«Neapoly»: O Κωνσταντίνος Bήτα και o Νίκος Πατρελάκης επιστρέφουν στην Εναλλακτική Σκηνή

Oι δύο αγαπημένοι Αθηναίοι μουσικοί και «σχεδιαστές ήχου και εικόνας, εκτός από τις προσωπικές ακροάσεις των μουσικών τους, μας έδωσαν και τη συλλογική εμπειρία με το πρότζεκτ «Neapoly», το οποίο τώρα επιστρέφουν να επαναλάβουν στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ σε έναν νέο κύκλο συναυλιών. Πρόκειται για ένα οπτικοακουστικό εγχείρημα με καινούρια, από κοινού, ηλεκτρονική μουσική και πρωτότυπα βίντεο, μια βόλτα εξερεύνησης και πειραματισμού στην electronica και τους αμέτρητους ήχους και φόρμες της. Το «Neapoly» σηματοδοτεί, επίσης, τη νέα συνεργασία του Κ. Βήτα και του Νίκου Πατρελάκη μετά το επιτυχημένο έργο «Ο κόσμος είναι ένας», με θέμα τον ποιητή Γιάννη Ρίτσο, που παρουσιάστηκε με μεγάλη επιτυχία στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ το 2020. Το «Neapoly» θα παρουσιαστεί για 4 μοναδικές παραστάσεις στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος στις 31 Μαρτίου και 1 και διπλή στις 2 Απριλίου 2023. Μιλώντας μαζί τους, μας οδήγησαν σε μία βόλτα στα ηλεκτρονικά τους μονοπάτια αλλά και έξω από αυτά, έξω από την πόλη, σαν σε road movie.

— Βρήκα το «Νeapoly» πολύ συγκινητικό γιατί άκουγα ήχους από το παρελθόν που τους παίρνατε και τους δίνατε μία αντήχηση που έφτανε μέχρι το μέλλον. Σαν να είναι οι μουσικές της ζωής σας/μας. Ισχύει αυτό για εσάς; Ποια στοιχεία του παρελθόντος χρησιμοποιήσατε στο «Νeapoly»;

Ν.Π. Η αρχή έγινε με τη φόρμα. Ξεκινήσαμε να γράφουμε με arpeggiators και sequencers, κοιτώντας πολύ ηθελημένα στα πρώτα και πιο καθοριστικά χρόνια της electronica. Στη συνέχεια πήρε τον λόγο το βίωμά μας, αταβιστικά ακολουθήσαμε δρόμους, μέσα στους οποίους γεννηθήκαμε, αφεθήκαμε χωρίς ενοχή στις μνήμες μας, όμως τις ανασυντάξαμε με τα σημερινά μας μυαλά και τις σημερινές μας καρδιές. Προσπαθήσαμε να περιγράψουμε πράγματα που έγιναν μέσα στον μουσικό μας χρόνο με λέξεις που μάθαμε μόλις σήμερα.

— Πώς έγινε η συνεργασία σας; Ξέρω ότι ήσασταν, επί lockdown, σε διαφορετικά σημεία και «αλληλογραφούσατε». Πρακτικά πώς λειτούργησε;

Κ.Β. Κάπως έτσι έγινε, ήταν μια ιδέα του Νίκου να φτιάξουμε ένα project και αμέσως συναίνεσα, μου άρεσε πολύ η ιδέα να φτιάξουμε κάτι μαζί, είμαι φαν της μουσικής  του από πολύ παλιά κι έτσι ξεκίνησε όλο αυτό. Η ιδέα μας στηρίχτηκε σε ένα μουσικό κόσμο που θα έχει σχέση με arpeggiator και sequencer, μια αναφορά στα γκρούπ του ’70 και του ’80 αλλά μέσα από το δικό μας άγγιγμα και τη δική μας αισθητική, τη σημερινή. Έτσι βάλαμε μπροστά τις μηχανές μας και οργανώσαμε τo Neapoly. Μετά από αρκετά email άρχισαν να γεννιούνται ιδέες και κομμάτια, κάποια κρατήσαμε, άλλα πετάξαμε και όταν γυρίσαμε Αθήνα σηκώσαμε τα μανίκια. Μας πήρε καιρό για να ολοκληρωθεί αλλά ήταν μια ωραία εμπειρία.

