γκρουπ, PJ Harvey Trio, η κοντράλτο που δεν αγαπά να επαναλαμβάνει τον εαυτό της, έκανε πλατινένιες πωλήσεις, συναντήθηκε με το ακροατήριο της σε μεγάλες περιοδείες, επισκέφτηκε πριν γίνει μόδα τα late night shows, σύνθεσε soundtracks για τον κινηματογράφο, το θέατρο και την τηλεόραση, συνεργάστηκε με μερικούς από τους μεγαλύτερους μουσικούς της εποχής της όπως οι Nick Cave, Tricky, Thom Yorke, Josh Homme, Sparklehorse, Pascal Comelade, Gordon Gano, Ramy Essam και Mark Lanegan.

Κυκλοφορώντας πριν λίγες ώρες το πρώτο της single «A Child's Question, August» από το επερχόμενο άλμπουμ της «I Inside The Old Year Dying» που θα είναι διαθέσιμο στις 7 Ιουλίου από την Partisan Records, η PJ Harvey μας προετοιμάζει για μία υποβλητική, ποιητική, δισκογραφική κυκλοφορία.

PJ Harvey: Η ιστορία πίσω από το νέο της άλμπουμ «I Inside The Old Year Dying»

Η ιστορία πίσω από το δέκατο άλμπουμ της PJ Harvey, «I Inside Τhe Old Year Dying» ξεκινά πριν έξι χρόνια, μετά το τέλος της περιοδείας για τον προηγούμενο δίσκο της «The Hope Six Demolition Project». Οι εξαντλητικές υποχρεώσεις για την προώθηση του άλμπουμ και των συναυλιών τής δημιούργησαν την έντονη αίσθηση ότι είχε χάσει τη σχέση της με τη μουσική.

«Ήμουν αρκετά χαμένη», σχολίασε η PJ Harvey. «Πραγματικά δεν ήμουν σίγουρη τι ήθελα να κάνω: αν ήθελα να συνεχίσω να γράφω άλμπουμ και να παίζω ή αν ήταν καιρός για μια αλλαγή στη ζωή μου».

Χάρη στην καθοδήγηση του Σκωτσέζου ποιητή Don Paterson, η PJ Harvey, ολοκλήρωσε το «Orlam», το δεύτερο ποιητικό της έργο μετά το «The Hollow Of The Hand» του 2015, το οποίο άρχισε να την εμπνέει για τη δημιουργία ενός νέου δίσκου. Αλλά τελικά, δύο πράγματα άρχισαν να την ωθούν προς την κατεύθυνση των νέων τραγουδιών, της μουσικής και των ήχων.

Το ένα ήταν η ανάμνηση από τη συνάντησή της με τον καλλιτέχνη και σκηνοθέτη Steve McQueen, στο Σικάγο, κατά τη διάρκεια της περιόδου του «The Hope Six Demolition Project», ο οποίος της είπε: «Polly, πρέπει να σταματήσεις να σκέφτεσαι τη μουσική σαν να είναι όλα άλμπουμ με τραγούδια. Πρέπει να σκεφτείς αυτό που αγαπάς. Αγαπάς τα λόγια, αγαπάς τις εικόνες και αγαπάς τη μουσική. Και πρέπει να σκεφτείς, τι μπορώ να κάνω με αυτά τα τρία πράγματα;»

Ο άλλος καταλυτικός παράγοντας για την επιστροφή της PJ Harvey στη μουσική ήταν απλός: η απόλυτη πράξη της αναπαραγωγής της. «Για να προσπαθήσω να θεραπεύσω τον εαυτό μου -και δεν μπορώ να σκεφτώ καλύτερη λέξη για να χρησιμοποιήσω- πήγαινα στο πιάνο ή στην κιθάρα και έπαιζα τα αγαπημένα μου τραγούδια άλλων ανθρώπων: πολλά τραγούδια της Nina Simone ή το “What A Wonderful World” - που θα με έκανε να δακρύσω καθώς τα έπαιζα - ή το “California Dreamin'” από τους The Mamas and The Papas ή το “Golden Brown” των Stranglers. Και θα συνειδητοποιούσα απλώς: “Όχι, είναι ακόμα εκεί. Εξακολουθώ να το λατρεύω αυτό τόσο πολύ που είναι σαν να με κρατάει ζωντανή”» εκμυστηρεύτηκε η ίδια.