— Η electronica θα λέγατε ότι είναι μοναχικό σπορ;

Κ.Β. Το να ασχολείσαι με την ηλεκτρονική μουσική σημαίνει ότι είσαι ένας άνθρωπος που περνάει πολλές ώρες με υπολογιστές, μηχανήματα, και συνθεσάιζερ. Αυτή η εικόνα είναι μια εικόνα μοναχικού ανθρώπου, και, ναι, η ηλεκτρονική μουσική είναι κυρίως μια μοναχική υπόθεση για αυτό και χαιρόμαστε όταν μαζί με τους φίλους μας δημιουργούμε συνεργασίες, γιατί φεύγουμε από τη ρουτίνα μας και μοιραζόμαστε ιδέες αλλά και τη χαρά μας.

Ν.Π. Όλη μου τη ζωή με θυμάμαι να ακουμπάω πλήκτρα και να κοιτάζω οθόνες, μόνος στο studio. To μεγαλύτερο μέρος της μουσικής μου ζωής το έχω βιώσει μοναχικά. Αυτό βέβαια δεν έχει καθόλου μοναξιά, είναι μεγάλη περιπέτεια, δεν προλαβαίνεις να νιώσεις μόνος. Βρίσκεσαι σε πόλεις, σε δάση και θάλασσες, μιλάς με παλιές σου αγάπες, ονειρεύεσαι σύννεφα και ήλιους, πετάς χωρίς βάρος πάνω από τη γη, τo φεγγάρι, οι ήχοι είναι ο κόσμος σου και οι φίλοι σου και εσύ ο ίδιος.

— Διέκρινα μία «συνέπεια» στη διάρκεια των κομματιών στο Neapoly. Όλα είναι μεταξύ 4 με 5μιση λεπτά, μόνο ένα σας ξέφυγε στα 7.43. Μου θύμισε την ακριβώς σωστή διάρκεια ενός ωραίου χορταστικού «τραγουδιού». Αυτό έγινε τυχαία ή υπάρχει μέσα σας η οικονομία ενός κομματιού; Ήταν ο «τραγουδοποιός» μέσα σας που σας μετρούσε τη διάρκεια;

Κ.Β. Νομίζω πως τα ακούσαμε άπειρες φορές τα κομμάτια και προς το τέλος οτιδήποτε μας φαινόταν περιττό ή μη λειτουργικό το κόβαμε, θέλαμε να είμαστε λιτοί, είμαστε κι από τη φύση μας έτσι και με τον Νίκο, οπότε κάναμε τέτοιες επεμβάσεις. Νομίζω θέλαμε να μην ξεχειλίζει η ιδέα και να είναι πολύ συγκροτημένος και ελεγχόμενος ο χρόνος.

Ν.Π. Πιστεύω πως μπορείς να πεις πολλά πράγματα σε 4-5 λεπτά. Κοιτάξαμε μετρονομικά τις μουσικές μας, ώστε να περιλαμβάνουν τις ιδέες χωρίς υπερβολές. Χρειαζόταν να μείνει χώρος (και χρόνος) στον ακροατή να προσθέσει τα δικά του συναισθήματα και τις δικές του αναφορές.

— Μετά τη συνεργασία σας επάνω στον Ρίτσο, θα λέγατε ότι αυτή τη φορά η ποίηση είναι η πόλη σας; Πώς επιδρά η Αθήνα στον καθένα σας; Και ποια σημεία της είναι «ενεργειακά σημεία» για εσάς;

Κ.Β. Η Αθήνα είναι η πόλη μας και παίζει σαφώς καθοριστικό ρόλο σε αυτό που υπάρχει γύρω μας, αλλά, για να πω την αλήθεια, προσωπικά όταν γράφω μουσική αντλώ κομμάτια από τον εσωτερικό μου κόσμο. Όσο για την Αθήνα μου αρέσει πολύ και ιδιαίτερα κάποιες καθημερινές που κάποια σημεία δεν έχουν κόσμο. Ζω μέσα στο κέντρο σχεδόν όλη μου τη ζωή, μου αρέσουν τα Αναφιώτικα, η μπουάτ Απανεμιά, το Τίκι, το Μοναστηράκι, τα παλιά δισκάδικα, οι Διόσκουροι, η Συγγρού…

Ν.Π. Τα περισσότερα πράγματα που κάνω ξεκινούν σαν έμπνευση από τη φύση, μουσική ή εικόνα, και καταλήγουν στην πόλη. Όχι λόγω τεχνικής ανάγκης αλλά γιατί το κέντρο βάρους μου είναι εδώ, στην Αθήνα μου. Το «Neapoly» ήταν η επιτομή, λόγω συγκυριών. Αγαπώ την Αθήνα και τη ζω, από το κέντρο μέχρι τα προάστια, πρωί και βράδυ. Μεγάλες βόλτες από τα Ιλίσια στο Θησείο, ονειροπόληση από τον Λυκαβηττό, ξενύχτια στο κέντρο, με όλη τη χωροταξική και αρχιτεκτονική αναρχία, που πια έμαθα να κοιτάζω με εικαστικό τρόπο.

— Κωνσταντίνε, μίλησέ μου για τις δύο υπέροχες αλεπούδες στο artwork του «Νeapoly».

Κ.Β. Όταν σκεφτόμασταν πώς θα είναι το εξώφυλλο του άλμπουμ μία από τις ιδέες που έδειξα στον Νίκο ήταν αυτός ο καμβάς που είχα φτιάξει την περίοδο που ανταλλάσαμε τα πρώτα mail και τα ντέμο του »Neapoly». Είναι ένα τελάρο με λάδια που δείχνει δύο αλεπούδες σε έναν κήπο και πίσω είναι ένα αστικό τοπίο ανάμεσα στη Βουλιαγμένη και μια θάλασσα πολύ πίσω. «Αυτό είναι το εξώφυλλο για το άλμπουμ», είπε ο Νίκος και έτσι το κρατήσαμε, κάπως  ταίριαζε και με τη μουσική...

— Είπατε ότι η παρουσίαση του «Neapoly» είναι σαν ένα road movie. Έχετε κάποιο αγαπημένο road movie;

Κ.Β. Αυτό που δημιούργησε ο Νίκος ήταν ένα road movie με διάφορα τοπία από την Ελλάδα. Τα αγαπημένα μου road movie, είναι το «Two Lane Blacktop», «Stranger Than Paradise», «L’ Avventura».

Ν.Π. Τα γυρίσματα για τα video που κάναμε με τον Κώστα Κατριό έγιναν σαν road movie, μια μακριά περιήγηση στη βόρεια Πελοπόννησο και τη Δυτική Ελλάδα, από το Αιτωλικό μέχρι τα Γιάννενα και ακόμη λίγο μέχρι τις Πρέσπες. Ένα ντοκιμαντέρ για την καθημερινότητα σε ιδιαίτερα μέρη. Μου αρέσει η διαδρομή, είναι κομμάτι μου, σίγουρα dna και παράδειγμα των γονιών μου, και αυτοί στη διαδρομή και στα ταξίδια όσο τους θυμάμαι. Κοινό αγαπημένο το «Stranger than Paradise» αλλά και το «Far from Yokohama» από το «Mystery Train», σίγουρα το «Paris, Texas». Πιο μετά το «Sideways», το «Priscilla».

— Βγαίνετε on the road εσείς οι ίδιοι; Εννοώ σαν road movie: εσύ, ένα αυτοκίνητο και ο δρόμος. Προς τα πού πάτε; Πείτε μου ένα τέτοιο ταξίδι σας ο καθένας.

Κ.Β. Ένα road movie δικό μου θα έλεγα ότι είναι το μίνι Αθήνα-Σούνιο, μετά  Αθήνα-Μάνη, Ναύπακτος-Αντίκυρα...

Ν.Π. Οδηγώ πολύ μακριές διαδρομές, με ευθυγραμμίζουν εσωτερικά. Τις περισσότερες φορές χωρίς soundtrack. Αθήνα - Επίδαυρος είναι μια διαδρομή που κάνω συχνά και μόνος.

— Η συνεργασία με την Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ φαίνεται να έχει ευοδωθεί. Σε τι συνετέλεσε αυτό; Ετοιμάζετε και κάποια συνέχεια;

Κ.Β. Στην Εναλλακτική Σκηνή βρήκαμε ένα χώρο για να μπορέσουμε να παρουσιάσουμε την ιδέα που είχαμε για τον  Ρίτσο και το «Neapoly». Ο Γιώργος Κουμεντάκης είναι ένας πολύ μεγάλος συνθέτης και μουσικός με ευρεία αντίληψη και αγάπη για την μουσική, ένα παιδί στην κυριολεξία με αγάπη στη καρδιά και στον νου, που δίνει χώρο σε νέους ανθρώπους, είναι ανοιχτός σε ιδέες και σταθήκαμε τυχεροί που μας έδωσε την δυνατότητα να παρουσιάσουμε τη δουλειά μας.