Έτσι όταν η PJ Harvey άρχισε να γράφει νέα τραγούδια χωρίς να ακολουθεί το επαναλαμβανόμενο μοτίβο «άλμπουμ-περιοδεία-άλμπουμ περιοδεία», ένιωσε μία αίσθηση ελευθερίας παρόμοια με εκείνη που είχε αισθανθεί σε προηγούμενα έργα της για το σινεμά και το θέατρο. Απομακρυσμένη από τις μεγάλες θεματικές για τον πόλεμο, την πολιτική, τον κόσμο, με τις οποίες είχε καταπιαστεί στα άλμπουμ «Let England Shake» και «The Hope Six Demolition Project» - το οποίο της χάρισε το πρώτο της Νο 1 στα βρετανικά charts, η PJ Harvey πλησιάζει κάτι πιο οικείο αυτή τη φορά. «Χρειαζόμουν ενστικτωδώς μια αλλαγή κλίμακας» σχολίασε προσθέτοντας πως υπήρχε μια πραγματική λαχτάρα μέσα της να αλλάξει ξανά. Κι αν μας έχει δείξει τις δυνατότητές της ως μουσικός στην κιθάρα, το πιάνο και το σαξόφωνο, στα 53 της πια, φαίνεται να δίνει έμφαση στη φωνή της ως ένα πιο έντονο όργανο.

Μετρώντας σχεδόν τριάντα χρόνια δημιουργικής συνεργασίας με τους πιο έμπιστους συνεργάτες της John Parish και Flood, η PJ Harvey ξεκίνησε τη δημιουργία του νέου της άλμπουμ «I Inside The Old Year Dying» με μια σαφή αποστολή: να αποφύγει οτιδήποτε θυμίζει το μουσικό τους παρελθόν.

«Είμαι κάπου όπου δεν έχω ξαναπάει», δήλωσε η PJ Harvey. «Τι είναι πάνω, τι κάτω, τι παλιό, τι νέο, τι είναι νύχτα, τι μέρα; Είναι πραγματικά το ίδιο – και μπορείτε να μπείτε σε αυτό και να χαθείτε. Και αυτό ήθελα να κάνω με τον δίσκο, με τα τραγούδια, με τον ήχο, με τα πάντα» εξήγησε. Τα νέα τραγούδια, «βγήκαν όλα από μέσα μου σε περίπου τρεις εβδομάδες» αποκάλυψε. Αλλά αυτή ήταν μόνο η αρχή. Το κλειδί για το τι θα συνέβαινε στη συνέχεια βρισκόταν στις πόρτες των φημισμένων Battery Studios, στο βορειοδυτικό Λονδίνο.

«Όταν ήμουν νεότερη, ένιωθα την ανάγκη να προσπαθήσω να έχω τον έλεγχο της μουσικής… Και καθώς έχω μεγαλώσει, αυτό φαίνεται πολύ λιγότερο σημαντικό από το να δω τι μπορεί να δημιουργηθεί εκείνη τη στιγμή, σε εκείνο το δωμάτιο με αυτούς τους ανθρώπους, αν απλώς αφήσεις τον εαυτό σου να είναι ανοιχτός» εξήγησε η Polly Jean για τις συνθήκες δημιουργίας του νέου δίσκου της.

Εξερευνώντας τις αντιθέσεις της ζωής, το άλμπουμ «I Inside The Old Year Dying» διατρέχει σκέψεις που ξεκινούν από την πρόσφατη ιστορία της ανθρωπότητας και εκτείνονται μέχρι το αρχαίο παρελθόν. Βιβλικές εικόνες, αναφορές στον Σαίξπηρ, ιστορίες που μπορεί να έχουν συμβεί όχι και τόσο μακριά. 

«Νομίζω ότι το άλμπουμ αφορά στην αναζήτηση, τη αναζήτηση και την ένταση της πρώτης αγάπης, και την αναζήτηση νοήματος», σημείωσε η PJ Harvey, συμπληρώνοντας: «Όχι ότι πρέπει να υπάρχει ένα μήνυμα, αλλά η αίσθηση που έχω από τον δίσκο είναι αγάπη - με θλίψη και απώλεια, αλλά είναι αγάπη».

Η νέα σύνδεση της PJ Harvey με τους fans στο TikTok και το καλλιτεχνικό της σύμπαν στο διαδίκτυο

Ανοίγοντας λογαριασμό στο TikTok, η PJ Harvey, από την πρώτη της ανάρτηση μέχρι σήμερα μετρά 1,4 εκατομμύρια αναρτήσεις με το hashtag #pjharveytok, δημοσιεύοντας πολλές στιγμές από την καλλιτεχνική της πορεία που έχει αναχθεί πια σε μύθο: live αποσπάσματα από την εμφάνισή της στο Glastonbury Festival το 1995, ατάκες της στο MTV, backstage συναντήσεις από το Big Day Out στην Αυστραλία το 2003, αυτοσχέδια βίντεο που γύρναγε στα 90s δίνουν την ευκαιρία στις νεότερες γενιές να τη γνωρίσουν.

Ταυτόχρονα στο ριζικά ανανεωμένο site της pjharvey.net, κάθε επισκέπτης μπορεί να πλοηγηθεί σε μία σειρά από κατηγορίες που περιλαμβάνουν πολλά από όσα έχει δημιουργήσει και ζήσει η PJ Harvey: ποιήματα, στίχοι, φωτογραφίες, ημερολογιακά blog posts, playlists, βιντεοκλίπ, φιλμ, σημειώσεις για κάθε δισκογραφική της κυκλοφορία, λειτουργούν πια ως ένα είδος ιστορικού αρχειακού υλικού.

PJ Harvey: Το έργο της Michelle Henning για το εξώφυλλο του νέου της άλμπουμ «I Inside The Old Year Dying»

Με το «I Inside the Old Year Dying» να μη μοιάζει με τίποτα που έχει φτιάξει στο παρελθόν η PJ Harvey, δεν θα μπορούσε να μη δοθεί έμφαση σε ένα όχι και τόσο συνηθισμένο εξώφυλλο δίσκου.

Σχεδιασμένο με φυσικά υλικά και πλαστικό από την αγαπημένη της συνεργάτιδα και ακαδημαϊκό Michelle Henning, το δημιουργικό γύρω από το «I Inside the Old Year Dying» ξεκινά από το δάσος - μια αναφορά στην ύπαιθρο με μια απεικόνιση που επιχειρεί να δώσει την αίσθηση της νεκρής φύσης. Ταυτόχρονα στη φωτογραφία του Steve Gullick που επιλέχθηκε για το οπισθόφυλλο του άλμπουμ η PJ Harvey φαίνεται λαμπερή αλλά και κατά κάποιον τρόπο σαν ένα παιδί που παίζει με χτυπημένα γόνατα – μια απόφαση που πάρθηκε για να συμβαδίζει με την παιδική οπτική που περιλαμβάνουν μερικοί από τους στίχους της: η αίσθηση του χρόνου που τρέχει, η σύγκρουση των εποχών, κάθε μέρα μπορεί να διαρκέσει για ώρες ή να περάσει εν ριπή οφθαλμού - όσο χρειάζεται για να τραβηχτεί και μία φωτογραφία.

Όπως φαίνεται και ακούγεται το «I Inside The Old Year Dying» θα είναι ένας πολύ προσωπικός δίσκος. Ίσως αυτό να οφείλεται εν μέρει στο ότι σχεδόν τα πάντα σε αυτόν έχουν τις ρίζες τους στον αυτοσχεδιασμό: αυθόρμητες παραστάσεις και ιδέες, ηχογραφημένες τη στιγμή της δημιουργίας τους.