Ν.Π. Υπάρχει μια αίσθηση ανοικτής αποδοχής από την Εναλλακτική Σκηνή που είναι πολύ εμπνευστική, που σε ωθεί πραγματικά να δοκιμάσεις και να πειραματιστείς. Αυτό, σε συνδυασμό με ένα ανθρώπινο μέτρο στη διαδικασία και ένα λεπτομερή επαγγελματισμό στην εκτέλεση, κάνουν ένα μουσικό να νιώθει πραγματικά τυχερός να συνεργάζεται με αυτή την ομάδα της ΕΛΣ.

— Πιστεύω ότι η Αθήνα έχει ένα πολύ ζωντανό, ενδιαφέρον και μεγάλο κοινό της electronica. Καλό, διαβασμένο και με χιούμορ. Το πιστεύετε αυτό; Το έχετε εσείς αυτό το κοινό; Ή απλώς είμαι αισιόδοξος;

Κ.Β. Ναι, το πιστεύω πως το έχουμε αγκαλιάσει αυτό το κοινό μέσα στα χρόνια. Είναι μια αμοιβαία αγάπη η σχέση μας με τον κόσμο που αγαπά τη μουσική μας μέσα στα χρόνια, και το λέω και γι αυτή τη δουλειά αλλά και σε σχέση με την προσωπική μου εμπειρία μέσα από την δισκογραφία μου. Το αθηναϊκό κοινό ίσως είναι από τα ωραιότερα παιδιά, και θα πω πως είναι από τα πιο συνειδητοποιημένα, πολιτικοποιημένα και διευρυμένα παιδιά που μπορεί να έχει ένας μουσικός κοντά του. Κάθε φορά σε κάθε συναυλία μου τους λέω πως τους αγαπώ και το εννοώ μέσα από την καρδιά μου κάθε φορά…

Ν.Π. Ένα κοινό με γνώση και χιούμορ είναι πράγματι το  αθηναϊκό κοινό και είναι μεγάλη τύχη για εμάς. Είναι κοινό με γενναιόδωρο συναίσθημα που δημιουργεί ένα ασφαλή τόπο για να μοιραστούμε οτιδήποτε καινούργιο.

— Στο χιούμορ βάζω και την analog πλευρά που εσείς ενσωματώσατε στο «Neapoly». Mιλήστε μου γι’ αυτό.

Κ.Β.  Η analog πλευρά μας εννοείς τα συνθεσάιζερ μας ή το ότι ερχόμαστε από μια γενιά αναλογική, τη γενιά πριν από την κινητή τηλεφωνία και τα λαπ τοπ; Τα έχουμε και τα δύο αυτά, είμαστε και αναλογικοί και ψηφιακοί, εμένα με γοητεύουν βέβαια ακόμα τα αναλογικά συνθεσάιζερ, μπορώ να περάσω ατέλειωτες ώρες μαζί με ένα αναλογικό συνθ , επηρεάζομαι από την δύναμη των ήχων, από τις  κυματομορφές, μου αρέσει να τα διαλύω και να τα ξαναφτιάχνω, να φτιάχνω δικούς μου ήχους, όλα αυτά έχουν περάσει μέσα στις φλέβες του Neapoly και με τον Νίκο μιλάμε πολλές ώρες για το πώς να συνδυάσουμε ήχους μεταξύ τους... Τα κομπιούτερ με συγκινούν λιγότερο, χρησιμοποιώ τα πολύ βασικά γιατί δεν βρίσκω κανένα ενδιαφέρον...

Ν.Π. Έχουμε και τις δύο πλευρές πράγματι. Γεννήθηκα αναλογικός αλλά με γοήτευε το ψηφιακό από την αρχή. Με τα χρόνια ενσωμάτωσα όση ψηφιακή τεχνολογία μπορούσα χωρίς ποτέ όμως να αποχωριστώ τη στιβαρότητα, την καθαρότητα και το τυχαίο του αναλογικού. Το analog αποτελεί μεγάλο μέρος του «Neapoly», τόσο στη γέννηση των ήχων όσο και στην επεξεργασία τους, γεννήτριες, λυχνίες, φίλτρα και ενισχύσεις.

— Στην εμφάνιση στην Εναλλακτική Σκηνή πώς ακριβώς θα εκτελέσετε το «Neapoly»; Θα παίζετε τα κομμάτια live εκείνη την ώρα; Θα υπάρξουν remixes;

Ν.Π. Παίζουμε αρκετά ζωντανά μέρη, διάφορα άλλα είναι arpeggiators, sequencers και tapes, έχουμε κυρίως αναλογικά synths μαζί μας. Σαν φόντο έχουμε μια σινεμασκόπ οθόνη με εικόνες που δημιουργήθηκαν για το «Neapoly», ορίζοντες, σύννεφα, εργοτάξια και δάση, ανοικτή θάλασσα και στενά της Αθήνας.

— Πώς ήταν η εμφάνιση στην Ελευσίνα, Κωνσταντίνε; Οι τσιμεντόλιθοι νομίζω έχουν ήδη μπει στα «φετίχ» αξεσουάρ του 2023. Υπάρχουν σαν subplot οι Στέρεο Νόβα στη ζωή σου;  Έστω και για καλό σκοπό;

Κ.Β. Ήταν μια πολύ ωραία εμφάνιση που την χαρήκαμε πολύ και εγώ και ο Μιχάλης. Δουλεύουμε αρκετά και με τον Μιχάλη, οι στέρεο νόβα υπάρχουν στη ζωή μου, είναι μια μπάντα που φεύγει και έρχεται όταν έχει κάτι να πει, όμως πάντα υπάρχει στις ζωές μας. Είναι μια μπάντα που πάντα θα αγαπώ.

— Νίκο, εσύ ήσουν στην εμφάνιση Στέρεο Νόβα στην Ελευσίνα; Έχεις/είχες πάει ποτέ άλλοτε στην Ελευσίνα;

Ν.Π. Βέβαια ήμουν στη συναυλία, ήταν μια ευοίωνη και συναισθηματική στιγμή μέσα στην γενικότερη σκοτεινιά που υπάρχει γύρω μας. Την Ελευσίνα τη γνώρισα μέσα από τα μάτια του Κουτσαφτή, θυμάμαι ακόμη πόσο μου είχαν εντυπωθεί αυτά τα τοπία, αρχαία και νέα Ελλάδα σε ένα συνονθύλευμα, μερικές φορές ακατανόητο -θυμάμαι και πόσο είχα αγαπήσει τη μουσική του Κωνσταντίνου για την ταινία. Έκτοτε τη γνώρισα από κοντά, περιηγήθηκα, την εξερεύνησα. Η τελευταία μου επαφή ήταν το 2013, στα Αισχύλεια, βόλτα στο παλιό ελαιουργείο, με το φωτεινό installation του Ναυρίδη πάνω στο μάντρα του Μπέκετ «Πάντα να προσπαθείς, πάντα ν’ αποτυγχάνεις, δεν πειράζει. Να προσπαθείς ξανά. Ν’ αποτυγχάνεις ξανά. Ν’ αποτυγχάνεις καλύτερα».

— Τι έχετε να πείτε για την Τεχνητή Νοημοσύνη; Δοκιμάσατε να συνομιλήσετε με το ChatGPΤ; Θα το αγαπήσετε και θα συνεργαστείτε μαζί του; Θα το ρωτήσετε αν θα κατασκευάζει μόνο του τη δική του electronica;

Ν.Π. Ανάμικτα συναισθήματα για αυτές τις πρώτες εκφάνσεις της. Αντιλαμβάνομαι τη χρηστική της υπόσταση αλλά όχι τα υπαρξιακά ερωτήματα που την ακολουθούν. Μηχανήματα παράγουν μόνα τους μουσική εδώ και δεκαετίες, δίνοντάς τους μόνο την αρχή, βασισμένα στο τυχαίο του αναλογικού. Πάνω κάτω άλλωστε αυτό κάνει και η Τ.Ν. με την αρχή να είναι το dataset, απλά εδώ δεν υπάρχει τυχαίο, υπάρχει συγκερασμός τεράστιας πληροφορίας και λογική μετατροπή της σε αρθρωμένο λόγο ή και μουσική, φαντάζομαι. Ελπίζω να τη χρησιμοποιήσουμε στο μέλλον και όχι να τη λατρέψουμε/φοβηθούμε – παλιοί και νέοι θεοί.

Δείτε περισσότερες πληροφορίες για το «Neapoly» των Κωνσταντίνου Βήτα και Νίκου Πατρελάκη στο City Guide της Athens Voice